Սերգեյ Օժեգով

Սերգեյ Օժեգով
Ծնվել է	սեպտեմբերի 9 (22), 1900, սեպտեմբերի 10 (23), 1900 կամ սեպտեմբերի 23, 1900; Kuvshinovo, գ. Վեշկի, Տվերի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	դեկտեմբերի 15, 1964 (64 տարեկան); Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Նովոդեվիչյան գերեզմանոց
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	բառարանագիր և լեզվաբան
Հաստատություն(ներ)	ՌԱԱ Ռուսաց լեզվի ինստիտուտ և ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա
Գործունեության ոլորտ	Russian linguistics? և բառարանագրություն
Ալմա մատեր	Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան
Կոչում	պրոֆեսոր և պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	բանասիրական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	ռուսերեն
Գիտական ղեկավար	Վիկտոր Վինոգրադով և Լև Շչերբա
Եղել է գիտական ղեկավար	Նատալյա Շվեդովա, Era Kuznetsova? և Լև Սկվորցով
Հայտնի աշակերտներ	Լև Սկվորցով, Նատալյա Շվեդովա և Era Kuznetsova?
	Sergey Ozhegov Վիքիպահեստում

The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

«Օժեգով» էջը վերահղված է այստեղ։ Այլ կիրառումների համար այցելիր Օժեգով (այլ կիրառումներ)։

Սերգեյ Օժեգով^[5] (ռուս.՝ Серге́й Ива́нович Óжегов, սեպտեմբերի 9 (22), 1900, սեպտեմբերի 10 (23), 1900^[1] կամ սեպտեմբերի 23, 1900(1900-09-23)^[1], Kuvshinovo, գ. Վեշկի, Տվերի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 15, 1964(1964-12-15)^[2]^[3]^[1], Մոսկվա, ԽՍՀՄ^[2]), խորհրդային լեզվաբան, բառարանագիր, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր։ Ռուսաց լեզվի բացատրական բառարանի բազմաթիվ հրատարակությունների հեղինակ։ Դմիտրի Ուշակովի խմբագրությամբ «Ռուսաց լեզվի բացատրական բառարանի» հեղինակ (1935-1940 թթ.):

Կենսագրություն

Սերգեյ Օժեգովը ծնվել է սեպտեմբերի (22) 9, [[Script error: The function "bs" does not exist. թվական|1900]] թ. Տվերի մարզի Կամեննոյե գյուղում (այժմ՝ քաղաք Կուվշինովո) Կամենսկոյի ստվարաթղթե գործարանի ինժեներ-տեխնոլոգի՝ Իվան Օժեգովի ընտանիքում^[6] (1871-1931 թթ.): Սերգեյ Իվանովիչը երեք եղբայրներից ավագն էր։

Հոր կողմը ուրալյան արհեստավորներից էին (պապը եղել է մետաղորոշման հիմնարկի աշխատող), մոր կողմից նախնիները հոգևորականներ էին։ Ալեքսանդրա Ֆեոդորովնան (ի ծնե՝ Դեգոժսկայա) եղել է երեց Գ. Պ. Պապովսկու եղբոր աղջիկը, հայտնի Բանասիրական դիտարկումները ռուսաց լեզվի մասին գրքի հեղինակ»^[7]։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեին ընտանիքը տեղափոխվել է Պետերբուրգ, որտեղ Սերգեյը ավարտել է գիմնազիան։ Այնուհետև նա ընդունվել է Պետրոգրադի համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը, սակայն նրա դասերը շուտով ընհատվում են և Օժեգովին ուղարկում են ճակատ։ Նա մասնակցել է Ռուսաստանի արևմուտքի և Ուկրաինայի մարտերին։ 1922 թվականին Օժեգովը ավարտել է Խարկովի ռազմական օկրուգի շտաբի զինվորական ծառայությունը և անմիջապես ձեռնամուխ է եղել Պետրոգրադի համալսարանի լեզվաբանության և նյութական մշակույթի ֆակուլտետում դասերին։ 1926 թվականին նա ավարտել է այդ ուսումնական հաստատությունը, ստանալով Լենինգրադի համալսարանի դիպլոմ։ Համալսարանի դասախոսներ Վիկտոր Վինոգրադովը և Լև Շչերբինը խորհուրդ են տալիս նրան ընդունվել Արևելքի և Արևմուտքի գրականության և լեզուների համեմատական պատմության ինստիտուտի ասպիրանտուրան։ Ասպիրանտուրան ավարտել է 1929 թվականին։ Հիշելով Լենինգրադում այն տարիները, Սերգեյ Իվանովիչը գրել է, որ համալսարանում տիրում էր անսովոր ստեղծագործական վերելքի իրավիճակ^[7]։

