Dirección Xeral de Tráfico

A Dirección Xeral de Tráfico (comunmente coñecida como DXT) é un organismo autónomo do Goberno de España dependente do Ministerio do Interior responsable da execución da política viaria nas vías de titularidade estatal de España.

Nos seus labores de vixilancia e control do tráfico, a DXT conta cunha Unidade de Helicópteros, equipada con 21 helicópteros dos modelos EC120, AS-355N/NP e EC135, estacionados nas bases de Madrid, Valencia, Sevilla, Zaragoza, Málaga, Valladolid e A Coruña.

Foi creada mediante a lei 47/59, do 30 de xullo de 1959, sobre regulación da competencia en materia de tráfico. Desde entón tivo 14 directores xenerais de tráfico. Desde 2018 está á fronte Pere Navarro Olivella.

Historia

A Garda Civil atendendo a un vehículo avariado en Xàtiva (1908).

Desde 1778, ano no que se dita Real Decreto que insta a “que o Goberno de España xestione a seguridade e comodidade dos camiños e tránsitos para a fácil comunicación” ata a actualidade, o fenómeno circulatorio formou parte da axenda do goberno español. En 1845, o fundador da Garda Civil, Francisco Javier Girón, II Duque de Afumada, dirixiu unha circular na que trataba a importancia de vixiar os Camiños Reais cun Oficial Xefe da liña ao mando.

O fenómeno do tráfico comezou a desenvolverse de maneira crecente en España a finais do século XIX. A xestión da mobilidade comezará o 17 de setembro de 1900 cando se aproba o Regulamento para o Servizo de Coches Automóbiles polas Estradas do Estado e matricúlase o primeiro vehículo, un Clement que recibiu a matrícula PM-1.

Un dos maiores fitos en xestión do tráfico no século XX foi a publicación o 25 de setembro de 1934 do Código de Circulación, que marcaría toda a regulación en materia de tráfico, circulación de vehículos de motor e seguridade viaria ata comezos do século XXI. Os seus últimos artigos en vigor non se derrogarían ata a aprobación do Regulamento Xeral de Condutores en 2009.

Non sería ata os anos 1950 cando o auxe automobilístico en España obrigase á creación dun organismo de xestión do tráfico. En 1959 para facer fronte ás necesidades da crecente motorización procédese a integrar as distintas competencias dispersas entre distintos Ministerios.

Desde a súa creación no devandito ano, o Organismo Xefatura Central de Tráfico atópase adscrito ao Ministerio de Interior (antigo Ministerio de Gobernación). A natureza xurídica da Xefatura Central de Tráfico é a de Organismo Autónomo definido na Lei 40/2015 de Réxime Xurídico do Sector Público cuxa finalidade non é outra que o desenvolvemento de accións tendentes á mellora do comportamento e formación dos usuarios das vías e da seguridade e fluidez da circulación de vehículos, así como da prestación ao cidadán de todos os servizos administrativos pertinentes.

Un dos grandes focos de traballo da DXT é a redución da sinistralidade viaria. Desde que se alcanzou o maior pico de sinistralidade en 1989, con 5.940 falecidos nas estradas de España, o organismo decidiu levar a cabo unha política viaria de man dura, campañas de concienciación e reeducación viaria, conseguindo unha redución sostida desde entón. Coa chegada do século XXI, tras un intenso traballo da DXT, as cifras de sinistralidade españolas igualáronse a outros países europeos.

Desde os seus inicios, a Dirección Xeral de Tráfico foi mellorando e especializando as súas instalacións. No ámbito territorial domina todas as provincias e grandes cidades a través das Xefaturas Provinciais. En 1982 iniciou as actividades telemáticas viarias de sinalización variable e a sensorialización, co fin de mellorar a seguridade viaria. Ademais a DXT é pioneira no uso da tecnoloxía WAP (acceso a internet desde o dispositivo móbil) para consulta do estado do tráfico ou incidencias na vía.

En 2016, co aumento da conciencia social pola contaminación, creáronse os distintivos ambientais que pretenden clasificar aos vehículos segundo as súas emisións contaminantes en favor dos obxectivos da Unión Europea no ámbito ambiental.

En 2021 creouse a Plataforma Dixital DXT 3.0 ou Plataforma Vehículo Vehículo Conectado 3.0 coa previsión da chegada da tecnoloxía 5G a España en 2025. Mediante a conexión dos vehículos a unha base de datos central, dependente da DXT, pódese analizar o estado do tráfico en tempo real, achegar a localización exacta dun accidente e informar os vehículos que circulan por esa vía de calquera problema na estrada. O desenvolvemento desta plataforma foi adxudicado mediante concurso a unha sociedade participada por KPMG, a start up Inspice e Pons Seguridade viaria.

Estructura orgánica

Sede da DXT na rúa Josefa Valcárcel de Madrid.

A Xefatura Central de Tráfico está integrada por unha estrutura central e unha estrutura periférica integradas no propio Ministerio do Interior a través da figura do director xeral de Tráfico.

