Jump to content

Մասնակից:Susanna 333/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Կաղապար:Short description Կաղապար:Other uses

«Near death» էջը վերահղված է այստեղ։ the comics այցելիր Near Death (comics) էջը։

Մոտալուտ մահվան փորձառությունը (ՄՄՓ) անձնական խոր զգացողություն է, որը կապված է մահվան կամ մոտալուտ մահվան վախի հետ, որը հետազոտողները նկարագրում են որպես նույնատիպ հատկանիշներ։ Լավագույն դեպքում՝ ինչը դեպքերի մեծ մասի դեպքում այդպես է,[1] նման փորձառությունները կարող են ներառել մի շարք զգացողություններ, ինչպիսիք են՝ իրականության ընկալման անկարողություն, օդում սավառնելու զգացողություն, միանգամայն անհանգստություն, անվտանգություն, ջերմություն, ուրախություն, բացարձակ տարրալուծման զգացողություն, կյանքի հիմնական իրադարձությունների վերանայում, լույսի առկայությունը և մահացած հարազատներին տեսնելը։ Իսկ վատագույն դեպքում նման փորձառությունները կարող են ներառել տառապանքի, անհանգստության, հուսալքվածության, հսկայական դատարկության, դժոխային վայրերի և «սատանայի» տեսիլքներ:[1][2][3]

ՄՄՓ-ները սովորաբար առաջանում են շրջելի կլինիկական մահվան ժամանակ: ՄՄՓ-ների բացատրությունները տարբեր են՝ գիտականից մինչև կրոնական: Նյարդաբանական հետազոտությունը ենթադրում է, որ ՄՄՓ-ը սուբյեկտիվ երևույթ է, որը բխում է «մարմնի բազմազգայական ինտեգրացիայի խանգարումից», որը տեղի է ունենում կյանքին սպառնացող իրադարձությունների ժամանակ։[4] Որոշ գերբնական  և կրոնական համոզմունքներ հետմահու կյանքի մասին ներառում են նկարագրություններ, որոնք նման են ՄՄՓ-ներին:[2][5][6][7][8]

ԱՄՆ-ում մոտ ինը միլիոն մարդ հայտնել է ՄՄՓ-ի մասին՝  2011 թվականին Նյու Յորքի Գիտությունների ակադեմիայի Աննալսի ուսումնասիրության համաձայն: Այս մոտալուտ մահվան փորձառությունների մեծ մասը առաջացել է լուրջ վնասվածքի հետևանքով, որն ազդում է մարմնի կամ ուղեղի վրա:[9]

Ստուգաբանություն

Ascent of the Blessed by Hieronymus Bosch is associated by some NDE researchers with aspects of the NDE[10][11]

Համարժեք ֆրանսիական expérience de mort imminente («մոտալուտ մահվան փորձառություն») տերմինն առաջարկվել է ֆրանսիացի հոգեբան և իմացաբան Վիկտոր Էգերի կողմից՝ 1890-ական թվականներին փիլիսոփաների և հոգեբանների միջև քննարկումների արդյունքում՝ կապված լեռնագնացների պատմությունների հետ, որոնք վերաբերում էին անկումների ժամանակ կյանքի ամբողջական պատկերի վերանայմանը։[12][13]

1892 թվականին Ալբերտ Հեյմը զեկուցել է մի շարք սուբյեկտիվ դիտարկումներ՝ կապված փայտամածներից ընկնող բանվորների, վնասվածքներ ստացած պատերազմի զինվորների, բարձրությունից ընկած լեռնագնացների կամ մահվան եզրին հայտնված այլ անձանց կողմից (մոտ խեղդվելու, դժբախտ պատահարների): Սա նաև առաջին դեպքն էր, երբ այս երևույթը նկարագրվեց որպես կլինիկական համախտանիշ։[14]

1968 թ.-ին Սելիա Գրինը հրապարակեց 400 մարդկանց՝ արտամարմնական փորձառությունների մասին վերլուծություն:[15] Սա առաջին փորձն էր ապահովելու նման փորձառությունների դասակարգում, որը պարզապես դիտվում էր որպես անոմալ ընկալման փորձառություններ կամ հալյուցինացիաներ:

1969 թ.-ին շվեյցարացի-ամերիկացի հոգեբույժ և մոտալուտ մահվան ուսումնասիրությունների ջատագով Էլիզաբեթ Քյուբլեր-Ռոսը հրատարակեց գիրք, որը կոչվում էր «Մահվան և մեռնելու մասին․ ինչ պետք է սովորեցնեն մեռնողները բժիշկներին, բուժքույրերին, հոգևորականությանը և իրենց իսկ ընտանիքներին»։[16]

«Մոտալուտ մահվան փորձառություն» տերմինն 1972 թվականին օգտագործել է Ջոն Ք. Լիլլին ։[17] Տերմինը տարածվել է 1975 թվականին հոգեբույժ Ռեյմոնդ Մուդիի աշխատանքի շնորհիվ, ով այն օգտագործել է որպես ընդհանուր տերմին տարբեր հասկացությունների համար ( կյանքի ընկալումը կորցնելու փորձառություն, «կյանքի ամբողջական պատկերի վերանայում», Լույս, թունել կամ սահման): [14]

