Դիտել Մասնակից:Seda Grigoryan/Ավազարկղ էջի աղբյուրը

--------------------
Ճապոնիայի մշակութային կարևորագույն կենտրոններից մայրաքաղաքում են գտնվում գիտությունների և արվեստների ակադեմիաները, Տոկիոյի համալսարանը (հիմնադրվել է 1887 թվականին), բազմաթիվ բուհեր, գիտահետազոտական ինստիտուտներ, լաբորատորիաներ և կենտրոններ, գրադարաններ, թատրոններ, ավելի քան 30 թանգարաններ (Տեների պատկերասրահը, Բրիջսթոն գեղարվեստի, Ժամանակակից արվեստի ազգային, Տոկիոյի ազգային, արվեստների, գեղագրության թանգարանները, «Մետրոպոլիտեն ֆեստիվալ հոլը» և այլն), համերգասրահներ և թատրոններ։ Տոկիոյում սակավ են կանաչապատ տարածքները, իսկ կենտրոնը կառուցապատված է քարե, աղյուսե շենքերով ու երկաթբետոնե երկնաքերներով։ Քաղաքը բաղկացած է 2 խոշոր մասերից՝ Յամանոտի (բլրային) և Սուտամատի (ցածրադիր)։
-------------------
==Սպորտ==
[[File:Tokyo Dome night.jpg|thumb|[[Տոկիո Դոում]], Յոմիուրի Ջայանթսի գլխավոր մարզադաշտը]]
[[File:Ryogoku Kokugikan Tsuriyane 05212006.jpg|thumb|left|[[Ռյոգոկու Կոկուգիկան]] սումո ըմբշամարտի արենա]]

Տոկիոն ունի երկու պրոֆեսիոնալ [[բեյսբոլ]]ի ակումբ՝ Yomiuri Giants-ը, որը խաղում է [[Տոկիո Դոում]]ում և Tokyo Yakult Swallows-ը, որը խաղում է Meiji-Jingu ստադիոնում:  Ճապոնիայի սումոյի ասոցիացիայի գլխավոր գրասենյակը նույնպես գտնվում է Տոկիոյում՝ [[Ռյոգոկու Կոկուգիկան]] սումո արենայում, որտեղ տարեկան անցկացվում է [[սումո]]յի երեք պաշտոնական առաջնություն (հունվարին, մայիսին և սեպտեմբերին): Տոկիոյի [[Ֆուտբոլ|ֆուտբոլային]] ակումբներն են Տոկիո ֆուտբոլային ակումբը, Տոկիո Վերդին, որոնք խաղում են [[Տյոֆու]]յում գտնվող Աձինոմոտո ստադիոնում և Մատիդա Զելվիա ֆուտբոլային ակումբը, որը խաղում է [[Մատիդա]]յում գտնվող Նոզուտա ստադիոնում: [[Բասկետբոլ]]ային ակումբներն են Hitachi SunRockers-ը, Toyota Alvark Tokyo-ն և Tokyo Excellence-ը:

Տոկիոն հյուրընկալել է [[Ամառային օլիմպիական խաղեր 1964|1964 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերը]]՝ դառնալով առաջին ասիական երկիրը, որտեղ անցկացվել են [[ամառային օլիմպիական խաղեր]]: Ազգային ստադիոնը՝ որը հայտնի է նաև «Ազգային օլիմպիական ստադիոն» անվամբ, հյուրընկալել է բազմաթիվ միջազգային սպորտային միջոցառումներ: 2016 թվականին այն պետք է փոխարինվեր Նոր ազգային ստադիոնով: Տոկիոյի համաշխարհային կարգի սպորտային մի շարք վայրերում հաճախակի են անցկացվում ազգային և միջազգային սպորտային միջոցառումներ՝ [[բասկետբոլ]]ի մրցաշարեր, կանանց [[վոլեյբոլ]]ի մրցաշարեր, [[թենիս]]ի մրցաշարեր, [[լող]], [[մարաթոն]]ներ, [[ռեգբի]], [[ֆուտբոլ]], [[ամերիկյան ֆուտբոլ]]ի ցուցադրական խաղեր, [[ձյուդո]] և [[կարատե]]: Սենդագայայում գտնվող Տոկիոյի սպորտի պալատը (գիմնազիա) մեծ սպորտային համալիր է, որը ներառում է լողավազաններ, մարզասրահներ և մեծ փակ արենա: Ըստ Around the Rings-ի, գիմնազիան հյուրընկալել է 2011 թվականին կայացած գեղարվեստական մարմնամարզության աշխարհի առաջնությունները՝ չնայած Միջազգային գիմնազիայի ֆեդերացիայի այն նախնական կասկածին, որ մարտի 11-ի [[ցունամի]]ից հետո Տոկիոն չի կարող հյուրընկալել առաջնությունները<ref>{{cite web|url=http://www.aroundtherings.com//articles/view.aspx?pv=xqv&id=37022 |title=Tokyo Keeps Gymnastics Worlds, Bolsters Olympics Ambitions |publisher=Aroundtherings.com |date=May 23, 2011 |accessdate=December 23, 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120601103927/http://www.aroundtherings.com//articles/view.aspx?pv=xqv&id=37022 |archivedate=June 1, 2012 }}</ref>: 2013 թվականի սեպտեմբերի 7-ին Տոկիոն ընտրվել է [[Ամառային օլիմպիական խաղեր 2020|2020 թվականին կայանալիք ամառային օլիմպիական խաղերի]] և պարաօլիմպիական խաղերի հյուրընկալող երկիր:

