Jump to content

Պայմանավորված ամուսնություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Պայմանավորված ամուսնություն, ամուսնական միության մի տեսակ, որի դեպքում ոչ թե հարսն ու փեսան են ընտրում իրար, այլ հիմնականում նրանք ընտրվում են այլ անձանց կողմից, հատկապես ընտանիքի անդամների կամ ծնողների կողմից։ Որոշ մշակույթներում հենց պրոֆեսիոնալ խնամախոսը կարող է կողակից գտնել երիտասարդի համար։

Պայմանավորված ամուսնությունները պատմականորեն տարածված են եղել շատ մշակույթներում։ Այն դեռևս տարածված է շատ տարածաշրջաններում, հատկապես Կովկասում, Կենտրոնական Ասիայում, Հյուսիսային Աֆրիկայում, Հարավային Ասիայում, Հարավարևելյան Ասիայում, Ենթասահարայում և Արևմտյան Ասիայում։ Աշխարհի շատ այլ մասերում ամուսնության այս ձևը զգալիորեն նվազել է 19-րդ և 20-րդ դարերի ընթացքում։

Որոշ ընտանիքներում տեղի ունեցող բռնի ամուսնությունները դատապարտվում են Միավորված ազգերի կողմից։ Հատկապես դատապարտվում է ստիպողաբար իրականացվող մանկական ամուսնությունների հատուկ ենթակատեգորիան[1]։ Այլ մշակույթներում մարդիկ հիմնականում հենց իրենք են ընտրում իրենց զուգընկերոջը։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պայմանավորված ամուսնությունները շատ տարածված էին ամբողջ աշխարհում մինչև 18-րդ դարը[2]։ Ընդհանրապես, ամուսնությունները կայացել են ծնողների, տատիկ-պապիկների կամ այլ մերձավոր հարազատների և վստահելի ընկերների կողմից։ Հայտնի են որոշ պատմական բացառություններ, ինչպիսիք են սիրահետման և նշանադրության ծեսերը Վերածննդի դարաշրջանում Իտալիայում[3] և Գանդհարվա Վիվան Հնդկական թերակղզու վեդական շրջանում[4]։

Հունա-հռոմեական անտիկ աշխարհի ամուսնությունը հիմնված էր սոցիալական պատասխանատվության վրա։ Ամուսնությունները սովորաբար կազմակերպվում էին ծնողների կամ էլ երբեմն պրոֆեսիոնալ խնամախոսների կողմից։ Որպեսզի ամուսնությունը օրինական լինի, կնոջ հայրը կամ խնամակալը պետք է թույլտվություն տար համապատասխան տղամարդուն, ով ուներ բավականաչափ միջոցներ ամուսնանալու համար։ Որբ աղջիկներին սովորաբար ամուսնացնում էին զարմիկների հետ։ Զույգը մասնակցում էր արարողությանը և իրականացվում էին այնպիսի ծեսեր, ինչպիսին էր հարսի շղարշը հանելը։ Սովորաբար տղամարդը միայն մեկ օրինական կին էր ունենում, սակայն կարող էր ունենալ մի քանի սիրուհիներ։

Չինաստանում պայմանավորված ամուսնությունները (baoban hunin, 包办婚姻), որոնք երբեմն կոչվում են կույր ամուսնություններ (manghong, 盲婚) սովորական էին մինչև 20–րդ դարի կեսերը։ Ամուսնությունը ծնողների և երկու ընտանիքի այլ տարեց անդամների միջև բանակցությունների և որոշման արդյունք էր։ Տղան և աղջիկը սովորաբար ստիպված ամուսնանում էին առանց առարկելու իրավունքի, նույնիսկ եթե նրանք երբեք չէին հանդիպել միմյանց մինչև հարսանիքի օրը[5][6][7]։

Պայմանավորված ամուսնությունները Ռուսաստանում նույնպես սովորական էին մինչև 20-րդ դարի սկիզբը, որոնց մեծ մասը ներամուսնություններ էին[8]։

Մինչև 20-րդ դարի առաջին կեսը պայմանավորված ամուսնությունները տարածված էին Միացյալ Նահանգների ներգաղթյալ ընտանիքներում[9]։ Ճապոնացի-ամերիկացի ներգաղթյալների շրջանում այդպիսի ամուսնությունները երբեմն անվանում էին «հարսնացու լուսանկարով ամուսնություններ», քանի որ հարսն ու փեսան միմյանց տեսնում էին միայն իրենց ամուսնության օրվանից առաջ՝ լուսանկարներ փոխանակելու միջոցով։ Ներգաղթյալների միջև այս ամուսնությունները սովորաբար տեղի են ունեցել ծնողների կամ մերձավոր ազգականների կողմից՝ սկսած իրենց ծագման երկրից։ Քանի որ ներգաղթյալները տեղափոխվում և նոր մշակույթ էին մտնում, պայմանավորված ամուսնությունները սկզբում վերածվեցին մասամբ պայմանավորված ամուսնությունների, որոնց ժամանակ ծնողները կամ ընկերները ծանոթացնում էին միմյանց, և զույգը հանդիպում էր ամուսնությունից առաջ միայն։ Ժամանակի ընթացքում այդ ներգաղթյալների սերունդների միջև ամուսնությունները դարձան ինքնակամ ամուսնություններ՝ իրենց իսկ ընտրությամբ, ժամադրությունների և սիրահետումների միջոցով, և իրենց էթնիկ խմբից դուրս ամուսնությունները սկսեցին ավելանալ[9][10]։ Նմանատիպ պատմական առաջընթաց է նկատվում նաև աշխարհի այլ մասերում[11][12]։

Պայմանավորված ամուսնությունները նվազել են այն երկրներում, որտեղ բռնի ուժով ամուսնությունները քաղաքականապես անօրինական են համարվել (օրինակ ՝ կայսերական Ռուսաստանում կամ Ճապոնիայում), կամ ավելի մեծ սոցիալական շարժունակություն և աճող անհատականություն ունեցող բարգավաճ երկրներում։ Այնուամենայնիվ, պայմանավորված ամուսնությունները դեռևս առկա են Եվրոպայի և Հյուսիսային Ամերիկայի երկրներում, թագավորական ընտանիքների, արիստոկրատների և կրոնական փոքրամասնությունների շրջանում, ինչպիսիք են վարձու ամուսնությունները Միացյալ Նահանգների ֆունդամենտալիստական մորմոնների խմբերի շրջանում։ Աշխարհի շատ այլ մասերում պայմանավորված ամուսնությունները շարունակվում են ինչ-որ չափով տարբերվել և ավելի ու ավելի հաճախ դառնալ մասամբ-պայմանավորված՝ ինքնակամ ամուսնությունների հետ միասին[2]։

Հարկադրանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշ համայնքներում, հատկապես Մերձավոր Արևելքի, Հյուսիսային Աֆրիկայի և Հարավային Ասիայի գյուղական շրջաններում, այն կինը, որ հրաժարվում է պայմանավորված ամուսնությունից, փորձում է ազատվել դրանից ամուսնալուծության միջոցով կամ կասկածվում է ինչ-որ «անբարոյական» վարքի մեջ, համարվում է անարգանք իր ամբողջ ընտանիքի համար։ Այս դեպքում նրա տղա հարազատներից մեկը կարող է ծաղրանքի կամ ճնշումների ենթարկվել, իսկ նրա եղբայրներից և քույրերից որևէ մեկի համար գրեթե անհնարին է դառնում ամուսնանալը։ Այսպիսի պայմաններում պայմանավորված ամուսնությունների համար կնոջ սպանությունը հարկադրանք է ընտանիքի համար։ Ի տարբերություն ընտանեկան բռնության դեպքերի, պատվի համար սպանությունները հաճախ կատարվում են հասարակության առջև, որպեսզի բոլորը ականատես լինեն այդ գործողությանը, որի ժամանակ հաճախ ներկա են լինում նաև ընտանիքի անդամները[13]։

Համեմատություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գիտական հետազոտություններում ամուսնությունները բաժանվել են չորս խմբի[2]․

Բրազիլիայի կայսր Պեդրո I-ի և Ամելի Լեյխտենբերգի հարսանիքը Կայսերական մատուռում 1829 թվականին ՝ իր առաջին կնոջ ՝ Ավստրիայի Մարիա Լեոպոլդինայի մահից երեք տարի անց։
  • Հարկադիր պայմանավորված ամուսնություն․ ամուսնու կամ կնոջ ընտրությունը կատարում են ծնողները կամ խնամակալները, անհատների հետ չեն խորհրդակցում, իսկ նրանք էլ չունեն ձայնի իրավունք մինչև ամուսնությունը,
  • Փոխադարձ համաձայությամբ պայմանավորված ամուսնություն․ ամուսնու կամ կնոջ ընտրությունը կատարվում են ծնողների կամ խնամակալների կողմից, այնուհետև խորհրդակցում են նրանց հետ, նրանք էլ քննարկում ու համաձայնություն են տալիս։ Յուրաքանչյուրը ունի հրաժարվելու իրավունք։ Երբեմն ապագա կողակիցները հանդիպում են՝ ընտանեկան միջավայրում կամ առանձին՝ նախքան նշանադրությունը և ամուսնությունը, ինչպես շիդդուչայի սովորույթը (անգլ․՝ shidduich) ուղղափառ հրեաների շրջանում,
  • Ինքնընտրված ամուսնություն․ մարդիկ կատարում են իրենց կողակցի ընտրությունը, այնուհետև խորհրդակցում են ծնողների կամ խնամակալների հետ, ովքեր ունեն վետոյի իրավունք, քննարկում և համաձայնություն են տալիս,
  • Ինքնակամ ամուսնություն․ մարդիկ իրենք են ընտրում իրենց կողակցին, ծնողների կամ խնամակալների հետ ոչ մի խորհրդակցություն տեղի չի ունենում, և ոչ մի բան չեն կարող ասել ամուսնությունից առաջ։

Գարի Լին և Լորեն Սթոունը ենթադրում են, որ մեծահասակների ամուսնությունների մեծ մասը նորագույն պատմության մեջ գտնվում են համաձայնեցված ամուսնության և ինքնակամ ամուսնության միջև, մասամբ այն պատճառով, որ ամուսնությունը սոցիալական ավանդույթ է։ Նմանապես, Բրոդը և Գրինը, ուսումնասիրելով ամբողջ աշխարհում 142 մշակույթներ, հաղորդեցին, որ 130 մշակույթներում առկա են պայմանավորված ամուսնության տարրեր[14]։

Որոշ հասարակություններում տարածված են պայմանավորված հարկադիր ամուսնությունների ծայրահեղ օրինակներ, հատկապես 12 տարեկանից ցածր աղջիկների մանկական ամուսնություններում։ Օրինակ, վանի սովորույթը, որը ներկայումս կարելի է տեսնել Պակիստանի որոշ ցեղային-գյուղական շրջաններում, և Շիմ-պուա ամուսնությունը Թայվանում մինչև 1970-ականները[15]։

Տեսակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գոյություն ունեն պայմանավորված ամուսնությունների բազմաթիվ տեսակներ, որոնցից մի քանիսը հետևյալն են․[16][17][18][19]

  • Պայմանավորված արտամուսնություն, որի ընթացքում երրորդ կողմը գտնում և ընտրում է հարսին և փեսային՝ անկախ նրանց սոցիալական, տնտեսական և մշակութային խմբից։
  • Պայմանավորված ներամուսնություն, որի ընթացքում երրորդ կողմը գտնում և ընտրում է հարսին և փեսային՝ ինչ-որ կոնկրետ սոցիալական, տնտեսական և մշակութային խմբից։
  • Արյունակցական պայմանավորված ամուսնությունը ներամուսնության մի տեսակ է[19]։ Սա այն դեպքն է, երբ հարսն ու փեսան ունեն ընդհանուր տատիկ-պապիկ կամ ընդհանուր նախահայր։ Այդպիսի ամուսնությունների օրինակներ են զարմիկների, հորեղբոր և զարմուհու, երկրորդ զարմիկների միջև ամուսնությունները և այլն։ Ամենատարածված արյունակցական ամուսնությունները զարմիկների միջև ամուսնություններն են, որին հաջորդում են երկրորդ զարմիկների և հորեղբոր ու զարմուհու միջև ամուսնությունները։ Սաուդյան Արաբիայի և Պակիստանի որոշ մասերում ամուսնությունների 25-40%-ը զարմիկների միջև է, մինչդեռ, ընդհանուր առմամբ, արյունակցական պայմանավորված ամուսնությունները գերազանցում են 65-80% -ը Հյուսիսային Աֆրիկայի և Կենտրոնական Ասիայի տարբեր շրջաններում[20][21]։

Վերը նշված բոլոր տեսակի պայմանավորված ամուսնություններում հարսն ու փեսան սովորաբար համաձայնության իրավունք ունեն։ Եթե հարսնացուն, փեսան կամ երկուսն էլ համաձայնության իրավունք չունեն, ապա այդպիսի ամուսնությունը կոչվում է բռնի ամուսնություն։ Բռնի ամուսնությունները նույնը չեն, ինչ պայմանավորված ամուսնությունները։ Հարկադրանքով պայմանավորվածությունների դեպքում երկու կողմերն էլ չունեն լիակատար կամ ազատ համաձայնություն, և աշխարհում ոչ մի համաշխարհային կրոն չի ընդունում բռնի ամուսնությունները։ Պայմանավորված ամուսնությունները սովորաբար կապված են կրոնի հետ։ Կան նաև մարդիկ, որոնք կիրառում են ամուսնության այս ձևը, բայց տվյալ կրոնը չի խրախուսում այն։