Բնութագրերը

Ընդհանուր տարրեր

Հետազոտողները հայտնաբերել են ընդհանուր տարրեր, որոնք սահմանում են մոտալուտ մահվան փորձառությունները:[18] Բրյուս Գրեյսոնը պնդում է, որ փորձի ընդհանուր առանձնահատկությունները ներառում են ֆիզիկական մարմնից դուրս լինելու տպավորությունները, մահացած հարազատների և կրոնական գործիչների տեսիլքները, էգոտիկ և տարածաժամանակային սահմանների գերազանցումը:[19] Բազմաթիվ ընդհանուր տարրեր են հաղորդվել, թեև անձի մեկնաբանությունն այս իրադարձությունների վերաբերյալ հաճախ համապատասխանում է տվյալ անձի մշակութային, փիլիսոփայական կամ կրոնական համոզմունքներին, որ ունեցել է տվյալ փորձառությունը: Օրինակ՝ ԱՄՆ-ում, որտեղ բնակչության 46%-ը հավատում է պահապան հրեշտակներին, Լույսը հաճախ ընկալվում է որպես հրեշտակներ կամ մահացած սիրելիներ (կամ անհայտ են լինելու), մինչդեռ հինդուիստները հաճախ կընկալեն նրանց որպես մահվան աստծո սուրհանդակներ։[20][21]

Ընդհանուր հատկանիշներ, որոնք հաղորդվել են մոտալուտ մահվան փորձառություն ունեցած մարդկանց կողմից․

  • Մահացած լինելու զգացողություն/գիտակցություն[18]
  • Խաղաղության, բարեկեցության, ցավ չզգալու և այլ դրական հույզերի զգացում: Աշխարհից հեռացման զգացում։[18] Անվերապահ սիրո և ընդունման բուռն զգացում:[22] Էյֆորիկ զգացոցությունները։[23]
  • Մարմինը լքելու փորձառություն։ Մարմնի ընկալում արտաքին դիրքից, երբեմն դիտարկելով բժիշկ-մասնագետներին, որոնք կատարում են վերակենդանացում:[18][24]
  • «Թունելի փորձառություն» կամ խավարի մեջ մտնելը: Անցումով կամ աստիճաններով վեր բարձրանալու կամ անցնելու զգացում։[18][24]
  • Արագ շարժում դեպի և/կամ հանկարծակի ընկղմում հզոր լույսի մեջ (կամ «Լույսի էություն(ներ)» կամ «սպիտակ հագնված էակ(ներ)»), որոնք տելեպատիկորեն հաղորդակցվում են մարդու հետ:[25][18]
  • Մահացած սիրելիների հետ վերամիավորվելը։[24]
  • Ստանալով կյանքի ակնարկ, որը սովորաբար կոչվում է «կյանքը աչքի առաջով անցնել»։.[18]
  • Սահմանագծին հասնելը կամ սեփական մարմնին վերադառնալու սեփական կամ ուրիշների որոշումը, որը հաճախ ուղեկցվում է վերադառնալու դժկամությամբ:[18][24]
  • Հանկարծակի սեփական մարմին վերադառնալը։[26]
  • Կապը անհատի կողմից՝ պահպանված մշակութային համոզմունքների հետ, որոնք կարծես թելադրում են ՄՄՓ-ի միջոցով վերապրած որոշ երևույթներ, բայց ավելի շատ ազդում են դրանց հետագա մեկնաբանության վրա:.[20][Հղում աղբյուրներին]

Հարկ է նշել, որ Մարմինը լքելու փորձառությունը կարող է լինել ՄՄՓ-ի մի մասը, բայց այն կարող է տեղի ունենալ ոչ միայն այն դեպքում, երբ մարդ պատրաստվում է մահանալ, այլ նաև շատ այլ դեպքերում՝ ինչպիսիք են ուշագնացությունը, խոր քունը, ալկոհոլի կամ թմրամիջոցների օգտագործումը:[27]

Փուլեր

1975 թվականին հոգեբույժ Ռայմոնդ Մուդիի կողմից անցկացված ուսումնասիրությունը մոտ 150 հիվանդների վրա, ովքեր բոլորն էլ պնդում էին, որ ականատես են եղել ՄՄՓ-ի, ցույց է տվել, որ այն ունի ինը փուլ:

Դրանք են.[28]

  1. Հանկարծակի հանգստության և ցավի թեթևության զգացում
  2. Հանգստացնող ձայնի կամ այլաշխարհիկ երաժշտության ընկալում:
  3. Գիտակցությունը կամ ոգին բարձրանում է անձի մարմնից վերև, երբեմն կողքից դիտելով բժիշկ-մասնագետների վերակենդանացման փորձերը (ավտոսկոպիա):
  4. Անձի հոգին հեռանում է երկրային տիրույթից և արագորեն բարձրանում մութ տիեզերք՝ լույսի թունելի միջով:
  5. Կատարյալ «երկրային վայր» հասնելը։
  6. Հանդիպում «լույսի մարդկանց» հետ, որոնք սովորաբար մահացած ընկերներն ու ընտանիքի անդամներն են, ուրախ վերամիավորման ժամանակ:
  7. Հանդիպում աստծո/ պաշտամունքի այլ առարկայի հետ, որը հաճախ ընկալվում է որպես իրենց կրոնական մշակույթ, կամ որպես մաքուր սեր և լույս ճառաջող ինտենսիվ զանգված:
  8. Աստծո ներկայությամբ անձը ենթարկվում է կյանքի ակնթարթային վերանայման և հասկանում, թե ինչպես են իր բոլոր արարքները՝ լավ թե վատ, ազդել իր և ուրիշների վրա:
  9. Մարդը վերադառնում է իր երկրային մարմնին և կյանքին, քանի որ կա՛մ  նրան ասում են, որ դեռ մեռնելու ժամանակը չէ, կա՛մ ընտրության հնարավորություն է տրվում, և նա վերադառնում է՝ ի շահ ընտանիքի և սիրելիների:

