«Անանկե (արբանյակ)»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ |
չ ծանոթագրության կաղապարում ամսաթվի թարգմանություն/ձևաչափի ուղղում, Cite book և Cite journal կաղապարների ձևաչափի ուղղում |
||
(3 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
Տող 11. | Տող 11. | ||
| տեսանելի չափ = |
| տեսանելի չափ = |
||
| համաստեղություն = |
| համաստեղություն = |
||
| հեռավորություն = 21 276 000 կմ<ref name="Jacobson 2000">{{ |
| հեռավորություն = 21 276 000 կմ<ref name="Jacobson 2000">{{Cite journal |last=Jacobson |first=R. A. |date=2000 |title=The Orbits of Outer Jovian Satellites |url=https://trs.jpl.nasa.gov/bitstream/2014/15175/1/00-1187.pdf |journal=Astronomical Journal |volume=120 |issue=5 |pages=2679–2686 |bibcode=2000AJ....120.2679J |doi=10.1086/316817}}</ref> |
||
| չափման կետ = [[Յուպիտեր (մոլորակ)|Յուպիտեր]] |
| չափման կետ = [[Յուպիտեր (մոլորակ)|Յուպիտեր]] |
||
| արբանյակներ = |
| արբանյակներ = |
||
Տող 43. | Տող 43. | ||
| այլ տվյալներ = |
| այլ տվյալներ = |
||
}} |
}} |
||
'''Անանկե''' ({{lang-el|''Ἀνάγκη''}}), [[Յուպիտեր (մոլորակ)|Յուպիտերի]] [[անկանոն արբանյակ|անկանոն]] [[բնական արբանյակ]]ներից է, ունի [[հակադարձ շարժում]] |
'''Անանկե''' ({{lang-el|''Ἀνάγκη''}}), [[Յուպիտեր (մոլորակ)|Յուպիտերի]] [[անկանոն արբանյակ|անկանոն]] [[բնական արբանյակ]]ներից է, ունի [[հակադարձ շարժում]]։ Հայտնաբերվել է 1951 թվականին ամերիկացի աստղագետ [[Սեթ Նիկոլսոն]]ի կողմից [[Մաունթ Վիլսոնի աստղադիտարան]]ում<ref name="Nicolson1951">{{Cite journal |last=Nicholson |first=S. B. |date=1951 |title=An unidentified object near Jupiter, probably a new satellite |url=http://adsabs.harvard.edu//full/seri/PASP./0063//0000297.000.html |journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific |volume=63 |issue=375 |pages=297–299 |bibcode=1951PASP...63..297N |doi=10.1086/126402}}</ref>։ Իր անվանումը ստացել է [[Հունական դիցաբանություն|հունական դիցաբանության]] կերպար, [[Զևս]]ի սիրուհի [[Անանկե (դիցաբանություն)|Անանկեի]] անունով, ով հանդիսանում է [[մոյրաներ]]ի մայրը։ Արբանյակը իր անունը ստացել է միայն 1975 թվականին<ref name=Nicholson1938>{{Cite journal |last=Nicholson |first=S.B. |date=1939 թ․ ապրիլ |title=S. B. Nicholson declines to name the satellites of Jupiter he has discovered |url=http://adsabs.harvard.edu//full/seri/PASP./0051//0000093.000.html |journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific |volume=51 |issue=300 |pages=85–94 |bibcode=1939PASP...51...85N |doi=10.1086/125010}}</ref><ref name="IAUC 2846">{{Cite journal |last=Marsden |first=B. G. |date=1974 թ․ հոկտեմբերի 7 |title=Satellites of Jupiter |url=http://www.cbat.eps.harvard.edu/iauc/02800/02846.html |journal=IAU Circular |volume=2846}}</ref>, մինչ այդ, այն պարզապես անվանվում էր '''{{nowrap|Յուպիտեր XII}}''': 1955-ից 1975 թվականները ընկած ժամանակահատվածում այն երբեմն անվանում էին «Ադրաստեա»<ref name="Gaposchkin">{{Cite book |last=Payne-Gaposchkin |first=Cecilia |url=https://archive.org/details/introductiontoas0000payn |title=Introduction to Astronomy |author2=Katherine Haramundanis |date=1970 |publisher=Prentice-Hall |isbn=0-13-478107-4 |location=Englewood Cliffs, N.J.}}</ref> (Ադրաստեա (արբանյակ)|Ադրաստեա]] անունով այժմ անվանվում է Յուպիտերի մեկ այլ արբանյակ)։ |