Համաձայն Հնդկաստանի Հինդու ամուսնության մասին 1955 թ. օրենքի, առանց համաձայնության ամուսնությունները կամ այն ամուսնությունները, որի ժամանակ փեսան 21 տարեկանից փոքր է, կամ էլ հարսնացուն 18 տարեկանից, արգելված են հինդուիստների, բուդդիստների, սիկհերի և ջայնների համար։

Պայմանավորված ոչ արյունակցական ամուսնությունն այն է, երբ հարսն ու փեսան չունեն ընդհանուր տատիկ-պապիկ կամ մերձավոր նախահայր։ Պայմանավորված ամուսնությունների այս տեսակը տարածված է հինդու և բուդդայական Հարավային Ասիայում, Հարավարևելյան Ասիայում, Արևելյան Ասիայում և քրիստոնեական Լատինական Ամերիկայում և Ենթասահարայում[22]։ Արյունակցական ամուսնությունները օրենքով արգելված են Միացյալ Նահանգների և Եվրոպայի շատ մասերում[23]։ Միացյալ Թագավորությունում հորեղբոր և զարմուհու միջև ամուսնությունները համարվում են ինցեստ և անօրինական են, բայց զարմիկների միջև ամուսնություններն արգելված չեն, չնայած մի շարք առողջական խնդիրների պատճառներով զարմիկների միջև ամուսնություններն արգելելու կոչեր են հնչել։ Չնայած արյունակցական պայմանավորված ամուսնությունները տարածված և մշակութային առումով նախընտրելի են որոշ իսլամական երկրներում և մուսուլմանական երկրներից աշխարհի այլ մասեր ներգաղթածների շրջանում, դրանք մշակութային առումով արգելված են կամ համարվում են անցանկալի՝ քրիստոնեական, հինդուական և բուդդայական հասարակությունների մեծ մասում[24]։ Արյունակցական պայմանավորված ամուսնությունները հրեական համայնքներում տարածված էին մինչև 20-րդ դարը, բայց ներկայիս ժամանակներում դրանք նվազել են մինչև 10%[25][26]։

Պայմանավորված խնամախոսություններ Հնդկաստանում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ինչ վերաբերում է խնամախոսներին, որոնք ավանդաբար կոչվում են նայան, Հնդկաստանում ընդունված է, որ նրանք լինեն ընտանիքի ընկերներ կամ հեռավոր հարազատներ։ Այնուամենայնիվ, որոշ մարդիկ նախընտրում են չդիմել խնամախոսների օգնությանը։ Ինչպես նշել է Սանտանա Ֆլենիգանը, «ամուսնական տարիքի երեխաներ ունեցող որոշ ընտանիքներ նախընտրում են ամուսնության առաջարկություն չանել մյուս ընտանիքի տարիքակից երեխային, քանի որ ընտանիքների միջև շփումը կարող է խաթարվել և հանգեցնել երկու ընտանիքների միջև անհարգալից վերաբերմունքի»[27]։ Նայանը սովորաբար երկու դեր է կատարում՝ առաջինը կողակցի փնտրտուքներով զբաղվող մարդ (ամուսնության հետախույզ), իսկ մյուսը՝ որպես բանակցող։ Որպես ամուսնության «հետախույզ»՝ խնամախոսը դուրս է գալիս համայնք և փորձում է հնարավոր զույգ գտնել ամուսնանալ ցանկացող մարդու համար։ Որպես բանակցող՝ խնամախոսը բանակցում է տարբեր ընտանիքների հետ և փորձում է համաձայնության գալ պայմանավորված հնարավոր ամուսնության վերաբերյալ։ Այս գործընթացի ընթացքում խնամախոսը հաշվի է առնում մի քանի տարբեր գործոններ, ներառյալ, բայց չսահմանափակվելով ընտանեկան ծագման, ֆինանսական կարգավիճակի և ընտանեկան հեղինակության հատկանիշներով։ Երբ նայանը կգտնի զույգին, նրանք կկապվեն ընտանիքների հետ և կսկսեն կազմակերպել ապագա զույգի միջև հաղորդակցությունը։ Հաղորդակցությունը զույգի և նրանց ընտանիքների հետ սկսվում է միայն խնամախոսի միջոցով։ Ի վերջո, ընտանիքները կսկսեն շփվել միմյանց հետ՝ միաժամանակ թույլ տալով նոր զույգին շփվել։ Այն բանից հետո, երբ ընտանիքները քննարկեն ամուսնությունը և կազմեն հարսանիքի պլանները, խնամախոսը նորից հասնում է օգնության՝ ամուսնության գործընթացի հետ կապված։ Նայանի առաջարկած օգնությունը կարող է լինել զարդերի կամ հարսանեկան ձևավորման տեսքով։ Սովորաբար, խնամախոսը որևէ վարձատրություն չի ստանում կատարված աշխատանքի համար, բայց հաճախ նվերներ է ստանում նոր զույգի ընտանիքի կողմից։

Պատճառներ և տարածում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարդկության պատմության ընթացքում մինչև մեր օրերը պայմանավորված ամուսնությունները խրախուսվել են այնպիսի գործոնների համադրությամբ, ինչպիսիք են մանկական ամուսնությունը[28], ուշ ամուսնությունները, ավանդույթները[29][30], մշակույթը, կրոնը, աղքատությունն ու սահմանափակ ընտրությունը, հաշմանդամությունը[31], հարստության և ժառանգության խնդիրները, քաղաքականությունը, սոցիալական և էթնիկ հակամարտությունները[32][33][34]։

Մանկական ամուսնություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Մանկական ամուսնություն
Ուիլյամ Հոգարթի «Մոդայիկ ամուսնություն»․ պայմանավորված ամուսնությունների երգիծանք և հետագա աղետի կանխատեսում։