Մուդին նաև բացատրել է, թե ինչպես է հնարավոր, որ ՄՄՓ-ը կարող է չունենալ այս փուլերից ցանկացած մեկը կամ բոլորն առհասարակ, և ինչպես կարող է այն տարբերվել՝ կախված անհատից։

Մուդին նկարագրում է ՄՄՓ հիվանդի նկատմամբ ճիշտ մոտեցումը՝ «Հարցրեք, լսեք, հաստատեք, կրթեք և ուղղեք»:[28] Հնարավոր շփոթության կամ ցնցումների պատճառով, որոնք վերագրվում են նրանց, ովքեր մոտալուտ մահվան փորձառություններ են ունենում, կարևոր է նրանց հետ հանգիստ և ըմբռնումով վերաբերվել ՄՄՓ-ից անմիջապես հետո:

Քենեթ Ռինգը (1980), ոգեշնչվելով Մուդիի առանձնացրած ինը փուլերից, դրանք էլ իրենց հերթին բաժանեց հինգ ենթափուլերի։ Դրանք հետևյալն են․[29]

  1. Հանգստություն
  2. Մարմից առանձնացում
  3. Մուտք՝ դեպի խավար
  4. Լույս տեսնելը
  5. Մուտք՝ դեպի գոյության մեկ այլ տիրույթ՝ լույսի միջոցով
Մուտք՝ դեպի խավար, լույս տեսնելը

Վերջնական փուլը մարդու վերակենդանացումն է։[30]

Շարլոտ Մարսիալը՝ նյարդահոգեբան Լիեժի համալսարանից և Լիեժի համալսարանական հիվանդանոցից, ղեկավարում էր մի խումբ, որը հետաքննում էր 154 ՄՄՓ դեպքեր, եզրակացրեց, որ չկա իրադարձությունների ֆիքսված հաջորդականություն:[31] Դոկտոր Իվոն Քեյսոնը դասակարգել է մոտալուտ մահվան փորձառությունների երեք տեսակ՝ «արտամարմնական», «առեղծվածային» կամ «սպիտակ լույս», կամ՝ «անհանգստացնող»:[32]

Կլինիկական հանգամանքներ

Քենեթ Ռինգը նշում է, որ ինքնասպանության փորձերից հետո եղած ՄՄՓ-ները վիճակագրորեն պակաս տհաճ չեն, քան այլ իրավիճակներից առաջացած ՄՄՓ-ները:[33]

Որոշ ՄՄՓ-ներ  տեղի են ունեցել ընդհանուր անզգայացման դեպքերի 22%-ի ժամանակ:[34]

Բրյուս Գրեյսոնը պարզեց, որ կա ՄՄՓ-ների ախտորոշման ճշգրտության որոշակի պակաս, ուստի նա ստեղծեց հարցաշար ՄՄՓ ունեցածների համար, որը բաղկացած էր 80 բնութագրերից՝ ուսումնասիրելու ընդհանուր ազդեցությունները, մեխանիզմները, զգացողություններն ու հակազդեցությունները:[35] Գրեյսոնը 1983 թվականին փոխարինեց այդ հարցաշարը հետազոտողների համար ընդունելի սանդղակով:[35]

Բրյուս Գրեյսի վերջնական ՄՄՓ սանդղակը [35]
Component and Question Weighted Response
Did time seem to speed up? 2 = Everything seemed to be happening all at once

1 = Time seemed to go faster than usual

0 = Neither

Were your thoughts sped up? 2 = Incredibly fast

1 = Faster than usual

0 = Neither

Did scenes from your past come back to you? 2 = Past flashed before me, out of my control

1 = Remembered many past events

0 = Neither

Did you suddenly seem to understand everything? 2 = About the universe

1 = About myself or others

0 = Neither

Did you have a feeling of peace or pleasantness? 2 = Incredible peace or pleasantness

1 = Relief or calmness

0 = Neither

Did you have a feeling of joy? 2 = Incredible joy

1 = Happiness

0 = Neither

Did you feel a sense of harmony or unity with the universe? 2 = United, one with the world

1 = No longer in conflict with nature

0 = Neither

Did you see or feel surrounded by a brilliant light? 2 = Light clearly of mystical or other-worldly origin

1 = Unusually bright light

0 = Neither

Were your senses more vivid than usual? 2 = Incredibly more so

1 = More so than usual

0 = Neither

Did you seem to be aware of things going on elsewhere, as if by ESP? 2 = Yes, and facts later corroborated

1 = Yes, but facts not yet corroborated

0 = Neither

Did scenes from the future come to you? 2 = From the world's future

1 = From personal future

0 = Neither

Did you feel separated from your physical body? 2 = Clearly left the body and existed outside it