==Հայտնի մշակույթում==
[[File:Akihabara Night.jpg|thumb|left|Ակիհաբարան անիմեի, մանգայի և խաղերի երկրպագուների համար ամենահայտնի վայրն է:]]
[[File:Fuji TV headquarters and Aqua City Odaiba - 2006-05-03 edit.jpg|thumb|Fuji TV-ի գլխամասային գրասենյակ]]

Որպես Ճապոնիայի ամենախիտ բնակեցված կետ և երկրի խոշորագույն հեռարձակողների ու ստուդիաների վայր, Տոկիոն համարվում է կինոթատրոնների, հեռուստատեսային շոուների, [[անիմե]]ի, վեբկոմիկսի, [[լայթ-նովել]]ի, վիդեոխաղերի և [[մանգա]]յի կենտրոն: Կայձյու (հրեշների ֆիլմ) ժանրում, Տոկիոյի ուղենիշները սովորաբար ոչնչացվում են հսկայական հրեշների կողմից, որոնցից են Գոձիլան և Գամերան:

Որոշ հոլիվուդյան ռեժիսորներ նախընտրում են իրենց ֆիլմերից որոշ տեսարաններ նկարահանել Տոկիոյում: Ետպատերազմյան օրինակներ են «Տոկիոից Ջոն», «Իմ գեյշան», «Տոկիոյի պատմություն» և [[Ջեյմս Բոնդ]]ի «[[Ապրում ես միայն երկու անգամ]]» ֆիլմերը: Ավելի նոր օրինակներ են «Սպանել Բիլին», «[[Եռակի ֆորսաժ։ Տոկիոյի դրիֆթ]]», «[[Թարգմանության դժվարությունները (ֆիլմ)|Թարգմանության դժվարությունները]]», «[[Բաբելոն (ֆիլմ)|Բաբելոն]]» և «[[Սկիզբ (ֆիլմ, 2010)|Սկիզբ]]» ֆիլմերը:

Ճապոնացի հեղինակ [[Հարուկի Մուրակամի]]ն իր նովելներից մի քանիսը գրել է Տոկիոյում (ներառյալ «[[Նորվեգական անտառ]]ը»): Դեյվիդ Միչելն իր առաջին երկու վեպերում անդրադարձել է Տոկիոյին (number9dream, Ghostwritten): ժամանակակից բրիտանացի նկարիչ Կարլ Ռանդալը 10 տարի Տոկիոյում ապրելով նկարչության մեջ ստեղծել է անհատական ուղղություն՝ ներկայացնելով քաղաքների մարդաշատ փողոցները և հանրային վայրերը<ref name="BBC World Service - Carl Randall interview">{{citation | title= BBC World Service: World Update. 'Carl Randall – Painting the faces in Japan's crowded cities'. | publisher= BBC World Service |year=2016 | url= http://www.bbc.co.uk/programmes/p03mt7rn }}</ref><ref name="BBC News - Carl Randall interview">{{citation | title= BBC News. 'Painting the faces in Japan's crowded cities'. | publisher= BBC News – Arts & Entertainment |year=2016 | url= https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-35841387 }}</ref><ref name="Tokyo Portraits by Carl Randall">{{citation | title= 'Tokyo Portraits by Carl Randall'. | publisher= The Daiwa Anglo Japanese Foundation, London |year=2014 | url= http://www.dajf.org.uk/exhibitions/tokyo-portraits-by-carl-randall-2}}</ref><ref name="BP Portrait Award 2013">{{citation | title= 'The BP Portrait Awards 2013'. | publisher= The National Portrait Gallery, London |year=2012 | url= http://www.npg.org.uk/whatson/exhibitions/bp-portrait-award-2013/the-exhibition/exhibitors/bp-2013-exhibitor-6.php}}</ref><ref name="Japan Portraits">{{citation | title= 'Japan Portraits'. | publisher= Carl Randall – artist website |year=2016 | url= http://www.carlrandall.com/japan-portraits }}</ref>:

