Feriene Eastyndyske Kompanjy: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added

Inline

De hjoeddeiske ferzje sûnt 11 aug 2019 om 17.31

De Feriene Eastyndyske Kompanjy, FEK (Vereenigde Oostindische Compagnie, VOC) wie in bedriuw dat yn de 17e iuw en de 18e iuw (fan 1602 oant 1799) it Nederlânsk monopoalje op hannel mei East-Ynje hie. It wie opset foar it permanint finansierjen fan East-Ynjereizen, yn stee fan it finansierjen fan aparte reizen sa't dat oant dan ta dien waard. Hjirta waarden seis keamers oprjochte, yn fiif plakken en ien provinsje dy't hannel mei East-Ynje hienen. Dy keamers brochten kaptaal yn troch de útjefte fan oandielen. Mei dat kaptaal waarden de skippen finansiere, en letter ek alle fêstigings fan it bedriuw yn East-Ynje. Mei dy fêstigings waard de FEK ta in multynasjonaal bedriuw, net folle oars as hjoeddeiske multinasjonale bedriuwen.

De eartiids yn seefeart en hannel útblinkende Friezen hawwe net in grut oandiel hân yn de FEK (1621-1800). Se hienen oandielen, namen tsjinst op FEK-skippen en emigrearden soms nei Súdeast-Aazje. Doe't yn 1602 ynskreaun wurde koe op de oandielen, skreau Fryslân mar foar sa'n F 8000.000 yn en krige ien fan de keamers. De Friezen wienen hjiroer fergrime. Se kearden har tsjin de Hollânske en Siuwske kapitalisten en de Hollânske hegemony (1603-1665). In eigen Fryske FEK bestie sûnt 1642, mar allinnich op papier. Fryske keaplju, dêrby stipe troch harren Steaten en steedhâlder Willem Freark hawwe omdochs besocht tusken de nei frijheid stribjende kolonisten en de monopolistyske bewâldhawwers fan de FEK in kyl te driuwen. Hollân ferwite de Friezen gebrek oan aksje by de oprjochting. Boppedat krigen se de rie de te keap oanbeane oandielen oer te nimmen.

FEK-stêden

Werf fan de FEK op Eastenboarch yn Amsterdam

.

Amsterdam
Delft
Hoarn
Inkhuzen
Middelburch, fêstigingsplak fan de keamer Seelân.
Rotterdam

Inkelde FEK-retoerskippen

Keppelings om utens

KB.nl: Keninklike Bibleteek, dossier 400 jier FEK
Maleisie.be: De FEK yn Maleisje
Vaartips.nl: Alde seeskippen
www.oudsteaandeel.nl: It âldste oandiel fan de wrâld (Camere Inkhuzen, 9 septimber 1606)

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Category:Dutch East India Company fan Wikimedia Commons.