1 = Lost awareness of the body

0 = Neither

Did you seem to enter some other, unearthly world? 2 = Clearly mystical or unearthly realm

1 = Unfamiliar, strange place

0 = Neither

Did you seem to encounter a mystical being or presence? 2 = Definite being, or voice clearly of mystical or other-worldly origin

1 = Unidentifiable voice

0 = Neither

Did you see deceased spirits or religious figures? 2 = Saw them

1 = Sensed their presence

0 = Neither

Did you come to a border or point of no return? 2 = A barrier I was not permitted to cross, or "sent back" to life involuntarily

1 = A conscious decision to "return" to life

0 = Neither

Համաձայն Ռաշի վարկանշային սանդղակի մոդելի՝ Գրեյսի 16 ընտրովի հարցերից բաղկացած հարցաշարը համընդհանուր է և կարող է կիրառվել ցանկացած ՄՄՓ-ի դեպքում։ Այն տալիս է նույն արդյունքները՝ անկախ մարդու տարիքից և սեռից, փորձառության ինտենսիվությունից կամ հարցմանը մասնակցելու և հենց ՄՄՓ-ի միջև ընկած ժամանակահատվածից: 0-ից 32 տատանվող արդյունքների դեպքում միջին միավորը 15 է, իսկ միջինից ցածր առավելագույն շեղումը՝ 7: 7-ից ցածր միավորը համարվում է «թեթև» ՄՄՓ, 7-ից 21 միավորը «զգալի» ՄՄՓ է, իսկ 22 կամ ավելի բարձր միավորը «խոր» ՄՄՓ է:[36]

Այս սանդղակը օգնել է շատ հետազոտողների առաջ մղել և բարելավել իրենց հայտնագործությունը, հատկապես՝ դոկտոր Ջեֆրի Լոնգին: Լոնգը ձեռնամուխ եղավ բացահայտելու մոտալուտ մահվան փորձառությունների «էությունը»՝ հիմնականում կապված սրտի կանգով հիվանդների հետ՝ օգտագործելով այս սանդղակը և վերանայելով Մոտալուտ Մահվան Փորձառության ուսումնասիրման Հիմնադրամի ուսումնասիրությունները:[37]Նրա ապացույցների առաջին շարքը ցույց է տալիս, որ 1122 ՄՄՓ ունեցած մարդկանցից 835-ը կարծես զգում էին զգոնության և գիտակցության աճ, մինչդեռ ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին, որ ուղեղի էլեկտրական ակտիվության որևէ նշան չկա: [38]Նրա ապացույցների երկրորդ շարքն ուսումնասիրում է ՄՄՓ ունեցած մարդկանց կողմից մշակված ճշգրտության աճը, որոնք սահմանում են իրենց վերակենդանացման գործընթացը 97,6% ճշգրտությամբ:[38]Լոնգը հավաքագրեց ապացույցների ևս յոթ այդպիսի շարք, որոնք բոլորն էլ ցույց են տալիս ՄՄՓ-ի փորձառությունների իրատեսությունը, սակայն դրանք բոլորն էլ ստուգելի չեն կամ սահմանված չեն այսօրվա բժշկական առաջընթացի և տեխնոլոգիայի միջոցով:[38] Ունենալով մարդկանց նման հսկայան թիվ (1000 մասնակիցների 95,6%-ը), որոնք հավաստում են ՄՄՓ-ները որպես իրական փորձ, նա եզրակացնում է, որ թեև ՄՄՓ-ը բժշկական առումով անբացատրելի են, սակայն, ամենայն հավանականությամբ, դրանք իրական երևույթներ են:[38]

Հետևանքներ

ՄՄՓ-ները կապված են անձի և կյանքի նկատմամբ հայացքների փոփոխության հետ:[39] Ռինգը բացահայտել է արժեքների և համոզմունքների փոփոխությունների շարք, որոնք կապված են այն մարդկանց հետ, որոնք մոտալուտ մահվան փորձառություն են ունեցել: Այս փոփոխությունների մեջ նա գտավ կյանքի հանդեպ ավելի մեծ գնահատանք, ավելի բարձր ինքնագնահատական, ավելի մեծ կարեկցանք ուրիշների հանդեպ,, ավելի քիչ մտահոգություն նյութական միջոցներ ձեռք բերելու համար, նպատակի և ինքնըմբռնման բարձր զգացում, սովորելու ցանկություն, բարձր ոգեշնչում, մոլորակի և էկոլոգիայի հանդեպ ավելի մեծ մտահոգություն, ավելի ինտուիտիվ լինելու զգացում։[39]Մահն այլևս նրան չէր անհանգստտացնում, և նա պնդում էր, որ ականատես է եղել հետմահու կյանքին:[40]Թեև մարդիկ, որոնք ունեցել են ՄՄՓ-ներ, դառնում են ավելի հոգևոր, սակայն դա չի նշանակում, որ նրանք անպայման դառնում են շատ ավելի կրոնապաշտ:

[41]Այնուամենայնիվ, ոչ բոլոր հետևանքներն են օգտակար,[42]և Գրեյսոնը նկարագրում է այն հանգամանքները, որոնցում վերաբերմունքի և վարքի փոփոխությունները կարող են հանգեցնել հոգեբանական-սոցիալական և հոգեբանական-հոգևոր խնդիրների:[43]

