Կարմրակտուց սուզաբադ

Թագավորություն	Կենդանիներ
Տիպ	Քորդավորներ
Դաս	Թռչուններ
Ընտանիք	Բադեր

Լատիներեն անվանում

Netta rufina

(Pallas, 1773)

Հատուկ պահպանություն

Քիչ մտահոգող տեսակ
IUCN 3.1 Least Concern : 100600469

Արեալ

Դասակարգումը
Վիքիցեղերում

Պատկերներ
Վիքիպահեստում

Կարմրակտուց սուզաբադ, (լատին․՝ Netta rufina), բադերի ընտանիքի թռչուն։

Արտաքին տեսք

Նստակյաց է, քիչ տարածված։ Մարմնի երկարությունը՝ 53-57 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 87-88 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 1-1,5 կգ։ Արուն աչքի է ընկնում փետրավորման շքեղությամբ և կեցվածքով, լողում է՝ մետաքսափայլ փուփուլը բացած։ Արուի կտուցը կարմիր է, գլուխը՝ նարնջագույն, կուրծքը, ներքնապոչը՝ սև, մարմնի կողքերը՝ սպիտակ։ Էգը դարչնագույն է, գագաթը՝ մուգ, կոկորդը, այտերը՝ աղոտ սպիտակ։ Ավելի հաճախ սուզվում է կիսով չափ՝ գլխիվայր, քայլում է հեշտությամբ, կարող է կերակրվել ցամաքում։

Բնակություն

Բնակվում է Արարատյան դաշտի՝ առափնյա եղեգով ու բոշխով հարուստ լճերում ու լճակներում։ Սևանի ավազանում կազմում է աշնանային մեծ երամներ (մինչև 600 և ավելի անհատ)։ 1984-93-ին Արմաշի ձկնաբուծական լճակներում 1 հա ջրային մակերեսի վրա կազմել է 0,002-0,3 թռչուն։

Սննդառություն

Սնվում է ջրային բույսերով, անողնաշարավորներով, մանր ձկներով, երկկենցաղներով։

Բազմացում

Հարսանեկան առաջին խաղերը դիտվում են մայիսի ընթացքում։ Սովորաբար 1 էգին հետապնդում են տարբեր կողմերից թռիչքով կամ լողալով դեպի էգը մոտեցող արուներ, որոնցից ամենաուժեղին է հաջողվում ծածկել էգին և նույն պահին հեռանալ։ Դիտվում են նաև խրոխտ կեցվածքով լողացող արուներ, որոնք առջևից ու հետևից ուղեկցում են շարք կազմած 3-4 էգի։

Բնադրում

Բները հայտնվում են մայիսի վերջից հունիսի վերջը։ Բույնը փոսիկ է (տրամագիծը՝ 30-25 սմ)՝ խոտաբույսերից ու աղվափետուրներից։ Բնադրում է գետնին։ Ձվերը բներում հայտնվում են մայիսի 2-րդ կեսից հունիսի 2-րդ կեսը։ Դևում է 59 մմ տրամագծով, բաց մոխրագույն 5-10 ձու։ Թխսակալում է էգը՝ 28 օր։ Թռիչքին տիրապետում են սեպտեմբերից և մինչև հաջորդ տարվա գարունը կազմում մեծ երամներ։