Gade kòd pou Mè Teresa

{{infobox Biyografi
|non=Mè Teresa Kalkouta
|foto=Mutter_Teresa_von_Kalkutta.jpg
|tèks=Mè Teresa nan yon [[Sari (rad)|sari]] blan ak kanal ble, inifòm sè [[Misyonè Charite yo]], yon rabat sou tèt li ki sèvi kòm yon vwal ak yon kwafiks an bwa kole sou zepòl la.
|fonksyon= sè relijye
|domèn=relijyon
|diplòm=
|etid=
|dat nesans=[[26 out]] [[1910]]
|lye nesans= [[Skopje|Üsküb]]
|peyi nesans= 
|dat lanmò= {{dat lanmò|5 septanm 1997}}
|lye lanmò= [[Kalkouta]]
|peyi lanmò= [[End|Lend]]
|nasyonalite= Ayisyèn
|relijyon=katolik
|rezidans=
|kontak=
|Biyografi=
|zèv= Sè Misyonè Charite yo
|omaj=
|rekonpans= Pri Nobèl Lapè 1979
|remak=
|fim=
}}


'''Anjezë Gonxhe Bojaxhiu''' ( [ a ˈ ɲ ɛ z ə ˈ ɡ ɔ n d͡ʒ ɛ b ɔ j a ˈ d͡ʒ i u ], nan relijyon '''Mè Teresa''', kanonize nan [[Legliz Katolik]] kòm '''Sent Teresa de Calcutta''', se yon relijyez katolik ki natirèl [[Albani|albanyen]]. Endyen, misyonè nan peyi End, Pri Nobèl Lapè an 1979. Li fèt 26 out 1910 nan [[Skopje|Üsküb]] (Anpi Otoman ) epi li te mouri 5 septanm 1997 nan Kalkouta ([[End]]), yo pi byen konnen l pou aksyon charitab pèsonèl li ak fondasyon yon kongregasyon relijye, Misyonè Charite yo ki akonpaye li epi suiv egzanp li.

Li te beatifye nan dat 19 oktòb 2003 pa [[Jan Pòl II|Pap Jean-Paul II]]<ref name="Béatification de Mère Teresa de Calcutta - Homélie de Jean-Paul II">[http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/homilies/2003/documents/hf_jp-ii_hom_20031019_mother-theresa_fr.html Homélie de la béatification], vatican.va, publié le 19 octobre 2003.</ref> epi kanonize nan dat 4 septanm 2016 pa Pap Francis<ref name="Homélie de François">[http://w2.vatican.va/content/francesco/fr/homilies/2016/documents/papa-francesco_20160904_omelia-canonizzazione-madre-teresa.html Homélie de la canonisation], vatican.va, publié le 4 septembre 2016.</ref>.

Li te dabò youn manm nan Sè Lorette yo, li te kite kominote sa a nan ane 1949 pou « swiv apèl li apresa  fonde kongregasyon l lan an 1950. Travay li ak moun ki pi pòv yo te kòmanse ak edikasyon timoun nan lari yo ak ouvèti [[Nirmal Hriday|" azil Kaliga]] " nan Kalkouta. Pandan plis pase 40 an, li te dedye lavi li bay pòv, malad, abandone ak moun ki pral mouri, dabò nan peyi Zend ak nan lòt peyi, epi li te gide devlopman Misyonè Charite yo. Nan moman lanmò li, yo te responsab 610 misyon, nan {{Unité|123|peyi}}, ki gen ladan l soup popilè, sant sipò pou fanmi, òfelina, lekòl, ospis ak kay pou moun ki gen maladi tankou lèp, [[Sida|SIDA]] oswa [[tibèkiloz]] .

== Biyografi ==

=== Anfans ===
Paran Anjezë Gonxhe Bojaxhiu se machann boujwa ak kretyen [[Albani|albanyen]]<ref>{{Lien web|title=Manman Teresa nan Calcutta, biyografi|url=http://www.vatican/news_services/. liturgy/saints/ns_lit_doc_20031019_madre-teresa_fr.html|site=vatican.va|konsilte nan=11 oktòb 2015}}.</ref>. Fanmi li gen orijin etnik albanè<ref>{{web link|title=Lavi Manman Teresa nan 10 dat|url=https://ici.radio-canada.ca/nouvelle/800370/mere-teresa-vie - kle-moman-biyografi|sit=canada.ca|periodik=Radyo-Kanada|dat=02-09-2016|konsilte nan=04-09-2020}}.</ref> katolik. Nikollë papa l te chèf plizyè konpayi konstriksyon e li vann pwodui famasi<ref name="p.18" group="F">{{p.|18}}.</ref>. Yo te gen de pitit, yon pitit fi ki rele Age, ak yon pitit gason ki rele Lazare lè Anjezë te fèt nan vil [[Skopje|Üsküb]] nan dat {{dat-|26 out 1910}}, nan [[vilayè Kosovo]], yon sibdivizyon administratif [[anpi Otoman]] an. 

Nikollë, papa l, te ensiste pou tout pitit li yo ale lekòl, ti gason ak tifi, yon bagay relativman ra nan yon peyi ki te make pa enfliyans Otoman nan epòk sa a<ref name="p.24" group="F">{{p.|24}}.</ref>. Timoun yo ede nan travay domestik epi yo resevwa edikasyon relijye nan men manman yo<ref name="p.22" group="F">{{p.|22}}.</ref>.  [[Fichye:Katolička_crkva_vo_Skopje_-1903.jpg|vignette| Legliz la nan Skopje kote Manman Teresa te batize.]]
Paran li yo, ki te katolik, souvan ede pòv yo nan vil la, ak Anjezë regilyèman akonpaye manman l nan vizite pi pòv yo, kit se pòv ak alkòl oswa òfelen. Drâne, manman l, konseye pitit li yo: « Lè w fè sa ki byen, fè l tankou yon wòch w ap voye nan lanmè ». Menm jan an tou, yo regilyèman akeyi pòv yo sou tab yo; Anjezë make pa rekòmandasyon manman l: « Pitit fi mwen an pa janm aksepte pran yon mòde san li pa pataje ak lòt moun ».

Rejyon an te fè eksperyans boulvèsman etnik ak relijye ak lagè Balkan yo (pandansetan rejyon an te okipe pa Peyi Wa ki nan Sèbi a) ak [[Premyè Gè mondyal|Premye Gè Mondyal]] la. An 1919, papa Anjezë te tonbe malad epi li te mouri<ref name="p.27" group="F">{{p.|27}}.</ref>.  Sa fè li vin san papa nan laj {{inite|9|an}}<ref name="p.37" group="B">{{p.|37}}.</ref>. Biznis fanmi l yo te fè fayit epi Dâne te louvri yon atelye [[Koud|kouti]] pou sipòte fanmi l<ref name="p.292" group="F">{{p.|29}}.</ref>.

Mè a edike pitit li yo nan lafwa kretyen an; timoun yo aktif nan lavi pawas [[Jezwit|Jezuit]] yo ap dirije<ref group="F" name="p.33">{{p.|33}}.</ref>. Fanmi an òganize veye lapriyè epi patisipe nan sèvis yo. Anjezë vin soprano nan koral vilaj la, jwe teyat, aprann [[mandolin]]]<ref group="F" name="p.32">{{p.|32}}.</ref>. Se nan anbyans lapriyè sa a ke Anjezë panse, nan laj {{Unité|12|an}}, konsakre tèt li bay Bondye; li pran sis ane pou yo konvenki nan apèl sa a<ref group="F" name="p.31">{{p.|31}}.</ref>. Li renmen solitid ak lekti men sante li frajil epi li soufri rim  souvan<ref group="B" name="p.37"/>.  

Yon nouvo pè Jezuit, Franjo Jambrekovic, devlope enterè nan misyon yo nan [[pawas]] li a, tou de atravè lapriyè ak revizyon oswa konferans misyonè ki pase yo<ref group="B" name="p.37 "/>. A {{inite|17|an}}, Anjezë mande Jambrekovic kijan pou l disène vokasyon l. Pè Jezuit la reponn ke se {{Quote|pa lajwa}}. Apre yon [[pelerinaj]] nan tanp mariyèn nan [[Letnica]], li te santi anvi pou yon lavi konsakre<ref group="F" name="p.40">{{p.|40}}. </ref>.

Li mande manman l pèmisyon pou l antre nan kongregasyon Sè Lorette yo. Manman l aksepte malgre opozisyon frè l Lazare ki twouve ke se "tan pèdi".<ref group="F" name="p.41">{{p.|41}}.</ref>.. Anjezë postile avèk èd Pè Franjo Jambrekovic e depa li pwograme pou 25 septanm 1928 <ref group="F" name="p.45">{{p.|45}}.</ref>..

=== Relijyez ka Sè Lorette yo ===

==== Postila ak novisya ====
Li kite peyi natif natal li jou ki te 26 septanm 1928 , a laj 18 tan, e li te rantre nan kouvan Sè Lorette, nan Rathfarnham toupre [[Diblen|Dublin]] nan [[Ilann|Iland]], yon kominote ki te fonde nan XVII syèk pa Mary Ward <ref group="A" name="p.54">{{p.|54}}.</ref>{{,}}<ref group="F" name="p.45"/>. Nan sis semèn, li aprann baz yo nan [[Lang angle|angle]]. Li aprann tou disène apèl li nan lavi misyonè a, petèt avèk èd ''Egzèsis espirityèl'' yo<ref group="F" name="p.51">{{p.|51}}.</ref> . Nan dat 11 desanm 1928, li te ale nan [[End|peyi End]] pou fè novisye li<ref group="F" name="p.51"/>.

Li te rive vil Kalkouta an {{dat-|1929}}; li choke pa povrete ekstrèm ki te genyen <ref name="p.54" group="A" />{{,}}<ref name="p.60" group="A">{{p.|60}}.</ref>, li te ekri sa l panse yo nan yon jounal katolik nan vilaj li a: {{Quote|Si moun peyi nou yo te wè emisyon sa yo, yo ta sispann plenyen pou ti pwoblèm yo}}<ref name="p.58" group="B">{{p.|58}}.</ref>. Apre sa, li te ale nan [[Darjeeling (vil)|Darjeeling]], kote li te fè postila li ak [[novisya]]<ref name="p.57" group="F">{{p.|57}}.</ref>.

Anjezë te vin novis nan dat {{date-|23|Me|1929}} e li te mete rad relijye a pou premye fwa<ref name="p.65" group="F">{{p.|65}}.</ref>. Li te retire tèt nan mond lan, epi resevwa fòmasyon relijye atravè lekti lavi sen yo, epi li te prepare pou diplòm ansèyman li<ref name="p.66" group="F">{{p.|66}}.</ref>. Nan dat {{dat-|25 me 1931}}, li te pran [[Ve relijye|ve tanporè]] li epi pote non Sè Mary Teresa. Lè l te chwazi non sa a, li te vle mete tèt li anba patwonaj [[Thérèse de Lisieux]], yon relijyez fransèz [[Lòd Kamèl|Kamelit]] ki te kanonize twazan anvan sa an {{dat-|1925}}, ki te deklare sent patwòn nan misyon, ki te vle viv {{quote|tout nan lanmou}} e ki te ekri: {{quote|Vokasyon mwen se lanmou}}<ref group="B" name="p.55">{{p.|55}}.</ref>{{,}}<ref name="p.69" group="F">{{p.|69}}.</ref>.

==== Pwofesè nan Kalkouta  ====
Apre li te travay pou kèk mwa nan yon [[dispansè]] nan [[Bengal]], kote li te trete pòv yo<ref group="F" name="p.71">{{p.|71}}.</ref>, Sè Mary Teresa te anseye nan lekòl Loreto Entally nan Kalkouta, depi {{date-|1931}} rive {{date-|1937}}<ref group="A" name="p.62"> {{p.|62}}.</ref>{{,}}<ref group="F" name="p.73">{{p.|73}}.</ref>. Menmsi li fè fas ak klas {{inite|300|elèv}}, pedagoji estrik li ak sèvis enb li fè l 'pwoche ak timoun Endyen yo ki byen vit rele li "Ma", ki vle di "Manman"<ref group ="F" name ="p.78">{{p.|78}}.</ref>.

