Plátano común

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Plátano.

Plátano común
Bóla coas sementes do plátano
Clasificación científica
Reino: Plantae (sen clasif.) Angiospermae (sen clasif.): Eudicots Orde: Proteales Familia: Platanaceae Xénero: Platanus Especie: P. × acerifolia
Nome binomial
Platanus × acerifolia (Aiton) Willd.
Sinonimia
Platanus × hispanica auct. non Mill. ex Münchh., nom. dub. Platanus orientalis var. acerifolia Aiton [basionym] Platanus × acerifolia f. pyramidalis (Bolle ex Janko) C.K.Schneid. Platanus × acerifolia f. suttneri (Jaennicke) C.K.Schneid. Platanus × acerifolia var. hispanica auct. non Mill. ex Münchh., nom. dub. Platanus × acerifolia var. kelseyana (Jaennicke) C.K.Schneid. Platanus × hybrida Brot.

Plátanos en Batalha (Portugal).

Plátanos no outono (Carintia (Austria).

Platanus x hispanica

O plátano común (Platanus × acerifolia ou Platanus × hispanica) é unha árbore do xénero Platanus. É a variedade máis común de plátano na Europa Occidental, especialmente na Península Ibérica, onde tamén se lle coñece coma plátano de sombra. É moi común nos parques e xardíns urbanos de zonas temperadas. En Galicia abunda nos espazos públicos de moitas vilas e cidades, empregado para dar sombra, moitas veces substituíndo os carballos das vellas carballeiras dos campos de feira. Moitas das veces pódase deixando só o toro, outras déixase medrar acadando alturas considerábeis coma no parque de Castrelos en Vigo. Salienta o plátano do Pazo de Dompiñor, no Incio (Lugo), que figura no Catálogo de Árbores Senlleiras de Galicia.

Tamén se coñece coma plátano híbrido, plátano europeo ou plátano de Londres (especialmente en inglés). A especie ten outras designacións científicas, o máis común é Platanus x hispanica; na literatura anglosaxoa, o nome científico máis común é Platanus × acerifolia, mais tamén son usados Platanus × hybrida, Platanus × acerifolia var. hispanica, Platanus orientalis var. acerifolia, Platanus × acerifolia f. pyramidalis e Platanus × acerifolia var. kelseyana.

Orixe

A orixe da especie é supostamente unha hibridación entre Platanus orientalis e Platanus occidentalis (ou americano). Suponse que a hibridación se produciu na Península Ibérica no século XVII, onde as dúas especies estiveron por vez primeira unha coa outra. Os nomes hispanica (Mill. e Münchh.) e hybrida (Brot.) reflicten esa suposición.

Con anterioridade á aparición do coche, esta árbore empregouse profusamente polos peóns camiñeiros para a súa plantación nos foxos das estradas, co fin de que desen sombra aos lentos carros de transporte de mercadorías, carruaxes e dilixencias (todos eles transportes con tiro de cabalaría), durante os duros veráns mediterráneos. Con posterioridade a estas plantacións, algúns exemplares xurdiron de xeito natural nos terreos próximos ás estradas antigas, en especial en zonas de arroios, onde aínda poden verse e se seguen a reproducir.

Descrición e uso

É unha árbore caducifolia hermafrodita de grande envergadura, cuxa altura pode acadar os 35 ou 40 metros, co tronco xeralmente dereito, alto, cun diámetro que pode chegar aos 3 metros. A casca é delgada, de cor pálida cinsenta esverdeada ou amarelada, despréndese en pequenas placas. A copa é ampla, arredondada, aínda que, coa poda, poida asumir diversas formas (atura moi ben a poda). Florea na primavera; os froitos son aquenios rodeados de pelos de cor pardenta, acastañada ou amarelada, cuxa maduración ocorre no final do verán. Os froitos permanecen na árbore até a primavera seguinte e serven de alimento a algunhas aves (pimpíns e Frinxílidos en xeral) ou esquíos.

É moi tolerante á polución atmosférica e á compactación das raíces, o que o fai moi popular para árbore de beirarrúas ou de beira das estradas. Resiste relativamente be no vento e é máis resistente ao frío invernal ca Platanus orientalis.

Malia a súa popularidade como árbore urbana, presenta algúns problemas. As follas novas e as sementes liberan pelos curtos que son irritantes cando se inhalan, provocando alerxias e problemas respiratorios a persoas con asma. Outro problema é a acumulación de follas no outono; por seren resistentes, poden demorar máis dun ano a descomporse se non se limpa o chan. As raíces poden causar problemas nas edificacións e nos lastrados das rúas e paseos.

A madeira, de cor clara, dura e resistente, é usada para quecemento e en ensambladura. É semellante á faia, mais é máis resistente á humidade e máis vulnerábel aos ataques dos insectos. O sámago (partes mais próximas da casca) en pouco se distingue da cerna (parte interna e xeralmente máis dura).

Véxase tamén

Outros artigos

• Pradairo
• Platanus