Jump to content

Տեխաս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Տեխաս
անգլ.՝ Texas
flag of Texas? Զինանշան


ԵրկիրԱմերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ
Մասն էՄայրցամաքային նահանգներ
ՀիմնTexas, Our Texas?
ԿարգավիճակԱՄՆ-ի նահանգ
Մտնում էԱՄՆ
ՎարչկենտրոնՕստին
Ամենաբարձր կետGuadalupe Peak?
ԲԾՄ520 մետր
Օրենսդրական մարմինTexas Legislature?
Դատական մարմինSupreme Court of Texas? և Texas Court of Criminal Appeals?
Միության մուտքդեկտեմբերի 29, 1845 (28-րդ)
Բնակչություն
29 145 505 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[1] (2 տեղ)
Տարածք696 241 կմ²  (2 տեղ)
Հիմնադրված էդեկտեմբերի 29, 1845 թ.
Սահմանակցում էՏամաուլիպաս, Չիուաուա, Նյու Մեքսիկո, Օկլահոմա, Արկանզաս, Լուիզիանա, Կոաուիլա և Նուևո Լեոն
Ժամային գոտիUTC-6, CDT? և Ամերիկա/Չիկագո
ՀապավումTX, 🏴󠁵󠁳󠁴󠁸󠁿[2] և Tex.
ՓոխարինեցՏեխասի Հանրապետություն
ISO 3166-2 կոդUS-TX
Անվանված էfriend?[3]
ՄականունThe Lone Star State
Միության մուտքդեկտեմբերի 29, 1845 (28-րդ)
texas.gov(անգլ.)

Տեխաս (անգլերեն՝ Լսել Texas Տեքսաս), նահանգ ԱՄՆ-ի հարավային մասում։ Տեխասը բնակչությամբ և տարածքով երկրորդն է Միացյալ Նահանգներում։ Նահանգը գտնվում է Միացյալ Նահանգների Հարավ կենտրոնական մասում, այն սահմանակցում է Մեքսիկային հարավից, Նյու Մեքսիկո նահանգին արևմուտքից, Օկլահոմային հյուսիսից, Արկանզասին հյուսիս արևելքից և Լուիզիանային արևելքից։ Տեխասի տարածքը կազմում է 696241 կմ քառակուսի, իսկ բնակչությունը 26,9 միլիոն (հուլիս 2014)[4]:

Հյուստոնը Տեխասի ամենամեծ քաղաքն է և չորրորդ ամենախոշորը ԱՄՆ-ում, մինչդեռ Սան Անտոնիոն երկրորդ խոշորագույնն է նահանգում և յոթերորդ ամենամեծը ԱՄՆ-ում։ Մյուս մեծ քաղաքներն են Էլ Պասոն և Օսթինը, որը նահանգի կենտրոնն է։ Տեխասի մականունն է Lone Star State, որպեսզի ընգծվի այն հանգամանքը, որ Տեխասը եղել է նախկին անկախ պետություն և ստացել է անկախությունը Մեքսիկայից[5]: Նահանգի անվանումը եկել է «Tejas» բառից, ինչը նշանակում է ընկեր Կադդո լեզվով[6]:

Իր չափսերի և աշխարհագրական բազմազանության շնորհիվ ինչպիսին է Բալկոնես ճեղքվածքը, Տեխասում կան բազմազան լանդշաֆտներ, որոնք հանդիպում են Միացյալ Նահանգների հարավային և հարավարևմտյան շրջաններում[7]: Տեխասը հանրահայտ է որպես անապատային նահանգ, չնայած Տեխասի միայն 10 տոկոսն է անապատ[8]: Բնակչության մեծ մասը կենտրոնացած է նախկին պրերիաներում, խոտհարքում, անտառներում և ափամերձ հատվածներում։

«Տեխասի վեց դրոշներ» տերմինը նշանակում է այն վեց երկրները, որոնց տիրապետության տակ եղել է տարածաշրջանը։ Իսպանիան առաջին եվրոպական պետությունն էր, որը տիրացավ Տեխասին։ Դրանից հետո շատ կարճ ժամանակով Տեխասին տիրացավ Ֆրանսիան։ Մեքսիկան վերահսկեց տարածաշրջանը մինչև 1836 թվականը, երբ Տեխասը դարձավ անկախ՝ դառնալով անկախ հանրապետություն: 1845 թվականին Տեխասը միացավ Միացյալ Նահանգներին որպես 28-րդ նահանգ։ Նահանգի անէքսացիան եղավ պատճառ, որպեսզի սկսվի Մեքսիկա-ամերիկյան պատերազմը 1846 թվականին։ Տեխասը հայտարարեց ԱՄՆ կազմից իր դուրս գալու մասին 1961 թվականին և պաշտոնապես միացավ ԱՄՆ-ին նույն տարվա մարտի 2-ին։ Քաղաքացիական պատերազմից հետո Տեխասում կազմավորվեց ֆեդերատիվ կառավարություն։

Արտաքին հղումներ

Ծանոթագրություններ

  1. 1,0 1,1 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau
  2. Emojipedia — 2013.
  3. https://books.google.com/books/about/Texas.html?id=PUemv3wa0O8C&redir_esc=y
  4. «U.S. Census Bureau Announces 2010 Census Population Counts – Apportionment Counts Delivered to President». Press Release. U.S. Census Bureau. Վերցված է փետրվարի 7, 2011-ին.
  5. «Introduction to Texas». Netstate.com. Վերցված է ապրիլի 11, 2010-ին.
  6. Texas from Sea to Shining Sea https://books.google.am/books/about/Texas.html?id=PUemv3wa0O8C&redir_esc=y
  7. Sansom, Andrew: Water in Texas: An Introduction, University of Texas Press, 2008, pg. 25
  8. Dingus, Anne: The dictionary of Texas misinformation, Gulf Publishing Company, 1987
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տեխաս» հոդվածին։