Li te fè dènye ve li nan [[End|peyi Zend]] nan dat 24 me 1937. An 1944, li nome direktris etid nan Sent Mari, yon lekòl ki rezève pou klas sosyal siperyè yo nan Kalkouta. Li konsakre yon pati nan tan li nan bidonvil kote li ale pou konsole pòv yo ak malad yo, ak vizite moun ki entène lopital nan Nibratan Sarkal<ref group="F" name="p.79">{{p.|79}}.</ref>.. Li ekri manman l, epi pwobableman anonse l ak fyète  nominasyon li kòm dirèktris. Manman l reponn li: « Chè pitit mwen, pa bliye ke si ou te ale nan yon peyi byen lwen konsa, se te pou pòv yo. » <ref group="F" name="p.69"/>{{,}}<ref group="F" name="p.79"/>.

==== Tren nan Darjeeling: apèl la nan apèl la ====
Nan dat {{dat-|10 septanm 1946}}, pandan yon vwayaj tren soti nan Kalkouta pou ale nan [[Darjeeling (Lend)|Darjeeling]] kote retrèt chak ane nan kominote li a t ap fèt, li te resevwa sa li te rele "apèl la andedan apèl la"<ref group="E" name="p.59">{{p.|59}}.</ref>{{,}}<ref group="F" name="p.86" >{{p.|86}}.</ref>. Pandan l ap eseye dòmi: {{Quote|Bridsoukou, mwen tande ak sètitid vwa Bondye a. Mesaj la te klè: mwen te oblije kite kouvan an epi ede pòv yo nan viv avèk yo. Se te yon lòd, yon devwa, yon sètitid. Mwen te konnen sa mwen te oblije fè men mwen pa t konnen ki jan}}<ref group="F" name="p.88">{{p.|88}}.</ref>. Mè Teresa pale de jou sa a kòm {{Quote|jou enspirasyon}}<ref group="A" name="p.60"/>. Li ajoute ke eksperyans sa a se lanmou Bondye, ki vle renmen men tou pou yo renmen<ref group="E" name="p.81">{{p.|81}}.</ref> . Li te eksprime eksperyans sa a anpil pita nan yon lèt an 1993 ki te retounen nan eksperyans sa a nan dat {{dat-|10 septanm}}, li te afime ke Bondye swaf pou nou: {{Quote|Si ou dwe sonje yon bagay nan lèt Mè an, sonje sa a. : "[[Sèt pawòl Jezi sou kwa a|Mwen swaf]]" se pi pwofon pase Jezi di ou "Mwen renmen ou". Toutotan ou konnen byen fon ke Jezi swaf pou ou, ou pa ka konnen ki moun li vle ye pou ou. Oswa ki moun li vle ou ye pou li}}<ref group="E" name="p.77">{{p.|77}}.</ref>.

Li pa di pèsonn eksperyans sa a epi li medite an silans. Tounen Kalkouta, li te ekri gid espirityèl Jezuit Bèlj li a [[Céleste Van Exem]], epi li te di l dezi li pou l kite tout bagay dèyè. Li rekòmande pou li priye epi rete an silans<ref group="F" name="p.90">{{p.|90}}.</ref>. Yon ti tan apre, li te eksplike sitiyasyon an bay evèk Kalkouta [[Ferdinand Perier]] ki te opoze sa<ref group="F" name="p.90"/>. Sè Mary-Teresa pa sezi pa repons lan e li gen matirite dezi li; li vle fonde yon nouvo [[lòd relijye]]<ref group="F" name="p.91">{{p.|91}}.</ref>. Yon ti tan apre, li te tonbe malad grav epi yo te voye l nan yon [[Sanatoryòm|sanatorium]] nan [[Asansol]], nan menm eta [[Bengal oksidantal]], pou l te refè apre [[tibèkiloz]] la<ref group="F" name="p.92">{{p.|92}}.</ref>. Pandan konvalesans sa a, li priye epi apwofondi mesaj li te resevwa a; li di lè sa a li dekouvri ke Bondye renmen li men tou ke li vle yo renmen <ref group="E" name="p.77"/>.

Peryòd repo sa a te vin pi kout akòz [[patisyon End]] ki te fèk endepandan. Sè yo rele Sè Mary Teresa tounen pou satisfè bezwen èd la. Detèminasyon li toujou osi gwo; Se konsa, achevèk la, finalman konvenki, mande [[Sen Syèj]] la pèmisyon pou l ba li [[eksklostrasyon]] relijye. Nan dat {{date-|8|Out|1948}} li te resevwa repons nan men Pap {{monak|Pi|XII}}, ki te ba l pèmisyon pou l viv andeyò yon kominote lòd li pou yon ane<ref group ="F " name="p.101">{{p.|101}}.</ref>.

=== Fondatris ===

==== Kòmansman fondasyon an ====
Sè Mary Teresa, kounye a Mè Tereza, prepare depa li apre li fin resevwa otorizasyon; li fè yon [[Sari (rad)|sari]] an koton blan ki gen yon woulèt ble maren<ref name="p.1022" group="F">{{p.|102}}.</ref>. Nan dat {{dat-|16 out 1948}} li te kite sè Lorette yo ak difikilte; li gen senk woupi nan pòch li<ref name="p.1032" group="F">{{p.|103}}.</ref>.

Li ale nan [[Patna]] pou l resevwa fòmasyon kòm enfimyè<ref name="p.1082" group="F">{{p.|108}}.</ref>. Li te retounen kat mwa pita li te rete ak [[Ti sè pòv yo|Ti Sè pòv yo]]. Sou demand [[Ferdinand Perier]], li te kenbe yon [[jounal]] kote li dekri refleksyon li yo: {{quote|Povrete ekstrèm nan gradyèlman ap kite vide lòm vid san imanite}}<ref name="p.1112" group="F">{{p.|111}}.</ref>.

Lè sa a, li deside bay timoun leson nan lari apati de {{dat-|21 desanm 1948}}; dis jou apre, gen deja plis pase {{unit|50|timoun}}<ref name="p.1132" group="F">{{p.|113}}.</ref>. Li ap chache lwe lokal; li distribye [[savon]] epi li eksplike itilizasyon yo<ref name="p.1162" group="F">{{p.|116}}.</ref>. Li te louvri yon lekòl nan yon lòt bidonvil nan Tiljana<ref name="p.1162" group="F" />. Li eseye pran swen moun pòv li rankontre yo. Nan mwa  {{date-|desanm 1948}}, li te rankontre [[Jacqueline de Decker]], yon Bèlj ki te vle viv menm ideyal ak li<ref name="p.1772" group="F">{{p.|177}}.</ref>. Dènye a gen pwoblèm sante epi li deside chèche tretman anvan li retounen wè Mè Teresa. Li te retounen Bèljik pou tretman pandan l te kenbe lyen epistolè ak Mè Teresa<ref name="p.1772" group="F" />. Gen kèk moun ki kritike nouvo lavi Mè Teresa a, yo twouve li inefikas epi san vizyon<ref name="p.1162" group="F" />. 

Nan mwa {{dat-|Janvye 1949}}, li te vle viv otanke posib ak pòv yo, li pa vle viv ak èd Ti sè pòv yo ankò; Se poutèt sa li te chèche yon nouvo kote epi gras ak èd pè Van Exem, yo te akeyi l nan dènye etaj yon kay Pòtigè<ref name="p.1192" group="F">{{p.|119}}.</ref>. Lavi li òganize ant moman lapriyè, anseye timoun yo ak pran swen moun ki mouri yo. Li resevwa èd detanzantan nan men moun pwofàn epi mande medikaman li pa gen mwayen pou peye yo nan famasi.<ref name="p.1222" group="F">{{p.|122}}.</ref>.

Nan  dat {{dat-|15 mas 1949}}, Mè Teresa te resevwa yon vizit nan men youn nan ansyen elèv li yo, ki te mande si li te kapab suiv li. Mè Teresa voye l ale, li mande l pou l nouri chwa li a<ref name="p.1232" group="F">{{p.|123}}.</ref>. Kèk mwa apre, jèn fi sa a retounen nan yon sari epi li mande l pou l aksepte l. Kèk jou apre, de lòt ansyen etidyan yo te suiv li<ref name="p.1242" group="F">{{p.|124}}.</ref>. Nan mwa {{date-|Out 1949}}, peryòd otorizasyon an te ekspire, evèk la pwolonje otorizasyon ofisyèl Manman Teresa<ref group="F" name="p.126">{{p.|126}}.</ref>{{,}}<ref name="p.77" group="E" />.

==== Sè Misyonè Charite yo ====
Byen rapid, plis pase dis jèn fi deside suiv Mè Teresa. Li mande ansyen elèv li yo pou yo konplete edikasyon siperyè yo. Nan prentan 1950, Pè Van Exem te mande Mè Teresa pou l ekri yon règ relijye. Li ekri règ la nan yon sèl swa epi li chwazi non Misyonè Charite <ref> groupe="F" name="p.129" </ref>. Li chwazi non charite sa a ( ''agape'' nan ''lang grèk)'': lanmou ki soti nan Bondye, Mè Teresa vle gaye lanmou ki soti nan Bondye<ref group="B" name="p.130">{{p.|130}}.</ref>. Ferdinand Perier inogire nouvo kongregasyon an 7 oktòb 1950 .

Yo adopte abiman sari a kòm yon abiman relijye pou fè youn ak popilasyon endyen yo. Paran plizyè mè nan yon branch bengali nan Sè Imakile Konsepsyon yo, lè yo te fè remake ke fanm pòv k ap bale lari yo te mete sari a ak yon bann ble tou nan Kalkouta, kongregasyon an te adopte ofisyèlman sari  blan ki gen twa bann ble a nan mwa me 1960 <ref>{{Lien web|url=https://cmpaul.wordpress.com/2010/07/29/mother-teresa-from-one-stripe-sari-to-3-stripes/|title={{lang|en|Mother Teresa habit: From one stripe sari to {{nombre|3|stripes}}}}|date=29 jiyè 2010|website=cmpaul.wordpress.com|language=en}}.</ref> . Blan ak ble yo se koulè tradisyonèl maryal; fon blan an konsidere kòm yon senbòl pwòp <ref name="CathNews">[https://web.archive.org/web/20220120085149/https://cathnews.com/cathnews/29646-nuns-copyright-st-teresa-s-sari Nuns copyright St Teresa’s sari], CathNews, juillet 1917.</ref> . Twa bann yo senbolize volonte kominote a:  povrete, obeyisans, ak pou gwoup twazyèm lan, pi gwo a, chastete ak sèvis sa ki pi pòv pami pòv yo <ref name="CathNews" /> {{,}} <ref>[https://indianexpress.com/article/lifestyle/fashion/the-mothers-legacy-the-blue-and-white-stripe-sari-of-saint-teresa-is-now-an-intellectual-property-of-missionaries-of-charity-4773051/ The mother’s legacy: The blue-and-white stripe sari of Saint Teresa is now an intellectual property of Missionaries of Charity], indianexpress.com, 2017.</ref> .<gallery caption="Misyonè Charite avèk sari blan e ble yo nan lari">
Fichye:Sisters of Charity.jpg|Sè yo abiye ak sari epi sandal.
Fichye:Missionnaires-de-la-Charité MG 0508.JPG|Sè yo gen otorizasyon pou mete yon  tèt vès nan peyi frèt.
Fichye:Missionaries of Charity in Haiti.jpg|Sè yo abiye ak sari 
</gallery>

==== Nesans kay lospis Kalighat ====
{{atik detaye|Nirmal Hriday}}
Apre li fin wè yon nonm kap mouri, mè a mennen l lopital, men etablisman an refize pran swen l; moun ki t ap agoni a mouri san yo pa resevwa l. Apre sa, li deside pran swen moun ki nan wout pou mouri yo epi li mande yon plas nan lameri Kalkouta, ki ofri lokal li nan [[Kaliga]], toupre tanp lan dedye a deyès Endou [[Kali]]<ref group=" F " name="p.137">{{p.|137}}.</ref>. Li rele kay la "''[[Nirmal Hriday]]''", {{Quote|House of the Pure Heart - Kay pou moun ki sou wout pou mouri abandone yo}}<ref group="F" name="p.137"/> . Sè yo mennen moun ki pi pòv yo ak moun ki pi abandone yo kap mouri epi pran swen yo ak ti mwayen yo<ref group="F" name="p.138">{{p.|138}}.</ref>.