==Միջազգային կապեր==
Տոկիոն ''Խոշոր քաղաքների ասիական ցանց 21''-ի հիմնադիր անդամ է ''Միջազգային հարաբերությունների տեղական իշխանությունների խորհրդի'' անդամ: Տոկիոն նաև եղել է ''C40 քաղաքներ կլիմայի առաջնորդության խմբի'' հիմնադիր անդամ:

===Քույր քաղաքներ, քույր նահանգներ և բարեկամության պայմանագրեր===

2016 թվականի դրությամբ Տոկիոն ունի [[քույր քաղաքներ]] և բարեկամության պայմանագրեր հետևյալ 12 քաղաքների և նահանգների հետ<ref name="TMG">{{cite web |url=http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/ABOUT/LINKS/sister.htm |title=Sister Cities (States) of Tokyo – Tokyo Metropolitan Government|accessdate=May 30, 2016}}</ref><!-- Note to editors: before adding to this list, be sure to check Tokyo's official site and make sure the place you're adding is on Tokyo's list at http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/ABOUT/LINKS/sister.htm -->.

{{Div col}}
* {{Flagicon|USA}} [[Նյու Յորք]], ({{lang-en|New York City}}), [[ԱՄՆ]] (1960 թվականի փետրվարից)
* [[Պատկեր:Flag of the People's Republic of China.svg|22px]] [[Պեկին]] ({{lang-zh|北京}}), [[Չինաստան]] (1979 թվականի մարտի 14-ից սկսած)
* [[Պատկեր:Flag of France.svg|22px]] [[Փարիզ]], ({{lang-fr|Paris}}) [[Ֆրանսիա]] (''Բարեկամության և համագործակցության պայմանագիր'' սկսած 1982 թվականի հուլիսից)<ref name=P1>{{cite web |url=http://next.paris.fr/english/paris-a-city-with-an-international-profile/international-action-cooperation/friendship-and-cooperation-agreements/rub_8139_stand_29940_port_18784 |title=Friendship and cooperation agreements |publisher=Marie de Paris |location=Paris |accessdate=September 10, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160701024003/http://next.paris.fr/english/paris-a-city-with-an-international-profile/international-action-cooperation/friendship-and-cooperation-agreements/rub_8139_stand_29940_port_18784 |archive-date=July 1, 2016}}</ref>
* [[Պատկեր:Flag of Australia.svg|22px]] [[Նոր Հարավային Ուելս (նահանգ)|Նոր Հարավային Ուելս]], ({{lang-en|New South Wales}}), [[Ավստրալիա]] (1984 թվականի մայիսից)
* [[Պատկեր:Flag of South Korea.svg|22px]] [[Սեուլ]], ({{lang-ko|서울}}), [[Հարավային Կորեա]] (1988 թվականի սեպտեմբերից)
* [[Պատկեր:Flag of Indonesia.svg|22px]] [[Ջակարտա]], ({{lang-jv|Jakarta}}), [[Ինդոնեզիա]] (1989 թվականի հոկտեմբերից)
* [[Պատկեր:Flag of Brazil.svg|22px]] [[Սան Պաուլու (նահանգ)|Սան Պաուլու]], ({{lang-pt|São Paulo}}), [[Բրազիլիա]] (1990 թվականի հունիսից)
* {{Flagicon|Egypt}} [[Կահիրե]] ({{lang-ar|القاهرة}}), [[Եգիպտոս]] (1990 թվականի հոկտեմբերից)
* {{Flagicon|Russia}} [[Մոսկվա]], ({{lang-ru|Москва}}), [[Ռուսաստան]] (1991 թվականի հուլիսից)
* {{Flagicon|Germany}} [[Բեռլին]] ({{lang-de|Berlin}}), [[Գերմանիա]] (1994 թվականի մայիսից)
* {{flagicon|ITA}} [[Հռոմ]], ({{lang-it|Roma}}), [[Իտալիա]] (''Բարեկամության և համագործակցության պայմանագիր'' սկսած 1996 թվականի հուլիսից)
* [[Պատկեր:Flag of England.svg|22px]] [[Լոնդոն]], ({{lang-en|London}}), [[Միացյալ Թագավորություն]] (2015 թվականի հոկտեմբերից)
{{Div col end}}

==Տես նաև==
{{Portal|Տոկիո|Ճապոնիա|Աշխարհագրություն}}
{{div col|colwidth=20em}}
* Largest cities in Asia
* [[Քաղաքների ցանկը՝ համապատասխան բնակչության]]  
* List of cities with the most skyscrapers
* List of tallest structures in Tokyo
* List of development projects in Tokyo
* List of metropolitan areas in Asia
* List of most expensive cities for expatriate employees
* List of urban areas by population
* Megacity
* Tokyo dialect
* World's largest cities
* Yamanote and Shitamachi
{{div col end}}