Jump to content

Tonnta teasa san Eoraip, 2022: Difríocht idir leaganacha

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Browse history interactively
← Gabh chuig an difear roimhe seoAn chéad dhifear eile →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
Líne 1: Líne 1:
{{WD Bosca Sonraí Imeacht}}
{{WD Bosca Sonraí Imeacht}}


⚫
[[Íomhá:Heatwave on Palace Pier - geograph.org.uk - 2096838.jpg|mion|Palace Pier, Sasana<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Brighton Palace Pier|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Brighton_Palace_Pier&oldid=1092076691|journal=Wikipedia|date=2022-06-08|language=en}}</ref>]]
I lár mhí Iúil 2022, bhí foláireamh eisithe ag [[Met Éireann]], Oifig na hAimsire in Éirinn agus i dtíortha eile san Eoraip, maidir le "teochtaí thar an gcoitiantacht".<ref>{{Luaigh foilseachán|title="Teochtaí thar an gCoitiantacht" tuartha - suas le 32C|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0715/1310378-teochtai-thar-an-gcoitiantacht-tuartha-suas-le-32c/|date=2022-07-15|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref>


I lár mhí Iúil 2022, bhí foláireamh eisithe ag [[Met Éireann]], Oifig na hAimsire in Éirinn agus i dtíortha eile san Eoraip, maidir le "teochtaí thar an gcoitiantacht".<ref>{{Luaigh foilseachán|title="Teochtaí thar an gCoitiantacht" tuartha - suas le 32C|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0715/1310378-teochtai-thar-an-gcoitiantacht-tuartha-suas-le-32c/|date=2022-07-15|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref>
⚫
[[Íomhá:Heatwave on Margate Beach.jpg|mion|Trá Margate, Iúil 2022]]
Bhí [[tonn teasa]] eile san Eoraip i lár mhí an Mheithimh 2022, ach aimsir  fhliuch in Éirinn ag an am <ref>{{Luaigh foilseachán|title=2022 European heat waves|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=2022_European_heat_waves&oldid=1099265140|journal=Wikipedia|date=2022-07-19|language=en}}</ref>
⚫
[[Íomhá:Hammersmith Bridge footing cooled in heatwave.jpg|mion|Droichead [[Hammersmith]]]]
⚫
Dúirt saineolaithe gur athrú aeráide ba chúis leis an aimsir dhainséarach seo agus go n-éireoidh cúrsaí níos measa sna blianta atá amach romhainn.<ref name=":1">{{Luaigh foilseachán|title=An teocht os cionn 40C sa Ríocht Aontaithe don gcéad uair riamh|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0719/1311073-teocht-os-cionn-40c-sa-riocht-aontaithe-don-gcead-uair-riamh/|date=2022-07-19|language=ga}}</ref>


I lár mhí Iúil 2022, bhí foláireamh eisithe ag [[Met Éireann]], Oifig na hAimsire in Éirinn agus i dtíortha eile san Eoraip, maidir le "teochtaí thar an gcoitiantacht".<ref>{{Luaigh foilseachán|title="Teochtaí thar an gCoitiantacht" tuartha - suas le 32C|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0715/1310378-teochtai-thar-an-gcoitiantacht-tuartha-suas-le-32c/|date=2022-07-15|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Buaileadh an [[Mór-roinn]] go dona, ach bhí aimsir thar a bheith fliuch in Éirinn ag an am <ref>{{Luaigh foilseachán|title=2022 European heat waves|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=2022_European_heat_waves&oldid=1099265140|journal=Wikipedia|date=2022-07-19|language=en}}</ref> Léiríodh taighde de chuid ISGlobal sa [[Lancet]] gur mharaigh teas an tsamhraidh 2022 os cionn 70,000 duine san Eoraip,<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.isglobal.org/-/mortalidad-por-calor-europa-podria-superar-70.000-muertes|teideal=High Temperatures May Have Caused Over 70,000 Excess Deaths in Europe in 2022|language=en-GB|work=ISGLOBAL|dátarochtana=2024-07-10}}</ref> an samhradh ba theo a taifeadadh go dtí 2022 (maraíodh an tonn teasa ollmhór i dtús an chéid, sa bhliain 2003, 70k chomh maith).<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Heat-related mortality in Europe during the summer of 2022|url=https://www.nature.com/articles/s41591-023-02419-z|journal=Nature Medicine|date=2023-07-10|issn=1546-170X|pages=1–10|doi=10.1038/s41591-023-02419-z|language=en|author=Joan Ballester, Marcos Quijal-Zamorano, Raúl Fernando Méndez Turrubiates, Ferran Pegenaute, François R. Herrmann, Jean Marie Robine, Xavier Basagaña, Cathryn Tonne, Josep M. Antó, Hicham Achebak}}</ref>
⚫
{{Main|Athrú aeráide san Eoraip}}