Sepandan, enstalasyon mè katolik yo toupre yon tanp [[Endouyis|endou]] te wè ak move je, e te akize yo de pwoselitis<ref group="B" name="p.139"> {{p. |139}}.</ref>. Yon revòlt pete epi sè yo te rete viv gras ak pwoteksyon lapolis la<ref group="B" name="p.140">{{p.|140}}.</ref>. Youn nan opozan yo, viktim [[tibèkiloz]], rejte paske li te [[Entouchab (Dalit)|entouchab]], kèk mwa apre li te reprann li. Opinyon li sou Mè Teresa chanje, li wè nan li yon [[Avata (endouyis)|avata]] deyès [[Kali]], sa ki te pèmèt gen yon relasyon  fratènite ki te tabli ant endou yo ak Mè Teresa<ref group= "F" name="p.142">{{p.|142}}.</ref>.

Dezan apre fondasyon an, Mè Tereza te achte yon kay, yon mizilman te vann a yon pri ridikil pou l tabli sè yo la<ref group="F" name="p.151">{{p.|151}}. </ref>. Li mande sè yo yon [[povrete]] kote yo, sa li jistifye: {{Quote|Kijan pou mwen fè gade pòv yo nan je, ki jan mwen ka di yo "mwen renmen ou e mwen konprann ou" si m pa viv menm jan ak yo<ref group="F" name="p.152">{{p.|152}}.</ref> ?}} Menm jan an tou, li refize èd ekonomik nan men Vatikan<ref group = "F" name="p.156">{{p.|156}}.</ref>.

Lavi òganize ak tan nan [[lapriyè]] nan maten ak nan aswè, ak jou nan sèvis pòv yo. Mè Teresa di ke lapriyè se souf nanm nan. San fòs nou resevwa nan lapriyè, lavi nou ta enposib<ref group="F" name="p.158">{{p.|158}}.</ref>. Li eksplike koneksyon ki genyen ant lapriyè ak aksyon sè misyonè Charite yo, yo wè nan chak pòv prezans Bondye: {{Quote|Jezi vle satisfè pwòp grangou pa l pou lanmou nou pandan li pran fòm yon moun ki grangou, ki gen lèp, ki mouri abandone. Se poutèt sa nou pa travayè sosyal men kontanplativ nan kè nan mond lan menm. Lavi nou konsakre nan [[Ekaristi]] la grasa kontak ak Kris la, ki pran fòm pen ak kò soufrans pòv yo}}<ref group="F" name="p.159">{{ p. |159}}.</ref>.

==== Òfelina Nirmala Shishu Bavan  ====

Yon jou, Mè Teresa wè yon timoun abandone ke yon chen ap manje nan lari a; li pran timoun nan ki mouri kèk tan apre<ref group="F" name="p.161">{{p.|161}}.</ref>. Apre sa, li te kreye yon [[òfelina]]. Sant Nirmala Sishu Bavan te louvri pòt li nan dat {{dat-|24 novanm 1955}}; li pran timoun ki abandone yo la epi li ofri yo pou [[adopsyon]]<ref group="F" name="p.166">{{p.|166}}.</ref>{{,}} <ref group="B" name="p.130"/>. Kèk tan apre, li te louvri yon sant espesyalize pou timoun ki pa t adopte, akòz kwayans nan move [[kama]] ak [[esklizyon sosyal|majinalizasyon]] pou entouchab yo<ref group="F" name =" p.166"/>.

==== Koperatè k ap soufri yo ====
Anmenmtan, Mè Tereza aprann zanmi l [[Jacqueline de Decker]] ki te sipoze rejwenn li pap ka fè sa, akoz [[Operasyon chirijikal|operasyon]] grav nan do l. Lè sa a, Mè Teresa mande l pou l vin sè espirityèl li, li mande l pou l pataje {{Quote|merit, lapriyè nou ak travay nou atravè soufrans ou yo ak priyè w yo}}<ref group="F" name="p.179"> {{p.|179}}.</ref>. Li kwè ke grasa soufrans ini ak Bondye, li ka jwenn yon valè pozitif. Jacqueline de Decker vin premye nan kowoperatè soufrans yo, yon gwoup [[Maladi|malad]] ki ini nan lapriyè ak Misyonè Charite yo<ref group="F" name="p.182">{{p. |182}}.</ref>.

==== Lepre yo ====
Ant 1948 ak 1957, Mè Tereza ak premye sè yo te pran swen moun ki gen lèp yo te rankontre yo, men san sa pa t yon priyorite<ref group="F" name="p.202">{{p.| 202}}.</ref>. Se nan ane 1957 li te resevwa senk moun ki te pèdi travay yo akòz lèp, akòz kwayans nan move kama, ki te mennen nan esklizyon lepre yo nan sosyete a. 

Lè sa a, MèTeresa t ap chèche louvri yon sant pou moun ki gen lèp, men yo te akeyi sè yo ak kout wòch. Se poutèt sa li voye anbilans pou pran swen moun ki gen lèp yo<ref group="F" name="p.203">{{p.|203}}.</ref>. Metòd vwayaj sa a fè li posib pou trete moun ki gen lèp lè yo rive jwenn yo. Apre sa, li sipòte jounen mondyal kont maladi lèp [[Raoul Follereau]]<ref group="F" name="p.208">{{p.|208}}.</ref>.

=== Devlopman planèt la ===

==== Bezwen ak ekstansyon Misyonè Charite yo ====
Fè fas ak difikilte finansyè, Papa Van Exem pibliye yon reklam nan yon jounal pou mande sipò<ref group="F" name="p.187">{{p.|187}}.</ref>. Premye Minis nan [[Bengal]], {{Dr|[[Bidhan Chandra Roy]]}} lè sa a, te bay èd finansye, epi li te rankontre Mè Teresa epi li te etabli yon amitye pwofon avè l <ref group="F" name= "p .188">{{p.|188}}.</ref>.

Menm jan premye layik yo, ki gen ladan Ann Blaikie, rankontre Mè Teresa epi yo vle ede nan bay kado pou timoun yo pou [[Nowèl|Nwèl la]]. Li, ki pa vle eskli okenn timoun, mande yo pou yo ofri kado tou pou jou ferye [[Fèt mizilman|Mizilman]] oswa Endou. Layik sa yo ke tanzantan pi plis te vin kowoperatè aktif nan lòd la an [[1960 (almanak gregoryen)|1960]].

Nan ane 1959 la make sa Mè Teresa rele « twazyèm etap nan lavi mwen ». Dis ane apre fondasyon li a, kongregasyon li a ka devlope pi lwen pase limit dyosèz li a nan Kalkouta.

Manman Teresa envite nan [[British Broadcasting Corporation|BBC]] pou temwaye epi mande èd. Anpil moun reponn, men li pa satisfè ak èd finansyè sèlman: li mande kowoperatè yo pou yo ede kote yo ye a, nan devouman ak moun ki bò kote yo, epi tou nan repete [[Lapriyè Sen Franswa|Priyè Saint Francis la. nan Assisi]]<ref group="F" name="p.196">{{p.|196}}.</ref>.

Ane {{dat-|1959}} make sa Manman Teresa rele {{Quote|twazyèm etap nan lavi mwen}}<ref group="F" name="p.213">{{p.|213 }} .</ref>. Dis ane apre fondasyon li a, kongregasyon li a ka devlope andeyò limit dyosèz li a nan Calcutta<ref group="F" name="p.213"/>.

Mè Teresa rete nan [[Ranchi]], apre sa nan [[Nyoudeli|New Delhi]] an prezans Premye Minis peyi End la [[Jawaharlal Nehru|Nehru]]<ref group="F" name="p.214 "> {{p.|214}}.</ref>. Ane annapre a, li te fonde misyon nan Jansi, Agâ, Asansal ak [[Bonbay|Bombay]] kote li te pran ofans piblik nan povrete ekstrèm ki te gouvènen la. Kritik sa a te deklanche yon kanpay laprès nan Bombay kont relijye a<ref group="F" name="p.215">{{p.|215}}.</ref>. Men, an 1962, li te resevwa premye dekorasyon [[Padma Shri]] nan men Prezidan peyi Zend pou travay li<ref group="F" name="p.215"/>.

An 1963, li te opoze pou granmesi ak destriksyon yon lopital pou lepre nan Kalkouta. An 1963, li te kreye yon site pou moun ki gen lèp, site lapè nan Asansol. Travay nan site a te kòmanse an 1964<ref group="F" name="p.207">{{p.|207}}.</ref>. Pap {{monak|Pòl|VI}}, ki t ap vizite peyi End an 1965, te ofri limouzin li bay Mè Teresa, ki te mete l pou vann piblikman pou finanse konstriksyon site li a<ref group="F" name=" p.208"/>.

Nan mwa  {{dat-|Mas 1963}}, premye mesye yo te fonde Frè Misyonè Charite yo, Mè Tereza te rankontre [[Jezwit|Jezuit]] Pè Andre Travers-Ball epi li te ofri l pou l dirije nouvo kongregasyon an, sa li te fè aksepte<ref group="F" name="p.230">{{p.|230}}.</ref>. Li te ekri konstitisyon yo nan lòd la ak Mè Teresa, epi li te resevwa apwobasyon nan men Wòm an 1967, malgre diferans nan konsepsyon, menm jan ak abiman epi konduit relijye sè yo. Nou pito soumèt ak konsepsyon Pè Andre<ref group="F" name="p.235">{{p.|235}}.</ref>. Tout frè yo sibi nèf mwa fòmasyon espirityèl san pran souf nan Kalkouta, apresa trant jou retrè Ignasyèn<ref>[http://www.eglise.catholique.fr/actualites/424294-les-freres-missionnaires-de-mere- teresa. / Frè Misyonè Manman Tereza], www.eglise.catholique.fr.</ref>.

==== Ekstansyon Entènasyonal ====
Apati 1965, Misyonè Charite yo te etabli tèt yo nan Amerik Latin nan sou demand [[Pap]] Paul VI. Entegrasyon yo te ase difisil nan peyi sa yo pou alafwa respekte klèje lokal la ak obeyi Pap la. Mè Teresa, sepandan, refize nenpòt patisipasyon politik sè yo, chwazi pou yo ale nan tout peyi, menm nan diktati tankou [[Ayiti]], [[Filipin|Filipin yo]] nan [[Ferdinand Marcos]] oswa Mizilman [[Yemèn]], sa yo te trè repwoche l.

An 1968, sou demand {{monak|Pòl|VI}}, li te louvri yon kay nan [[Wòm]], epi answit li te dekouvri gwo povrete ki te egziste tou nan mond oksidan an<ref group="F" name= "p.252">{{p.|252}}.</ref>. An menm tan, sè yo t ap travay nan [[Bangladèch]], yon peyi ki te devaste nan epòk sa a pa lagè endepandans la; anpil fanm viktim abi, sòlda vyole. Travay la ap elaji piti piti toupatou kote povrete a gaye, menm nan rejyon ak peyi ki pa trè favorab pou kretyen yo, e jiska lè sa a ki te entèdi pou nenpòt misyonè. Nan [[Yemèn]] pa egzanp, yon peyi ki te gen majorite mizilman kote enfliyans kretyen yo fèb, Mè Teresa, ke premye minis la te envite nan ane {{dat-|1973}}, te louvri kou kouti nan [[al-Hodeida ]] epi tou pran swen [[lèp|lepre]] k ap viv nan izole nan twou wòch ki nan dezè Yemeni. Yo rele l ''Manman san fwontyè''<ref group="B" name="p.176">{{p.|176}}.</ref>.