A estrutura central (ou servizos centrais) é propiamente a Dirección Xeral de Tráfico, que tal e como recolle o Real Decreto 952/2018, do 27 de xullo, está integrada polos seguintes órganos e competencias:

Dirección e Gabinete

O departamento de dirección encárgase da supervisión xeral da Institución e de calquera función non explicitamente delegada nas subdireccións xerais. Correspóndelle á Dirección: A programación estratéxica do Organismo, así como a comunicación e divulgación relacionada co tráfico e a seguridade na circulación viaria.

Secretaría Xeral

Corresponde a este departamento as seguintes funcións:

• A xestión dos recursos humanos do Organismo.
• A xestión orzamentaria, económica, conservación e custodia do patrimonio.
• O deseño e implantación de novos métodos de traballo.
• Labor inspector do Organismo.
• A dirección e coordinación dos programas de calidade e a dirección da unidade de transparencia do Organismo.
• O impulso, coordinación e posta en marcha dos servizos de administración electrónica.
• A xestión das tecnoloxías da información e comunicacións (TIC) do Organismo corresponde, baixo a dependencia da Secretaría Xeral, á Xerencia de Informática.

Subdirección Xeral de Xestión da Mobilidade e Tecnoloxía

Posúe as seguintes funcións:

• A elaboración de instrucións sobre vehículos e os procedementos administrativos relacionados co Rexistro de Vehículos.
• A regulación, ordenación, xestión, vixilancia e disciplina do tráfico en vías interurbanas e travesías.
• A implantación, mantemento e explotación dos medios e sistemas intelixentes de transporte necesarios, así como propostas de mellora da seguridade viaria nas vías para reducir a accidentalidade.
• A subministración de información sobre o estado do tráfico en tempo real.
• O establecemento das directrices para a formación e actuación dos axentes da autoridade en materia de tráfico e circulación de vehículos.
• A resolución sobre a instalación de videocámaras e dispositivos análogos para o control, regulación, vixilancia e disciplina do tráfico.

Observatorio Nacional de Seguridade viaria

O Observatorio foi creado en 2004 sendo director xeneral de Tráfico Pere Navarro Olivella como obxectivo enmarcado dentro do Plan Estratéxico de seguridade viaria 2004-2008. En 2012, coa chegada de María Seguín Gómez este departamento desapareceu, pero foi de novo retomado en 2018 co segundo mandato de Pere Navarro. As súas funcións son:

• A elaboración e divulgación periodicamente de estatísticas e datos sobre accidentes e emerxencias no ámbito das competencias do organismo.
• A elaboración dos plans e estratexias no ámbito das políticas viarias.
• O impulso da investigación e da innovación en materia de seguridade viaria.
• O apoio ás vítimas por accidente de tráfico e o impulso das actividades promovidas polas entidades e organizacións sen ánimo de lucro cuxo obxecto primordial sexa a súa atención, defensa ou representación.
• Representación do organismo na esfera internacional, así como o traballo conxunto cos órganos similares doutros países.

Subdirección Xeral de Formación e Educación Viaria

• A xestión da educación viaria, a formación de condutores e a organización de probas de aptitude.
• A regulación, o rexistro e o control das escolas particulares de condutores e dos centros habilitados para a avaliación das aptitudes psicofísicas dos condutores.
• A determinación de requisitos de aptitude psicofísica para a obtención e renovación das autorizacións administrativas para conducir.
• Información viaria (seguridade e educación) e información ao usuario.

Unidade de Normativa

• A facultade de determinar a normativa técnica básica en materia de tráfico e seguridade viaria.
• A elaboración de estudos, propostas e anteproxectos de disposicións sobre tráfico e seguridade viaria.
• A tramitación de expedientes sancionadores en materia de tráfico, de declaracións de nulidade, a través do Centro Estada establecido en León.

Organización territorial

Xefatura Provincial de Tráfico de Pontevedra.

Centro de exames teóricos da Xefatura Provincial de Tráfico (XPT) de Madrid, no municipio de Móstoles.

A administración territorial componse de 50 Xefaturas Provinciais de Tráfico, unha por provincia, dúas xefaturas locais de Tráfico en Ceuta e Melilla e 15 oficinas locais de Tráfico (en Alcorcón, Alzira, Cartaxena, Elx, Fuerteventura, Xixón, Eivisa, Lanzarote, La Línea de la Concepción, Menorca, La Palma, Sabadell, Santiago de Compostela, Talavera de la Reina e Alcalá de Henares).

En cada Xefatura de Tráfico realízanse os diferentes trámites relacionados co vehículo, que entre outros poden ser:

• Cambios de titularidade.
• Duplicado do Permiso de Circulación.
• Baixa definitiva tanto por exportación como por despezamento.
• Baixa temporal do vehículo.
• Cambio de datos no Permiso de Circulación.
• Cambio de residencia do titular do vehículo.

ou co Permiso de Conducir, que entre outros poden ser:

• Renovar o Permiso de Conducir.
• Trocos.
• Duplicado.
• Cambio de domicilio.

ou procedemento sancionador por infraccións de tráfico no ámbito interurbano. Nestes labores conta co apoio da Agrupación de Tráfico da Garda Civil.