Պատմական ակնարկներ

ՄՄՓ-ները հիշատակվել են դեռևս հին ժամանակներից։[44] Մոտալուտ մահվան փորձառությունների մասին հայտնի ամենահին բժշկական զեկույցը գրվել է 18-րդ դարի ֆրանսիացի ռազմական բժիշկ Պիեռ-Ժան դյու Մոնշոյի կողմից, ով նկարագրել է նման դեպք իր «Բժշկության անեկդոտներ» գրքում:[45] Մոնշոն ենթադրեց, որ արյան ներհոսքը գրգռում է ուղեղը և, հետևաբար, առաջացրել է մոտալուտ մահվան փորձառություն:[45] 19-րդ դարում մի քանի ուսումնասիրություններ անցան առանձին դեպքերի սահմաններից՝ մեկը մասնավոր կերպով կատարված Հիսուս Քրիստոսի Վերջին Օրերի Սրբերի Եկեղեցու անդամների կողմից[46] և մեկը՝ Շվեյցարիայում: Մինչև 2005 թվականը հայտնի էր, որ համաշխարհային մշակույթների 95%-ը որոշակի հիշատակումներ են արել ՄՄՓ-ների մասին:[44]Մի շարք ավելի ժամանակակից աղբյուրներ հայտնում են մոտալուտ մահվան փորձառությունների դեպքերի մասին, ինչպիսիք են.

  • ծանր հիվանդների շրջանում 17% ՝ չորս տարբեր երկրների ինը հեռանկարային հետազոտություններում:[47]
  • Մարդկանց 10–20%-ը, ովքեր առերեսվել են մահվանը։[48]

Մոտալուտ մահվան ուսումնասիրությունները

Հիմնական հոդված՝ Near-death studies

Բրյուս Գրեյսոնը (հոգեբույժ), Քենեթ Ռինգը (հոգեբան) և Մայքլ Սաբոմը (սրտաբան) օգնեցին նոր թափ հաղորդել մոտալուտ մահվան ուսումնասիրությունների ոլորտին և ներկայացրին մոտալուտ մահվան փորձառությունների ուսումնասիրությունը ակադեմիական միջավայրում: 1975-ից մինչև 2005 թվականը ԱՄՆ-ում մոտ 2500 ինքնազեկուցված անհատներ վերանայվել են երևույթների հետահայաց ուսումնասիրություններում,[44]ևս 600-ը ԱՄՆ-ից դուրս՝ Արևմուտքում,[44]և 70-ը՝ Ասիայում:[44] Բացի այդ, հեռանկարային ուսումնասիրությունները հայտնաբերել են 270 անհատների: Դրանք վերանայում են անհատների խմբերը (օրինակ՝ շտապօգնության սենյակի ընտրված հիվանդները) և այնուհետև պարզում, թե ովքեր են ունեցել ՄՄՓ ուսումնասիրության ընթացքում. նման ուսումնասիրությունների կատարումն ավելի թանկ արժե:[44]Այս բոլոր ուսումնասիրություններն իրականացվել են մոտ 55 հետազոտողների կամ հետազոտողների թիմերի կողմից:[44]

Մելվին Լ. Մորզը, Գիտակցության գիտական ուսումնասիրության ինստիտուտի ղեկավարը, և նրա գործընկերները[49][50] ուսումնասիրել են մանկական բնակչության շրջանում մոտալուտ մահվան փորձառության դեպքերը:[51]

Միչիգանի համալսարանի գիտնականները բժիշկ Ջիմո Բորջիգինի գլխավորությամբ պարզել են, որ ուղեղի այն հատվածները, որոնք պատասխանատու են ներքին տեսողական փորձառության համար, ավելի ակտիվ են սրտի կանգի ժամանակ: Հետազոտության համաձայն՝ սրտի կանգի ժամանակ ուղեղի ակտիվության հանկարծակի աճը կարող է պատճառ հանդիսանալ, որ մարդիկ ընկալեն պայծառ սպիտակ լույս, երբ մոտալուտ մահվան փորձառություն ունեն:[52]

Ուղեղի գամմա ալիքների տատանումներից հետո, որը տեղի է ունենում ուղեղի ժամանակավոր-պարիետալ հանգույցի (ԺՊՀ) հետնամասում արագ տեղային ակտիվացումից հետո, մեռնող ուղեղում ակտիվացել են հեռահար, գլոբալ և միջկիսագնդային կապերը ԺՊՀ և նախաճակատային գոտիների միջև, ինչն ապացուցվեց ժամանակավոր-ճակատային, պարիետալ-ճակատային հետաձգված ակտիվացման միջոցով, ինչպես նաև ճակատային բլթի հանգույցների միջոցով, երբ սրտի հաճախությունը սկսեց նվազել: Հետաքրքիր է, որ հետին թեժ գոտիների և նախաճակատային հատվածների միջև երկարաժամկետ գամմա կապը մահամերձ շրջանում զգալիորեն ավելի բարձր էր բազային մակարդակից միայն նրանց համար, ովքեր հատում էին միջին գիծը: Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ միջկիսագնդային սխեման կարևոր է հիշողության վերհիշման համար, և գամմա համաժամանակությունը միջնագծերի միջև կարևոր է ուսուցման, տեղեկատվության ինտեգրման և ընկալման համար:.[52]

