«Ամորձի»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 8. | Տող 8. | ||
* Հոդվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է [[Դպրոցական Մեծ հանրագիտարան]]ի |
* Հոդվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է [[Դպրոցական Մեծ հանրագիտարան]]ի |
||
[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=1&hId=30 Ամորձիներ] հոդվածից |
[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=1&hId=30 Ամորձիներ] հոդվածից |
||
[[af:Testikel]] |
|||
[[als:Hoden]] |
|||
[[am:ቆለጥ]] |
|||
[[an:Testiclo]] |
|||
[[ar:خصية]] |
|||
[[arc:ܐܫܟܐ]] |
|||
[[be:Яечкі]] |
|||
[[be-x-old:Яечкі]] |
|||
[[bg:Тестис]] |
|||
[[bn:শুক্রাশয়]] |
|||
[[br:Divgell]] |
|||
[[bs:Testisi]] |
|||
[[ca:Testicle]] |
|||
[[cs:Varle]] |
|||
[[cy:Caill]] |
|||
[[da:Testikel]] |
|||
[[de:Hoden]] |
|||
[[dv:އޮށް]] |
|||
[[el:Όρχεις]] |
|||
[[en:Testicle]] |
|||
[[eo:Testiko]] |
|||
[[es:Testículo]] |
|||
[[eu:Barrabil]] |
|||
[[fa:بیضه]] |
|||
[[fi:Kives]] |
|||
[[fr:Testicule]] |
|||
[[ga:Uirí]] |
|||
[[gl:Testículo]] |
|||
[[he:אשך]] |
|||
[[hi:अंडकोष]] |
|||
[[hr:Sjemenik]] |
|||
[[hu:Here (anatómia)]] |
|||
[[id:Testis]] |
|||
[[ik:Igruk]] |
|||
[[io:Testikulo]] |
|||
[[is:Eista]] |
|||
[[it:Testicolo]] |
|||
[[iu:ᐃᒡᔪᒃ/igjuk]] |
|||
[[ja:精巣]] |
|||
[[jv:Testis]] |
|||
[[kk:Жұмалақ]] |
|||
[[ko:고환]] |
|||
[[ku:Batî]] |
|||
[[la:Testis (membrum)]] |
|||
[[lt:Sėklidė]] |
|||
[[lv:Sēklinieks]] |
|||
[[mk:Тестис]] |
|||
[[ml:വൃഷണം]] |
|||
[[mr:वृषण]] |
|||
[[mzn:بلی]] |
|||
[[nds:Klööt]] |
|||
[[ne:अण्डकोष]] |
|||
[[nl:Teelbal]] |
|||
[[nn:Testiklar]] |
|||
[[no:Testikkel]] |
|||
[[pl:Jądro (anatomia)]] |
|||
[[pt:Testículo]] |
|||
[[qu:Q'uruta]] |
|||
[[ro:Testicul]] |
|||
[[ru:Яички]] |
|||
[[scn:Cugghiuni (testìculu)]] |
|||
[[sh:Testis]] |
|||
[[simple:Testicle]] |
|||
[[sk:Semenník (anatómia)]] |
|||
[[sl:Moda (organ)]] |
|||
[[sn:Jende]] |
|||
[[sr:Тестис]] |
|||
[[su:Téstis]] |
|||
[[sv:Testikel]] |
|||
[[te:వృషణాలు]] |
|||
[[th:อัณฑะ]] |
|||
[[tl:Bayag]] |
|||
[[tr:Testis]] |
|||
[[uk:Яєчка]] |
|||
[[vec:Cojon]] |
|||
[[vi:Tinh hoàn]] |
|||
[[zh:睾丸]] |
|||
[[zh-min-nan:Lān-hu̍t]] |
|||
[[zh-yue:睾丸]] |
|||
07:31, 20 Հոկտեմբերի 2011-ի տարբերակ
Ամորձիներն արական սեռական զույգ գեղձեր են, որոնք սեռական հասունացումն սկսվելիս արտադրում են սերմնաբջիջներ (սպերմատոզոիդներ): Դրանց թիվը սերմնաժայթքման ժամանակ հասնում է 40–60-ից մինչև 500–600 մլն: Ամորձիներում արտադրվում է նաև հորմոն՝ թեսթոստերոն, որով պայմանավորված են արական սեռի երկրորդային հատկանիշները (դեմքի և մարմնի որոշ հատվածների մազակալում, ձայնի փոփոխություն և այլն): Ամորձիները սաղմնավորվում են որովայնի խոռոչում, պտղի աճմանը համապատասխան՝ ուղղիչ կապաններով տեղափոխվում են դեպի ցած և ծնվելու նախօրյակին աճուկային խողովակով իջնում ամորձապարկ (փոշտ): Երբեմն ոչ ճիշտ իջնելու դեպքում ամորձին, աճուկային խողովակից դուրս գալով, փոխում է իր ուղղությունը և տեղադըրվում աճուկի, ազդրի, ցայլքի կամ շեքի մաշկի տակ (երևույթն անվանում են գաղտնամորձություն): Առանձին դեպքերում ամորձու իջնելն ուշանում է և ավարտվում է միայն 10–13 տարեկանում: Գաղտնամորձության բոլոր դեպքերում անհրաժեշտ է դիմել բժշկի: Ամորձին պատված է մի քանի պատյաններով. պինդ շարակցահյուսվածքային սպիտակավուն պատյանը, ճառագայթաձև տարածվելով դեպի ներս, ամորձու նյութը (պարենքիմ) բաժանում է բլթակների: Ամորձու նյութը կազմված է ուղիղ և ոլորուն սերմնախողովակիկներից: Սերմնաբջիջներն արտադրվում են միայն ոլորուն խողովակիկներում: Ամորձիների արտազատուկը, խառնվելով սերմնաբշտերի (գտնվում են միզապարկի և ուղիղ աղիքի միջև) արտազատուկին, առաջացնում է սերմը, որը, սերմնավիժող ծորանով անցնելով շագանակագեղձի հաստության միջով, բացվում է միզուկի մեջ: Տղաների սեռական հասունացումն սկսվելու մասին են վկայում առաջին երազախաբությունները (ակամա սերմնաժայթքումներ), որոնք դեռահասների և պատանիների մոտ լինում են շաբաթը 1 անգամ: Չափազանց կարևոր է, որ դեռահասը սեռական հասունացման մասին ճիշտ պատկերացում ունենա: Տղաները պետք է իմանան, որ երազախաբությունն օրինաչափ, բնական երևույթ է, և պետք է զերծ մնան ցանկասիրության վաղաժամ արթնացումից:
Աղբյուր
- Հոդվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Դպրոցական Մեծ հանրագիտարանի
Ամորձիներ հոդվածից