==== Figi planetè ====
[[File:Sandro Pertini e Madre Teresa di Calcutta.jpg|vignette|dwat|[[Sandro Pertini]] ak Manman Teresa nan [[1978]].]]
[[File:President Ronald Reagan presents Mother Teresa with the Medal of Freedom at a White House Ceremony in the Rose Garden.jpg|vignette|dwat|Manman Teresa ap resevwa [[Meday Prezidansyèl Libète]] nan men Prezidan [[Ronald Reagan ]] an 1985.]]
An [[1969]], yo te rekonèt Misyonè Charite yo anba dwa Pontifikal. An 1971, Mè Teresa te resevwa pri {{monak-|Jan|XXIII}} nan men Pap {{monak|Pòl|VI}}, ki te make kòmansman rekonesans entènasyonal travay li<ref group="F" name =" p.221">{{p.|221}}.</ref>. Apre sa, li te fonde yon kay nan [[New York]] ansanm ak yon novisya nan [[London]]<ref group="F" name="p.254">{{p.|254}}.</ref >.

An 1976, li te fonde lòd sè [[kontanplatif]] yo, Sè Pawòl la ki konsakre tan yo nan lapriyè pou pòv yo; li te fonde premye kay nan New York<ref group="F" name="p.267">{{p.|267}}.</ref>.

An 1978, li te resevwa [[Pri Balzan|Priz Balzan]] pou limanite, lapè ak fratènite nan mitan pèp yo, "pou sakrifis eksepsyonèl li te devwe tèt li pandan tout lavi li, nan peyi End ak nan lòt peyi nan [[Tyèmond|Tyè Mond]] yo, pou yo ede pakèt viktim ki nan grangou, mizè ak maladi, neglije yo ak moun ki sou wout pou mouri, san pran souf transfòme nan aksyon lanmou li pou limanite soufran an ". Anplis de anpil meday li yo, Mè Teresa se [[Doctorate honoris causa|doktè ''{{lang|la|honoris causa}}'']] plizyè [[inivèsite]] yo.

Nan dat {{dat-|17 oktòb 1979}}, li te resevwa [[Pri Nobèl lapè]] ke li te aksepte "nan non pòv yo". Ti mè a pa trayi konviksyon li pandan diskou li, li denonse [[avòtman]]: {{Quote|Nan tan sa yo, nou touye plizyè milyon timoun ki poko fèt, e nou pa di anyen. Se pou nou tout priye pou nou gen kouraj pou nou defann timoun ki poko fèt la epi pou nou bay timoun nan opòtinite pou l renmen ak pou yo renmen l.}}<ref group="B" name="p.214">{{ p.|214}} , Diskou Manman Teresa pou li te resevwa Pri Nobèl la.</ref>

==== Povrete nan Oksidan ====
Apati moman sa a, lavi l te vin  [[Medyatisyon (medya)|medyatize]] anpil. Li kritike [[materyalis]] ak egoyis sosyete oksidantal yo, li elaji diskou li sou povrete e li pale de [[grangou]] [[espirityalite|espirityèl]]: “Lanmou fèt ak viv nan kay la. Absans lanmou sa a nan fanmi yo kreye soufrans ak malè nan mond lan jodi a. Nou tout sanble ap prese. N ap kouri tankou moun fou dèyè pwogrè materyèl oswa richès. Nou pa gen tan ankò pou nou viv byen youn ak lòt: timoun yo pa gen tan ankò pou paran, ni paran pou timoun yo, ni pou tèt yo. Se konsa, se nan fanmi menm dezòd lapè mondyal la soti”<ref group="F" name="p.264">{{p.|264}}.</ref>.

Mè Teresa refize nenpòt lojik òganizasyonèl oswa biznis nan travay la: li vle misyonè charite yo viv nan [[Pwovidans (relijyon)|pwovidans]], sa vle di nan don, men san twò akimile<ref group="F " name="p.270">{{p.|270}}.</ref>. Se poutèt sa li te refize an {{dat-|Jiyè 1981}} twòp don lajan; laprès te kritike Mè Tereza paske li gen twòp kòb ki fè li refize<ref group="F" name="p.272">{{p.|272}}.</ref>. Menm jan an tou, li refize asosyasyon ki sèlman sipòte l finansyèman, afime ke li pa vle zanmi men kowoperatè: "Se yon kapital Lanmou ki dwe mete ansanm. Yon souri, yon vizit yon granmoun aje. Vrè kolaboratè Kris yo se moun ki pote lacharite li. Lajan ap vini si yon moun ap chèche wayòm Bondye a. Apre sa, tout lòt bagay ap vini»<ref group="F" name="p.273">{{p.|273}}.</ref>.

An 1982, sou youn nan wotè syèj [[Beyrout]], Mè Teresa te sove {{nimewo|37|timoun ki te entène lopital}} ki te bloke nan yon liy devan ant lame Izraelyen an ak geriya palestinyen yo. Li pwovoke yon [[Lapè|sesefe]], ak akonpaye pa [[Komite Entènasyonal Lakwa Wouj|Lakwa Wouj]], li travèse zòn ki te gen tire nan lopital la ki devaste pou evakye jèn pasyan yo.   
[[File:Mother Teresa.jpg|thumbnail|dwat|Manman Teresa an 1988.]]
An 1984, li te fonde "Pè Misyonè Lacharite" ak Pè [[Joseph Michael Langford|Joseph Langford]]. Nan dat {{dat|11|desanm|1984-}} menm ane a, li te vin ede viktim [[dezas Bhopal]] la, kèk jou apre katastwòf la. An 1985, li te resevwa pi gwo distenksyon Ameriken nan men [[Ronald Reagan]]<ref group="F" name="p.260">{{p.|260}}.</ref>. Menm ane a, li te kreye nan New York premye kay pou viktim [[Sida|SIDA]], ki te fèk parèt<ref group="F" name="p.260"/> {{,}} <ref group="D" name="p.148">{{p.|148}}.</ref>.     

=== Pwoblèm sante ak lanmò ===
[[Fichye:Mother_Teresa_tomb.jpg|gauche|vignette| Tonm Mè Teresa nan kay mè Calcutta.]]
Nan menm ane 1989 sa a, mè a te soufri yon arè kadyak, e li te demisyone nan pozisyon Siperyè Misyonè Charite yo <ref group="F" name="p.283">{{p.|283}}.</ref>. Sepandan, li te re-eli an 1990. Li te kontinye vwayaj li malgre sante frajil li, epi li te fonde yon kay nan Albani, nasyon orijin li.<ref group="F" name="p.284">{{p.|284}} .</ref>. Nan mwa desanm 1991, li te soufri nemoni e yo te swanye l nan yon klinik Kalifòni. Li te entène lopital ankò nan lavil Wòm an 1992 ak nan Delhi an 1993,<ref>{{Ouvrage|langue=en|auteur1=Christie R. Ritter|titre=Mother Teresa|sous-titre=Humanitarian & Advocate for the Poor|éditeur=ABDO|année=2011|passage=89-90}}.</ref>, epi li te sibi nan Kalkouta an 1996 twazyèm [[Anjyoplasti|angioplasti]] li nan senk an.<ref>{{Ouvrage|langue=en|auteur1=Sam Wellman|titre=Mother Teresa|sous-titre=Missionary of Charity|éditeur=Barbour Pub|année=1997|passage=200}}.</ref>.

Mè Teresa te gen yon [[timè]] nan lestomak. An jiyè 1997, li te retounen Kalkouta. Li mouri 5 septanm 1997, nan kay mè Misyonè Charite yo<ref>{{Ouvrage|langue=en|auteur1=Hiromi Josepha Kudo|titre=Mother Teresa, a Saint from Skopje|éditeur=Gujarat Sahitya Prakash|année=2006|passage=14}}.</ref>. Gouvènman Endyen an te deklare yon jou dèy epi, pou koupe ak tradisyon, te òganize yon [[Antèman leta|fineray leta]] pou li 13 septanm nan estad ki kouvri nan Netaji<ref>{{Ouvrage|langue=en|auteur1=Sam Wellman|titre=Mother Teresa|sous-titre=Missionary of Charity|éditeur=Barbour Pub|année=1997|passage=201}}.</ref>. 

== Espirityalite ==

=== "Mwen swaf» ===
Mè Teresa trè make pa eksperyans 10 septanm 1946 la, e byenke li diskrè pandan plizyè ane konsènan eksperyans sa a<ref name="p.55" group="B" />, li mete pawòl Jezi yo sou kwa a: "mwen swaf" nan tout chapèl Misyonè Charite yo <ref name="p.60" group="A" />.

Lè li eksplike eksperyans li 10 septanm 1946 , li fè konnen li te fè eksperyans "swaf bondye" tankou yo te « gwo anvi ki soti nan Bondye pou li renmen epi renmen li tou»<ref name="p.61" group="E">{{p.|61}}.</ref>. Lè sa a, li vin konprann vokasyon li kòm reponn ak swaf Bondye sa a, renmen pòv yo ke li wè Bondye nan yo a {{Citation|Pou mwen, yo tout se [[Jezi|Kris]]  la - Kris nan yon degisman dezole<ref group="F" name="p.31"/>.}}

Li eksplike "swaf Jezi" sa a nan sa yo rele lèt "[[Varanasi]]" ekri [[Misyonè Charite yo]], nan dat {{dat-|25 mas 1993}}, kote li afime. {{ Quote|Si ou oblije pran nenpòt bagay nan lèt Manman an, sonje sa a: "Mwen swaf" pi pwofon pase Jezi di ou "Mwen renmen ou." Toutotan ou konnen byen fon ke Jezi swaf pou ou, ou pa ka konnen ki moun li vle ye pou ou. Oswa ki moun li vle ou ye pou li.}} Mè Teresa kontinye {{Quote|Jezi swaf, menm kounye a, nan kè ou ak nan pòv yo, li konnen feblès ou. Li sèlman vle renmen ou, li sèlman vle chans pou renmen ou<ref group="E" name="p.77"/>.}}

=== Lapriyè ak sèvis pou pòv yo ===
Pandan ke Mè Teresa konplètman anbrase vokasyon misyonè li, li egalman mete aksan sou nesesite pou yon lavi  [[kontanplasyon|kontanplativ]] nan [[lapriyè]]. Kidonk, malgre travay twòp, li te ensiste pou chak Misyonè Charite yo kapab patisipe nan [[Ekaristi]] epi pase yon èdtan devan [[Ekaristik|Sen Sakreman]] chak jou, apati de [[ chapit relijye|chapit jeneral]] la nan kongregasyon li an 1973<ref>{{Book|language=fr|original language=en|premye1=José Luis|ti non1=González-Balado|title=Mwen te pran Jezi nan pawòl li. |. Location=Paris/Montreal|editè=[[Médiaspaul]]|koleksyon=Maranatha|ane=1992|total paj=199|pasaj=66|isbn=2-7122-0444-1|chapit number=28}}.</ref>. Pou li, lapriyè se pa tan ki pran nan sèvis pòv yo, men se yon pati esansyèl nan li: {{quote|plis nou resevwa nan lapriyè an silans, se plis nou ka bay.}}<ref group ="C" name ="p.105">{{p.|105}}.</ref> Pap {{monak|Benwa|XVI}} mete aksan sou lavi mè a kòm yon egzanp atikilasyon lapriyè ak charite nan kè ansilik li. ''[[Deus caritas est|{{lang|la|Deus Caritas est}}]]'':

{{Sitasyon blok|Benediksyon Teresa nan Kalkouta se yon egzanp patikilyèman klè ke tan ki konsakre a Bondye nan lapriyè non sèlman pa mal nui ak aktivite lanmou anvè yon pwochen, men li se an reyalite yo sous ki p ap fini.|{{monak-|Benwa|XVI}}, ''{{lang|la|Deus caritas est}}''<ref>{{monak-|Benwa|XVI}}, [http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/encyclicals/documents/hf_ben-xvi_enc_20051225_deus-caritas-est_fr.html ''{{lang|la|Deus Caritas est}}'']. Lèt ansiklik Souvren Pontif la. Aksè 16 septanm 2010.</ref>.}}

=== Yon chemen trè senp ===
Malgre soufrans fizik ak sikolojik li ak povrete ki te antoure l, MèTeresa te defann pandan tout lavi l reyalite [[bonè]] sou latè ki aksesib atravè senplisite<ref group="C" name="p.105"/> . Apati de eksperyans li ak eksperyans gason ak fanm ki te swiv li yo, Mè Tereza trase yon chemen trè senp ki mennen nan vrè bonè a, ke li rezime nan dènye travay li ''A Simple Path'' ki te pibliye pandan li vivan an 1995. Chemen sa a ka rezime nan senk liy, ke li enprime sou ti kat jòn ke li distribye bay vizitè li yo:

{{Block quote|Fwi silans la se lapriyè.

