Feriene Eastyndyske Kompanjy: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added

Inline

De hjoeddeiske ferzje sûnt 11 aug 2019 om 17.31

De Feriene Eastyndyske Kompanjy, FEK (Vereenigde Oostindische Compagnie, VOC) wie in bedriuw dat yn de 17e iuw en de 18e iuw (fan 1602 oant 1799) it Nederlânsk monopoalje op hannel mei East-Ynje hie. It wie opset foar it permanint finansierjen fan East-Ynjereizen, yn stee fan it finansierjen fan aparte reizen sa't dat oant dan ta dien waard. Hjirta waarden seis keamers oprjochte, yn fiif plakken en ien provinsje dy't hannel mei East-Ynje hienen. Dy keamers brochten kaptaal yn troch de útjefte fan oandielen. Mei dat kaptaal waarden de skippen finansiere, en letter ek alle fêstigings fan it bedriuw yn East-Ynje. Mei dy fêstigings waard de FEK ta in multynasjonaal bedriuw, net folle oars as hjoeddeiske multinasjonale bedriuwen.

De eartiids yn seefeart en hannel útblinkende Friezen hawwe net in grut oandiel hân yn de FEK (1621-1800). Se hienen oandielen, namen tsjinst op FEK-skippen en emigrearden soms nei Súdeast-Aazje. Doe't yn 1602 ynskreaun wurde koe op de oandielen, skreau Fryslân mar foar sa'n F 8000.000 yn en krige ien fan de keamers. De Friezen wienen hjiroer fergrime. Se kearden har tsjin de Hollânske en Siuwske kapitalisten en de Hollânske hegemony (1603-1665). In eigen Fryske FEK bestie sûnt 1642, mar allinnich op papier. Fryske keaplju, dêrby stipe troch harren Steaten en steedhâlder Willem Freark hawwe omdochs besocht tusken de nei frijheid stribjende kolonisten en de monopolistyske bewâldhawwers fan de FEK in kyl te driuwen. Hollân ferwite de Friezen gebrek oan aksje by de oprjochting. Boppedat krigen se de rie de te keap oanbeane oandielen oer te nimmen.

FEK-stêden

Werf fan de FEK op Eastenboarch yn Amsterdam

.

Amsterdam
Delft
Hoarn
Inkhuzen
Middelburch, fêstigingsplak fan de keamer Seelân.
Rotterdam

Inkelde FEK-retoerskippen

Keppelings om utens

KB.nl: Keninklike Bibleteek, dossier 400 jier FEK
Maleisie.be: De FEK yn Maleisje
Vaartips.nl: Alde seeskippen
www.oudsteaandeel.nl: It âldste oandiel fan de wrâld (Camere Inkhuzen, 9 septimber 1606)

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Category:Dutch East India Company fan Wikimedia Commons.

