Jump to content

Մասնակից:MaryVardanyan/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Վիրտուալ իրականությունը բժշկության մեջ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիրտուալ իրականությունը նորարարական տեխնոլոգիա է, որը հատուկ VR սաղավարտի և վերահսկիչների միջոցով թույլ է տալիս ստեղծել այլ վայրում մնալու տպավորություն։ Վերջին տասնամյակում այդ սարքավորումները մեծ տարածում են ստանում ոչ միայն ժամանցի ոլորտում, այլև բժշկության մեջ։ Վիրտուալ իրականության օգնությամբ բժիշկները նոր հնարավորություններ են բացահայտում տարածված հիվանդությունների ախտորոշման և բուժման համար, ինչը հնարավոր չէր հին տեխնոլոգիաների միջոցով։ Բժշկության մեջ այն օգնում է վերապատրաստել վիրաբույժների և ատամնաբույժների հմտությունները, թեթևացնել ցավը հիվանդների մոտ, բուժել ֆոբիաներն ու հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարումները։

Վիրտուալ իրականության սաղավարտ


Կիրառություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Վիրահատություններ վիրտուալ իրականության ռեժիմում։ 2021 թվականի մայիսի վերջին Nevada Spine Clinic-ի վիրաբույժները կատարել են ողնաշարի բարդ վիրահատություն՝ օգտագործելով Medtronic Mazor X ռոբոտացված հարթակը և Xvision լրացված իրականության ականջակալը: Սովորաբար դա բավականին ինվազիվ և երկարատև վիրահատություն է, որը տևում է վեցից յոթ ժամ, բայց կիրառելով Mazor X ռոբոտացված հարթակի և Xvision ականջակալի համադրությունը վիրահատությունը տևել է 2 ժամից պակաս տևողությամբ: Դա պայմանավորված է նրանով, որ xvision ականջակալը թույլ է տալիս վիրաբույժին և նրա թիմին ավելի ճշգրիտ տեղորոշել իմպլանտները: Մինչև վիրահատությունը, օրթոպեդիկ վիրաբույժը և նյարդաբանը օգտագործում են ռոբոտացված հարթակը՝ մանրակրկիտ պլանավորելու իմպլանտի և պտուտակային համակարգի ճշգրիտ տեղակայվածությունը: Վիրահատության ընթացքում ականջակալը թույլ է տալիս վիրաբույժին անդրադառնալ 3D անատոմիական պլանին, որը նախապես ստեղծվել է ծրագրային ապահովման միջոցով: Արդյունքում բարդությունների հաճախականությունը և հիվանդների վերականգնման ժամանակը կրճատվում են վիրահատարանում անցկացրած ժամանակի կրճատման, ինչպես նաև փափուկ հյուսվածքների աննշան վնասվածքի շնորհիվ։[1]
  • Ալցհայմերի հիվանդության վաղ ախտորոշում։ Դա ուղեղի հիվանդություն է, որը տարածված է 60 տարեկանից բարձր մարդկանց մոտ։ Նրա հիմնական ախտանշաններն են՝ հիշողության կորուստը, առօրյա առաջադրանքների կատարման դժվարությունը, խոսելու և գրելու հետ կապված խնդիրները, տրամադրության փոփոխությունը։ Վիրտուալ իրականության տեխնոլոգիայի կիրառումը հնարավորություն է տալիս ավելի արդյունավետ ախտորոշել Ալցհայմերի հիվանդությունը վաղ փուլերում, քան նյարդաբանների կողմից սովորաբար օգտագործվող ճանաչողական թեստերը։ Փորձարկման համար հիվանդը պարզապես դնում է VR ականջակալը և քայլում է ձևավորված միջավայրում: Ալցհայմերի հիվանդությամբ տառապող մարդիկ թեստի ընթացքում անկանոն են շարժվում և չեն կարողանում հասկանալ, թե ուր գնալ:[2][3][4]