||
Անանկեի անունով է անվանվել Յուպիտերի արբանյակների [[Անանկեի խումբ]]ը, որի արբանյակները ունեն հակադարձ շարժում, հեռավորությունը մոլորակից ընկնում է 19,3 - 22,7 գիգամետր միջակայքում, իսկ [[ուղեծրի թեքում]]ը մոտ 150° է<ref name="SheppardJewittPorco2004">Scott S. Sheppard, David C. Jewitt, Carolyn Porco; [http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf ''Jupiter's Outer Satellites and Trojans''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070614045102/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf |date=2007-06-14 }}, in ''Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere,'' edited by Fran Bagenal, Timothy E. Dowling, William B. McKinnon, Cambridge Planetary Science, Vol. 1, Cambridge, UK: Cambridge University Press, {{ISBN|0-521-81808-7}}, 2004, pp. 263-280</ref> |
Անանկեի անունով է անվանվել Յուպիտերի արբանյակների [[Անանկեի խումբ]]ը, որի արբանյակները ունեն հակադարձ շարժում, հեռավորությունը մոլորակից ընկնում է 19,3 - 22,7 գիգամետր միջակայքում, իսկ [[ուղեծրի թեքում]]ը մոտ 150° է<ref name="SheppardJewittPorco2004">Scott S. Sheppard, David C. Jewitt, Carolyn Porco; [http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf ''Jupiter's Outer Satellites and Trojans''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070614045102/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf |date=2007-06-14 }}, in ''Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere,'' edited by Fran Bagenal, Timothy E. Dowling, William B. McKinnon, Cambridge Planetary Science, Vol. 1, Cambridge, UK: Cambridge University Press, {{ISBN|0-521-81808-7}}, 2004, pp. 263-280</ref>։ |
||
==Ուղեծիր== |
== Ուղեծիր == |
||
[[Պատկեր:TheIrregulars JUPITER retro.svg|thumb|left|300px|Յուպիտերի անկանոն հակադարձ արբանյակները]] |
[[Պատկեր:TheIrregulars JUPITER retro.svg|thumb|left|300px|Յուպիտերի անկանոն հակադարձ արբանյակները]] |
||
Անանկեն պտտվում է Յուպիտերի շուրջ մեծ էքսցենտրիսիտետով և ուղեծրի թեքմամբ հակադարձ ուղեծրով, այսինքն պտտվում է Յուպիտերի պտույտի ուղղությանը |
Անանկեն պտտվում է Յուպիտերի շուրջ մեծ էքսցենտրիսիտետով և ուղեծրի թեքմամբ հակադարձ ուղեծրով, այսինքն պտտվում է Յուպիտերի պտույտի ուղղությանը հակադարձ։ Նրա անունով է անվանվել Յուպիտերի արբանյակների [[Պասիֆեի խումբ]]ը<ref name="SheppardJewittPorco2004"/>։ Արբանյակի ուղեծրի էլեմենտները այս պահին գրանցված են 2000 թվականի հունվար ամսվա դրությամբ<ref name="Jacobson 2000"/>, սակայն դրանք անընդհատ փոփոխվում են կապված [[Արեգակ]]ի և մոլորակների ձգողական դաշտերի ազդեցությունների հետ։ Նկարի վրա պատկերված են Անանկեի և Յուպիտերի մյուս անկանոն արբանյակների ուղեծրերի տեղաբաշխումը։ Ուղեծրերի էքսցենտրիսիտետը ցույց է տրված դեղին սեգմենտների տեսքով։ Ամենահեռու պտտվող կանոնավոր արբանյակ [[Կալիստո (արբանյակ)|Կալիստոն]] ցույց է տրված համեմատության համար։ |