Մանկական ամուսնությունները անհատին հատուկ հնարավորություններ չեն տալիս ամուսնության հետ կապված գիտակցված, ազատ ընտրության համար։ Մանկական ամուսնությունները ամբողջովին պայմանավորված ամուսնություններ են[35]։ Արևելյան Ասիայի, ենթասահարական Աֆրիկայի, Հարավային Ասիայի և Լատինական Ամերիկայի գյուղական շրջաններում աղքատությունն ու հնարավորությունների բացակայությունը, օրինակ՝ դպրոց հաճախելը, երեխաներին այլ հնարավորություն չեն թողնում, քան վաղ պայմանավորված ամուսնությունները[28]։ Մանկական ամուսնությունները հիմնականում հանդիպվում են աղքատ շրջաններում։ Ծնողները կազմակերպում են իրենց երեխաների ամուսնությունները՝ երեխայի ֆինանսական անվտանգությունն ապահովելու և սոցիալական կապերն ամրապնդելու համար։ Նրանք կարծում են, որ ամուսնությունը ապահովում է պաշտպանություն և նվազեցնում է դստեր տնտեսական բեռը ընտանիքի վրա, քանի որ բավականին թանկ է արժենում կերակրել, հագցնել և (ըստ ցանկության) կրթել աղջկան։ Իրենց դստերը ամուսնացնելով լավ ընտանիքից տղայի հետ՝ ծնողները բարձրացնում են իրենց սոցիալական կարգավիճակը՝ սոցիալական կապեր հաստատելով միմյանց հետ[36]։

Ըստ Ուորների մանկական ամուսնությունների բարձր մակարդակ ունեցող երկրներում աղջկա ամուսնությունը գրեթե միշտ կազմակերպվում է նրա ծնողների կամ խնամակալների կողմից[37]։ Պայմանավորված մանկական ամուսնությունների ամենաբարձր ցուցանիշ ունեցող երկրներն են՝ Նիգերը, Չադը, Մալին, Բանգլադեշը, Գվինեան, Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետությունը, Աֆղանստանը, Եմենը, Հնդկաստանը և Պակիստանը։ Պայմանավորված մանկական ամուսնությունները տարածված են նաև Ամերիկայի որոշ մասերում[38][39]։

Աղքատություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աղքատացած համայնքներում՝ յուրաքանչյուր մեծահասակին կերակրելը դառնում է մշտական մի բեռ։ Այս մշակույթներից շատերում կանայք դժվարանում են վճարովի աշխատանք գտնել (կամ պարզապես արգելվում է աշխատել), և նրանց դուստրերը դառնում են ընտանիքի համար ամենածանր բեռ։ Որոշ գիտնականներ պնդում են, որ դստեր ամուսնության կազմակերպումը դառնում է անհրաժեշտ միջոց այդ բեռը թեթևացնելու համար[40]։ Աղքատությունը, որը բխում է սխալ որոշումներից, պայմանավորված ամուսնության հաջորդական շարժիչ ուժն է համարվում։

Այս տեսությունը[41][42] հաստատվում է Ասիայի արագ զարգացող տնտեսություններում պայմանավորված ամուսնությունների թվի նկատելի արագ նվազմամբ։ Այն ֆինանսական օգուտը, որ ծնողները ստանում են իրենց աշխատող չամուսնացած դուստրերից, համարվում է[43] իրենց դստեր վաղ տարիքում ամուսնանալու դժկամության պատճառ։

Ուշ ամուսնություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուշ ամուսնությունները, հատկապես 30 տարին լրանալուց հետո, նվազեցնում են ինքնակամ ամուսնությունների պատրաստ կանանց թիվը։ Ծանոթությունն ու պայմանավորված ամուսնությունները դառնում են արդյունավետ տարբերակ[44]։

Օրինակ՝ ճապոնացի ներկայիս կանանց 40%-ը դառնում է 29 տարեկան, բայց դեռ ամուսնացած չեն լինում՝ տնտեսական բարգավաճման պատճառով։ Ուշ ամուսնությունները խթանելու համար կրկին օգնության են հասնում պայմանավորված ամուսնությունների ավանդական սովորույթը, որը կոչվում է Միայի-կեկոն։ Այն ներառում է ապագա հարսին ու փեսային, ընտանիքին, ընկերներին և խնամախոսին (nakōdo, 仲人)․ զույգը ընտրվում է անհատների և ընտանիքի մասնակցությամբ (iegara, 家柄): Սովորաբար զույգը երեք անգամ հանդիպում է՝ հասարակական վայրում կամ առանձին, նախքան նշանվելու որոշում կայացնելը[45][46][47]։

Սահմանափակ ընտրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտագաղթող էթնիկ փոքրամասնությունները չեն կարող ազատորեն ընտրել իրենց կողակցին, հատկապես, այն պատճառով, որ նրանք առանձնացած են կամ խուսափում են բնակչության մեծամասնությունից։ Այն խրախուսում է հոմոգամիան (ամուսնություն այն անհատների միջև, որոնք ինչ-որ մշակութային առումով նման են միմյանց) և պայմանավորված ամուսնությունները էթնիկ խմբի ներսում։ Այսպիսի փոփոխությունների օրինակներն են սիկհերի ամուսնությունները 1910-1980 թվականներին Կանադայում[48], հասիդ հրեաների շրջանում[49][50] և մինչև 1960-ական թվականները ճապոնացի-ամերիկացի ներգաղթյալների շրջանում տեղի ունեցող պայմանավորված ամուսնությունները․ վերջիններս վերադառնում էին Ճապոնիա՝ ամուսնանալու ընտանիքի կողմից ընտրված կնոջ հետ, իսկ հետո վերադառնում էին ամուսնացած։ Այլ դեպքերում Ճապոնիայից ինչ-որ աղջիկ էր գնում Միացյալ Նահանգներ որպես օրինակելի հարսնացու՝ նախապես պայմանավորվելով ժամանելուն պես ամուսնանալ ճապոնացի-ամերիկացու հետ, ում նա երբեք չէր հանդիպել[51]։

Սովորույթ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պայմանավորված ամուսնությունը կարող է որոշակի սովորույթների հետևանք լինել։ Օրինակ՝ Պակիստանի և Աֆղանստանի գյուղերում, որտեղ ցեղեր են ապրում, վիճաբանությունները, չվճարված պարտքերը և հանցագործությունները, ինչպիսին է սպանությունը, լուծվում են գյուղի ավագների խորհրդի կողմից, որը կոչվում է ջիրգա[52]: Տղամարդկանց կողմից կատարված հանցագործությանը բնորոշ պատիժը մեղավոր ընտանիքի պահանջը կատարելն է, այն է՝ իրենց 5-ից 12 տարեկան կույս աղջիկներին ամուսնացնել մեկ այլ ընտանիքի տղայի հետ։ Այս սովորույթի ժամանակ աղջկա և նույնիսկ նրա ծնողների համաձայնությունը հաշվի չի առնվում։ Այսպիսի պլանավորված մանկական ամուսնությունները Պակիստանի տարբեր տարածաշրջանային լեզուներով կոչվում են վանի, սվարա և սակ[53][54][55]։

