Դիտել Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություն 1974 էջի աղբյուրը

{{Տեղեկաքարտ միջազգային ֆուտբոլային մրցաշար
| մրցաշարի անվանում = {{tooltip|World Cup 1974|անգլերեն}}
| պատկեր = 
| քաղաք = 9
| կազմակերպիչ = {{դրոշավորում|Գերմանիա}} 
| ժամկետ = 
| թիմեր = 16
| դաշտ = 9
| հաղթող ={{Ֆուտբոլ|ԳՖՀ}} 
| 2-րդ տեղ = {{Ֆուտբոլ|Նիդերլանդներ}}
| 3-րդ տեղ = {{Ֆուտբոլ|Լեհաստան}} 
| 4-րդ տեղ = {{Ֆուտբոլ2|Բրազիլիա}}
| խաղ = 38
| գոլ = 97
| հանդիսական =
| ռմբարկու = {{Դրոշ|Լեհաստան}} [[Գժեգոժ Լյատո]] (7 գոլ)
| բգոլեր= 
| լավագույն = 
| նախկին մրցաշրջան = [[Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություն 1970|1970]]
| հաջորդ մրցաշրջան = 1974
}}

'''Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություն 1974''', տասներորդ աշխարհի առաջնությունը, որը տեղի ունեցավ Արևմտյան Գերմանիայում (ներառյալ [[Արևմտյան Բեռլին]]) հուիսի 13-ից հուլիսի 7-ը։ Այս առաջնությունում առաջին անգամ խաղարկվեց ներկայիս գավաթը, որը ստեղծեց իտալացի քանդակագործ [[Սիլիվիո Գացանիգա]]ն։ Նախորդ գավաթը, որը կոչվում էր Ժյուլ Ռիմեի գավաթ, մնաց բրազիլացիներին, քանի որ նրանք այն նվաճեցին երրորդ անգամ։ Ընդունող երկիրը հաղթեց առաջնությունում ` եզրափակչում հաղթելով [[Նիդերլանդների ֆուտբոլի ազգային հավաքական|Նիդերլանդներ]]ին 2–1 հաշվով, որը տեղի ունեցավ [[Մյունխեն]]ի [[Օլիմպիական մարզադաշտ (Մյունխեն)|Օլիմպիական մարզադաշտ]]։ Հաղթանակաը Արևմտյան Գերմանիայի համար երկրորդն էր, նախորդ անգամ նրանք հաղթել էին [[Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություն 1954|1954]] թվականին։ [[Ավստրալիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքական|Ավստրալիան]], [[Արևելյան Գերմանիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքական|Արևելյան Գերմանիան]], [[Հայիթիի ֆուտբոլի ազգային հավաքական|Հայիթին]] և [[Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության ֆուտբոլի ազգային հավաքական|Զաիրը]] մասնակցեցին եզրափակիչ փուլին, ընդ որում Արևելյան Գերմանիայի միակ մասնակցությունն էր։

==Անցկացման վայրի ընտրություն==
Արևմտյան Գերմանիան ընտրվեց որպես ընդունող երկիր ՖԻՖԱ-ի կողմից Լոնդոնում 1966 թվականի հուլիսի 6-ին։ 1978 և 1982 թվականների առաջնությունների անցկացման վայրերը ընդունվեցին միևնույն ժամանակ։ Արևմտյան Գերմանիան համաձայնվեց զիջել Իսպանիային 1982 թվականի առաջնությունը, փոխարենը Իսպանիան համաձայնվեց 1974 թվականի առաջնությունը Արևմտյան Գերմանիայում անցկացնելու վերաբերյալ։

==Որակավորում==

[[Պատկեր:1974 world cup qualification.png|thumb|305px|{{legend|#000cff|Աշխարհի առաջնությանը որակավորված հավաքականներ}} {{legend|#ffb400|Երկրներ, որոնք չեն անցել որակավորումը}} {{legend|black|Երկրներ, որոնք չեն մասնակցել որակավորման փուլին}} {{legend|#ababab|Երկրներ, որոնք ՖԻՖԱ անդամ չեն}}]]

Որակավորման փուլին մասնակցեցին իննսունութ երկիր։

Շատ հզոր հավաքականներ չորակավորվեցին, այդ թվում 1966 թվականի չեմպիոն Անգլիան, Ֆրանսիան, Մեքսիկան, Իսպանիան, 1966 թվականին երրորդ տեղ զբաղեցրաց Պորտուգալիան, Բելգիան, Չեխոսլովակիան, Հունգարիան և Ռումինիան։ ԽՍՀՄ-ը նույնպես որակազրկվեցմ քանի որ հրաժարվեց մեկնել Չիլի [[Չիլիի ռազմական հեղաշրջում 1973|1973 թվականի ռազմական հեղաշրջման]] պատճառով։ Նիդերլանդները և Լեհաստանը որակավորվեցին առաջին անգամ 1938 թվականից հետո։ Շոտլանդիան վերադարձավ 16 ամյա բացակայությունից հետո։ Արգենտինան և Չիլին վերադարձան` բաց թողնելով 1970 թվականի առաջնությունը։