||
Հայտնի ուղեծրային և ֆիզիակական տվյալների համաձայն Անանկեն հանդիսանում է [[Անանկեի խումբ|Անանկեի խմբի]] համար աղբյուր հանդիսացող մարմնի ամենամեծ մնացորդային մասը<ref name="SheppardJewitt2003">{{ |
Հայտնի ուղեծրային և ֆիզիակական տվյալների համաձայն Անանկեն հանդիսանում է [[Անանկեի խումբ|Անանկեի խմբի]] համար աղբյուր հանդիսացող մարմնի ամենամեծ մնացորդային մասը<ref name="SheppardJewitt2003">{{Cite journal |last=Sheppard |first=S.S. |author2=Jewitt, D.C. |date=2003 |title=An abundant population of small irregular satellites around Jupiter |url=http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf |url-status=dead |journal=Nature |volume=423 |issue=6937 |pages=261–263 |bibcode=2003Natur.423..261S |doi=10.1038/nature01584 |pmid=12748634 |archivedate=2006 թ․ օգոստոսի 13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060813235622/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JSATS/SJ2003.pdf}}</ref><ref name="Nesvorny2004"> |
||
{{ |
{{Cite journal |last=Nesvorný |first=D. |author2=Beaugé, C. |author3=Dones, L. |date=2004 |title=Collisional Origin of Families of Irregular Satellites |url=http://www.iop.org/EJ/article/1538-3881/127/3/1768/203442.html |journal=The Astronomical Journal |volume=127 |issue=3 |pages=1768–1783 |bibcode=2004AJ....127.1768N |doi=10.1086/382099}}</ref><ref name="Grav2003">{{Cite journal |last=Grav |first=Tommy |author2=Holman, M. J. |author3=Gladman, B. J. |author4=Aksnes, K. |date=2003 |title=Photometric survey of the irregular satellites |journal=Icarus |volume=166 |issue=1 |pages=33–45 |arxiv=astro-ph/0301016 |bibcode=2003Icar..166...33G |doi=10.1016/j.icarus.2003.07.005}}</ref>։ |
||
==Ֆիզիկական հատկություններ== |
== Ֆիզիկական հատկություններ == |
||
Պասիֆեի տրամագիծը գնահատվում է 14 |
Պասիֆեի տրամագիծը գնահատվում է 14 կմ։ Տեսանելի սպեկտրում արբանյակը ունի չեզոքից - բաց-կարմիր գույն։ |
||
Ինֆրակարմիր սպեկտրում այն նման է [[Աստերոիդների դաս P|P դասի աստերոիդներին]]<ref name="Grav2003"/>, սակայն հնարավոր ջրի առկայությամբ<ref name="Grav2004">{{ |
Ինֆրակարմիր սպեկտրում այն նման է [[Աստերոիդների դաս P|P դասի աստերոիդներին]]<ref name="Grav2003"/>, սակայն հնարավոր ջրի առկայությամբ<ref name="Grav2004">{{Cite journal |last=Grav |first=Tommy |last2=Holman |first2=Matthew J. |date=2004 |title=Near-Infrared Photometry of the Irregular Satellites of Jupiter and Saturn |journal=The Astrophysical Journal |volume=605 |issue=2 |pages=L141–L144 |arxiv=astro-ph/0312571 |bibcode=2004ApJ...605L.141G |doi=10.1086/420881}}</ref>։ |