  • Վիրտուալ իրականության ազդեցությունը Պարկինսոնի հիվանդության վրա։[5] Պարկինսոնի հիվանդությունը նեյրոդեգեներատիվ խանգարում է, որն ավանդաբար բուժվում է դեղորայքային և ֆիզիոթերապևտիկ բուժման համադրությամբ: Վիրտուալ իրականության մեջ պարկինսոնի հիվանդության հետ մարդու մասին ընդլայնված հետադարձ կապը թույլ է տալիս իրականացնել կրկնվող շարժողական խնդիրներ ՝ դրանով իսկ խթանելով ինչպես շարժողական, այնպես էլ ճանաչողական գործընթացները միաժամանակ։ Վիրտուալ իրականությունը առաջարկում է նյարդաբանական խանգարումներ ունեցող հիվանդներին, ինչպիսիք են պարկինսոնի հիվանդությունը, նոր շարժիչային ռազմավարություններ մշակելու կամ շարժիչի ունակությունները կրկին ուսումնասիրելու հնարավորություն, որոնք կորցրել են վնասվածքի կամ հիվանդության պատճառով:[6][7][8] Վիրտուալ իրականության այլ տեխնոլոգիաները ուղղված են պարկինսոնի հիվանդության ավելի լայն ախտանիշների բարելավմանը, ինչպիսիք են քայլի երկարության ավելացումը և անվտանգ, վերահսկվող պայմաններում հավասարակշռության բարելավումը։ Nintendo Wii-ն և Xbox Kinect-ը օգտագործվել են որպես վիրտուալ իրականության գործիքներ՝ պարկինսոնի հիվանդության ախտանիշները վերացնելու համար: Վիրտուալ իրականության համակարգերի օգտագործման հիմնավորումը ընդլայնված տեսողական և լսողական հետադարձ կապի ապահովումն է, որպեսզի աստիճանաբար խախտի հետուրալ վերահսկողությունը և հավասարակշռությունը խնդրի կատարման ժամանակ: Այս ռազմավարությունը թույլ է տալիս շրջանցել պարկինսոնի հիվանդությամբ մարդկանց մոտ առկա ոչ բավարար շարժողական համակարգը ՝ դրանով իսկ բարելավելով նրանց շարժողական ռեակցիան։[9]
Վիրտուալ իրականության սիմուլյատոր, նախքան հիվանդներին վիրահատելը
  • Վիրաբույժների ուսուցումը VR տեխնոլոգիաների միջողով։ Osso VR-ը երիտասարդ վիրաբույժների վիրտուալ ուսուցման մեթոդ է[10], որն օգտագործվում է արդեն Միացյալ Նահանգների և Մեծ Բրիտանիայի 16 կլինիկաներում: Սա մի ծրագիր է, «Վիրաբույժի սիմուլյատոր», որը թույլ է տալիս մասնագետներին պատրաստել վիրահատություններին։ Բժիշկը աշխատում է հիվանդի իրատեսական մոդելով, որի վրա նա պետք է կատարի բոլոր այն գործողությունները, որոնք պետք է կրկնի իրական վիրահատարանում։[11] Ծրագիրը ոչ միայն հնարավորություն է տալիս վերապատրաստվել վիրահատությունից առաջ, այլև կարող է գնահատել բժշկի հմտությունների մակարդակը՝ շարժումների ճշգրտությունը, որոշումների կայացման արագությունը, ընթացակարգերի ճիշտ հաջորդականությունը: Այն կարող է որոշել, թե արդյոք բժիշկը պատրաստ է ինքնուրույն վիրահատության, կամ դեռ պետք է աշխատի իր հմտությունների վրա։ Osso համակարգն արդեն օգտագործվում է օրթոպեդիկ և ողնաշարի տարբեր վիրահատություններ սովորեցնելու համար։[12][13]

Վիրտուալ իրականության ազդեցությունը առողջության վրա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիրտուալ իրականությունը բարձրացնում է առողջության և անվտանգության բազմաթիվ խնդիրներ: Մի շարք անցանկալի ախտանիշներ առաջացել են վիրտուալ իրականության երկարատև օգտագործման պատճառով: Վիրտուալ իրականության համակարգերի մեծ մասը գալիս է սպառողների նախազգուշացումներով, ներառյալ՝ երեխաների զարգացման հետ կապված խնդիրներ, սայթաքման և բախման նախազգուշացումներ, անհանգստություն և կրկնվող սթրեսային տրավմաներ(բացառություններ)։ Որոշ օգտվողներ կարող են զգալ ցնցումներ կամ գիտակցության կորուստ, երբ օգտագործում են VR սարքավորումները, նույնիսկ եթե նրանք չունեն