Որոշ իսլամական երկրներում[56][57], օրինակ՝ Պակիստանում, մեկ այլ սովորույթ է ուատա-սատտան (անգլ․՝ watta satta), երբ մի ընտանիքի եղբայրը և քույրը համապատասխանաբար ամուսնանում են կամ այլ կերպ ասած՝ «փոխանակում են» մեկ այլ ընտանիքի եղբոր և քրոջ հետ։ Այլ կերպ ասած, կինը միևնույն ժամանակ հարս և քենի է երկու ընտանիքի տղամարդկանց համար։ Այս սովորույթն հենց իր էությամբ նման է պայմանավորված ամուսնության ձևին։ Պակիստանի արևմուտքի գյուղական վայրերում բոլոր ամուսնությունների մոտ 30%-ը տեղի է ունենում ուատա-սատտայի սովորույթով, իսկ մուսուլմանների ամուսնությունների 75%-ը տեղի է ունենում զարմիկների և այլ արյունակիցների միջև[58][59][60]։ Որոշ ներգաղթյալ ընտանիքներ նախընտրում են սովորական պայմանավորված ամուսնություններ[61]։

1770 թվականին կայսրուհի Մարիա Թերեզան 14-ամյա Մարի Անտուանետային ուղարկեց Ֆրանսիա՝ ամուսնանալու Լուի-Օգուստի հետ[62]։

Քաղաքականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1697 թվականին 12-ամյա Մարիա Ադելաիդա Սավոյացու պայմանավորված ամուսնությունը Ֆրանսիայի գահի ակնհայտ ժառանգորդ Բուրգունդիայի դուքս Լուիի հետ՝ Թուրինի խաղաղության պայմանագրի արդյունքում (1696)։ Այս ամուսնությունը դաշինք ստեղծեց Ֆրանսիայի թագավոր Լուի XIV-ի և Սավոյի դուքսի միջև:

Ավատատիրական հասարակություններում, քաղաք-պետությունների և թագավորությունների միջև պայմանավորված ամուսնությունները՝ որպես քաղաքական դաշինք, առևտուր և խաղաղություն հաստատելու միջոց, սովորական էին մարդկության պատմության մեջ[47][63][64]։ Երբ թագավորն իր որդուն ամուսնացնում է հարևան պետության թագավորի դստեր հետ, ապա սա խորհրդանշում է հավասարների միությունը, և ազդարարում է առաջինի պետական գերակայությունը։ Օրինակ՝ Ավստրիայի և Հունգարիայի թագուհի Մարիա Թերեզայի չորրորդ դուստրը ՝ Մարի Անտուանետան, ամուսնացավ Ֆրանսիայի դոֆինի (թագաժառանգ) հետ, որը հետագայում դարձավ թագավոր Լուի XVI-ը[62]։

Հարստության և ժառանգության խնդիրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարդկության պատմության ընթացքում ամուսնությունը եղել է սոցիալական ավանդույթ, որի միջոցով լույս աշխարհ են եկել երեխաներ, որին էլ հաջորդել է ժառանգությունը սերնդեսերունդ փոխանցվելը։ Տարբեր մշակույթներում, հատկապես որոշ հարուստ թագավորական և արիստոկրատական ընտանիքներում, ամուսնությունները կազմակերպվում էին մասամբ իրենց ժառանգած հարստությունը պահպանելու կամ կարգավորելու համար[65]։

Տոնգյանսին (անգլ․՝ Tongyangxi), որը հայտնի է նաև որպես թայվանական Շիմ-պուա ամուսնություն, բառացիորեն նշանակում է «երեխա» կամ «փոքրիկ հարս», պայմանավորված ամուսնության ավանդույթ էր, որի ընթացքում աղքատ ընտանիքը դեռևս դեռահասության տարիքին չհասած դստերը տեղավորում էր ավելի հարուստ ընտանիքում՝ որպես ծառա և ամուսնացնում նրան[66]։ Այդ աղջիկը համարվում էր ստրուկի պես անվճար աշխատուժ, ինչպես նաև հարս՝ «որդեգրած» ընտանիքի տղայի համար։ Տեսականորեն, նման պայմանավորված ամուսնությունը թույլ էր տալիս աղջկան խուսափել աղքատությունից, իսկ հարուստ ընտանիքը ստանում էր անվճար աշխատուժ և հարս։ Շազուին (չին․՝ Zhaozhui) ազգակցական սովորույթ էր, ըստ որի ժառանգ չունեցող հարուստ ընտանիքը, կազմակերպում էր մեկ այլ ընտանիքի տղայի ամուսնությունը։ Տղան տեղափոխվում է հարուստ ընտանիք, վերցնում է նոր ընտանիքի ազգանունը և ամուսնանում ընտանիքի դստեր հետ։ Նմանատիպ պայմանավորված ամուսնությունները օգնել են պահպանել բազմաթիվ ժառանգական տոհմածառեր[67]։ Ժառանգությունը պահպանելու համար ամուսնության տեսակ էր նաև տնփեսայությունը, որը տարածված էր Կորեայում, Ճապոնիայում և աշխարհի այլ մասերում[68][69][70]։