@@ Rigel 1: / Rigel 1: @@
 [[Ofbyld:VOC.svg|100px|thumb|right|It VOC-logo]]
-[[Ofbyld:VOC Octrooigebied 2.jpg|thumb|right|300px|It feitlik oktroaigebiet fan de FEK]]
+[[Ofbyld:VOC Octrooigebied 2.jpg|thumb|right|It feitlik oktroaigebiet fan de FEK]]
-De '''Feriene Eastynjeske Kompanjy''', ''FEK'' (''Vereenigde Oostindische Compagnie'', ''VOC'') wie in bedriuw dat yn de [[17e ieu]] en de [[18e ieu]] it Nederlânsk monopoalje op hannel mei [[Nederlânsk-Ynje|Eastynje]] hie. It wie opset foar it permanint finansierjen fan Eastynjereizen, yn stee fan it finansierjen fan aparte reizen sa't dat oant dan ta dien waard. Hjirta waarden seis keamers oprjochte, yn fiif plakken en ien provinsje dy't hannel mei Eastynje hienen. Dy keamers brochten kaptaal yn troch de útjefte fan oandielen. Mei dat kaptaal waarden de skippen finansiere, en letter ek alle fêstigings fan it bedriuw yn Eastynje. Mei dy fêstigings waard de FEK ta in multynasjonaal bedriuw, net folle oars as hjoeddeiske multinasjonale bedriuwen.
+De '''Feriene Eastyndyske Kompanjy''', FEK (''Vereenigde Oostindische Compagnie'', ''VOC'') wie in bedriuw dat yn de [[17e iuw]] en de [[18e iuw]] (fan [[1602]] oant [[1799]]) it Nederlânsk [[monopoalje]] op hannel mei [[Nederlânsk-Ynje|East-Ynje]] hie. It wie opset foar it permanint finansierjen fan East-Ynjereizen, yn stee fan it finansierjen fan aparte reizen sa't dat oant dan ta dien waard. Hjirta waarden seis keamers oprjochte, yn fiif plakken en ien provinsje dy't hannel mei East-Ynje hienen. Dy keamers brochten kaptaal yn troch de útjefte fan oandielen. Mei dat kaptaal waarden de skippen finansiere, en letter ek alle fêstigings fan it bedriuw yn East-Ynje. Mei dy fêstigings waard de FEK ta in multynasjonaal bedriuw, net folle oars as hjoeddeiske multinasjonale bedriuwen.
-De eartiids yn seefeart en hannel útblinkende Friezen hawwe net in grut oandiel hân yn de VOC (1621-1800). Se hienen oandielen, namen tsjinst op VOC-skippen en emigrearden soms nei Súdeast-Aazje.
+De eartiids yn seefeart en hannel útblinkende Friezen hawwe net in grut oandiel hân yn de FEK (1621-1800). Se hienen oandielen, namen tsjinst op FEK-skippen en emigrearden soms nei [[Súdeast-Aazje]].
-Doe't yn [[1602]] ynskreaun wurde koe op de oandielen, skreau Fryslân mar foar sa'n F 8000.000 yn en krige ien fan de keamers. De Friezen wienen hjiroer fergrime. Se kearden har tsjin de Hollânske en Sieuske kapitalisten en de Hollânske hegemony (1603-1665). In eigen Fryske VOC bestie sûnt [[1642]], mar allinnich op papier. Fryske keaplju, dêrby steund troch harren Steaten en [[steedhâlder]] [[Willem Freark]] hawwe omdochs besocht tusken de nei frijheid stribjende kolonisten en de monopolistyske bewâldhawwers fan de VOC in kyl te driuwen. Hollân ferwite de Friezen gebrek oan aksje by de oprjochting. Boppedat krigen se de rie de te keap oanbeane oandielen oer te nimmen.
+Doe't yn [[1602]] ynskreaun wurde koe op de oandielen, skreau Fryslân mar foar sa'n F 8000.000 yn en krige ien fan de keamers. De Friezen wienen hjiroer fergrime. Se kearden har tsjin de Hollânske en Siuwske kapitalisten en de Hollânske hegemony (1603-1665). In eigen Fryske FEK bestie sûnt [[1642]], mar allinnich op papier. Fryske keaplju, dêrby stipe troch harren Steaten en [[steedhâlder]] [[Willem Freark]] hawwe omdochs besocht tusken de nei frijheid stribjende kolonisten en de monopolistyske bewâldhawwers fan de FEK in kyl te driuwen. Hollân ferwite de Friezen gebrek oan aksje by de oprjochting. Boppedat krigen se de rie de te keap oanbeane oandielen oer te nimmen.
-== VOC-stêden ==
+== FEK-stêden ==
+[[Ofbyld:Heraldy at the Castle of Good Hope.JPG|thumb|[[Wapenkunde|Wapens]] fan FEK-stêden (Kastiel yn [[Kaapstêd]])]]
+[[Ofbyld:Voc.jpg|thumb|Werf fan de FEK op Eastenboarch yn Amsterdam]].
 * [[Amsterdam]]
 * [[Delft]]
@@ Rigel 13: / Rigel 15: @@
 * [[Middelburch (stêd)|Middelburch]], fêstigingsplak fan de keamer [[Seelân]].
 * [[Rotterdam]]