էպիլեպսիայի պատմություն և երբեք չեն ունեցել անջատումներ կամ նոպաներ։ 4000 մարդուց մեկը կամ 0,025%-ը կարող է զգալ այս ախտանիշները: Քանի որ այս ախտանիշներն ավելի հաճախ հանդիպում են 20 տարեկանից ցածր մարդկանց մոտ, երեխաներին խորհուրդ չի տրվում օգտագործել VR սարքավորումներ։ Վիրտուալ իրականության սարքավորումներ կրելիս մարդիկ արագորեն կորցնում են գիտակցությունը իրենց իրական միջավայրի մասին և կարող են վիրավորվել՝ սայթաքելով կամ բախվելով իրական առարկաներին:[14] VR սարքավորումները կարող են պարբերաբար առաջացնել աչքի հոգնածություն, ինչպես բոլոր պաշտպանված տեխնոլոգիաները, քանի որ մարդիկ սովորաբար ավելի քիչ են թարթում էկրանին դիտելիս, ինչի պատճառով նրանց աչքերը դառնում են ավելի չոր:[15] Եղել են որոշ մտահոգություններ, որ VR սարքավորումները կարող են նպաստել կարճատեսությոանը, չնայած որ, VR սարքավորումները տեղադրված են աչքերին մոտ, նրանք չեն կարող պարտադիր նպաստել կարճատեսությոանը, եթե ցուցադրվող պատկերի կիզակետային երկարությունը բավականաչափ հեռու է:[16] Վիրտուալ իրականության հիվանդությունը (նաև հայտնի է որպես կիբերհիվանդություն առաջանում է, երբ վիրտուալ միջավայրի ազդեցությունն առաջացնում է ախտանիշներ նման շարժման հիվանդության ախտանիշներին։[17] Կանայք ավելի շատ են տառապում սարքավորումների հետ կապված ախտանիշներից, քան տղամարդիկ՝ մոտավորապես 77% և 33%։[18][19] Ամենատարածված ախտանշաններն են՝ ընդհանուր անհանգստություն, գլխացավ, սրտխառնոց, փսխում, գունատություն, քրտնարտադրություն, հոգնածություն, քնկոտություն, ապակողմնորոշում և ապատիա։[20] Օրինակ Nintendo's Virtual boy-ը բազմաթիվ քննադատությունների է արժանացել իր բացասական ֆիզիկական ազդեցության համար, որը ներառում է՝ «գլխապտույտ, սրտխառնոց և գլխացավեր»։ [21] Շարժման հիվանդության այս ախտանիշները առաջանում են տեսանելի և մարմնի մնացած մասերի ընկալման միջև անհամապատասխանության պատճառով: Երբ վեստիբուլյար համակարգը՝ մարմնի ներքին հավասարակշռող համակարգը, չի զգում այն ​​շարժումը, որն ակնկալում է աչքերի միջոցով՝ տեսողական մուտքից, օգտատերը կարող է զգալ վիրտուալ իրականության հիվանդություն: Դա կարող է տեղի ունենալ նաև, եթե VR համակարգը չունի բավականաչափ բարձր կադրերի արագություն, կամ եթե կա մարմնի շարժման և էկրանին դրա տեսողական արձագանքի միջև ուշացում:[22] Քանի որ մարդկանց մոտավորապես 25–40%-ը VR սարքեր օգտագործելիս զգում է այդ հիվանդությունը, ընկերությունները ակտիվորեն փնտրում են VR հիվանդությունը նվազեցնելու ուղիներ:[23]

Հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «First spinal surgery with augmented reality headset takes place». Med-Tech Innovation (բրիտանական անգլերեն). 2021-05-13. Վերցված է 2021-10-26-ին.
  2. ↑ «Виртуальная реальность – новый способ ранней диагностики болезни Альцгеймера». Everest (ռուսերեն). 2019-05-29. Վերցված է 2021-10-26-ին.
  3. ↑ «Is virtual reality the next frontier of Alzheimer's diagnosis?». www.medicalnewstoday.com (անգլերեն). 2019-06-02. Վերցված է 2021-10-26-ին.
  4. ↑ «Как виртуальную реальность применяют в медицине?». Medical Tourism with MediGlobus: The best treatment around the world (ռուսերեն). Վերցված է 2021-10-26-ին.