Fwi lapriyè se lafwa.

Fwi lafwa se lanmou.

Fwi lanmou an se sèvis.

Fwi sèvis la se lapè.|Mè Teresa, ''A Simple Path''<ref>{{Book|language=en|name1=Mother Teresa|title=A Simple Path|location=Random House, London| |ane=1995|mwa=mas|total paj=189|isbn=978-2-7289-0787-8|isbn2=978-2-2591-8311-6|oclc=407698480}}.</ref> }}

=== Mizè ak soufrans ===
Malgre ke yo souvan akize l ke li ap mitifye povrete ak preche plezi nan soufrans<ref name="Meteor Books">{{Lien web|langue=en |url=http://www.meteorbooks.com Mother Teresa |titre={{lang|en|Mother Teresa : The Final Verdic}} |auteur=Aroup Chatterjee |année=2002 |site=Meteor Books.com |consulté le=12 avril 2010}}.</ref>{{,}}<ref>[https://www.theguardian.com/news/2016/sep/02/mother-teresa-saint-criticism-miracles-missionaries-abortion-suffering-canonisation Mother Teresa to become saint amid criticism over miracles and missionaries] sur theguardian.com du 2 septembre 2016</ref>, Mè Teresa fè yon distenksyon ant povrete moun relijye yo chwazi lib, ki se yon siy, ak [[mizè]] ki enpoze a, ki se rezilta povrete. Pou li, {{Quote|se rezilta refize pataje nou. Bondye pa kreye lamizè, se sèlman li kreye nou}}<ref group="F" name="p.86"/>.

Menm jan an tou, li distenge, sou yon bò, soufrans maladi ak mizè ki enpoze a, soufrans moun ki rasanble ak ki Misyonè Charite yo pataje Lanmou ak konpasyon Bondye a: {{quote|Bondye toujou renmen mond lan epi li voye ou menm avèk mwen pou lanmou l ak konpasyon l pou pòv yo<ref>{{Liv |language=fr |original language=en |name1=Manman Teresa |titre=Lè lanmou la, Bondye la |subtitle=pou vwayaje nan direksyon yon inyon pi entim ak Bondye ak yon pi gwo lanmou pou lòt moun |place=Paris |piblikatè=[[Éditions Desclée de Brouwer|DDB]] |dat=Novanm 2011 |total pages=473 |pasage=414 |isbn=978-2-220-06355-3 |id=Lè lanmou la, Bondye la}}.</ref>}}, epi yon lòt bò, li ensiste sou egzijans vrè lanmou an, yon lanmou ki rive nan fen bay tèt li: {{quote|Kòm Bondye renmen mond lan, li bay Pitit li a; Jezi te renmen lemonn, li te bay lavi li e li te di: “Se pou nou youn renmen lòt menm jan mwen renmen nou.” Kidonk, si nou youn renmen lòt tout bon, nou dwe youn renmen lòt jiska lapenn <ref>{{harvsp|Lè lanmou la, Bondye la|p=50}}.</ref>. Paske vrè lanmou fè soufrans<ref>{{harvsp|Lè lanmou la , Bondye la la|p=262}}.</ref>.}}

Men, kèlkeswa orijin soufrans la, li te raple tout moun ke yo pa t poukont yo nan soufrans yo, men yo te nan inyon ak Jezi ki kloure sou kwa a: {{quote|yon siy ke ou tèlman pre Jezi ke li ka bo w<ref>Mè Teresa, ''Ekri entim Sen Calcutta yo'', {{p.|321}}.</ref>.}}

Anvi pataje konviksyon li ke Bondye se lanmou, e li konsyan ke prèch yo pa ase pou konvenk moun ki nan povrete yo, li ensiste ke li mande lanmou. {{Quote|Yon vrè lanmou dwe fè mal}}, dapre li, paske se imaj lanmou Bondye a, si se vre ke Bondye li menm te soufri nan renmenlèzòm, paske li te oblije kite Pitit li a, [[Jezi|Jezi Kris]], mouri sou yon kwa. Nan sans sa a, soufrans vin, pou li, yon ekspresyon Lanmou Bondye.

{{Sitasyon blok|Eske nou pa pafwa trete pòv yo tankou poubèl kote nou jete tout sa nou pa manje oswa ke nou pa bezwen ankò?|Mè Teresa, ''Diskou nan okazyon prezantasyon Templeton Prize la. ''<ref group="C" name="p.87">{{p.|87}}.</ref>}}.

=== Lannwit Lafwa ===
An silans, Mè Teresa te viv pandan {{inite|50|ane}} yon "nwit lafwa". Anpil kòmantè fèt sou sa nan sèk kretyen yo nan moman beyatifikasyon li<ref>[http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/homilies/2003/documents/hf_jp-ii_hom_20031019_mother-theresa_fr.html Omilie nan {{monak- | Jan Pòl|II}} nan okazyon beatifikasyon Mè Tereza nan Calcutta]. Pibliye 19 oktòb 2003. [http://www.vatican.va/ Sit Vatikan]. Aksè 12 avril 2010.</ref>, eprèv sa a parèt ak presizyon san parèy jiska prezan ak piblikasyon ''{{Lang|en|Mother Teresa: Come Be My Light}}'' (Mè Teresa: Vini, vini limyè mwen), yon travay ki konpile lèt li te ekri pandan swasant dènye ane lavi l.

Nan karant lèt ki evoke santiman li te abandone pa Bondye, yon sèl ki te ekri an 1962 montre klèman dout sa yo: {{Quote|Si yon jou mwen vin yon sen, m ap sètènman youn ki nan fènwa}}<ref> {{Liv |author1=Manman Teresa|title=Tout bagay kòmanse ak yon lapriyè|editè=Le Courrier du Livre|ane=2015|passage=11|isbn=}}.</ref>. Lavni "Sen ki nan fè nwa" te konfye an 1979 bay konfesè li a, Pè Michael Van Der Peet<ref>{{Web link|langue=fr |url=http://www.la-croix.com/article/index.jsp ? docId=2312868&rubId=4078 |title=Manman Teresa te pase lavi li kòm relijye nan gwo nuit lafwa a |author=J. M. Guénois |dat=26 out 2008 |site=la-croix.com La Croix |konsilte le=25 mas 2010 }}.</ref>: {{quote|Pou mwen, silans ak vid yo tèlman enpòtan ke mwen gade epi mwen pa wè, mwen koute epi mwen pa tande}}. Lè l li lèt li yo, soufrans Mè Tereza a ap devwale nan tout limit yo. Trakilite li pi byen konprann nan limyè ansèyman li yo: {{quote|Bondye renmen moun ki bay ak kè kontan epi li pran tout bagay kont, mè li renmen an}}<ref>Ekstraksyon nan yon enstriksyon Manman Teresa bay sè m.c. {{dat-|30 oktòb 1981}} nan liv ''Mother Teresa: The Intimate Writings of the "Saint of Calcutta"'' Tèks ki te edite ak kòmante pa Brian Kolodiejchuk MC, tradui soti nan lang angle pa Cécile Deniard ak Delphine Rivet, Edisyon Lethielleux, mas 2008, {{nimewo|444|paj}} {{ISBN|978-2-283-61035-0}}.</ref>. Lè yo konpile lèt sa yo epi pibliye liv sa a, an akò ak angajman kominote a men kont volonte mè a ki te mande destriksyon korespondans li (otorite eklezyastik la te opoze sa a, san dout nan patisipe nan pwosesis kanonizasyon an)<ref>{{cf.|maj}} nimewo espesyal ''La Croix'' 18 oktòb 2003, {{p.|4-7}}.</ref>, Pè Brian Kolodiejchuk fini konnen sekrè sa a lè sa a kèk moun sèlman konnen evèk li ak konseye espirityèl li yo.

== Posterite ==

=== Eritaj ===

==== Rekonesans ====
Mè Teresa vin nan kèk deseni youn nan moun ki pi popilè sou planèt la epi yon lejand vivan. Non li vin sinonim ak lanmou san kondisyon, sakrifis tèt li ak devosyon<ref group="F" name="p.289">{{p.|289}}.</ref>. Li pa enterese ak onè, li raman sonje pri yo resevwa, oswa vann meday yo nan lòd yo finanse travay li; sa a plis montre fason li dezenterese<ref group="F" name="p.293">{{p.|293}}.</ref>, , menm si li di li aksepte prim yo "an favè pòv yo» <ref>Sabine Cayrol, [http://www.parismatch.com/Actu-Match/Monde/Actu/Mere-Teresa.-Le-Nobel-a-la-petite-saeur-des-parias-150790/ Le Nobel à la petite sœur des parias]. Publié en décembre 1979. [http://www.parismatch.com/ Paris Match]. Consulté le 12 avril 2010.</ref>.

Pandan tout lavi li, rekonesans te tonbe: li te resevwa premye distenksyon Endyen li a, meday [[Padma Shri]], an 1962. Li te resevwa anpil lòt, tankou [[Jawaharlal Nehru]] Pri pou dyalòg entènasyonal an 1972. Jiri a eksplike chwa li a lè li di: {{Quote|Nou raman ka wè yon sakrifis dezenterese ak san pran souf tankou sakrifis Mè Teresa an favè manm ki pi fèb nan sosyete imen an. Sèvis altrwist sa a, ki fèt san okenn distenksyon nasyonalite, kas oswa relijyon e san yo pa atann nan rekonesans piblik, se yon bèl egzanp sou fason yon travay silans ak efikas, yon travay, yon devouman, ka kontribye nan pwomosyon amitye ak konpreyansyon ant pèp}}<ref group="F" name="p.294">{{p.|294}}.</ref>.

Pandan yon vizit nan Lond an 1968, li te rankontre [[Malcolm Muggeridge]], yon jounalis aktivis anti-avòtman ki soti nan [[British Broadcasting Corporation|BBC]], ki te fè li dekouvri pouvwa nan medya mas<ref>{{Web link|url=http://www.slate.fr/life/68971/mere-teresa-le-mythe-crucifie-dune-sainte|titre=Manman Teresa: mit yon sen kloure sou kwa a? |autheur=[[Michel Alberganti]]|dat=3 mas 2013|sit=[[slate.fr]]}}.</ref>. Notoryete entènasyonal li te grandi ak dokimantè Muggeridge ''{{lang|en|Something Beautiful for God}}'', emisyon an 1969 sou BBC, ak liv li te pibliye an 1971<ref>{{Liv|langue=en| =Adrian|ti non1=Kear|tit=Lapenn Diana nasyon, kilti, ak pèfòmans nan plent|location=London New York|piblikatè=[[Routledge]]|ane=1999|total paj=218|pasage=133|isbn =978-0-203-01157-7}}.</ref>. Li te resevwa nan men Pap {{monak|Pòl|VI}}, an 1971, {{monak|Jan|XXIII}} Pri pou Lapè, answit Pri Pacem in Terris an 1976, ansanm ak anpil tit tankou [[ Nobèl la. Pri Lapè]] an 1979<ref group="C" name="p.68">{{p.|68}}.</ref>. Lè yo te ba li Pri Nobèl Lapè, anpil jounal te dekri li kòm yon sen vivan<ref group="F" name="p.290">{{p.|290}}.</ref>.