Առաջին անգամ որակավորվեց Արևելյան Գերմանիան և Ավստրալիան, վերջինս մյուս անգամ որակավորվեց միայն [[Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություն 2006|2006]] թվականին։ Հայիթին դարձավ առաջին հավաքականը Կուբայից հետո և Զաիրը առաջինն էր երթա Սահարյան տարածարջանից։

2018 թվականի դրությամբ սա Հայիթիի և Զաիրի (ներկայումս Կոնգոյի ԴՀ) հավաքականները վերջին անգամ մասնակցեցին ՖԻՖԱ աշխարհի գավաթի եզրափակիչ փուլին։

===Որակավորված հավաքականների ցան===

Եզրափակիչ փուլին որակավորվել էին 16 հավաքականներ։
{{col-begin}}
{{col-4}}
;[[Ասիայի ֆուտբոլի կոնֆեդերացիա|ԱՖԿ]] (0)
* ''Չի որակավորվել''
;[[Աֆրիկյան ֆուտբոլային կոնֆեդերացիա|ԿԱՖ]] (1)
* {{Ֆուտբոլ|Զաիր}}&nbsp;
;[[Օվկիանիայի ֆուտբոլի կոնֆեդերացիա|ՕՖԿ]] (1)
* {{Ֆուտբոլ2|Ավստրալիա}}&nbsp;
{{col-4}}
;[[ԿՈՆԿԱԿԱՖ]] (1)
* {{Ֆուտբոլ|Հայիթի}}&nbsp; 
;[[ԿՈՆՄԵԲՈԼ]] (4)
* {{Ֆուտբոլ2|Արգենտինա}}&nbsp;
* {{Ֆուտբոլ2|Բրազիլիա|1968}}&nbsp;
* {{Ֆուտբոլ|Չիլի}}&nbsp;
* {{Ֆուտբոլ|Ուրուգվայ}}&nbsp;
{{col-4}}
;[[ՈՒԵՖԱ]] (9)
* {{Ֆուտբոլ2|Բուլղարիա}}&nbsp;
* {{Ֆուտբոլ2|Արևելյան Գերմանիա}}&nbsp;
* {{Ֆուտբոլ2|Իտալիա}}&nbsp;
* {{Ֆուտբոլ|Նիդերլանդներ}}&nbsp;
* {{Ֆուտբոլ|Լեհաստան}}&nbsp;
* {{Ֆուտբոլ2|Շոտլանդիա}}&nbsp;
* {{Ֆուտբոլ2|Շվեդիա}}&nbsp; 
* {{Ֆուտբոլ|ԳՖՀ}}&nbsp;(ընդունող)
* {{Ֆուտբոլ2|Հարավսլավիա}}&nbsp;

{{col-4}}
{{col-end}}

==Ձևաչափ==
16 հավաքականներ բաժանվեցին չորս խմբի, յուրաքանչյուր խմբում չորս հավաքական։ Յուրաքանչյուրը իր խմբում խաղաց խմբի մյուս հավաքականների դեմ, ընդ որում հաղթանակի համար տրվեց 2 միավոր, ոչ ոքիի համար` մեկ միավոր և պարտության համար զրո միավոր։ Միավորներով առաջին երկու հավաքականները ամեն խմբից անցան հաջորդ փուլ։ Հաջորդ փուլի համար կիրառվեց նոր ձևաչափ ի տարբերություն նախորդ հինգ առաջնությունների։ Հաջորդ փուլում ձևավորվեց մեկ այլ խմբային փուլ, որտեղ ութ հավաքականները բաժանվեցին երկու խմբի։ Յուրաքանչյուր խմբի հաղթող դուրս եկավ եզրափակիչ, իսկ խմբերում երկրորդ հավաքականները վիճարկեցին երրորդ տեղը։

==Տեսություն==

===Առաջին փուլ===
Առաջնությունը հիմնականում անցավ վատ եղանակային պայմաններում և կային քիչ պաշտպանված վայրեր։ Արևելյան Եվրոպայի երկրպագուների մուտքը սահմանափակվեց քաղաքական դրդապատճառներով։

[[Կառլոս Կասսելի]]ն [[Չիլիի ֆուտբոլի ազգային հավաքական|Չիլիի ընտրանուց]] դարձավ առաջին ֆուտբոլիստը աշխարհի առաջնության խաղում, ով հեռացվեց կարմիր քարտի միջոցով։ Կարմիր քարտը ներմուծվել էր [[Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություն 1970|1970]] թվականի աշխարհի առաջնության ժամանակ, սակայն ոչ ոք չէր հեռացվել այդ առաջնության ժամանակ։

Երկու հավաքականներ ցուցադրեցին հզոր խաղ առաջին փուլում։ Նիդերլանդները ցուցադրեցին «[[Տոտոլ ֆուտբոլ]]», որի կազմում ընդգրված էին հիմնականում հոլանդական [[Այաքս ՖԱ|Այաքս]]ից։ Հոլանդացիները առաջին անգամ դուրս եկան եզրափակիչ` հաղելով առաջին փուլում Ուրուգվային և Բուլղարիային և ոչ ոքի խաղացին Շվեդիայի հետ։ Շվեդիան միացավ նրանց երկորդ փուլում, Ուրուգվային 3-0 հաղթելուց հետո։

