Հիդրազիդներ

Կարբոնաթթվի հիդրազիդի կառուցվածք

Հիդրազիդներ, R_kE(=O)_l(OH)_m (l ≠ 0) ընդհանուր քիմիական բանաձևով օքսոթթուների ածանցյալներ (ինչպես կարբոնաթթվի, այնպես էլ այլ օրգանական թթուների)։ Ըստ երևույթին նրանք հանդիսանում են հիդրազինով (-NRNR₂) -OH խմբի տեղակալման արգասիք։

Կարբոնաթթուների հիդրազիդները՝ կարբոհիդրազիդները (RCO-NRNR₂) հաճախ անվանվում են հիդրազիդներ, իսկ այլ թթուների համար, ըստ IUPAC անվանակարգման, հիդրազիդների համար նշվում է թթվային մնացորդը, օրինակ՝ սուլֆոթթուների հիդրազիդները (R-SO₂-NHNH₂) կոչվում են սուլֆոնոհիդրազիդներ։

Ստացում

Հիդրազիդների ստացման կիրառվող մեթոդներից է հիդրազինի ացիլացումը կարբոնաթթուների տարբեր ածանցյալներով (լակտոններ, անհիդրիդներ, քլորանհիդրիդներ)։

${\mathsf {RCOX+N_{2}H_{4}\rightarrow RCONHNH_{2}+HX}}$

Այս ռեակցիան նման է ամիդների ստացմանը ամինների ացիլացումից։

Ամինոխմբի α-ազդեցությունը դարձնում է նրանց ամիններից ավելի նուկլեոֆիլ միացություններ։

Կիրառություն

լյումինոլ

Շատ հիդրազիդներ ցուցաբերում են կենսաբանական ակտիվություն։ Որոշները օգտագործվում են որպես հակադուբերկուլոզային միջոցներ (իզոնիազիդ, ֆթիվազիդ)։

Ամինոֆթալաթթվի հիդրազիդը՝ լյումինոլը, օգտագործվում է որպես հելիլյումինեսցենտային ինդիկատոր անալիտիկ քիմիայում ջրածնի պերօքսիդի և նրա քայքայումը կատալիզող մետաղների (Cu(II), Co(II)) շատ փոքր քանակությունների որոշման համար։ Այն օգտագործվում է նաև դատաքննության ժամանակ որպես արյան հետքերի՝ հեմոգլոբինի որոշիչ։

Գրականություն

• Иоффе Б. В., Кузнецов М. А., Потехин А. А., Химия органических производных гидразина, Химия, 1979
• Колла В. Э., Берлинский И. С., Фармакология и химия производных гидразина, Йошкар-Ола, Марийское книжное изд., 1976