-[[Ofbyld:Voc.jpg|thumb|300px|Skipswerf dan de VOC op Oostenburg yn Amsterdam]].
-=== Inkelde VOC-retoerskippen ===
+=== Inkelde FEK-[[retoerskip]]pen ===
 * [[Amsterdam (skip)|Amsterdam]]
-* [[Hendrick Cornelisz Schaep|Breskens]]
+* [[Breskens]]
 * [[Batavia (skip)|Batavia]]
-* [[Concordia (VOC-skip)|Concordia]]
+* [[Concordia]]
-* [[Maarten Vries|Castricum]]
+* [[Castricum (skip)]]
 * [[De Dry Heuvels]]
 * [[De Dry Papegaijtiens]]
 * [[Duyfken]]
-* [[Eendracht (skip út 1615)|Eendracht]]
+* [[Eendracht]]
 * [[Geldermalsen (skip)|Geldermalsen]]
 * [[Gouden Buys]]
-* [[Meermin (skip)|Meermin]]
+* [[Meermin]]
 * [[Nijenburg]]
-* [[Prins Willem (skip)|Prins Willem]]
+* [[Prins Willem]]
-* [[Westerbeek (skip)|Westerbeek]]
+* [[Westerbeek]]
-* [[Wimmenum (skip)|Wimmenum]]
+* [[Wimmenum]]
-== Keppeling om utens ==
+== Keppelings om utens ==
-[[Ofbyld:Duyfken replica, Swan River.jpg|thumb|300px|''Replika fan de Duyfken'']]
+[[Ofbyld:Duyfken replica, Swan River.jpg|thumb|''Neiboude Duyfken'']]
 * [http://www.kb.nl/dossiers/voc/voc.html KB.nl: Keninklike Bibleteek, dossier 400 jier FEK]
 * [http://www.maleisie.be/voc_algemeen.html Maleisie.be: De FEK yn Maleisje]
 * [http://www.vaartips.nl/zeevaart.htm Vaartips.nl: Alde seeskippen]
-* [http://http://www.oudsteaandeel.nl www.oudsteaandeel.nl: It âldste oandiel fan de wrâld] (Camere Inkhuzen, 9 septimber 1606)
+* [http://www.oudsteaandeel.nl www.oudsteaandeel.nl: It âldste oandiel fan de wrâld] (Camere Inkhuzen, 9 septimber 1606)
-{{Commons|Category:Dutch East India Company}}
+{{Commonscat|Category:Dutch East India Company}}
-[[Kategory:Feriene Eastynjeske Kompanjy]]
+[[Kategory:Feriene Eastyndyske Kompanjy| ]]
 [[Kategory:Hannelskompanjy]]
 [[Kategory:Skiednis fan Nederlân]]
+[[Kategory:Nederlânsk bedriuw]]
+[[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1602]]
-[[af:Verenigde Oos-Indiese Kompanjie]]
+[[Kategory:Bedriuw opheft yn 1799]]
-[[ar:شركة الهند الشرقية الهولندية]]
-[[bg:Нидерландска източноиндийска компания]]
-[[ca:Companyia Holandesa de les Índies Orientals]]
-[[cy:Vereenigde Oost-Indische Compagnie]]
-[[cs:Nizozemská Východoindická společnost]]
-[[da:Forenede Østindiske kompagni]]
-[[de:Niederländische Ostindien-Kompanie]]
-[[el:Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών]]
-[[en:Dutch East India Company]]
-[[eo:Nederlanda Orient-hinda Kompanio]]
-[[es:Compañía Neerlandesa de las Indias Orientales]]
-[[eu:Herbeheretako Ekialdeko Indietako Konpainia]]
-[[fi:Hollannin Itä-Intian kauppakomppania]]
-[[fr:Compagnie néerlandaise des Indes orientales]]
-[[gl:Compañía Holandesa das Indias Orientais]]
-[[gu:ડચ ઇસ્ટ ઇંડિયા કંપની]]
-[[he:חברת הודו המזרחית ההולנדית]]
-[[hi:डच इस्ट इंडिया कंपनी]]
-[[hr:Nizozemska istočnoindijska kompanija]]
-[[hu:Holland Kelet-indiai Társaság]]
-[[id:Vereenigde Oostindische Compagnie]]
-[[is:Hollenska Austur-Indíafélagið]]
-[[it:Compagnia olandese delle Indie orientali]]
-[[ja:オランダ東インド会社]]
-[[jv:Vereenigde Oostindische Compagnie]]
-[[ko:네덜란드 동인도 회사]]
-[[lt:Olandų Rytų Indijos bendrovė]]
-[[lv:Nīderlandes Austrumindijas kompānija]]
-[[ml:ഡച്ച് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി]]
-[[mr:डच ईस्ट इंडिया कंपनी]]
-[[ms:Syarikat Hindia Timur Belanda]]
-[[nds-nl:Verainde Oostindiese Komnij]]
-[[nl:Vereenigde Oostindische Compagnie]]
-[[nn:Det nederlandske austindiakompaniet]]
-[[no:Det nederlandske Ostindiske kompani]]
-[[pl:Holenderska Kompania Wschodnioindyjska]]
-[[pt:Companhia Neerlandesa das Índias Orientais]]
-[[ro:Compania Olandeză a Indiilor de Est]]
-[[ru:Голландская Ост-Индская компания]]
-[[simple:Dutch East India Company]]
-[[sl:Nizozemska vzhodnoindijska družba]]
-[[sv:Holländska Ostindiska Kompaniet]]
-[[ta:டச்சுக் கிழக்கிந்தியக் கம்பனி]]
-[[th:บริษัทอินเดียตะวันออกของดัตช์]]
-[[uk:Голландська Ост-Індійська компанія]]
-[[vi:Công ty Đông Ấn Hà Lan]]
-[[wuu:荷兰东印度公司]]
-[[zh:荷兰东印度公司]]
-[[zh-min-nan:Hô-lân Liân-ha̍p Tang Ìn-tō͘ Kong-si]]