⚫
Dúirt saineolaithe gur athrú aeráide ba chúis leis an aimsir dhainséarach seo agus go n-éireoidh cúrsaí níos measa sna blianta atá amach romhainn.<ref name=":1">{{Luaigh foilseachán|title=An teocht os cionn 40C sa Ríocht Aontaithe don gcéad uair riamh|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0719/1311073-teocht-os-cionn-40c-sa-riocht-aontaithe-don-gcead-uair-riamh/|date=2022-07-19|language=ga}}</ref>
⚫
{{Main|Athrú aeráide san Eoraip}}
⚫
[[Íomhá:Heatwave on Palace Pier - geograph.org.uk - 2096838.jpg|mion|Palace Pier, Sasana<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Brighton Palace Pier|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Brighton_Palace_Pier&oldid=1092076691|journal=Wikipedia|date=2022-06-08|language=en}}</ref>|clé]]
⚫
[[Íomhá:Heatwave on Margate Beach.jpg|mion|Trá Margate, Iúil 2022|clé]]
⚫
[[Íomhá:Hammersmith Bridge footing cooled in heatwave.jpg|mion|Droichead [[Hammersmith]]|clé]]
=== Éire ===
=== Éire ===
Agus an aimsir níos teo agus níos tirime ná mar is iondúil in Éirinn, d'eisigh [[Met Éireann]] rabhadh buí ar 15 Iúil 2022 maidir le gach áit sa tír agus tugadh le fios go bhféadfadh daoine leochaileacha a bheith i mbaol. Bhí an teocht idir 25C agus 33C i rith an lae ar 18-19 Iúil, a bhuíochas do chrios ardbhrú ón iardheisceart. Bhí sé thar a bheith té thar oíche chomh maith (idir 15 agus 20 céim san oíche).<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/rabhadh-bui-teasa-eisithe-ag-met-eireann/|teideal=Rabhadh Buí Teasa eisithe ag Met Éireann|dáta=15 Iúil 2022|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-07-18}}</ref>
Agus an aimsir níos teo agus níos tirime ná mar is iondúil in Éirinn, d'eisigh [[Met Éireann]] rabhadh buí ar 15 Iúil 2022 maidir le gach áit sa tír agus tugadh le fios go bhféadfadh daoine leochaileacha a bheith i mbaol. Bhí an teocht idir 25C agus 33C i rith an lae ar 18-19 Iúil, a bhuíochas do chrios ardbhrú ón iardheisceart. Bhí sé thar a bheith té thar oíche chomh maith (idir 15 agus 20 céim san oíche).<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/rabhadh-bui-teasa-eisithe-ag-met-eireann/|teideal=Rabhadh Buí Teasa eisithe ag Met Éireann|dáta=15 Iúil 2022|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-07-18}}</ref>
[[Íomhá:UK heatwave weather warnings July 2022.jpg|mion]]I b[[Páirc an Fhionnuisce]], cláraíodh an teocht is airde i mBaile Átha Cliath riamh, 33.0 céim Celsius, ar 18 Iúil 2022 ( 20.1°C ar an meán 1981-2010).<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.met.ie/2022-provisionally-irelands-warmest-year-on-record|teideal=2022: Provisionally Ireland’s Warmest Year on Record - Met Éireann - The Irish Meteorological Service|work=www.met.ie|dátarochtana=2023-07-18}}</ref> Taifeadadh 33.3 céim C i g[[Cill Chainnigh]] ar 26 Meitheamh 1887,an leibhéal is airde riamh in Éirinn agus seasann an churiarracht i gcónaí.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/ireland/2022/07/18/ireland-records-hottest-day-for-135-years-as-temperatures-hit-33-degrees-in-dublin/|teideal=Ireland records hottest day for 135 years as temperatures hit 33.1 degrees in Dublin|language=en|work=The Irish Times|dátarochtana=2022-07-18}}</ref>
[[Íomhá:UK heatwave weather warnings July 2022.jpg|mion|clé]]I b[[Páirc an Fhionnuisce]], cláraíodh an teocht is airde i mBaile Átha Cliath riamh, 33.0 céim Celsius, ar 18 Iúil 2022 ( 20.1°C ar an meán 1981-2010).<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.met.ie/2022-provisionally-irelands-warmest-year-on-record|teideal=2022: Provisionally Ireland’s Warmest Year on Record - Met Éireann - The Irish Meteorological Service|work=www.met.ie|dátarochtana=2023-07-18}}</ref> Taifeadadh 33.3 céim C i g[[Cill Chainnigh]] ar 26 Meitheamh 1887,an leibhéal is airde riamh in Éirinn agus seasann an churiarracht i gcónaí.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/ireland/2022/07/18/ireland-records-hottest-day-for-135-years-as-temperatures-hit-33-degrees-in-dublin/|teideal=Ireland records hottest day for 135 years as temperatures hit 33.1 degrees in Dublin|language=en|work=The Irish Times|dátarochtana=2022-07-18}}</ref>