@@ Rigel 1: / Rigel 1: @@
-[[Ofbyld:VOC.svg|150px|thumb|right|It VOC-logo]]
+[[Ofbyld:VOC.svg|100px|thumb|right|It VOC-logo]]
+[[Ofbyld:VOC Octrooigebied 2.jpg|thumb|right|It feitlik oktroaigebiet fan de FEK]]
-De '''Feriene Eastyndyske Kompanjy''', ''FEK'' (''Vereenigde Oostindische Compagnie'', ''VOC'') wie in bedriuw dat yn de [[17e ieu]] en de [[18e ieu]] it Nederlânsk monopoalje op hannel mei [[Eastynje]] hie. It wie opset foar it permanint finansierjen fan Eastynjereizen, yn stee fan it finansierjen fan aparte reizen sa't dat oant dan ta dien waard. Hjirta waarden seis keamers oprjochte, yn fiif plakken en ien provinsje dy't hannel mei Eastynje hienen. Dy keamers brochten kaptaal yn troch de útjefte fan oandielen. Mei dat kaptaal waarden de skippen finansiere, en letter ek alle fêstigings fan it bedriuw yn Eastynje. Mei dy fêstigings waard de FEK ta in multynasjonaal bedriuw, net folle oars as hjoeddeiske multinasjonale bedriuwen.
+De '''Feriene Eastyndyske Kompanjy''', FEK (''Vereenigde Oostindische Compagnie'', ''VOC'') wie in bedriuw dat yn de [[17e iuw]] en de [[18e iuw]] (fan [[1602]] oant [[1799]]) it Nederlânsk [[monopoalje]] op hannel mei [[Nederlânsk-Ynje|East-Ynje]] hie. It wie opset foar it permanint finansierjen fan East-Ynjereizen, yn stee fan it finansierjen fan aparte reizen sa't dat oant dan ta dien waard. Hjirta waarden seis keamers oprjochte, yn fiif plakken en ien provinsje dy't hannel mei East-Ynje hienen. Dy keamers brochten kaptaal yn troch de útjefte fan oandielen. Mei dat kaptaal waarden de skippen finansiere, en letter ek alle fêstigings fan it bedriuw yn East-Ynje. Mei dy fêstigings waard de FEK ta in multynasjonaal bedriuw, net folle oars as hjoeddeiske multinasjonale bedriuwen.
+De eartiids yn seefeart en hannel útblinkende Friezen hawwe net in grut oandiel hân yn de FEK (1621-1800). Se hienen oandielen, namen tsjinst op FEK-skippen en emigrearden soms nei [[Súdeast-Aazje]].
-==FEK-stêden==
+Doe't yn [[1602]] ynskreaun wurde koe op de oandielen, skreau Fryslân mar foar sa'n F 8000.000 yn en krige ien fan de keamers. De Friezen wienen hjiroer fergrime. Se kearden har tsjin de Hollânske en Siuwske kapitalisten en de Hollânske hegemony (1603-1665). In eigen Fryske FEK bestie sûnt [[1642]], mar allinnich op papier. Fryske keaplju, dêrby stipe troch harren Steaten en [[steedhâlder]] [[Willem Freark]] hawwe omdochs besocht tusken de nei frijheid stribjende kolonisten en de monopolistyske bewâldhawwers fan de FEK in kyl te driuwen. Hollân ferwite de Friezen gebrek oan aksje by de oprjochting. Boppedat krigen se de rie de te keap oanbeane oandielen oer te nimmen.
-*[[Amsterdam]]
-*[[Delft]]
-*[[Hoarn (Noard-Hollân)|Hoarn]]
-*[[Inkhuzen]]
-*[[Middelboarch]], fêstigingsplak fan de keamer [[Seelân]].
-*[[Rotterdam]]
+== FEK-stêden ==
-[[Kategory:Skiednis]]
+[[Ofbyld:Heraldy at the Castle of Good Hope.JPG|thumb|[[Wapenkunde|Wapens]] fan FEK-stêden (Kastiel yn [[Kaapstêd]])]]
+[[Ofbyld:Voc.jpg|thumb|Werf fan de FEK op Eastenboarch yn Amsterdam]].
+* [[Amsterdam]]
+* [[Delft]]
+* [[Hoarn (Noard-Hollân)|Hoarn]]
+* [[Inkhuzen]]
+* [[Middelburch (stêd)|Middelburch]], fêstigingsplak fan de keamer [[Seelân]].
+* [[Rotterdam]]
+=== Inkelde FEK-[[retoerskip]]pen ===
-[[af:Verenigde Oos-Indiese Kompanjie]]
+* [[Amsterdam (skip)|Amsterdam]]
-[[bg:Холандска източноиндийска компания]]
+* [[Breskens]]
-[[ca:Companyia Holandesa de les Índies Orientals]]
+* [[Batavia (skip)|Batavia]]
-[[cy:Vereenigde Oost-Indische Compagnie]]
+* [[Concordia]]
-[[cs:Nizozemská Východoindická společnost]]
+* [[Castricum (skip)]]
-[[da:Hollandske Ostindiske kompagni]]
+* [[De Dry Heuvels]]
-[[de:Niederländische Ostindien-Kompanie]]
+* [[De Dry Papegaijtiens]]
-[[el:Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών]]
+* [[Duyfken]]
-[[en:Dutch East India Company]]
+* [[Eendracht]]
-[[eo:Nederlanda Orienthinda Kompanio]]
+* [[Geldermalsen (skip)|Geldermalsen]]
-[[es:Compañía Holandesa de las Indias Orientales]]
+* [[Gouden Buys]]
-[[fi:Hollannin Itä-Intian kauppakomppania]]
+* [[Meermin]]
-[[fr:Compagnie néerlandaise des Indes orientales]]
+* [[Nijenburg]]
-[[gl:Compañía Holandesa das Indias Orientais]]
+* [[Prins Willem]]
-[[he:חברת הודו המזרחית ההולנדית]]
+* [[Westerbeek]]
-[[hr:Nizozemska istočnoindijska kompanija]]
+* [[Wimmenum]]
-[[id:Vereenigde Oostindische Compagnie]]
-[[is:Hollenska Austur-Indíafélagið]]
+== Keppelings om utens ==
-[[it:Compagnia Olandese delle Indie Orientali]]
+[[Ofbyld:Duyfken replica, Swan River.jpg|thumb|''Neiboude Duyfken'']]
-[[ja:オランダ東インド会社]]
-[[jv:Vereenigde Oostindische Compagnie]]
+* [http://www.kb.nl/dossiers/voc/voc.html KB.nl: Keninklike Bibleteek, dossier 400 jier FEK]
-[[ko:네덜란드 동인도 회사]]
+* [http://www.maleisie.be/voc_algemeen.html Maleisie.be: De FEK yn Maleisje]
-[[lv:Nīderlandes Austrumindijas kompānija]]
+* [http://www.vaartips.nl/zeevaart.htm Vaartips.nl: Alde seeskippen]
-[[mr:डच ईस्ट इंडिया कंपनी]]
+* [http://www.oudsteaandeel.nl www.oudsteaandeel.nl: It âldste oandiel fan de wrâld] (Camere Inkhuzen, 9 septimber 1606)
-[[ms:Syarikat Hindia Timur Belanda]]
-[[no:Det nederlandske Ostindiske kompani]]
+{{Commonscat|Category:Dutch East India Company}}
-[[nl:Vereenigde Oost-Indische Compagnie]]
-[[nn:Det nederlandske austindiakompaniet]]
+[[Kategory:Feriene Eastyndyske Kompanjy| ]]
-[[pl:Holenderska Kompania Wschodnioindyjska]]
+[[Kategory:Hannelskompanjy]]
-[[pt:Companhia Holandesa das Índias Orientais]]
+[[Kategory:Skiednis fan Nederlân]]
-[[ru:Голландская Ост-Индская компания]]
+[[Kategory:Nederlânsk bedriuw]]
-[[simple:Dutch East India Company]]
+[[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1602]]
-[[sv:Holländska Ostindiska Kompaniet]]
+[[Kategory:Bedriuw opheft yn 1799]]
-[[ta:டச்சுக் கிழக்கிந்தியக் கம்பனி]]
-[[th:บริษัทอินเดียตะวันออกของดัตช์]]
-[[uk:Голландська Ост-Індійська компанія]]
-[[vi:Công ty Đông Ấn Hà Lan]]
-[[wuu:荷兰东印度公司]]
-[[zh:荷兰东印度公司]]
-[[zh-min-nan:Hô-lân Liân-ha̍p Tang Ìn-tō͘ Kong-si]]