Potestaat

Potestaat (fan it Italjaansk podestá) bestjut haad fan guon stêden en wie in titel dy't yn Fryslân earder brûkt waard om't in gûveneur (bestjoerder) mei oan te tsjutten. Yn it tiidrek tusken 1345 en 1498, dat bekend stiet as de Fryske frijheid, hie Mid-Fryslân gjin erfhear, mar keazen de Friezen harren lieders sels. Dat dienen sy benammen yn tiden fan swierrigens en de keazene krige titel fan potestaat.

Neffens it saneamde Karelsprivileezje hienen de Friezen in rjocht, dêr't yn stie dat de Friezen harren eigen haad kieze mochten. It docht lykwols bliken dat dat Karelsprivileezje falsk wie, mar it hat dochs inkele iuwen jilden.

De measte neamde potestaten ha inkeld legindaryske figuren west en it amt hat nea folle foarsteld. De potestaat hie as bystân in rie. Dy waard keazen op in lândei, wêr't Eastergoa en Westergoa tegearre in potestaat en in rie keazen. Foaral yn de tiid fan Skieringers en Fetkeapers wie it foar de keizer hast ûnmooglik om in lândei byinoar te krijgen. Yn Eastergoa hienen de Fetkeapers it foar it sizzen en yn Westergoa spilen de Skieringers de earste fioele. As it safier kaam, betsjutte it dat de keizerlike gesant al syn politike jeften brûke moast om de hearen om de tafel te krijen en te hâlden.
Der hat sels in trijemanskip west as potestaat, dat wienen in Skieringer en in Fetkeaper en net-polityk persoan. Ek sy hawwe der net folle fan makke. De Skieringers en de Fetkeapers wienen net fan doel om gear te wurkjen.
Keizer Maksimiliaan I hat der op 'en doer in ein oan makke troch yn 1498 Albrecht fan Saksen ta erfpotestaat te beneamen.

Sjoch ek

List fan hearskers yn Fryslân