«Նիկոմիդիայի բարբառ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

Ընթացիկ տարբերակը 12:12, 17 Հուլիսի 2024-ի դրությամբ

Նիկոմիդիայի բարբառ - հայերենի կը ճյուղին պատկանող երկաստիճան խլազուրկ բաղաձայնական համակարգ ունեցող բարբառ։

Խոսվել է Փոքր Ասիայի Նիկոմիդիա, Ատափազար քաղաքներում և շրջակայքի գյուղերում (Յալովա, Ասլանբեկ, Պարտիզակ, Կեյվե, Ձենկիլեր)։

Հրաչյա Աճառյանի կողմից ուսումնասիրվել է միայն Ասլանբեկի ենթաբարբառը (Վենետիկ, 1898)^[1]։ Նիկոմիդիայի բարբառն ունի եռաստիճան բաղաձայնական համակարգ (պ>բ, բ >պ, փ․ փ>փ), քմային ձայնավորներ (ա, օ, ու)։ Գրաբարի նգն, նկն հնչյունա–կապակցության դիմաց բարբառում առկա է յն, տր–ի դիմաց՝ յր, բառասկզբի ղ–ի դիմաց՝ խ, որոշ դիրքերում կ–ի և հ–ի դիմաց՝ յ։ Ունի ֆ հնչույթը։ Հոգնակերտ մասնիկներն են՝ էր, ներ, վի, վանք։ Բացառականի վերջավորությունն է՝ էն, գործիականինը՝ օվ։ Հատկացուցիչը հանդես է գալիս հոդով։ Դասական թվականները կազմվում են ինջի մասնիկով։ Անորոշ հոդն ունի ետադաս կիրառություն։ Նիկոմիդիայի բարբառը պահպանել է ուլ լծորդությունը։ Ներկա ժամանակը կազմվում է գը, գու նախադաս մասնիկներով։ Վաղակատար դերբայի վերջավորությունն է էր, հարակատարինը՝ աձ։ Ապառնի ժամանակը կազմվում է բիդի մասնիկով։ Ունի ներգործաձև և կրավորաձև խոնարհման ձևերի տարբերակվածություն՝ համապատասխան վերջավորություններով, յօր մասնիկով շարունակականի ձևեր։

Գրականություն

Աճառյան Հ․, Հայ բարբառագիտություն, Մ․-Նոր Նախիջևան, 1911 (էմինյան ազգագրական ժող․, հ․ 8)։
Ջահուկյան Գ․ Բ․, Հայ բարբառագիտության ներածություն, Ե․, 1972։

Ծանոթագրություններ

↑ Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան (1975). Լեզվաբանական բառարան. Երևան: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն. էջ էջ 233.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)

Սա բարբառի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 300)։

[1] Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան (1975). Լեզվաբանական բառարան. Երևան: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն. էջ էջ 233.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)

[1]

@@ Տող 4. / Տող 4. @@
 [[Հրաչյա Աճառյան]]ի կողմից ուսումնասիրվել է միայն [[Ասլանբեկի ենթաբարբառ]]ը (Վենետիկ, 1898)<ref>{{cite book|author=Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան|title=Լեզվաբանական բառարան|publisher=ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն|location=Երևան|year=1975|page=էջ 233}}</ref>։
+Նիկոմիդիայի բարբառն ունի եռաստիճան բաղաձայնական համակարգ ('''պ>բ, բ >պ, փ․ փ>փ'''), քմային ձայնավորներ ('''ա, օ, ու''')։ Գրաբարի '''նգն, նկն''' հնչյունա–կապակցության դիմաց բարբառում առկա է '''յն, տր'''–ի դիմաց՝ '''յր''', բառասկզբի '''ղ'''–ի դիմաց՝ '''խ''', որոշ դիրքերում '''կ'''–ի և '''հ'''–ի դիմաց՝ '''յ'''։ Ունի '''ֆ''' հնչույթը։ Հոգնակերտ մասնիկներն են՝ '''էր, ներ, վի, վանք'''։ Բացառականի վերջավորությունն է՝ '''էն''', գործիականինը՝ '''օվ'''։ Հատկացուցիչը հանդես է գալիս հոդով։ Դասական թվականները կազմվում են '''ինջի''' մասնիկով։ Անորոշ հոդն ունի ետադաս կիրառություն։ Նիկոմիդիայի բարբառը պահպանել է '''ուլ''' լծորդությունը։ Ներկա ժամանակը կազմվում է '''գը, գու''' նախադաս մասնիկներով։ Վաղակատար դերբայի վերջավորությունն է '''էր''', հարակատարինը՝ '''աձ'''։ Ապառնի ժամանակը կազմվում է '''բիդի''' մասնիկով։ Ունի ներգործաձև և կրավորաձև խոնարհման ձևերի տարբերակվածություն՝ համապատասխան վերջավորություններով, '''յօր''' մասնիկով շարունակականի ձևեր։
+== Գրականություն ==
+* Աճառյան Հ․, Հայ բարբառագիտություն, Մ․-Նոր Նախիջևան, 1911 (էմինյան ազգագրական ժող․, հ․ 8)։
+* Ջահուկյան Գ․ Բ․, Հայ բարբառագիտության ներածություն, Ե․, 1972։
 == Ծանոթագրություններ ==
@@ Տող 9. / Տող 14. @@
 {{Բարբառ անավարտ}}
+{{ՀՍՀ|հատոր=8|էջ=300}}
 [[Կատեգորիա:Կը ճյուղի բարբառներ]]