Ver o código fonte de "Ácido N-metil-D-aspártico"

{{Non confundir|MDMA}}
{{DISPLAYTITLE:Ácido ''N''-metil-<small>D</small>-aspártico}}
{{Chembox
| Watchedfields = changed
| verifiedrevid = 312363528
| Name = Ácido ''N''-metil-<small>D</small>-aspártico
| ImageFile = NMDA.svg
| ImageFile_Ref = 
| ImageSize = 160
| ImageName = Fórmula esquelética do ácido N-metil-D-aspártico
| ImageFile1 = NMDA2.png
| ImageFile1_Ref = 
| ImageSize1 = 160
| ImageName1 = Modelo de bólas e paus do ácido N-metil-D-aspártico
| ImageFile2 = NMDA spacefill.png
| ImageFile2_Ref = 
| ImageSize2 = 160
| ImageName2 = Modelo de recheo de espazos do ácido N-metil-D-aspártico
| IUPACName = Ácido (2''R'')-2-(metilamino)butanedioico<ref>{{Cita web|title=N-Methylaspartate - Compound Summary|url=https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=22880&loc=ec_rcs|work=PubChem Compound|publisher=National Center for Biotechnology Information|accessdate=9 January 2012|location=USA|date=24 June 2005|at=Identification}}</ref>
| OtherNames = ''N''-Metilaspartato; ''N''-Metil-<small>D</small>-aspartato; NMDA
|Section1={{Chembox Identifiers
| IUPHAR_ligand = 4268
| CASNo = 6384-92-5
| CASNo_Ref = 
| PubChem = 22880
| ChemSpiderID = 21436
| ChemSpiderID_Ref = 
| KEGG = C12269
| KEGG_Ref = 
| MeSHName = N-Methylaspartate
| ChEBI = 31882
| ChEBI_Ref = 
| ChEMBL = 291278
| ChEMBL_Ref = 
| RTECS = CI9457000
| Beilstein = 1724431
| SMILES = CN[C@H](CC(=O)O)C(=O)O
| StdInChI = 1 S/C5H9NO4/c1-6-3(5(9)10)2-4(7)8/h3,6H,2H2,1H3,(H,7,8)(H,9,10)/t3-/m1/s1
| StdInChIKey = HOKKHZGPKSLGJE-GSVOUGTGSA-N
  }}
|Section2={{Chembox Properties
| C=5 | H=9 | N=1 | O=4
| Appearance = Cristais opacos brancos
| Odor = Inodoro
| MeltingPtC = 189-190
| LogP = 1,39
| pKa = 2,206
| pKb = 11,791
 }}
|Section3={{Chembox Hazards
| SPhrases = S22, S24/25
| LD50 = 137 mg kg<sup>−1</sup> (intraperitoneal, rato)
 }}
|Section4={{Chembox Related
| OtherFunction_label = derivados de aminoácidos
| OtherFunction = {{unbulleted list|[[Sarcosina]]|[[Dimetilglicina]]|[[beta-Metilamina-L-alanina|''beta''-Metilamina-<small>L</small>-alanina]]}}
| OtherCompounds = [[Dimetilacetamida]]
 }}
}}
O '''ácido ''N''-metil-<small>D</small>-aspártico''', abreviado como '''NMDA''', tamén chamado '''''N''-metil-<small>D</small>-aspartato''', é un derivado de [[aminoácido]] que actúa como [[agonista de receptor|agonista]] específico no [[receptor de NMDA]], imitando a acción do [[glutamato]], que é o [[neurotransmisor]] que normalmente actúa nese [[receptor (bioquímica)|receptor]]. A diferenza do glutamato, o NMDA só se une e regula ao receptor de NMDA e non ten efecto sobre outros receptores do glutamato (como os específicos para o [[AMPA]] e o [[kainato]]). Os receptores de NMDA son especialmente importantes cando están sobreactivados durante, por exemplo, o abandono do consumo de [[Etanol|alcohol etílico]] en alcohólicos, xa que causa síntomas como axitación e, ás veces, convulsións epileptiformes.

== Función biolóxica ==

O NMDA é unha substancia sintética hidrosoluble que non se encontra normalmente nos tecidos biolóxicos. Foi sintetizada por primeira vez na década de 1960. O NMDA é unha [[excitotoxina]] (mata células nerviosas ao sobreexcitalas); isto ten aplicacións en investigacións das neurociencias do comportamento. O campo de traballo no que se utiliza esta técnica adoita denominarse "estudos de lesións". Os investigadores aplican NMDA a rexións específicas do [[cerebro]] dun suxeito animal ou da súa [[medula espiñal]] e seguidamente comproban o comportamento de interese, como un [[condicionamento operante|comportamento operante]]. Se o comportamento se ve afectado, iso suxire que o tecido destruído formaba parte da rexión do cerebro que facía unha importante contribución á expresión normal dese comportamento.

Porén, en pequenas cantidades o NMDA non é [[neurotoxina|neurotóxico]]. De feito, o funcionamento normal do receptor de NMDA permite que os individuos respondan a estímulos excitarorios por medio do funcionamento interrelacionado dos receptores de NMDA, o [[glutamato]] e a [[dopamina]].