Enfliyans li depase tout divizyon relijye ak kiltirèl. Kidonk, Mizilman Bengali yo rele l ''Zinda Pir'', oswa ''Holy Living Girl'' nan [[Ordu]]<ref>{{Liv|language=fr|prenon1=Gaston|ti non1=Dayananda|titre=Nan lakou Calcutta|subtitle=yon devlopman nan stil Endyen|place=Paris|editè={{Ed.}} C. L. Mayer|ane=2003|total paj=260|pasaj=242|isbn=978- 2-84377 -080-7|isbn2=2-84377-080-7|oclc=491653013|li sou entènèt=https://books.google.com/books?id=wz1goIPecbAC&printsec=frontcover}}.</ref> {{,}} <ref group="A" name="p.54"/>; [[Tenzin Gyatso|Dalai Lama]] deklare {{Quote|Li se yon èt pou kilès mwen gen plis respè. Depi nan kòmansman an, mwen te frape pa absoli imilite nan konpòtman li. Nan opinyon Boudis, li ta ka konsidere kòm yon bodhisattva}}<ref>{{Liv|name1=Bstan-ʼdzin-rgya-mtsho|title=Libète nan distans la|subtitle=memoirs|location=Paris|piblikatè =[ [Librairie Arthème Fayard|Fayard]]|ane=1990|total paj=380|pasage=286|isbn=978-2-213-02561-2|isbn2=2-213-02561-4|oclc=22833800}}. </ref>.

Legliz Katolik te rekonèt [[Venerab (Katolik)|ewoisite nan bèl kalite li yo]], epi li te [[Beyatifikasyon|beyatifye]] nan mwa {{dat-|Oktòb 2003}} pa {{monak|Jan Pòl| II}}<ref>“Beatifikasyon Manman Tereza nan Calcutta - Omili {{monak-|Jan Pòl|II}}”.</ref> epi kanonize {{dat-|4 septanm 2016}} pa [[ Franswa (Pap)|Pap Franswa]].

{| class="wikitable centre" border="1"
|+'''Tablo onè Manman Teresa te resevwa'''
| '''Ane'''
| align="center" | '''Onè'''
| '''Peyi'''
|-
| 1962
| Padma Shri
| [[End|peyi Zend]]
|-
| 1962
| Lòd Lotus la
| [[End|peyi Zend]]
|-
| 1962
| Prim Ramon Magsaysay
| [[Filipin]]
|-
| 1970
| ''Good Samaritan Award''
| [[Etazini|ETAZINI]]
|-
| 1970
| Jean Pri XXIII
| [[Itali]]
|-
| 1970
| Templeton Prize
| [[Angletè]]
|-
| 1978
| Balzan Prize
| [[Itali]]
|-
| 1979
| Pri Nobèl Lapè
| [[Nòvèj]]
|-
| 1980
| Bharat Ratna
| [[End|peyi Zend]]
|-
| 1981
| Legion Onè Ayisyen
| [[Ayiti]]
|-
| 1985
| Meday Prezidansyèl Libète
| [[Etazini|ETAZINI]]
|-
| 1996
| Yo te nonmen sitwayen onorè nan Etazini nan Amerik la
| [[Etazini|ETAZINI]]
|-
| 2003
| Beatifikasyon pa Jean-Paul II
| [[Vatikan]]
|-
| 2016
| Kanonizasyon pa Francois
| [[Vatikan]]
|}

==== Devosyon ====
[[Fichye:StatueMotherTeresaMexico.JPG|vignette| Estati Manman Teresa nan Legliz Our Lady of Rosary, nan eta Hidalgo nan [[Meksik]] .]]
Lavi Mè Tereza ak [[Beatifikasyon|beyatifikasyon]] rapid li fè l tounen yon figi adorasyon pou kretyen ki vle imite modèl charite kretyen li anvè moun ki pi defavorize yo. Priyè relijye a te ekri yo, tankou ''Chemen li a tèlman senp'' ke li te enprime ak distribye bay moun li te rankontre yo, gaye; estati ki sanble ak li parèt nan legliz yo.

Li te ankouraje tou aparisyon nouvo kominote kretyen yo. Kidonk, apre yon douzèn sejou nan Kalkouta, [[Nicolas Buttet]] te fonde kominote [[Eucharistein]]<ref>[http://www.eucharistein.org/ Site d'Eucharistein].</ref> nan [[ Swis]], ki gen espirityalite fòtman enspire pa Mè Tereza konsènan resepsyon moun ki blese yo ak lavi ekaristik la, an patikilye lyen ki genyen ant sèvis pòv yo ak adorasyon Sen Sakreman an<ref group="F " name ="p.40"/>.

Yon selebrasyon santenè nesans Mè Teresa fèt nan Kalkouta <ref>[https://web.archive.org/web/20100831044717/http://fr.euronews.net/2010/08/26/calcutta-celebre-le-centenaire-de-la-naissance-de-mere-teresa/ Calcutta célèbre le centenaire de la naissance de Mère Teresa], 26 août 2010.</ref>. Pami pèsonalite ki te vin rann li omaj, [[Orgyen Trinley Dorje|17ye Karmapa]], yon [[Lama (Boudis)|lama]] Tibeten enpòtan, inogire yon ekspozisyon fotografi<ref>{{en}} Phurbu Thinley, [https://web.archive.org/web/20181103170536/http://www.phayul.com/news/article.aspx?id=28018&article=Karmapa+to+pay+tribute+to+Mother+Teresa+on+birth+centenary {{lang|en|Karmapa to pay tribute to Mother Teresa on birth centenary}}], [[Phayul.com]], 26 août 2010.</ref>.

=== Pwosesis kanonizasyon ===

==== Beyatifikasyon ====
[[Legliz Katolik]] rekonèt yon [[mirak]] nan Mè Teresa<ref>{{Ouvrage|langue=fr |prénom1=José Luis |nom1=Gonzales-Balado |traduction=Armand Duval |titre=Bienheureuse Teresa de Calcutta |éditeur=Mediaspaul Éditions |année=2003 |pages=189 <!-- pages totales ou passage ? --> |isbn=2-7122-0873-0 }} {{p.|186}}<!-- à intégrer au modèle après résolution de la question relative à pages=189 -->.</ref>. Sa a se yon "gerizon" ki te obsève pa doktè yon fanm Endyen, Monika Besra, soufri dapre li yon timè nan lestomak. Yo t ap remake gerizon sa a nan dat {{dat-|5 septanm 1998}}, jou premye anivèsè lanmò fondatè Misyonè Charite yo. Men, doktè yo ki te trete fanm Bangladèch la diskite temwayaj dout li a, konsidere ke li te sèlman afekte pa yon kis [[Tibèkiloz|tibèkiloz]] ki te rezoud pa tretman medikaman li a<ref name="lepoint">{{Lien web|url =https://www.lepoint.fr/monde/monica-besra-l-une-des-deux-miraculees-de-mere-teresa-temoigne-02-09-2016-2065409_24.php#|title =Monica Besra , youn nan de "mirak" Manman Teresa, temwaye|dat=2 septanm 2016|site=[[lepoint.fr]]}}.</ref>{{,}}<ref>{{ Web link| url=https://www.liberation.fr/planete/2003/10/18/un-vrai-faux-miracle-pour-beatifier-mere-teresa_448710|titre=Yon vre-fo mirak pou beatifye Manman Teresa |author= Pierre Prakash|date=2003|site=[[liberation.fr]]}}.</ref>. Anplis de sa, [[Christopher Hitchens]] fè remake ke Pap {{monak|Jan Pòl|II}} te akselere pwosedi beyatifikasyon yo lè li te aboli an 1983 biwo [[defansè dyab]] la, ki te ranplase pa "pwomotè lafwa a”<ref name="Hitchens">{{Web link|url=http://www.slate.fr/story/111769/mere-teresa-fanatique-fondamentaliste-imposture|titre= Manman Teresa te yon fanatik, yon fondamantalis ak yon magouy|otè=[[Christopher Hitchens]]|dat=21 desanm 2015|sit=[[slate.fr]]}}.</ref>.

Selebrasyon solanèl [[beyatifikasyon]] Mè Tereza a te fèt nan dat {{dat-|19 oktòb 2003}} nan [[Près Sen Pyè]], nan [[Wòm]]. Yo chwazi dat sa a paske se dimanch ki pi pre vennsenkyèm anivèsè eleksyon Pap {{monak|Jan Pòl|II}}, epi tou paske li pre fen ane wozè a ({{dat-|31 oktòb 2003}})<ref group="F" name="p.152"/>.

==== Kanonizasyon ====
[[Fichye:Logo_de_la_canonisation_de_Mère_Teresa.jpg|vignette| Logo kanonizasyon Manman Teresa.]]
Kanonizasyon li, ki pwoklame li yon sent, mande pou rekonesans yon dezyèm mirak atribiye ak mè a, paske yo konsidere ke egzamen an nan pèsonalite a te deja fèt nan kad pwosesis beyatifikasyon an. Kesyon an leve si wi ou non dènye lèt ki dekri "nwit lafwa» ke Mè Teresa te pase a t ap ralanti pwosesis kanonizasyon li a. Nan yon dokiman ofisyèl, Vatikan an afime ke dout yo ak soufrans ki te pote nan limyè nan ekriti mè a yo wè kòm yon eleman ki anrichi pèsonalite li men abandon espirityèl li ak konsiderasyon anprint ak [[Relijyonsantris|relativis relijye]] mennen Kadinal [[Pietro Palazzini]], prefè Kongregasyon pou kòz Sen yo, pou efase retisans li, jouk li mouri nan ane 2000<ref>{{Ouvrage|langue=en|auteur1=Ashok Chowgule|titre=Christianity in India|éditeur=Hindu Vivek Kendra|année=1999|passage=151|isbn=}}.</ref>.. Kongregasyon sa a finalman rekonèt tèm mè a itilize pou dekri soufrans li yo "yo patikilyèman fò, epi yo ka choke", men tou sonje sa  "nwit lafwa" se yon eksperyans souvan ki viv nan lavi espirityèl la <ref>Isabelle de Gaulmyn, ''Les conditions d'une canonisation ne sont pas encore réunies''. La Croix, publié le 5 septembre 2007. Consulté le 16 juillet 2010.</ref> .

17 desanm 2015 , Pap Franswa pibliye yon dekrè [[Kongregasyon pou Koz Sen yo|Kongregasyon pou Kòz Sen yo]] ki rekonèt yon mirak atravè lapriyè Mè Tereza <ref>{{Lien web|url=http://press.vatican.va/content/salastampa/fr/bollettino/pubblico/2015/12/17/1007/02244.html|title={{lang|it|Promulgazione di decreti della Congregazione delle Cause dei Santi}}|last=Salle de presse du Saint-Siège|year=2015|website=press.vatican.va|language=it|month=décembre|access-date=18 desanm 2015}}.</ref>.

Nan dat {{dat-|15 mas 2016}}, Pap Franswa te siyen dekrè kanonizasyon Mè Tereza apre yon konsistwa ki te responsab pou egzamine kòz kanonizasyon an. Premye Minis Endyen an [[Narendra Modi]] te fè lwanj pou fiti kanonize a pou premye fwa e li te anonse {{dat-|28 out 2016}} ke yon delegasyon gouvènman Endyen ta prale Wòm pou seremoni an<ref>[http://www.la-croix.com/Urbi-et-Orbi/Monde/En-Inde-le-premier-ministre-surprend-en-faisant-l-eloge-de-Mere-Teresa-2016-08-31-1200785692 Nan peyi Zend, Premye Minis la sipriz lè l fè lwanj Manman Teresa], la-croix.com, pibliye 31 out 2016.</ref> ki te fèt nan {{date-|4 septanm 2016}} sou [[Plas Sen Pyè]]<ref>[http://www.lavoixdunord.fr/france-monde/mere-teresa-figure-mondiale-de-la-charite-sera-ia0b0n3387380 Manman Teresa, figi charite mondyal la, pral kanonize le 4 septanm], lavoixdunord.fr.</ref>. Nan okazyon sa a, anpil evènman òganize nan divès kote, sitou nan [[Masedoni]], [[Albani]], [[Itali]], [[End]] oswa nan [[Frans|Lafrans]]<ref>[http://www.la-croix.com/Religion/Monde/De-nombreuses-manifestations-pour-la-canonisation-de-Mere-Teresa-2016-08-23-1200784111 Soti nan anpil manifestasyon pou kanonizasyon Manman Teresa], la-croix.com.</ref>. Pandan omeli a, Pap la ankouraje fidèl yo pou yo kontinye rele li "Mè Tereza" olye de "Sent Teresa" jan sa ye dabitid<ref name="Homélie de François"/>. Yon [[relikè]] ki gen fòm yon kwa epi ki genyen kòm yon relik nan san Mè Teresa, yo prezante pou venere fidèl yo pandan mès sa a<ref>{{Web link|url=https://www.cath.ch /newsf/canonization-of-mother-teresa-reliquary-form-of-cross/ |title=Canonization of Mother Teresa: yon relikè ki gen fòm yon kwa |dat=4 septanm 2016 |sit=cath. ch}}.</ref>. Prabir Ghosh, sekretè jeneral Asosyasyon Endyen an nan Panse Rasyonalis ak Syantifik, kwè ke {{Quote|mirak yo atribiye a Mè Teresa pou kanonizasyon li yo konplètman fiktif [...] Misyonè Charite yo te falsifye reyalite yo<ref name = "lepoint"/>}}

Se Karen Vaswani ki fèt D'Lima, yon Katolik ki soti nan [[Bombay]] ki kreye logo kanonizasyon an<ref>[https://web.archive.org/web/20160828134940/http://www.news.va/fr/news/le-logo-de-la-canonisation ki te kreye logo kanonizasyon an. logo], news.va.</ref>.