1936 թվականին Օժեգովը տեղափոխվել է Մոսկվա։ 1937 թվականից դասախոսել է Մոսկվայի բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում (Պոտյոմկինի անվան Մոսկվայի քաղաքային մանկավարժական ինստիտուտ, Մոսկովայի փիլիսոփայության, գրականության և պատմության ինստիտուտը)։ 1939 թվականից Օժեգովը եղել է Լեզվի և գրերի ինստիտուտի, Ռուսաց լեզվի ինստիտուտի, ԽՍՀՄ ԳԱ լեզվաբանության ինստիտուտի գիտաշխատող։

Հայրենական պատերազմի ժամանակ Օժեգովը մայրաքաղաքից չի տարհանվել, այլ մնացել է դասավանդելու^[8]։

ԽՍՀՄ ԱՆ ռուսաց լեզվի խոսքի մշակույթի ինստիտուտի հիմնադիր և ենթաբաժնի առաջին վարիչ (1952 թ.):

Մատենագիտություն

Ожегов С. И. Лексикология. Лексикография. Культура речи. — М.: Высшая школа, 1974.
Ожегов Сергей Иванович. Словарь русского языка / Гл. ред. С. П. Обнорский. 50000 слов. — М.: Гос. изд. иностр. и нац. словарей, 1949. XVIII, 968 с. В сост. словаря принимали участие проф. Г. О. Винокур и В. А. Петросян.
2-е изд., испр. и доп. 52000 слов (так на титуле) или 51533 слова (так на стр. 484). 1952. 848 с. 150000 экз.^[9]
3-е изд., «В 3-е издание, отпечатанное со стереотипа, внесены только некоторые необходимые исправления».^[10] 1953. 848 с. 400000 экз.
4-е изд., 52 872 слова. 1960. — 900 с.
5-е изд., стереотип., 1963.
6-е изд., 1964. — 900 с.
7-е изд. — М.: Сов. энц., 1968. — 900 с. — 150000 экз.
Ожегов Сергей Иванович. «Словарь русского языка». Около 53 000 тысяч слов. — Издание 8-ое, стереотип. — М.: Издательство «Советская Энциклопедия», 1970. — 900 с. — 150 000 экз.
9-е изд., ок. 57 000 слов / Под ред. Н. Ю. Шведовой. — 1972. — 847 с. — 120 000 экз.
10-е изд., 1973. — 846 с.
11-е изд., 1975. — 847 с. — 75 000 экз.
12-е изд., 1978. — 846 с.
13-е изд., испр. — М.: Рус. яз., 1981. — 816 с. 123 000 экз.
14-е изд., стер., 1982. — 816 с. — 105 000 экз.; 1983. — 816 с. — 115 000 экз.
15-е изд., стер., 1984. — 816 с. — 160 000 экз.
16-е изд., испр., 1984. — 797 с. — 120 000 экз.
17-е изд., стер., 1985. — 797 с. — 195 000 экз.
18-е изд., стер., 1986. — 795 с. — 300 000 экз.
18-е изд., стер., 1987. — 795 с. — 220 000 экз.
19-е изд., испр., 1987. — 748 с. — 225 000 экз.
20-е изд., стер. Ок. 57000 слов. — 1988. — 748 с. — 480 000 экз. — ISBN 5-200-00313-X
21-е изд., перераб. и доп. 70000 слов. — М.: Рус. яз., 1989. — 921 с.
22-е изд., стер., 1990. — 921 с. — 200 000 экз.
23-е изд., испр., 1990. — 915 с. — 100 000 экз. Ок. 57000 сл. — Екатеринбург: «Урал-Советы» («Весть»), 1994. — 796 c. Около 53000 слов. 4-е изд., испр. и доп. — М., 1997. 763 с.
Ожегов Сергей Иванович, Шведова Наталия Юльевна. Толковый словарь русского языка: 72500 слов и 7500 фразеологических выражений / РАН, Ин-т рус. яз., Рос. фонд культуры. — М.: Азъ, 1992. — 955 с. — 100 000 экз.: 1993. — 955 с.
2-е изд., испр. и доп., 1994. — 908 с. — 100 000 экз.
3-е изд., стереотип., 1995, 1996. — 928 с. — 100 000 экз. 80000 слов и фразеол. выражений.
4-е изд., доп. — М.: Азбуковник, 1997. — 944 с. — ISBN 5-89285-003-X