  5. ↑ Kim Dockx, Veerle Van den Bergh, Esther MJ Bekkers, Pieter Ginis, Lynn Rochester Virtual reality for rehabilitation in Parkinson's disease // Cochrane Database of Systematic Reviews. — Chichester, UK: John Wiley & Sons, Ltd, 2013-10-15.
  6. ↑ Daniel J Goble, Brian L Cone, Brett W Fling Using the Wii Fit as a tool for balance assessment and neurorehabilitation: the first half decade of “Wii-search” // Journal of NeuroEngineering and Rehabilitation. — 2014. — В. 1. — Т. 11. — С. 12. — ISSN 1743-0003. — doi:10.1186/1743-0003-11-12
  7. ↑ «Is virtual reality the next frontier of Alzheimer's diagnosis?». www.medicalnewstoday.com (անգլերեն). 2019-06-02. Վերցված է 2021-10-30-ին.
  8. ↑ Mike van Diest, Claudine JC Lamoth, Jan Stegenga, Gijsbertus J Verkerke, Klaas Postema Exergaming for balance training of elderly: state of the art and future developments // Journal of NeuroEngineering and Rehabilitation. — 2013. — В. 1. — Т. 10. — С. 101. — ISSN 1743-0003. — doi:10.1186/1743-0003-10-101
  9. ↑ Anat Mirelman, Inbal Maidan, Judith E. Deutsch Virtual reality and motor imagery: Promising tools for assessment and therapy in Parkinson's disease // Movement Disorders. — 2013-09-15. — В. 11. — Т. 28. — С. 1597–1608. — ISSN 0885-3185. — doi:10.1002/mds.25670
  10. ↑ «About | Osso VR is transforming training and assessment for healthcare professionals everywhere». www.ossovr.com. Վերցված է 2021-10-30-ին.
  11. ↑ «How it Works | The leading VR surgical training and assessment platform». www.ossovr.com. Վերցված է 2021-10-30-ին.
  12. ↑ «Как виртуальную реальность применяют в медицине?». Medical Tourism with MediGlobus: The best treatment around the world (ռուսերեն). Վերցված է 2021-10-30-ին.
  13. ↑ «Osso VR Company Profile». MedTech Innovator (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021-10-30-ին.
  14. ↑ Kaylee Fagan. «Here's what happens to your body when you've been in virtual reality for too long». Business Insider (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021-10-30-ին.
  15. ↑ «Are Virtual Reality Headsets Safe for Eyes?». American Academy of Ophthalmology (անգլերեն). 2017-02-28. Վերցված է 2021-10-30-ին.
  16. ↑ «Wareable's virtual reality hub page». Wareable (անգլերեն). Վերցված է 2021-10-30-ին.
  17. ↑ Tohru Kiryu, Richard HY So Sensation of presence and cybersickness in applications of virtual reality for advanced rehabilitation // Journal of NeuroEngineering and Rehabilitation. — 2007-09-25. — Т. 4. — С. 34. — ISSN 1743-0003. — doi:10.1186/1743-0003-4-34
  18. ↑ Justin Munafo The virtual reality head-mounted display Oculus Rift induces motion sickness and is sexist in its effects(անգլ.). — 2021-06.
  19. ↑ George D. Park, R. Wade Allen, Dary Fiorentino, Theodore J. Rosenthal, Marcia L. Cook Simulator Sickness Scores According to Symptom Susceptibility, Age, and Gender for an Older Driver Assessment Study(անգլ.) // Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society Annual Meeting. — 2006-10-01. — В. 26. — Т. 50. — С. 2702–2706. — ISSN 2169-5067. — doi:10.1177/154193120605002607
  20. ↑ «Cybersickness: What Is It, Symptoms, and Treatment». Health Guide (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021-10-30-ին.
  21. ↑ Aaron Greenbaum (2020-08-04). «Here's Why The Virtual Boy Was A Complete Failure». Looper.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021-10-30-ին.
  22. ↑ «Vomit Reality: Why VR makes some of us feel sick and how to make it stop». Wareable (անգլերեն). 2016-10-19. Վերցված է 2021-10-30-ին.
  23. ↑ «A Possible Cure for Virtual Reality Motion Sickness». Fortune (անգլերեն). Վերցված է 2021-10-30-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:MaryVardanyan/Ավազարկղ&oldid=8128141» էջից