Օժիտը Հնդկաստանում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օժիտը դրամական նվեր, գույք կամ թանկարժեք իրեր են, որոնք հարսնացուի ընտանիքը նվիրում է փեսային՝ ամուսնությունից հետո։ Ինչպես նշել է Սանտանա Ֆլենիգանը, «օժիտն ի սկզբանե համարվել է սիրո դրսևորման համար նվերներ՝ բարձր դասի ներկայացուցիչներին ամուսնությունից հետո, սակայն միջնադարյան շրջանում օժիտը դարձել է ամուսնության նախապայման»[27]։ Օժիտի ավանդույթը օգնել է ամրապնդել կանանց ամուսնությունները տարբեր ձևերով։ Այդ ձևերից մեկն այն է, որ այն օգնում է կնոջը գտնել ավելի լավ ամուսին՝ նրան ավելին առաջարկելով։ Մեկ այլ եղանակ է այն, որ օժիտի առկայությունը օգնում է կանանց ունենալ երաշխավորված սոցիալական կարգավիճակ և տնտեսական անվտանգություն։ Վերջապես, օժիտը կարող է օգնել նույն սոցիալական և տնտեսական կարգավիճակ ունեցող ընտանիքներին միմյանց հետ հարաբերությունների ընթացքում։ Սակայն օժիտը միշտ չէ, որ հանգեցնում է դրական արդյունքի, կարող են առաջանալ որոշ բացասական կողմնակի բարդություններ։ Շատ դեպքերում կանանց ընտանիքները չունեն համապատասխան միջոցներ՝ իրենց աղջիկների օժիտը հավաքելու համար։ Սա կարող է հանգեցնել դստեր չամուսնանալուն, ինչը, իր հերթին, վատագույն դեպքերում, կարող է հանգեցնել ինքնասպանության կամ դեպրեսիայի։ Եթե ընտանիքը ի վիճակի չի լինում օժիտ տալ իրենց աղջիկներին, հնարավոր է, որ սա աղջկան ֆինանսական բեռի զգացողություն տա ընտանիքի ուսերին։ Այս բացասական կողմնակի ազդեցությունների արդյունքում 1961 թվականին ընդունվել է օրենք։ Այս օրենքը կոչվում էր 1961 թվականի «օժիտն արգելելու մասին» օրենք, որը ընդունվել է Հնդկաստանում։ 1961 թ.-ի «օժիտն արգելելու մասին» օրենքը անօրինական է դարձրել ընտանիքի կողմից օժիտ պահանջելը, նվիրելը կամ ստանալը, և եթե լինեն այդպիսի դեպքեր՝ կպատժվեն օրենքի սահմաններով։ Այնուամենայնիվ, այս օրենքը ունի որոշ անորոշություններ՝ իր կանոնների առումով։ Նշվում է, որ նորապսակներին թույլատրվում է հարսանեկան նվեր տալ գումարի, հագուստի կամ այլ իրերի տեսքով, եթե, իհարկե, դրանք օժիտ չեն համարվում։ Նաև նշվում է, որ եթե ընտանիքը որոշի օժիտ տալ, ամուսնությունը չի չեղարկվի, և ոչ մի իրավական հարց չի առաջանա, եթե չբռնվեն։ Այսպիսով, օժիտի տրամադրումը օրենքով անօրինական է, բայց շատերը դեռ ուղիներ են գտնում այն տալու համար։ Նրանք գտել են այդ ուղիները՝ բացթողումեր գտնելով 1961 թվականի «օժիտն արգելելու մասին» օրենքում։ Օրինակ՝ ընտանիքը նորապսակ ամուսիններին մեծ քանակությամբ գումար կարող է տալ որպես հարսանեկան նվեր, բայց ոմանց համար այդ գումարը կարող է համարվել որպես օժիտ, և քանի որ փողը որպես հարսանեկան նվեր թույլատրվում է, այն կարող է դիտվել որպես բացթողում։ Լոդհիան «Բրիտանիկայում» ասել է՝ «1984 թվականին օրենքում փոփոխություններ են տեղի ունեցել, և այժմ հարսանիքի ընթացքում թույլատրվում է հարսնացուին կամ փեսային նվերներ տալ»[71]։ Այս ուղղումը 1961 թվականի «օժիտն արգելելու մասին» օրենքում՝ ամեն ինչ ավելի կոնկրետ դարձրեց։ Ուղղումները ստիպեցին, որ երբ ամուսնական զույգը հարսանեկան նվերներ ստանա, նրանք պետք է, այսպես ասած, փաստաթղթավորեին նվերը, թե ով է այն նվիրել, այդ անձի վերաբերմունքը զույգի նկատմամբ և որքան է արժեցել նվերը։ Սրանով ավելի հեշտացավ պարզել՝ արդյո՞ք զույգը օժիտ է ստացել, թե հարսանեկան նվեր։ 1984 թվականից հետո ավելի շատ ավելացումներ կատարվեցին օրենքում։ Հնդկաստանի Քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ են կատարվել ՝ օժիտի հետ կապված բռնության ենթարկված կանանց օգնելու համար։ Օժիտի հետ կապված բռնությունն այն է, երբ փեսայի ընտանիքը հարսնացուի ընտանիքից օժիտ է պահանջում հարսանիքից առաջ, ընթացքում կամ հետո։ Բռնության այս գործողությունները ազդում են միայն ամուսնացած կանանց վրա և հաճախ կարող են հանգեցնել ավելի դաժան բռնության։ Ըստ իրավապաշտպանների օժիտի հետ կապված բռնության ամենատարածված ձևերն են ֆիզիկական բռնությունը, ամուսնական բռնաբարությունը, թթվային հարձակումները և կնոջ այրումը (երբ կնոջ վրա լցնում են կերոսին կամ ինչ-որ այլ կատալիզատոր և դիտավորյալ հրկիզում են)[72]։ Այս տեսակի բռնությունները կարող են նաև ներառել սեռական ոտնձգություններ։ Բռնության այս ձևերը տեղի են ունենում այն պատճառով, որ հարսնացուի ընտանիքը չի ցանկանում կամ ի վիճակի չէ տալ փեսայի ընտանիքի պահանջած օժիտը։

Հարսնացուի արժեքը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շատ մշակույթներում, հատկապես Աֆրիկայի և Մերձավոր Արևելքի շրջաններում, աղջիկները որոշակի արժեք ունեն ամուսնական շուկայում, քանի որ փեսան և իր ընտանիքը պետք է (բայց ոչ պարտադիր) վճարեն կանխիկ գումար կամ ինչ-որ գույք՝ դստեր հետ ամուսնանալու իրավունքի համար։ Այն կոչվում է «հարսնացուի արժեք» և որոշ տեղամասերում ունի տարբեր անուններ, ինչպիսիք են Լոբոլան (անգլ․՝ Lobola) և Գինի տանող (անգլ․՝ Wine Carrying)[73][74]: Հարսնացուի հարստությունը սովորաբար հարսնացուի ընտանիքի մոտ է լինում հարսանիքից հետո և եկամտի աղբյուր է աղքատ ընտանիքների համար։ Հարսնացուի եղբայրները, հայրը և մյուս տղա հարազատները սովորաբար մեծ հետաքրքրություն են ցուցաբերում նրա ամուսնությունը կազմակերպելու մի տղամարդու հետ, որը պատրաստ է որքան հնարավոր է շատ գումար վճարել նրա հետ ամուսնանալու իրավունքի դիմաց[75][76]։

Կրոն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշ կրոնական դավանանքներ ամուսնությունները ընդունում են միայն տվյալ հավատքի ներսում։ Աշխարհի հիմնական կրոններից մեկը՝ Իսլամը արգելում է աստվածավախ ծնողների աղջիկներին ամուսնանալ այդ կրոնին չհետևող տղամարդու հետ։ Այլ կերպ ասած, Իսլամն արգելում է մուսուլման աղջիկների ամուսնությունները ոչ մուսուլման տղամարդկանց հետ[77], և ովքեր ամուսնանում են ուրիշ կրոնի ներկայացուցիչների հետ՝ կրոնական պատիժը նրանց համար շատ խիստ կարող է լինել[78]։ Հենց սա է Եվրոպայում իսլամական փոքրամասնությունների շրջանում պայմանավորված ամուսնությունների պատճառներից մեկը[79][80]։