||
== Տես նաև == |
== Տես նաև == |
Ընթացիկ տարբերակը 16:06, 16 Մարտի 2024-ի դրությամբ
- Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Անանկե (այլ կիրառումներ)
Անանկե (Յուպիտեր XII) Ananke | |
---|---|
Հիմնական տվյալներ | |
Հայտնաբերվել է | 28 սեպտեմբեր 1951 թ. (Սեթ Նիկոլսոնի կողմից) |
Բացարձակ մեծություն (H) | 18,9[1] |
Հեռավորությունը Յուպիտեր | 21 276 000 կմ[2] |
Ուղեծրային տվյալներ | |
Պերիհելին | 12 567 000 կմ |
Ապոհելին | 29 063 500 կմ |
Մեծ կիսաառանցք | 21 276 000 կմ |
Էքսցենտրիսիտետ | 0,24[2] |
Սիդերիկ պարբերություն | 610,5 օր (1,68 երկրային տարի)[2] |
Ուղեծրային արագություն | 2,367 կմ/վ |
Թեքվածություն | 148,89° (խավարածրի հարթության նկատմամբ) 149,9° (Յուպիտերի հասարակածի նկատմամբ)[2] |
Ֆիզիկական հատկանիշներ | |
Շառավիղ | 14 կմ[3] |
Մակերևույթի մակերես | ~2 500 կմ2 |
Ծավալ | ~11 500 կմ3 |
Զանգված | 4,0×1016 կգ (ենթադրված) |
Միջին խտություն | 2,6 գ/սմ3 (ենթադրված) |
Հասարակածային մակերևութային ձգողություն | 0,010 մ/վ2 (0,001 g) |
2-րդ տիեզերական արագություն | ~0,017 կմ/վ |
Ալբեդո | 0,04 (ենթադրություն)[3] |
Մթնոլորտային տվյալներ |
Անանկե (հուն․՝ Ἀνάγκη), Յուպիտերի անկանոն բնական արբանյակներից է, ունի հակադարձ շարժում։ Հայտնաբերվել է 1951 թվականին ամերիկացի աստղագետ Սեթ Նիկոլսոնի կողմից Մաունթ Վիլսոնի աստղադիտարանում[4]։ Իր անվանումը ստացել է հունական դիցաբանության կերպար, Զևսի սիրուհի Անանկեի անունով, ով հանդիսանում է մոյրաների մայրը։ Արբանյակը իր անունը ստացել է միայն 1975 թվականին[5][6], մինչ այդ, այն պարզապես անվանվում էր Յուպիտեր XII: 1955-ից 1975 թվականները ընկած ժամանակահատվածում այն երբեմն անվանում էին «Ադրաստեա»[7] (Ադրաստեա (արբանյակ)|Ադրաստեա]] անունով այժմ անվանվում է Յուպիտերի մեկ այլ արբանյակ)։
Անանկեի անունով է անվանվել Յուպիտերի արբանյակների Անանկեի խումբը, որի արբանյակները ունեն հակադարձ շարժում, հեռավորությունը մոլորակից ընկնում է 19,3 - 22,7 գիգամետր միջակայքում, իսկ ուղեծրի թեքումը մոտ 150° է[3]։
Ուղեծիր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անանկեն պտտվում է Յուպիտերի շուրջ մեծ էքսցենտրիսիտետով և ուղեծրի թեքմամբ հակադարձ ուղեծրով, այսինքն պտտվում է Յուպիտերի պտույտի ուղղությանը հակադարձ։ Նրա անունով է անվանվել Յուպիտերի արբանյակների Պասիֆեի խումբը[3]։ Արբանյակի ուղեծրի էլեմենտները այս պահին գրանցված են 2000 թվականի հունվար ամսվա դրությամբ[2], սակայն դրանք անընդհատ փոփոխվում են կապված Արեգակի և մոլորակների ձգողական դաշտերի ազդեցությունների հետ։ Նկարի վրա պատկերված են Անանկեի և Յուպիտերի մյուս անկանոն արբանյակների ուղեծրերի տեղաբաշխումը։ Ուղեծրերի էքսցենտրիսիտետը ցույց է տրված դեղին սեգմենտների տեսքով։ Ամենահեռու պտտվող կանոնավոր արբանյակ Կալիստոն ցույց է տրված համեմատության համար։
Հայտնի ուղեծրային և ֆիզիակական տվյալների համաձայն Անանկեն հանդիսանում է Անանկեի խմբի համար աղբյուր հանդիսացող մարմնի ամենամեծ մնացորդային մասը[8][9][10]։