In [[Ail Finn]] i g[[contae Ros Comáin]] ar an 19 Iúil 2006 a cláraíodh an teocht is airde in Éirinn idir 1887-2022, 32.3 céim Celsius.<ref name=":0" />
In [[Ail Finn]] i g[[contae Ros Comáin]] ar an 19 Iúil 2006 a cláraíodh an teocht is airde in Éirinn idir 1887-2022, 32.3 céim Celsius.<ref name=":0" />
[[Íomhá:ECDM 20220718 Forestfires.pdf|mion|loisceadh réimse leathan foraoise san Eoraip]]
[[Íomhá:ECDM 20220718 Forestfires.pdf|mion|loisceadh réimse leathan foraoise san Eoraip|clé]]


* Féach freisin: [[Tonn teasa in Éirinn agus sa Bhreatain, 2022]]
* Féach freisin: [[Tonn teasa in Éirinn agus sa Bhreatain, 2022]]

Leagan ó 10:17, 10 Iúil 2024

Teimpléad:WD Bosca Sonraí ImeachtTonnta teasa san Eoraip, 2022
Íomhá
Cineáltonn teasa Cuir in eagar ar Wikidata
Tréimhse12 Meitheamh 2022 - 
2023 Cuir in eagar ar Wikidata →
Tíran Spáinn, an Fhrainc, an Phortaingéil, an Eilvéis, an Ríocht Aontaithe, Éire, an Ghearmáin, an Pholainn agus an Bheilg Cuir in eagar ar Wikidata
Cúistéamh domhanda
samhradh Cuir in eagar ar Wikidata
Codanna



I lár mhí Iúil 2022, bhí foláireamh eisithe ag Met Éireann, Oifig na hAimsire in Éirinn agus i dtíortha eile san Eoraip, maidir le "teochtaí thar an gcoitiantacht".[1] Buaileadh an Mór-roinn go dona, ach bhí aimsir thar a bheith fliuch in Éirinn ag an am [2] Léiríodh taighde de chuid ISGlobal sa Lancet gur mharaigh teas an tsamhraidh 2022 os cionn 70,000 duine san Eoraip,[3] an samhradh ba theo a taifeadadh go dtí 2022 (maraíodh an tonn teasa ollmhór i dtús an chéid, sa bhliain 2003, 70k chomh maith).[4]

Dúirt saineolaithe gur athrú aeráide ba chúis leis an aimsir dhainséarach seo agus go n-éireoidh cúrsaí níos measa sna blianta atá amach romhainn.[5]

Príomhalt: Athrú aeráide san Eoraip
Palace Pier, Sasana[6]
Trá Margate, Iúil 2022
Droichead Hammersmith

Éire

Agus an aimsir níos teo agus níos tirime ná mar is iondúil in Éirinn, d'eisigh Met Éireann rabhadh buí ar 15 Iúil 2022 maidir le gach áit sa tír agus tugadh le fios go bhféadfadh daoine leochaileacha a bheith i mbaol. Bhí an teocht idir 25C agus 33C i rith an lae ar 18-19 Iúil, a bhuíochas do chrios ardbhrú ón iardheisceart. Bhí sé thar a bheith té thar oíche chomh maith (idir 15 agus 20 céim san oíche).[7]

I bPáirc an Fhionnuisce, cláraíodh an teocht is airde i mBaile Átha Cliath riamh, 33.0 céim Celsius, ar 18 Iúil 2022 ( 20.1°C ar an meán 1981-2010).[8] Taifeadadh 33.3 céim C i gCill Chainnigh ar 26 Meitheamh 1887,an leibhéal is airde riamh in Éirinn agus seasann an churiarracht i gcónaí.[9]

In Ail Finn i gcontae Ros Comáin ar an 19 Iúil 2006 a cláraíodh an teocht is airde in Éirinn idir 1887-2022, 32.3 céim Celsius.[7]

loisceadh réimse leathan foraoise san Eoraip

Sasana

Chuir oifig na haimsire i Sasana rabhadh dearg teasa amach do Londain, Manchain agus York don 18-19 Iúil. Den chéad uair riamh fógraíodh éigeandáil náisiúnta brothaill, agus teocht chomh hard le 40 céim Celsius á tuar.