Կլինիկական հետազոտություններ՝ ինֆարկտ տարած անձանց մոտ

Պարնիայի ուսումնասիրությունը 2001 թ․

2001 թվականին Սեմ Պարնիան և իր գործընկերները հրապարակեցին սրտի կաթվածից ողջ մնացածներիի մեկ տարվա ուսումնասիրության արդյունքները, որն անցկացվել էր Սաութհեմփթոնի գլխավոր հիվանդանոցում: Հարցմանը մասնացկել են 63 անձինք։ Կլինիկական մահից հետո նրանց վերակենդանացրել էին ՝ առանց զարկերակի, շնչառության և լայնացած բիբերով: Պարնիան և գործընկերները ուսումնասիրեցին արտամարմնական փորձառության արդյունքները՝ տեղադրելով առարկաներ այն հատվածներում, որտեղ հիվանդները, ըստ էության, կվերակենդանացվեին առաստաղին ուղղված կախովի տախտակների վրա, որոնք տեսանելի չեն հատակից: Այդ մարդկանցից չորսը փորձառություններ են ունեցել, որոնք, ըստ ուսումնասիրության չափանիշների, եղել են ՄՄՓ, բայց նրանցից ոչ մեկը չի ունեցել արտամարմնական փորձառություն: Այսպիսով, նրանք չկարողացան ճանաչել պատկերները։.[53][54][55]

Հոգեբան Քրիս Ֆրենչը հետազոտության վերաբերյալ գրել է, որ «ցավոք, զարմանալի կերպով, այս մարդկանցից և ոչ մեկի մոտ արտամարմնական փորձառություն չի եղել»:[54]

Վան Լոմելի ուսումնասիրությունը

Պիմ վան Լոմմել

2001թ.-ին հոլանդացի սրտաբան Պիմ վան Լոմմելը և նրա թիմը ՄՄՓ-ների վերաբերյալ հետազոտություն են անցկացրել՝ ներառելով սրտի կաթված տարած 344 հիվանդների, որոնք հաջողությամբ վերակենդանացվել են հոլանդական 10 հիվանդանոցներում: Հիվանդները, որոնք չեն դիմել ՄՄՓ-ի համար, որպես օրինակ են ծառայել այն հիվանդներին, ովքեր դիմել են, և մի շարք հոգեբանական (օրինակ՝ վախ սրտի կանգից առաջ), ժողովրդագրական (օրինակ՝ տարիք, սեռ), բժշկական (օրինակ՝ մեկից ավելի սրտանոթային վերակենդանացում ) և դեղաբանական տվյալներ համեմատվել են երկու խմբերի միջև: Աշխատանքը ներառում էր նաև երկայնական ուսումնասիրություն, որտեղ երկու խմբերը (նրանք, ովքեր ունեցել են ՄՄՓ և նրանք, ովքեր չեն ունեցել) համեմատվել են երկու և ութ տարիների ընթացքում կյանքի փոփոխությունների հետ: Հիվանդներից մեկն ուներ սովորական արտամարմնական փորձառություն։ Նա հայտնել է, որ կարողացել է տեսնել և վերհիշել սրտի կանգի ժամանակ տեղի ունեցած իրադարձությունները: Հիվանդանոցի անձնակազմը հաստատել է նրա պնդումները։ «Սա չէր համապատասխանում հալյուցինացիոն կամ պատրանքային փորձառություններին, քանի որ հիշողությունները համատեղելի էին, իրական և ստուգելի, այլ ոչ՝ երևակայական»:.[55][56]