Ֆիզիկական հատկություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պասիֆեի տրամագիծը գնահատվում է 14 կմ։ Տեսանելի սպեկտրում արբանյակը ունի չեզոքից - բաց-կարմիր գույն։
Ինֆրակարմիր սպեկտրում այն նման է P դասի աստերոիդներին[10], սակայն հնարավոր ջրի առկայությամբ[11]։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Scott S. Sheppard's Moons of Jupiter page on Carnegie Science website
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Jacobson, R. A. (2000). «The Orbits of Outer Jovian Satellites» (PDF). Astronomical Journal. 120 (5): 2679–2686. Bibcode:2000AJ....120.2679J. doi:10.1086/316817.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Scott S. Sheppard, David C. Jewitt, Carolyn Porco; Jupiter's Outer Satellites and Trojans Արխիվացված 2007-06-14 Wayback Machine, in Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere, edited by Fran Bagenal, Timothy E. Dowling, William B. McKinnon, Cambridge Planetary Science, Vol. 1, Cambridge, UK: Cambridge University Press, 0-521-81808-7, 2004, pp. 263-280
- ↑ Nicholson, S. B. (1951). «An unidentified object near Jupiter, probably a new satellite». Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 63 (375): 297–299. Bibcode:1951PASP...63..297N. doi:10.1086/126402.
- ↑ Nicholson, S.B. (1939 թ․ ապրիլ). «S. B. Nicholson declines to name the satellites of Jupiter he has discovered». Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 51 (300): 85–94. Bibcode:1939PASP...51...85N. doi:10.1086/125010.
- ↑ Marsden, B. G. (1974 թ․ հոկտեմբերի 7). «Satellites of Jupiter». IAU Circular. 2846.
- ↑ Payne-Gaposchkin, Cecilia; Katherine Haramundanis (1970). Introduction to Astronomy. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall. ISBN 0-13-478107-4.
- ↑ Sheppard, S.S.; Jewitt, D.C. (2003). «An abundant population of small irregular satellites around Jupiter» (PDF). Nature. 423 (6937): 261–263. Bibcode:2003Natur.423..261S. doi:10.1038/nature01584. PMID 12748634. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2006 թ․ օգոստոսի 13-ին.
- ↑ Nesvorný, D.; Beaugé, C.; Dones, L. (2004). «Collisional Origin of Families of Irregular Satellites». The Astronomical Journal. 127 (3): 1768–1783. Bibcode:2004AJ....127.1768N. doi:10.1086/382099.
- ↑ 10,0 10,1 Grav, Tommy; Holman, M. J.; Gladman, B. J.; Aksnes, K. (2003). «Photometric survey of the irregular satellites». Icarus. 166 (1): 33–45. arXiv:astro-ph/0301016. Bibcode:2003Icar..166...33G. doi:10.1016/j.icarus.2003.07.005.
- ↑ Grav, Tommy; Holman, Matthew J. (2004). «Near-Infrared Photometry of the Irregular Satellites of Jupiter and Saturn». The Astrophysical Journal. 605 (2): L141–L144. arXiv:astro-ph/0312571. Bibcode:2004ApJ...605L.141G. doi:10.1086/420881.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Անանկեի մասին ՆԱՍԱ-ի Solar System Exploration կայքում (անգլ.)
- Դևիդ Ջուիտի էջեր (անգլ.)
- Սքոթ Շեփարդի էջեր (անգլ.)
|