No ano 2013, a DXT empeza a crear un sistema de cita previa por internet. Nunha primeira fase, é unicamente para as Xefaturas con maior demanda de trámites, que logo se estendería a todas as Xefaturas. Na actualidade, é necesaria cita previa para calquera xestión relacionada con Tráfico.

Campañas de sensibilización

Helicóptero da DXT sobrevoando as estradas na Comunidade de Madrid.

A pesar dos múltiples controis que realizan os gardas civís de tráfico ao longo de todo o ano e máis aínda, en pontes ou festas nacionais importantes, tamén a DXT é coñecida polas súas campañas impactantes que non deixan nada á imaxinación pola plasmación da realidade que fan.

Son moitas as persoas impactadas polas imaxes que ofrecen nas súas campañas para chegar á poboación e conciencialas. Nesta nova era dixital son moitas as tecnoloxías utilizadas e é algo que os mozos, sobre todo, coñecen e utilizan. Cada vez son máis os mozos que quedan impactados pola difusión tanto en televisión, na internet, ou en calquera outro medio, aínda que tamén son moitos os que fan caso omiso a estas mensaxes e seguen cometendo as mesmas infraccións.

En materia de educación viaria a DXT tamén imparte cursos a profesores, policías locais, autoescolas ou profesionais dos Centros de Recoñecemento de Condutores. Pola súa banda, os plans estratéxicos de seguridade viaria lograron importantes avances na redución da sinistralidade viaria. Por exemplo, o Plan Estratéxico de Seguridade viaria 2021-2030 ten como obxectivo a redución da sinistralidade en estradas nun 50 %.

Lista de directores xerais de tráfico

Mandato	Directores
1959-1971	José Luis Torroba Llorente
1971-1974	Carlos Muñoz-Repiso y Vaca
1974-1976	José Ignacio San Martín López
1976-1978	Jesús García Siso
1978-1980	José María Fernández Cuevas
1980-1982	Antonio Ramón Bernabéu González
1982-1986	José Luis Martín Palacín
1986-1987	David León Blanco
1987-1988	Rosa de Lima Manzano Gete
1988-1996	Miguel María Muñoz Medina
1996-2004	Carlos Muñoz-Repiso Izaguirre
2004-2012	Pere Navarro Olivella
2012-2016	María Seguí Gómez
2016-2018	Gregorio Serrano López
2018-presente	Pere Navarro Olivella

Datos seguridade viaria

A DXT encárgase de recoller os datos relativos á seguridade viaria en España e elaborar informes anuais chamados Principais Cifras da Sinistralidade Viaria, onde se recollen diferentes indicadores como o número de falecidos por ano. Desde que hai rexistros (1960) as cifras foron aumentando cada ano co aumento do parque de vehículos, alcanzando o seu maior pico de sinistralidade en 1989, con 5.940 falecidos nas estradas de España. Desde ese ano decidiuse levar a cabo unha política viaria de man dura, campañas de concienciación e reeducación viaria, conseguindo unha redución sostida desde entón. Coa chegada do século XXI, as cifras de sinistralidade españolas igualáronse a outros países europeos. En 2010, a cifra anual de falecidos baixou de 2000 por primeira vez en España desde 1966. En 2019 as cifras roldaban os 1.200 falecidos ao ano en vías interurbanas. Desde o 1 de agosto de 2019, a DXT conta con tres drons, encargados de denunciar infraccións nas estradas españolas, que sucan os ceos a unha altitude de 120 metros. En xullo de 2020, a DXT empezou a facer probas co radar Trukam II, capaz de detectar infraccións a máis dun quilómetro de distancia e ata os 320 quilómetros por hora.

Cifras de falecidos no século XXI

Fallecidos en vías urbanas e interurbanas (a 30 días después del accidente)

Fuente: DGT, EPData

Fallecidos en vías interurbanas (a 30 días después del accidente)

Fuente: DGT, EPData

Recadación

A Dirección Xeral de Tráfico recada unha gran cantidade de diñeiro ao ano, tanto en sancións a condutores como en taxas. En 2019, a DXT declarou unha recadación de ao redor de 374,3 millóns de euros en multas xunto a 686,2 millóns de euros recibidos de taxas, dos que case 85 millóns correspóndense coa Inspección Técnica de Vehículos. O ano que máis diñeiro en taxas cobrou foi 2019, con eses 686,2 millóns, mentres que o máximo obtido por sancións foi en 2009, con case 466 millóns de euros, é dicir, 1,27 millóns de euros ao día. O Ministerio de Facenda sinalou que as contas presentadas non cadran con «a imaxe fiel do patrimonio e a situación financeira» do organismo e alertou do risco de fraude e de mingua deses fondos públicos, situación que vén repetindo varios anos.

Véxase tamén

• Inspección Técnica de Vehículos

Enlaces externos

• Dirección Xeral de Tráfico
• Revista Tráfico e Seguridade viaria