Պայմանավորված ամուսնությունները կիրառվում են քրիստոնեական առաքելական եկեղեցու անդամների, քրիստոնեության անաբապտիստական դավանանքի հետևորդների կողմից[81]․

Առաքելական քրիստոնեական եկեղեցում ամուսնության գործընթացը սկսվում է այն բանից, երբ հավատացյալը որոշում է, որ արդեն իր ամուսնանալու ժամանակն է։ Նա աղոթում է, որ Աստված ցույց տա իրեն, թե ով է լինելու իր կինը։ Երբ կին հավատացյալը ընտրվում է հավատքով, հավատացյալը այդ մասին խոսում է իր հոր հետ։ Հոր օրհնությամբ նա իր առաջարկությամբ դիմում է տեղի եկեղեցու երեցին կամ ղեկավարին։ Եթե տեղի երեցը ողջամիտ համարի խնդրանքը, իսկ հավատացյալի հոգևոր կյանքը՝ կարգին, նա առաջարկությունը կուղարկի ապագա հարսնացուի եկեղեցու երեցին։ Եթե երեցը առաջարկությունը համարում է ողջամիտ, և որ երկուսի հոգևոր կյանքն էլ կարգին է, ապա առաջարկն ուղարկվում է ապագա հարսնացուի հորը։ Եթե հայրը համաձայնություն է տալիս, ապա առաջարկը հավատքով ուղարկվում է կին հավատացյալին։ Նա պետք է աղոթքով դիմի նրանց՝ որոշելու, թե արդյոք Աստված կամենում է, որ նա ամուսնանա այդ տղամարդու հետ հավատքով։ Եթե նա համաձայն է, ապա առաջարկը հայտարարվում է իրենց համապատասխան տնային եկեղեցիներում։ Ամուսնությունները սովորաբար տեղի են ունենում նշանադրությունից կարճ ժամանակ հետո, քանի որ նրանց նկատմամբ եկեղեցական խիստ կարգապահություն է կիրառվում, և նրանք, ովքեր նախամուսնական հարաբերություններ են ունենում, կարող են նույնիսկ հեռացվել եկեղեցուց։ 
Քանի որ կրոնը կարևոր է հինդուական համայնքում, ծնողները իրենց երեխաների համար հաճախ փնտրում են այնպիսի ամուսիններ, որ ունեն նույն կրոնը, ինչ իրենք։ Երբ տարբեր կրոններ ունեցող երկու մարդիկ սիրահարվում են, նրանցից մեկը պետք է փոխի կրոնը՝ հրաժարվելով իր կրոնից[82]։ Մարդկանց համար սոցիալապես անընդունելի է խառնամուսնությունը, դա է պատճառը, որ ծնողներն են կազմակերպում իրենց երեխաների ամուսնությունը՝ համոզվելու համար, որ նրանք ամուսնանալու են նույն հավատքն ունեցող մեկի հետ։ Հինդուիստները պաշտպանում են կրոնական տարանջատումը, ուստի նրանցից շատերը բարեկամական հարաբերություններ չեն պահպանում այլ կրոնների ներկայացուցիչների հետ։ Ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ հնդիկների 45%-ը ընկերներ են նույն դավանանքն ունեցողների հետ, իսկ 13%-ը՝ տարբեր կրոններ դավանողների հետ[83]։ Սա երեխաներին սովորեցնում է լինել միայն նրանց հետ, ովքեր հետևում են նույն կրոնին, քանի որ խառը կրոնական բարեկամությունը և ամուսնությունները շատ տարածված չեն։ Բացի այդ, մարդիկ պետք է ամուսնանան իրենց դասային համակարգի շրջանակներում, քանի որ մեծամասնությունը հետևում է ինչ-որ կոնկրետ տեսակի կրոնի։ Այսպիսի բաները մարդիկ սովորում են վաղ տարիքից,ինչը համարվում է ամենակարևոր կանոններից մեկը։ Երբ իրար սիրում են տարբեր դասերի ներկայացուցիչներ, ծնողները երբեմն սպառնում են սպանել սիրելիին[84]։ Հասարակության կարծիքի շուրջ ընտանիքի վախը՝ ևս մեկ պատճառ է, որ ծնողները արգելեն իրենց երեխաներին ամուսնանալ ուրիշ դասից մեկի հետ։ Ստորին դասին պատկանող մարդիկ, որոնք հայտնի են որպես անձեռնմխելիներ, համարվում են անազնիվ, և նրանց նույնիսկ թույլ չեն տալիս անցնել ավելի բարձր դասից որևէ մեկի կողքով՝ վախենալով, որ նրանք պղծելու են նրանց։

Հակասություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պայմանավորված ամուսնությունները ակտիվորեն քննարկվում են գիտնականների կողմից։ Քննարկվող հարցերից են՝ արդյո՞ք պայմանավորված ամուսնություններն օգտագործվում են միջազգային ներգաղթի համակարգը չարաշահելու համար, Մարդու իրավունքների, հատկապես կանանց իրավունքների անքակտելի խախտման համար[85], արդյո՞ք դրանք հանգեցնում են ավելի կայուն ամուսնությունների՝ երեխաներին՝ հաջորդ սերնդին[86], դաստիարակելու համար, և արդյո՞ք գոյություն ունեն քիչ թե շատ սիրալիր, հարգալից հարաբերություններ ամուսնական զույգի միջև[87]։

Կեղծ ամուսնություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ Թագավորությունում հանրային քննարկումը[88] կասկածի տակ է դրել, թե արդյոք միջազգային պայմանավորված ամուսնությունները համարվում են կեղծ, քանի որ, շատ ժամանակ, զույգը ամուսնանում է առանց իրար հետ ապրելու մտադրության․ սա կարծես որոշ արական կամ իգական ներգաղթյալների համար մի միջոց է բնակության թույլտվություն և եվրոպական քաղաքացիություն ձեռք բերելու հարմար, ովքեր այլ կերպ կմերժվեին երկիր մուտք գործելու վիզա ստանալու իրավունքից։ Այնուամենայնիվ, Միացյալ Թագավորություններում միջազգային պայմանավորված ամուսնությունները կեղծ են։ Այս մտահոգություններն ուժեղացան ամուսնալուծությունների նկատվող աճի պատճառով՝ ամուսնության նվազագույն ժամկետի պահանջը բավարարելուց հետո։ Խորհրդարանի անդամ էն Քրայերը Մեծ Բրիտանիայի Համայնքների պալատին ուղղված իր առաջարկութան մեջ մեջբերել է Արևմտյան Ասիայի մուսուլման ընտանիքների կողմից նման բռնության օրինակներ[89]։ Միացյալ Նահանգները բախվել է նմանատիպ հակասությունների՝ պայմանավորված կեղծ ամուսնությունների վերաբերյալ[90][91]։