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Педагоги и психологи мира (ռուս.) — 2012.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Ожегов Сергей Иванович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ Ударение в фамилии О́жегов ставится на первом слоге на букве «о», так как эта фамилия является производной от слова «о́жег», что означало палку, которую в старину окунали в расплавленный металл, чтобы определить степень его готовности к разливке [1].
↑ В настоящее время это градообразующее предприятие города Кувшиново.
↑ ^7,0 ^7,1 Граудина Л. К. С. И. Ожегов — известный и неизвестный // Словарь и культура русской речи. К 100-летию со дня рождения С. И. Ожегова. М., 2001. С.395-401
↑ Никитин О. Сергей Иванович Ожегов. Արխիվացված 2015-07-21 Wayback Machine Очерк о судьбе и творчестве автора знаменитого «Словаря русского языка» Московский журнал № 08 Август 1999
↑ Факсимильно переиздавалось за рубежом с уменьшением формата, без выходных данных издателя.
↑ В частности, на стр. 282 расширена статья «лён», сокращена статья «ленинизм»; на стр. 704 убрана статья «сталинец», добавлена статья «ставной»; на стр. 705 сокращена статья «сталинский», добавлены статьи «сталировать» и «станкостроитель». Подобным образом отредактирована и вводная статья «От автора» (стр. 3): «Гениальные труды И. В. Сталина» превратились в «Труды И. В. Сталина», текст «И. В. Сталин учит, что современный русский язык по своей структуре мало чем отличается от языка Пушкина» превратился в «Известно, что современный русский язык…» и далее по тексту, а из фразы «Ныне русский язык — язык вождей всего прогрессивного человечества — Ленина и Сталина — могучее средство общения народов нашей социалистической Родины…» была исключена часть между первым и третьим тире.

Գրականություն

Реформатский А. А. Памяти Сергея Ивановича Ожегова (1900—1964) // Вопросы культуры речи. Вып. 6. М., 1965;
Реформатский А. А. С. И. Ожегов // Известия АН СССР. Сер. литературы и языка. 1965. Т. 24. Вып. 2;
Скворцов Л. И. С. И. Ожегов (к 75-летию со дня рождения) // Русский язык в школе. 1975. № 3;
Скворцов Л. И. С. И. Ожегов. — М.: Издательство «Просвещение», 1982. — (Люди науки)
Словарь и культура русской речи. К 100-летию со дня рождения С. И. Ожегова. — М., 2001.
Скворцов Л. И. Ожегов Сергей Иванович // Отечественные лингвисты XX в. Ч. 2: М — С / отв. ред. Ф. М. Березин. — М.: ИНИОН РАН, 2003. — С. 32—55.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սերգեյ Օժեգով» հոդվածին։

[_325c48630f59c270-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Педагоги и психологи мира (ռուս.) — 2012.

[_9dde3b93337f7182-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Ожегов Сергей Иванович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_1df813be98c249a7-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_76de26283b18709b-4] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[5] Ударение в фамилии О́жегов ставится на первом слоге на букве «о», так как эта фамилия является производной от слова «о́жег», что означало палку, которую в старину окунали в расплавленный металл, чтобы определить степень его готовности к разливке [1].

[6] В настоящее время это градообразующее предприятие города Кувшиново.

[Граудина-7] 7,0 ^7,1 Граудина Л. К. С. И. Ожегов — известный и неизвестный // Словарь и культура русской речи. К 100-летию со дня рождения С. И. Ожегова. М., 2001. С.395-401

[8] Никитин О. Сергей Иванович Ожегов. Արխիվացված 2015-07-21 Wayback Machine Очерк о судьбе и творчестве автора знаменитого «Словаря русского языка» Московский журнал № 08 Август 1999

[9] Факсимильно переиздавалось за рубежом с уменьшением формата, без выходных данных издателя.

[10] В частности, на стр. 282 расширена статья «лён», сокращена статья «ленинизм»; на стр. 704 убрана статья «сталинец», добавлена статья «ставной»; на стр. 705 сокращена статья «сталинский», добавлены статьи «сталировать» и «станкостроитель». Подобным образом отредактирована и вводная статья «От автора» (стр. 3): «Гениальные труды И. В. Сталина» превратились в «Труды И. В. Сталина», текст «И. В. Сталин учит, что современный русский язык по своей структуре мало чем отличается от языка Пушкина» превратился в «Известно, что современный русский язык…» и далее по тексту, а из фразы «Ныне русский язык — язык вождей всего прогрессивного человечества — Ленина и Сталина — могучее средство общения народов нашей социалистической Родины…» была исключена часть между первым и третьим тире.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]