[[Լեհաստանի ֆուտբոլի ազգային հավաքական|Լեհաստան]]ը մինչդեռ առաջին փուլում հավաքեց առավելագույն միավոր` խմբում հաղթելով երկու ֆավորիտներին Արգետնինային և Իտալիային և առավելության հասավ Հայիթի նկատմամբ 7-0 հաշվով։ Խմբում երկորդ տեղ զբաղեցրեց Արգենտինան` առաջ անցնելով Իտալիայից գոլային տարբերությամբ։ Հայիթին, որը մասնակցում էր առաջնությանը առաջին անգամ, պարտվեց բոլոր խաղերում` խփելով միայն մեկ գոլ Իտալիայի դարպասը։ Գոլը նշանավորվեց նրանով, որ դրանով ավարտվեց [[Դինո Ձոֆ]]ի 1142 րոպե տևաց գոլազուրկ խաղերը։

Երկրորդ խմբում հավասար պայքար էր։ Բրազիլիան, Հարավսլավիան և Շոտլանդիան միմայնց միջև խաղերն ավարտեցին ոչ ոքի, և հաղողը որոշվեց Զաիրին ամենամեծ գոլային առավելություն ունեցող հավաքականների միջև։ Հարավսլավիան աֆրիկացիներին հաղթեվ 9-0 հաշվով, Բրազիլիան` 3-0 հաշով, իսկ Շոտլանդիան` 2-0 հաշվեվ, այսպիսով ունենալով վատագույն գոլային տարվերությունը։ Շոտլանդիան դարձավ առաջին հավաքականը, որը դուրս մնաց հետագա պայքարից առանց պարտության։

Առաջին խմբում հանդիպեցին Արևելյան և Արևմտյան Գերմանիաների հավաքականները, որոնց հետ միասին խմբում ընդգրկված էին Չիլին և Ավստրալիան։ Վերջին խաղը անմենասպասվածն էր երկու գերմանական հավաքականների միջև։ Արևմտյան Գերմանիան արդեն ապահովել էր հաջորդ փուլի ուղեգիրը անկախ այս խաղի ելքից։ Բոլոր ժամանակների ամենաքաղաքականացված հանդիպումներից մեկը ավարտվեց Արևելքի հաղթանակով [[Յուրգեն Շպարվասսեր]]ի ուշ գոլի շնորհիվ։ Այս արդյունքը ստիպեց Արևմտյան Գերմանիային վերադասավորումներ կատարել կազմում, ինչը օգնեց նրանց նվաճել աշխարհի գավաթը։

===Երկրորդ փուլ===
Փաստացի երկրորդ փուլի խմբերում տեղի ունեցան հանդիպումներ, որոնք գործնականում ունեին կիսաեզրափակչի նշանակություն։ A խմբում Նիդերլանդները և Բրազիլիան հանդիպեցին, երբ նախորդ երկու խաղերում հաղթանակ էին գրանցել, նույն վիճակն էր B խմբում, երբ հանդիպեցին Արևմտյան Գերմանիան և Լեհաստանը, այս խաղերի հաղթողները դուրս եկան եզրափակիչ։

A խմբում [[Յոհան Կրոյֆ]]ի երկու գնդակները օգնեցին հոլանդացիներին առավելության հասնել Արգենտինային նկատմամբ 4–0 հաշվով։ Նույն օրը Բրազիլիան հաղթեց Արևելյան Գերմանիային 1–0 հաշվով։ Հոլանդացիները հաղթեցին Արևելյան Գերմանիային 2-0 հաշվով, իսկ հարավամերիկյան հանդիպումում Բրազիլյան հաղթեց Արգենտինային 2-1 հաշվով։ Արգենտինան և Արևելյան Գերմանիան խաղացին ոչ ոքի 1-1 հաշվով, իսկ Բրազիլիա Նիդերլանդներ խաղում Նիդերլանդների տոտալ ֆուտբոլի շնորհիվ և [[Յոհան Նիկսենս]]ի և Կրոյֆի գոլերի օգնությամբ Նիդերլանդները դուրս եկան եզրափակիչ։

B խմբում Արևմտյան Գերմանիան և Լեհաստանը հերթով հաղթեցին Հարավսլավիային և Շվեդիային։ Վճռորոշ խաղում Արևմտյան Գերմանիան և Լեհաստանը մինչև 76-րդ րոպեն խաղացին գոլազուրկ ոչ ոքի, սակայն 76-րդ րոպեին Գերդ Մյուլերը խփեց հաղթական գնդակը և դուրս եկավ եզրափակիչ։ Երրորդ տեղի համար պայքարում լեհերը առավելության հասան բրազիլացիների նկատմամբ 1-0 հաշվով։
{{Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություն}}

{{Authority control}}

[[Կատեգորիա:ՖԻՖԱ Աշխարհի առաջնություն 1974]]
[[Կատեգորիա:Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություններ]]
[[Կատեգորիա:Գերմանիայում անցկացված միջազգային ֆուտբոլային մրցություններ]]