  1. ↑ 1,0 1,1 Bush NE, Greyson B (November–December 2014). «Distressing Near-Death Experiences: The Basics». Mo Med. 111 (6): 486–90. PMC 6173534. PMID 25665233.
  2. ↑ 2,0 2,1 Sleutjes, A; Moreira-Almeida, A; Greyson, B (2014). «Almost 40 years investigating near-death experiences: an overview of mainstream scientific journals». J. Nerv. Ment. Dis. 202 (11): 833–6. doi:10.1097/NMD.0000000000000205. PMID 25357254. S2CID 16765929.
  3. ↑ French, Kristen (2022-09-28). «The Afterlife Is in Our Heads». Nautilus. Վերցված է 2022-12-12-ին.
  4. ↑ Blanke, Olaf (2009). The Neurology of Consciousness. London: London: Academic Publishers, 2009. էջեր 303–324. ISBN 978-0-12-374168-4.
  5. ↑ Griffith, LJ (2009). «Near-death experiences and psychotherapy». Psychiatry (Edgmont). 6 (10): 35–42. PMC 2790400. PMID 20011577.
  6. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Mauro1992pop» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  7. ↑ Vanhaudenhuyse, A.; Thonnard, M.; Laureys, S. (2009). «Towards a Neuro-scientific Explanation of Near-death Experiences?» (PDF). In Vincent, Jean-Louis (ed.). Yearbook of Intensive Care and Emergency Medicine. Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg. ISBN 978-3-540-92276-6.
  8. ↑ Koch, Christof (June 1, 2020). «What Near-Death Experiences Reveal about the Brain». Scientific American (անգլերեն). Վերցված է 2020-05-20-ին.
  9. ↑ Orlando, Alex (Aug 23, 2021). «Can Science Explain Near Death Experiences?». Discover Magazine (անգլերեն). Վերցված է 2022-03-10-ին.
  10. ↑ Pim van Lommel (2010). Consciousness Beyond Life: The science of the near-death experience. HarperOne. ISBN 978-0-06-177725-7.
  11. ↑ Evelyn Elsaesser Valarino (1997). On the Other Side of Life: Exploring the phenomenon of the near-death experience. Perseus Publishing. էջ 203. ISBN 978-0-7382-0625-7.
  12. ↑ Egger, Victor (1896). "Le moi des mourants", Revue Philosophique, XLI : 26–38.
  13. ↑ J. Bogousslavsky, M. G. Hennerici, H Bazner, C. Bassetti (Eds.) (2010). Neurological Disorders in Famous Artists, Part 3. Karger Publishers. էջ 189. ISBN 9783805593304.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  14. ↑ 14,0 14,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Greyson2014» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  15. ↑ Green, C., Out-of-the-body Experiences, London: Hamish Hamilton, 1968.
  16. ↑ Broom, Sara (30 August 2004). «Milestones - TIME». Արխիվացված է օրիգինալից 2009-02-24-ին. Վերցված է 2023-08-15-ին.
  17. ↑ Schlieter, Jens (2018). What is it like to be Dead? Near-death Experiences, Christianity, and the Occult. New York: Oxford University Press, pp. 205-6.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 18,5 18,6 18,7 Mauro, James. "Bright lights, big mystery", Psychology Today, July 1992.
  19. ↑ Greyson, Bruce (2003). «Near-Death Experiences in a Psychiatric Outpatient Clinic Population». Psychiatric Services. 54 (12): 1649–1651. doi:10.1176/appi.ps.54.12.1649. PMID 14645808.
  20. ↑ 20,0 20,1 Holden, Janice Miner; Greyson, Bruce; James, Debbie, eds. (2009). The handbook of near-death experiences thirty years of investigation. Westport, Conn.: Praeger Publishers. ISBN 978-0-313-35865-4.
  21. ↑ Kennard, Mary J (1998). «A Visit from an Angel». The American Journal of Nursing. 98 (3): 48–51. doi:10.1097/00000446-199803000-00041. PMID 9536180.
  22. ↑ Long, Jeffrey (2016-06-29). «Opinion | Stories of God's love common among those who almost die, says doctor who studies them». Washington Post (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0190-8286. Վերցված է 2018-03-27-ին.
  23. ↑ Newman, Tim (April 27, 2016). «Near-death experiences: Fact or fantasy?». MedicalNewsToday.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 Morse, M; Conner, D; Tyler, D (June 1985). «Near-death experiences in a pediatric population. A preliminary report». Am. J. Dis. Child. 139 (6): 595–600. doi:10.1001/archpedi.1985.02140080065034. PMID 4003364.
  25. ↑ Lovins, LaDonna (April 25, 2015). «Three Beings of Light». iands.org (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2018-03-30-ին.
  26. ↑ Moody, Raymond (1975). Life After Life. Mockingbird Books. ISBN 978-0-89176-037-5.
  27. ↑ Hagan III, John C. (November 18, 2018). «The Near-Death Experience: Diagnosis and Treatment Of a Common Medical Syndrome». Clinical Oncology News.
  28. ↑ 28,0 28,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «
    32» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  29. ↑ Ring, K. (1980). Life at death: A scientific investigation of the near-death experience. New York: Coward, McCann, & Geoghegan., p. 40
  30. ↑ Hagan III, John C. (November 12, 2018). «The Near-Death Experience: Diagnosis and Treatment Of a Common Medical Syndrome». Clinical Oncology News.
  31. ↑ «What happens when you die? Scientists attempt to find out how similar near-death experiences really are». Newsweek (անգլերեն). 2017-07-27. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-22-ին. Վերցված է 2018-09-26-ին.
  32. ↑ Kason, Yvonne (2019). Touched by the Light: Exploring Spiritually Transformative Experiences. Toronto, Canada: Dundurn Press. էջեր 75–101. ISBN 9781459745513.
  33. ↑ Ring, Kenneth. Heading toward Omega. In search of the Meaning of Near-Death Experience, 1984, p. 45. "Subsequent research on suicide-related NDEs by Stephen Franklin and myself [Ring] and by Bruce Greyson has also confirmed my earlier tentative findings the NDEs following suicide attempts, however induced, conform to the classic prototype."
  34. ↑ Greyson, Bruce (2010). «Implications of near-death experiences for a postmaterialist psychology». Psychology of Religion and Spirituality. 2 (1): 37–45. doi:10.1037/a0018548.