=== Rekonesans nan kilti ===

==== Kote ki dedye ak Mè Teresa ====
[[Fichye:Mother_Teresa_House_Macedonia.JPG|droite|vignette| Manman Teresa Memoryal House nan Skopje, Masedwan.]]
Li  jwenn yon komemorasyon espesyal nan peyi natif natal li nan Balkan yo. Yon kay memoryal dedye ak memwa li nan sant la nan [[Skopje]], [[Repiblik d Masedoni|Masedwan]]; li gen anpil relik mè a, ansanm ak rekonstriksyon lakay li te ye lè l te timoun. Mè Teresa te bay non li ak [[Ayewopò Entènasyonal Tirana]] an 2001, ansanm ak dezyèm pi gwo lopital sivil vil la. Nan Albani, Mè Teresa menm gen jou ferye piblik li, ''Dita e Nënë Terezës'',19 oktòb . Nan peyi vwazen [[Kosovo]], lari prensipal nan kapital la, [[Pristina]], te rele Ri Mè Teresa ( ''Rruga Nëna Terezë'' ) <ref>[http://maps.google.fr/maps?hl=fr&q=Mother%20Teresa%20Boulevard&um=1&ie=UTF-8&sa=N&tab=wl Sur Google maps].</ref> .
[[Fichye:Paris_-_Rue_Mère-Teresa_(plaque_de_rue).jpg|gauche|vignette|120x120px| Plak nan lari pou ri Mère-Teresa ( 17th&amp;nbsp;distri nan [[Pari]] ).]]
Nan anpil peyi, Mè Teresa te prete non li nan yon pakèt kote. Kidonk, li bay yon ri nan Bronx pote non li, [[Nouyòk|New York]], nan yon katye majorite moun se Albanyen. Mè Teresa te vin patwone anpil enstitisyon edikasyonèl tou <ref>[https://web.archive.org/web/20100505122649/http://www.ldcsb.on.ca/schools/mths/ Site de l'école Mother Teresa, à Londres].</ref> {{,}} <ref>[https://web.archive.org/web/20130329040012/http://www.mtps.in/ Site de l'école Mother Teresa, à Delhi].</ref> ak kote pou adore <ref>[http://www.mtcctopeka.org/ Site de l'église {{lang|en|Mother Teresa of Calcutta}}, Topeka, Kansas, États-Unis].</ref> {{,}} <ref>[https://web.archive.org/web/20120414205247/http://catholique-verdun.cef.fr/spip/spip.php?article91 Page de la paroisse Bienheureuse Mère Teresa des Valmonts d’Ornain, France].</ref> .

Astewoyid (4390) Madretresa te rele konsapou rann li omaj.

==== Travay ki dedye a Manman Teresa ====
Yon premye biyografi Mè Teresa te pibliye an 1977 pa Edouard Le Joly, anba tit ''We do it For Jesus. '' ''Mother Teresa and her Missionaries of Charity'' <ref>Traduite en français et publiée au Seuil (Paris) en 1979 : ''Mère Teresa et les Missionnaires de la Charité''.</ref>

Gen lòt ki swiv, ladan l sa ki te siyen pa Navin Chawla (an 2004), yon ansyen ofisye Endou nan Ministè Kominikasyon Endyen an ki te patisipe aktivman pandan ven ane nan aksyon ak lit Mè Teresa.  An paralèl, anpil liv biyografik, ajiyografik, kritik, fiksyon istorik, oswa menm bann desine <ref>Par exemple, 
</ref> pibliye pou trase lavi mè a.

Dokimantè 1969 Malcolm Muggeridge ''Something Beautiful for God'', emisyon sou [[BBC]] la, revele Mè Teresa bay <ref>{{en}} Adrian Kear, {{lang|en|Mourning Diana: nation, culture, and the performance of grief}}. Routledge, 1999. {{nb p.|218}} {{ISBN|978-0-203-01157-7}}, {{p.|133}}.</ref>.

An 1998, albom ''Mother, we'll miss you'' te lage nan onè li. Chante yo fèt pa chantè popilè Ameriken yo, tankou [[Jose Feliciano|José Feliciano]]<ref>{{en}} {{lang|en|Boston Globe}}, [https://web.archive.org/web/20180626192356/http://articles.baltimoresun.com/1998-01-21/features/1998021063_1_mother-teresa-teresa-missionaries-santa-teresa ''{{lang|en|Mother Teresa tribute album has a mission}}'']. Publié le 21 janvier 1998. Consulté le 16 juillet 2010.</ref>.

== Kritik ==


=== Konsèvatis relijye yo ===
Temwen [[Katolitis tradisyonalis|entransijan nan lafwa relijye]] nan yon syèk ki te lajman vin layik, Mè Teresa te kritike piblikman nan Loksidan nan dènye deseni lavi li, denonse pa ekriven ate [[Christopher Hitchens ]] kòm {{Quote|yon fanatik, yon fondamantalis ak yon enposti}}<ref name="Hitchens" /> sitou pou {{Quote|opozisyon enplakab li kont avòtman, kontrasepsyon ak divòs, men tou pou move sante azil li yo. konsepsyon teyolojik retwograd li yo ki asimile soufrans ak yon opòtinite pou redanmsyon, opozisyon li ak edikasyon ak fòmasyon mè li yo ak otoritaris li yo konsènan lòd li yo, finalman prezans neglijans li ka diktatè san moralite ak finasye doute}}<ref name="Universalia ">{{Book|title=Universalia|publisher=Encyclopaedia universalis France|year=1998|passage=47|isbn=}}.</ref>.

Kek moun kritike pwoselitis relijye Mè Teresa ki [[batèm katolik|batize]] timoun yo ak moun ki sout wout mouri yo. Dapre defansè li yo, li chèche respekte [[kwayans]] malad yo: li batize timoun yo sèlman lè li, apre rechèch, pa gen okenn lide sou relijyon paran yo. Menm jan an tou pou moun ki mouri, li batize yo sèlman eksepsyonèlman, lè yo pa gen okenn siy ki pèmèt yo rekonèt relijyon yo, epi lè yo pèdi memwa yo oswa rezon yo. Sa a pèmèt moun ki malad yo gen yon [[seremoni antèman|antèman]], epi yo dwe antere l nan yon simityè. Sè yo remèt lòt kadav yo bay prèt [[Endouyis|Endou]] oswa iman mizilman.

Opozisyon li ak [[avòtman]], an akò ak prensip yo nan Legliz Katolik la, yo kritike l tou, gen kèk ki akize l ak pawòl anti-feminis <ref name="Meteor Books"/>. Kidonk, li te deklare lè li te resevwa Pri Nobèl Lapè li an 1979 : « pi gwo fòs ki detwi lapè jodi a, asasina dirèk pa mè a li menm » <ref>{{Cite web|url=http://www.ledauphine.com/religion-et-croyance/2016/09/02/mere-teresa-une-icone-controversee|title=Mère Teresa, une icône controversée|date=3 septanm 2016|website=ledauphine.com}}.</ref> . Gen moun ki wè nan opozisyon li ak avòtman yon aksyon politik ki an kontradiksyon ak dezi pou pa genyen li, ak dezi li genyen pou sèlman relasyon moun ak moun. Pafwa refere li kòm "[[Katolik tradisyonèlis|tradisyonalis]] fè tèt di an 1995, li te rele Ilandè yo pou yo vote non nan referandòm sou dwa pou divòse.

=== Kalite swen nan chanm mouran li yo ===
Doktè yo kritike mank de [[pwotokòl swen|medikalizasyon]] nan chanm moun ki prèt pou mouri yo, kote pasyan yo pi souvan pa resevwa ni swen ni menm analjezik<ref group="F" name="p.146">{{ p.|146 }}.</ref>{{,}}<ref>{{Lien web|language=en |url=http://www.meteorbooks.com Manman Teresa <!-- yon URL valab ak konplè ta dezirab! --> |title={{lang|en|Manman Teresa: Vèdik final la}} |otè=Aroup Chatterjee |ane=2002 |sit=Meteor Books.com |accessed=12 avril 2010}}.</ref> <!-- url field a gen yon lyen ki pa valab -->{{,}}<ref>{{Liv|author1=Christopher Hitchens|title=Mit Manman Teresa oswa Kijan pou w vin yon sen pandan lavi w gras ak yon| subtitle=ekselan plan medya|jounal=Dagorno|dat=fevriye 1998|total paj=97|isbn=978-2-910019-36-5}}.</ref>. Pandan l t ap mennen ankèt sou kondisyon swen ak ijyèn nan sant Misyonè Charite yo, Aroup Chatterjee, otè ''Mother Teresa: The Untold Story'', dekouvri ke sereng yo te itilize plizyè fwa la, yo te itilize medikaman ki ekspire, timoun yo kenbe nan kabann yo ak aspirin raman itilize<ref>[http://abonnes.lemonde.fr/asie-pacifique/article/2016/09/03/ the-canonization-of-mother-teresa-troubles-the-nationalist- hindous_4992042_3216.html Kanonizasyon Manman Teresa boulvèse nasyonalis Endou yo] sou lemonde.fr 3 septanm 2016</ref>. Anplis de sa, Mè Teresa te soufri toujou maladi, epi rete li nan lopital prive, pandan ke azil li yo te kontinye inyore kalman, ki konsidere pa detraktè li yo {{Sitasyon|kòm prèv nan kontradiksyon}}, otreman ipokrizi <ref name="Universalia"/>. Menm jan an tou, gen kèk kritike mank  èd pou reentegrasyon moun ki geri yp. Mè Teresa rekonèt validite kritik sa yo men li refize nenpòt lojik efikasite, li afime ke sa a se pa vokasyon li: {{quote|Nou pa ni doktè, ni travayè sosyal. Gen anpil òganizasyon ki pran swen moun ki malad. Nou pa youn nan yo. Nou dwe bay tèt nou epi, atravè lavi nou, bay lanmou Bondye}}<ref group="F" name="p.147">{{p.|147}}.</ref> . Jounalis Kanadyen an [[Carl Langelier]], ki te travay ak Mè Teresa, pale kont kritik sa yo, li raple yon bò ke li te bati kay pou resevwa moun ki sou wout mouri abandone, pa lopital, e yon lòt bò ke detraktè mè a ta repwoche li pou aksyon li tou sa li te fè<ref name="The crucified saint">{{Web link|title=The saint crucified |url=http://www.lapresse.ca/debats/votre -opinion/201302/26 /01-4625658-la-sainte-crucifiee.php |author=Carl Langelier |dat=27 fevriye 2013 |editè=[[La Presse (Montreal)|La Presse]] |sit=lapresse.ca |accessed=28 fevriye , 2013}}.</ref>.