Dúirt oifig meitéareolaíochta na Breataine ar 19 Iúil go raibh an teocht ag 40.3 i gConingsby (agus 40.2C ag Heathrow i Londain ag 11.50 ar maidin), an leibhéal is airde riamh i Sasana.[5][10]

Tugtar rabhadh go bhféadfadh an brothall millteanach seo daoine atá “slán agus folláin” a chur as a sláinte nó a mharú.

Mór-roinn

Fuair os cionn 500 duine bás sa Spáinn sa tonn teasa a mhair 10 lá (farasbarr básanna[11] 2022 v. 2021 de réir an Carlos III Health Institute[12]),[13] Bhí an teocht 45.6 céim Celsius in Andalúis na Spáinne agus 40 céım i Maidrid.[7] Bhí an Spáinn spalptha cheal báistí i mbliana agus níos lú ná leath an ghnáthleibhéil acu. D’iarr na húdaráis ar dhaoine i ndeisceart na tíre gan tabhairt faoi aon turas sa teas. Bhí ionaid phoiblí a raibh fuarú agus uisce ar fáil iontu oscailte do dhaoine nach bhfuil aerchóiriú ina dtithe.

Sa bhFrainc, sa nGréig, sa Chróit, sa Spáinn agus sa Phortaingéil, tá lucht dóiteáin gnóthach ag iarraidh tinte foraoise a cheansú agus daoine a choinneáil slán. B’éigean daoine a aslonnú as iardheisceart na Tuirce agus as iarthar na Spáinne de bharr falscaithe.[7]

Féach freisin

Tagairtí

  1. ↑ Nuacht RTÉ (2022-07-15). ""Teochtaí thar an gCoitiantacht" tuartha - suas le 32C" (as ga). 
  2. ↑ "2022 European heat waves" (as en) (2022-07-19). Wikipedia. 
  3. ↑ "High Temperatures May Have Caused Over 70,000 Excess Deaths in Europe in 2022" (en-GB). ISGLOBAL. Dáta rochtana: 2024-07-10.
  4. ↑ Joan Ballester, Marcos Quijal-Zamorano, Raúl Fernando Méndez Turrubiates, Ferran Pegenaute, François R. Herrmann, Jean Marie Robine, Xavier Basagaña, Cathryn Tonne, Josep M. Antó, Hicham Achebak (2023-07-10). "Heat-related mortality in Europe during the summer of 2022" (as en). Nature Medicine: 1–10. doi:10.1038/s41591-023-02419-z. ISSN 1546-170X. 
  5. ↑ 5.0 5.1 "An teocht os cionn 40C sa Ríocht Aontaithe don gcéad uair riamh" (as ga) (2022-07-19). 
  6. ↑ "Brighton Palace Pier" (as en) (2022-06-08). Wikipedia. 
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 "Rabhadh Buí Teasa eisithe ag Met Éireann" (ga-IE). Tuairisc.ie (15 Iúil 2022). Dáta rochtana: 2022-07-18.
  8. ↑ "2022: Provisionally Ireland’s Warmest Year on Record - Met Éireann - The Irish Meteorological Service". www.met.ie. Dáta rochtana: 2023-07-18.
  9. ↑ "Ireland records hottest day for 135 years as temperatures hit 33.1 degrees in Dublin" (en). The Irish Times. Dáta rochtana: 2022-07-18.
  10. ↑ Kate Holton, Sachin Ravikumar (2022-07-19). "Britain swelters on its hottest day ever as temperatures hit 40C" (en). Reuters. Dáta rochtana: 2022-07-19.
  11. ↑ "Mortality displacement" (as en) (2022-06-29). Wikipedia. 
  12. ↑ "Over 500 People Die In Spain's Record 10-Day Intense Heat Wave". NDTV.com. Dáta rochtana: 2022-07-21.
  13. ↑ "Os cionn 500 duine tar éis bháis sa Spáinn" (as ga) (2022-07-20). 
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Tonnta_teasa_san_Eoraip,_2022&oldid=1225972"