Por tanto, a acción do [[glutamato]] especificamente a través dos receptores de NMDA pode investigarse inxectando pequenas cantidades de NMDA en certas rexións do cerebro: por exemplo, a inxección de NMDA na rexión do [[tronco cerebral]] induce a locomoción involuntaria en gatos e ratas.

O mecanismo de acción do receptor de NMDA é que un agonista específico se una ás súas subunidades NR2 e que despois se abra unha canle de catións non específica, o que permite o paso de Ca<sup>2+</sup> e Na<sup>+</sup> cara ao interior da célula e de K<sup>+</sup> cara ao exterior. O [[potencial postsináptico excitatorio]] producido pola activación dun receptor de NMDA tamén incrementa a concentración de Ca<sup>2+</sup> na célula. O Ca<sup>2+</sup> pode á súa vez funcionar como [[segundo mensaxeiro]] en varias vías de sinalización.<ref>{{Cita publicación periódica|last=Dingledine|first=R|author2=Borges K|title=The glutamate receptor ion channels|journal=Pharmacol. Rev.|date=Mar 1999|volume=51|issue=1|pages=7–61|pmid=10049997}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|last=Liu|first=Y|author2=Zhang J|title=Recent development in NMDA receptors|journal=Chin Med J (Engl)|date=Oct 2000|volume=113|issue=10|pages=948–56|pmid=11775847}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|last=Cull-Candy|first=S|author2=Brickley S|title=NMDA receptor subunits: diversity, development and disease|journal=Current Opinion in Neurobiology|date=Jun 2001|volume=11|issue=3|pages=327–35|pmid=11399431|doi=10.1016/S0959-4388(00)00215-4}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|last=Paoletti|first=P|author2=Neyton J|title=NMDA receptor subunits: function and pharmacology|journal=Current Opinion in Pharmacology|date=Feb 2007|volume=7|issue=1|pages=39–47|pmid=17088105|doi=10.1016/j.coph.2006.08.011|url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-00115220/document}}</ref> Este proceso está modulado por varios compostos endóxenos e exóxenos e xoga un papel clave nunha ampla variedade de procesos fisiolóxicos (por exemplo, a memoria) e patolóxicos (por exemplo, a [[excitotoxicidade]]).
[[Ficheiro:Activated NMDAR.svg|miniatura|esquerda|Receptor de NMDA activado]]
{{clear}}

== Antagonistas ==
{{Artigo principal|Antagonista do receptor de NMDA}}

Exemplos de [[antagonista de receptor|antagonistas]], máis apropiaamente denominados bloqueadores de canle receptora, do receptor de NMDA son: [[APV (antagonista de NMDAR)|APV]], [[amantadina]], [[dextrometorfano]] (DXM), [[ketamina]], magnesio,<ref>{{Cita publicación periódica|last=Murck|first=H.|date=2002-01-01|title=Magnesium and Affective Disorders|journal=Nutritional Neuroscience|volume=5|issue=6|pages=375–389|doi=10.1080/1028415021000039194|issn=1028-415X|pmid=12509067}}</ref> [[tiletamina]], [[fenciclidina]] (PCP), [[riluzol]], [[memantina]], [[metoxetamina]] (MXE), [[metoxfenidina]] (MXP) e [[ácido quinurénico]]. Aínda que a [[dizocilpina]] é xeralmente considerada como bloqueador prototípico do receptor de NMDA e é o axente máis común utilizado en investigación, os estudos en animais demostraron que produce certo grao de [[lesións de Olney|neurotoxicidade]], o cal pode ocorrer ou non en humanos. Estes compostos denomínanse normalmente [[antagonista do receptor de NMDA|antagonistas do receptor de NMDA]].

== Notas ==
{{Listaref}}

== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
* [[Receptor de NMDA]]
* [[Encefalite por anticorpos anti-receptor de NMDA]]

=== Bibliografía ===
* {{cita publicación periódica | first1 = Jeffrey C. | last1 = Watkins | first2 = David E. | last2 = Jane | title = The glutamate story | journal = Br. J. Pharmacol. | volume = 147 | issue = Suppl.&nbsp;1 | pages = S100–8 | year = 2006 | pmid = 16402093 | doi = 10.1038/sj.bjp.0706444 | pmc=1760733}}
* {{cita publicación periódica | first1 = Mathias-Costa | last1 = Blaise | first2 = Ramanathan | last2 = Sowdhamini | first3 = Metpally Raghu Prasad | last3 = Rao | first4 = Nithyananda | last4 = Pradhan | title = Evolutionary trace analysis of ionotropic glutamate receptor sequences and modeling the interactions of agonists with different NMDA receptor subunits | journal = J. Mol. Model. | year = 2004 | volume=10 | issue = 5–6 | pages=305–16 | doi = 10.1007/s00894-004-0196-7 | pmid=15597199}}

{{control de autoridades}}

[[Categoría:Neurotransmisores]]
[[Categoría:Ácidos dicarboxílicos]]
[[Categoría:Derivados de aminoácidos]]