Kidonk, lojik sen an se te fè de soufrans lan yon kado Bondye, ke moun ki malad la te oblije aksepte jan Kris la te aksepte pwòp tèt li. Pakonsekan absans vityèl analjezik nan "Kay aginonisan" li a ki te frape anpil doktè ki te vizite Kalkouta<ref>[[Jean-Paul Gouteux]], ''Relijyon kont limanite, Ekskiz blasfèm'', [[Éditions Matériologique]] , 2011, 66. </ref>. Mè Teresa, ak yon souri, rakonte nan yon entèvyou televizyon eksperyans li te fè fas ak yon moun ki malad nan tèminal ak kansè nan yon lopital Loksidan: {{quote|Ou soufri tankou Kris la sou kwa a. Se konsa, Jezi dwe anbrase w}}, li di l. Moun ki soufri a reponn: {{quote|Tanpri, di l sispann}}, li ajoute jounalis la, san li pa sanble konprann ironi pasyan an<ref>nan [[Jean-Paul Gouteux]] , [[Éditions Matériologique]], 2011, {{p.|66}}.</ref>. Li pa ezite deklare {{Quote|gen yon bagay ki bèl anpil nan wè pòv yo aksepte sò yo, soufri li tankou pasyon Kris la. Mond lan jwenn anpil nan soufrans yo}}<ref group="D" name="p.98">{{p.|98}}.</ref>.

=== Anbigwite konsènan diktati ===
Yo denonse refi li pou l fè politik lè li aksepte fonde etablisman nan peyi [[diktati]] oswa resevwa donasyon nan men diktatè sa yo (tankou diktatè ayisyen an, [[Jean-Claude Duvalier]] ki te bay li Legion Onè an 1981<ref group="A" name="p.150">{{p.|150}}.</ref>, Filipin sou [[Ferdinand Marcos]], oswa rejim [[Fidel Castro]] nan Kiba ), kèk konsidere prezans li kòm sipò pou diktati<ref group="F" name="p.246">{{p.|246}}.</ref>, oswa aksepte don ke li resevwa nan men mechan Ameriken an. [[Charles Keating (finans)|Charles Keating]], [[Fondamentalis|fondamentalis]] Katolik pou ki moun li entèvni epi mande jij la grasa pandan jijman li pou fwod finansye an 1992<ref group="F" name=" p.151"/>. An 1990, li te vizite peyi natif natal li epi li te depoze yon kouwòn sou tonm [[Enver Hoxha]], fondatè [[Repiblik Sosyalis Pèp Albani|Rejim totalitè kominis Albanè]]<ref group="D" name="p.97">{{p.|97}}.</ref>. Inyore represyon ak opresyon moun yo, Mè Teresa reponn ak akizasyon sa yo lè l di: sa {{sitasyon|ki enpòtan pou mwen se ke mwen ka okipe pòv yo}}<ref>{{ouvraj|premye non1=Sandro|name1=Cassati|title=Manman Teresa|subtitle=fanm eksepsyonèl|editè=Edisyon Vil|dat=5 septanm 2012|pasage=147|isbn=978-2-8246-0189-2}}.</ref>

=== Jesyon don yo ===
Nan yon zèv enkrimine ki te pibliye an 1995, ''[[Pozisyon Misyonè a]]'', ekriven [[Christopher Hitchens]] denonse ke mè aitilize medya pou fòje yon imaj sentete<ref>{{Web link|url=http://www.monde-diplomatique.fr/1996/11/HITCHENS/7400|title=Manman Teresa, yon sen medya|otè=[[Christopher Hitchens]]|dat=Novanm 1996|periodik=[[The Mond diplomatik]]|konsilte le=12 avril 2010}}.''</ref>. Se Serge Larivée ki pran kesyon sa a{{#tag:ref|Serge Larivée pibliye sou fwod syantifik ak pseudosyans<ref>{{web link |url=https://editionsmultimondes.com/auteur/serge-larivee/ |title= Sege Larivée |editor=Éditions Multimondes |date=2022}}.</ref>.|group=note}} (2013) nan yon piblikasyon nan jounal ''{{lang|en| Studies in religion}}/Syans relijye yo''<ref>{{lang|en|Etid nan relijyon}} / Syans relijye, [http://sir.sagepub.com/content/early/2013/01/15 /0008429812469894. full.pdf ''The Dark Sides of Manman Teresa'' {{pdf}}]. Pibliye le 15 janvye 2013. Aksede le 25 fevriye 2013.</ref>{{,}}<ref>Université de Montréal, [http://www.nouvelles.umontreal.ca/recherche/theologie-religions/20130221 -mere -teresa-anything-but-a-saint.html ''Mè Terese, anyen men yon sen'']. Pibliye 21 fevriye 2013. Aksede 23 fevriye 2013.</ref>. Defansè li yo repwoche ke Mè Teresa te toujou refize don e ke li te refize nenpòt enstitisyonalizasyon twòp nan travay li, ki swete ke li ta kontinye depann de jou an jou sou Providans<ref group="F" name ="p.272"/> .

=== Resevwa Kritik sa yo ===
Lè lanmò li, travay li te onore pa yon omaj nasyonal nan peyi Zend <ref>''[[L'Humanité]]'', [https://www.humanite.fr/1997-09-08_Articles_-Des-funerailles-nationales-pour-mere-Teresa ''Des funérailles nationales pour Mère Teresa'']. Publié le 8 septembre 2010. Consulté le 16 juillet 2010.</ref> .

Apre kanonizasyon li sou 4 septanm 2016 , kritik yo reparèt <ref>{{Cite web|url=https://www.huffingtonpost.fr/2016/09/03/mere-teresa-sainte-canonisation-parts-dombre-controversees_n_11811410.html|title=Mère Teresa, une sainte aux parts d'ombre controversées|website=Le Huffington Post|access-date=4 septanm 2016}}.</ref> . Pozisyon li yo, patikilyèman sou seksyalite, yo konsidere kòm reyaksyonè ak mank de swen pou soufrans nan kabann lanmò yo kritike pa volontè ki soti nan lospis Misyonè Charite yo <ref>{{Cite web|url=http://www.cnn.com/2016/08/31/asia/mother-teresa-controversies/index.html|title={{lang|en|Was Mother Teresa really saintly?}}|last=Kaput|first=Mallika|last2=Sugam Pokharel <!-- lequel des deux est le prénom ? -->|website=CNN|language=en|access-date=4 septanm 2016}}.</ref> {{,}} <ref>{{Cite web|url=http://leplus.nouvelobs.com/contribution/1464056-j-ai-ete-volontaire-aupres-de-la-congregation-de-mere-theresa-c-est-une-arnaque-sans-nom.html|title=J'ai été volontaire auprès de la congrégation de Mère Teresa. C'est une arnaque sans nom|website=nouvelobs.com|access-date=4 septanm 2016}}.</ref> . Anplis de sa, nan yon travay konsakre nan relasyon fanm blan ak lòt pèp, istoryen maksis la {{Lien|Vijay Prashad}} denonse yon sèten vizyon kolonyalis <ref>{{Cite web|url=http://www.sunypress.edu/p-3636-white-women-in-racialized-space.aspx|title={{lang|en|White Women in Racialized Spaces}}|website=sunypress.edu|language=en|access-date=4 septanm 2016}}.</ref> nan charite jan Mè Teresa t ap defann nan.

== Piblikasyon ==

* La Joie du don, Seuil, 1997, 71 p. (ISBN 978-2-0203-2611-7)
* Dans le silence du coeur : Méditations, Editions du Cerf, 2003, 91 p. (ISBN 978-2-2040-7182-6)
* Viens, sois ma lumière, Le Livre de Poche, 2009, 544 p. (ISBN 978-2-2531-2677-5)
* Mère Teresa de Calcutta, Brian Kolodiejchuk et Cécile Deniard, Quand l'amour est là, Dieu est là, Artège Editions, 2015, 540 p. (ISBN 978-2-3604-0443-8)

== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{Références|groupe=note}}
=== Referans ===

; Sous prensipal yo itilize 
* {{Ouvrage|langue=fr|nom1=Perle Scemla|titre=Thérèse, Teresa|sous-titre=la Passion en Héritage|lieu=La Flèche|éditeur=Édition {{n°|1}}|année=1997|mois=mars|pages totales=258|isbn=2-86391-790-0}}
{{Références|groupe=A}}
* {{Ouvrage|langue=fr|nom1=Monseigneur Jean-Michel di Falco|lien auteur1=Jean-Michel di Falco|titre=Mère Teresa, les Miracles de la Foi|lieu=La Flèche|éditeur=Édition {{n°|1}}|année=1997|mois=septembre|pages totales=258|isbn=2-86391-798-6}}
{{Références|groupe=B}}
* {{Ouvrage|langue=fr|prénom1=Christian|nom1=Feldmann|titre=Mère Teresa, une Vie où la Charité demeure|éditeur=Saint-Augustin|année=2002|pages totales=129|isbn=978-2-88011-285-1|lire en ligne=https://books.google.com/books?id=K-mKSg07uK0C&printsec=frontcover}}
{{Références|groupe=C}}
* {{Ouvrage|langue=fr|prénom1=Francesco|nom1=Follo|prénom2=Michel|nom2=Salamolard|titre=Mère Teresa|sous-titre=reflets d'un visage offert aux plus pauvres|éditeur=Saint-Augustin|année=2003|pages totales=165|isbn=978-2-88011-325-4|lire en ligne=https://books.google.com/books?id=IvxtfxzPI14C&printsec=frontcover}}
{{Références|groupe=D}}
* {{Ouvrage|langue=fr|langue originale=en|nom1=Joseph Langford|lien auteur1=Joseph Langford|titre=Mère Teresa le feu secret|lieu=Orne|éditeur=[[Groupe Bayard|Bayard]]|année=2010|mois=avril|pages totales=398|isbn=978-2-227-48129-9}}
{{Références|groupe=E}}
* {{Ouvrage|langue=fr|nom1=Frédéric Lenoir|lien auteur1=Frédéric Lenoir|nom2=Estelle Saint-Martin|titre=Mère Teresa <small>Biographie</small>|lieu=Paris|éditeur=France Loisir|année=1994|mois=juin|pages totales=310|isbn=2-7242-7823-2}}
{{Références|groupe=F}}
; Lòt Sous
{{Références}}
== Gade tou ==
{{Lòt pwojè
| commons     = Category:Mother Teresa 
| wikiquote   = Mè Teresa
}}

=== Bibliyografi ===

* ''Teresa de Calcutta'' de Piero Ventura et Gian Paolo Ceserani avec la collaboration de Marisa Murgo Ventura - Traduit de l'italien par Christine Barbacci. - [[Pari|Paris]] : Salvator, {{coll.|Les aventuriers de la foi}} ; Bruxelles : Fidélité, [[2005 (almanak gregoryen)|2005]]. – {{nb p.|35}}, {{Unité|30|cm}}. {{ISBN|2-87356-321-4}} (Fidélité) et {{ISBN|2-7067-0396-2}} (Salvator). [ouvrage pour la jeunesse].
* ''Mère Teresa - Dans le silence du cœur'', Méditations rassemblées par Kathryn Spink - Traduit de l'anglais par Hélène Costes. Les Éditions du Cerf, Paris 2003 {{ISBN|978-2-204-07182-6}}
* ''Mère Teresa : Les écrits intimes de la "Sainte de Calcutta"''. Textes édités et commentés par Brian Kolodiejchuk MC - Traduit de l'anglais par Cécile Deniard et Delphine Rivet, Éditions Lethielleux, Paris, {{dat|mas 2008}}, {{Unité|444|pages}} {{ISBN|978-2-283-61035-0}}
* Leo Maasburg, ''Mutter Teresa; die wunderbaren Geschichten'', Verlag [[Pattloch]], Munich 2010, {{ISBN|978-3-629-02248-6}}
* Leo Maasburg, ''Mutter Teresa; die wunderbaren Geschichten'', Verlag Knaur Taschenbuch, Munich 2016, {{ISBN|978-3-426-78831-8}}
[[Kategori:Relijye]] 
[[Kategori:Mè Teresa]] 
[[Kategori:Loreya pri Nobèl lapè]] 
[[Kategori:Nesans an out 1910]]   
[[Kategori:Kout pwojektè sou/Atik pwopoze]]   
[[Kategori:Lamò an septanm 1997]]