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 Greyson, Bruce (1983). «The Near-Death Experience Scale Construction, Reliability, and Validity» (PDF). The Journal of Nervous and Mental Disease. 171 (6): 369–375. doi:10.1097/00005053-198306000-00007. PMID 6854303.
  36. ↑ Khanna, Surbhi; Greyson, Bruce (2014). «Near-Death Experiences and Spiritual Well-Being». Journal of Religion and Health. 53 (6): 1605–1615. doi:10.1007/s10943-013-9723-0. JSTOR 24485267. PMID 23625172. S2CID 8578903. Վերցված է 2022-05-12-ին. «Scores on the NDE Scale can range from 0 to 32; the mean score of NDErs is 15; and a score of 7, one standard deviation below the mean, is generally used as a criterion for considering an experience to be an NDE (Greyson 1983). For the purpose of this study, we categorized NDEs by "depth," with NDE Scale scores less than one standard deviation below the mean considered "subtle," those less than one standard deviation above the mean considered "deep," and those greater than 1 standard deviation above the mean considered "profound."»
  37. ↑ «About Jeff & Jody». Near-Death Experience Research Foundation.
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 38,3 Long, Jeffrey (2014). «Near-Death Experiences Evidence for Their Reality». Missouri Medicine. 111 (5): 372–380. PMC 6172100. PMID 25438351.
  39. ↑ 39,0 39,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Mauro1992pop3» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  40. ↑ Mendoza, Marilyn A. (March 12, 2018). «Aftereffects of the Near Death Experience». Psychology Today.
  41. ↑ Bendix, Aria (19 March 2022). «People describe near-death experiences in an eerily similar way. They've convinced some researchers that an afterlife exists». Business Insider (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-08-15-ին.
  42. ↑ Orne, RM (June 1995). «The meaning of survival: the early aftermath of a near-death experience». Res Nurs Health. 18 (3): 239–47. doi:10.1002/nur.4770180307. PMID 7754094.
  43. ↑ Greyson, B (May 1997). «The near-death experience as a focus of clinical attention». J. Nerv. Ment. Dis. 185 (5): 327–34. doi:10.1097/00005053-199705000-00007. PMID 9171810.
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 44,3 44,4 44,5 44,6 Holden, Janice Miner; Greyson, Bruce; James, Debbie, eds. (Jun 22, 2009). «The Field of Near-Death Studies: Past, Present and Future». The Handbook of Near-Death Experiences: Thirty Years of Investigation. Greenwood Publishing Group. էջեր 1–16. ISBN 978-0-313-35864-7.
  45. ↑ 45,0 45,1 Gholipour, Bahar (July 24, 2014). «Oldest Medical Report of Near-Death Experience Discovered». Live Science. Վերցված է October 16, 2018-ին.
  46. ↑ Top, Brent L. (2019). «The Near-Death Experience | Religious Studies Center». rsc.byu.edu.
  47. ↑ Zingrone, N L (2009). «Pleasurable Western adult near-death experiences: Features, circumstances, and incidence». In Holden, J M; Greyson, B; James, D (eds.). The Handbook of Near-Death Experiences: Thirty Years of Investigation (2009 ed.). Santa Barbara, California: Praeger-ABC-CLIO. էջեր 17–40. ISBN 978-0313358647.
  48. ↑ Greyson, Bruce (2014). «Chapter 12: Near-Death Experiences». In Cardeña, Etzel; Lynn, Steven Jay; Krippner, Stanley (eds.). Varieties of anomalous experience : examining the scientific evidence (Second ed.). Washington, D.C.: American Psychological Association. էջեր 333–367. ISBN 978-1-4338-1529-4.
  49. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Morse M% 19852» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  50. ↑ Morse M, Castillo P, Venecia D, Milstein J, Tyler DC. (1986) "Childhood near-death experiences". American Journal of Diseases of Children, Nov;140(11):1110–4.
  51. ↑ Singhji, Sant Rajinder (1 December 2018). «Mystic Mantra: Our soul is immortal». The Deccan Chronicle. Վերցված է 17 December 2021-ին.
  52. ↑ 52,0 52,1 Xu, Gang; Mihaylova, Temenuzhka; Li, Duan; Tian, Fangyun; Farrehi, Peter M.; Parent, Jack M.; Mashour, George A.; Wang, Michael M.; Borjigin, Jimo (1 May 2023). «Surge of neurophysiological coupling and connectivity of gamma oscillations in the dying human brain». Proceedings of the National Academy of Sciences (անգլերեն). 120 (19): e2216268120. Bibcode:2023PNAS..12016268X. doi:10.1073/pnas.2216268120. ISSN 0027-8424. PMC 10175832. PMID 37126719. Կաղապար:Creative Commons text attribution notice
  53. ↑ Parnia, S.; Waller, D. G.; Yeates, R.; Fenwick, P. (2001-02-01). «A qualitative and quantitative study of the incidence, features and aetiology of near death experiences in cardiac arrest survivors». Resuscitation. 48 (2): 149–156. doi:10.1016/s0300-9572(00)00328-2. PMID 11426476.
  54. ↑ 54,0 54,1 French, Christopher C. (2005-01-01). «Near-death experiences in cardiac arrest survivors». The Boundaries of Consciousness: Neurobiology and Neuropathology. Progress in Brain Research. Vol. 150. էջեր 351–367. doi:10.1016/S0079-6123(05)50025-6. ISBN 9780444518514. PMID 16186035.
  55. ↑ 55,0 55,1 Parnia, Sam (2014-11-01). «Death and consciousness--an overview of the mental and cognitive experience of death». Annals of the New York Academy of Sciences. 1330 (1): 75–93. Bibcode:2014NYASA1330...75P. doi:10.1111/nyas.12582. PMID 25418460. S2CID 33091589.
  56. ↑ van Lommel, P; van Wees, R; Meyers, V; Elfferich, I (15 December 2001). «Near-death experience in survivors of cardiac arrest: a prospective study in the Netherlands». Lancet. 358 (9298): 2039–45. doi:10.1016/S0140-6736(01)07100-8. PMID 11755611. S2CID 29766030.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Susanna_333/Ավազարկղ&oldid=9792415» էջից