Մարդու իրավունքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարբեր միջազգային կազմակերպություններ, այդ թվում՝ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը, քարոզարշավ են իրականացնում մանկական պայամանվորված ամուսնությունները և բռնի ամուսնությունները արգելելու մասին օրենքներ ընդունելու համար[92]։ Կանանց նկատմամբ խտրականության բոլոր ձևերի վերացման մասին կոնվենցիայի 15-րդ և 16-րդ հոդվածները հատուկ ընդգրկում են ամուսնական և ընտանեկան օրենսդրություն՝ խրախուսելով նման արգելքը[93][94]։

Պայմանավորված ամուսնությունները քննարկման և տարաձայնությունների առարկա են։ Ակտիվիստները, օրինակ՝ Շառլոտ Բունը, ենթադրում են, որ ծնողների և ընտանիքի այլ անդամների կողմից ամուսնությունները սովորաբար ենթադրում են հետերոսեքսուալ նախապատվություններ և ենթադրում են հուզական ճնշում. սա ստիպում է որոշ մարդկանց ամուսնանալ և հարկադրաբար ընդունել այն[85]։ Բանչը կարծում է, որ բոլոր ամուսնությունները պետք է ինքնակամ լինեն։

Ընդհակառակը, պայմանավորված ամուսնությունների կանխարգելումը կարող է վնասել շատ մարդկանց, որոնք ցանկանում են ամուսնանալ և կարող են օգուտ քաղել ծնողների ներգրավվածությունից՝ զուգընկեր գտնելու և ընտրելու հարցում։ Օրինակ ՝ Ուիլոուբին կարծում է[87], որ պայմանավորված ամուսնություններն լավ են, քանի որ դրանք վերացնում են անհանգստությունը ամուսին գտնելու գործընթացում։ Ծնողները, հարազատները և ընկերները ազատ արտահայում են իրենց կարծիքը, մասնակցում են այդ մարդու բացահայտման և գնահատման գործընթացին, անցյալի պատմությանը, վարքագծին և զույգի փոխադարձ համատեղելիությանը։ Ուիլոուբին նաև ասում է, որ ծնողներն ու ընտանիքը պարզապես չեն նպաստում ընտրության գործընթացին. հաճախ նրանք ֆինանսական աջակցություն են ցուցաբերում հարսանիքի, բնակարանի համար, հուզական աջակցություն և այլ արժեքավոր ռեսուրսներ հատկապես այն ժամանակ, երբ հարսանիքից հետո սկսվում է ամուսնական կյանքը, և օգնում են մեծացնել իրենց երեխաներին։

Մայքլ Ռոզենֆելդը ասում է[87], որ ինքնակամ և պայմանավորված ամուսնությունների միջև տարբերությունները բավականին քիչ են. շատ մարդիկ հանդիպում են, ժամադրություններ են կազմակերպում և որոշում են ամուսնանալ կամ համատեղ ապրել նրանց հետ, ովքեր նման են ծագման, տարիքի, հետաքրքրությունների և սոցիալական դասի առումով, կամ նրանց հետ, ովքեր առավել նման են իրենց․ այս բոլորը ընտրության այնպիսի գործոններ են, որոնք ծնողների մեծամասնությունը, այնուամենայնիվ, կօգտագործեր կողակից գտնելու ժամանակ։ Հաշվի առնելով այն մեծ շրջանակը, որտեղից որ պետք է ընտրվի կողակիցը, Ռոզենֆելդը ենթադրում է, որ ամուսնության երկու մոտեցումների միջև տարբերությունները այնքան էլ մեծ չեն, որքան ոմանք պատկերացնում են[87]։ Մյուսները նույնպես համաձայն էին Ռոզենֆելդի տեսակետներին[95]։

Միացյալ Նահանգների օրենքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ Նահանգները շատ հստակ օրենքներ ունի պայմանավորված և բռնի ամուսնությունների վերաբերյալ։ Ըստ Միացյալ Նահանգների քաղաքացիության և ներգաղթի ծառայության՝ բռնի ամուսնությունը կարող է լինել ցանկացած ռասայի, էթնիկ պատկանելության, դավանանքի, սեռի, տարիքային խմբի, ներգաղթված կարգավիճակի կամ ազգային ծագման անձանց հետ։ Այն կարող է տեղի ունենալ ցանկացած տնտեսական կամ կրթական մակարդակի մարդկանց հետ[96]։ Սովորաբար այն տեղի է ունենում կրոնական, մշակութային կամ սոցիալական կարգավիճակի պատճառներով։ Շատ դեպքերում երկու կողմերի ընտանիքները կարծում են, որ տվյալ երկու անձնինք պետք է ամուսնանան շատ տարբեր պատճառներով, բայց այն տղամարդն ու կինը, որոնց պատրաստվում էին ամուսնացնել, չեն ցանկանում ամուսնանալ։ Միացյալ Նահանգներում բռնի ամուսնություններն ընդհանրապես թույլատրված չեն և կարող են դադարեցվել օրենքով։ Համաձայն Միացյալ Նահանգների քաղաքացիության և ներգաղթի ծառայության՝ ԱՄՆ-ի բոլոր նահանգներում այն մարդիկ, ովքեր ինչ-որ մեկին ստիպում են ամուսնանալ, կարող են մեղադրվել պետական օրենքները խախտելու մեջ, ներառյալ ընտանեկան բռնության, երեխաների չարաշահման, բռնաբարությունների, հարձակումների, առևանգումների, բռնության սպառնալիքների, ոտնձգությունների կամ հարկադրանքի դեմ ուղղված օրենքները[96]։ Պայմանավորված ամուսնության ժամանակ անհատների ընտանիքները օգնում են ընտրել կողակից, բայց, ընդհանուր առմամբ, ոչ մեկին չեն ստիպի ամուսնանալ, եթե նրանք չեն ցանկանում։ Սա պայմանավորված և բռնի ամուսնությունների միակ տարբերությունն է։ Սովորաբար, բռնի ամուսնությունների դեպքում ընտանիքը մեծ դեր է խաղում այն անձի ընտրության հարցում, որի հետ ամուսնանալու է տվյալ մարդը․ բայց նա չունի խոսքի իրավունք, այն հարցում, թե արդյոք ցանկանում է ամուսնանալ տվյալ մարդու հետ, թե ոչ։ Միացյալ Նահանգների կառավարությունը դեմ է բռնի ամուսնություններին և դրանք համարում է մարդու իրավունքների խախտում։

Կայունություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամուսնալուծությունների մակարդակը Եվրամիության անդամ երկրներում և Միացյալ Նահանգներում աճել է ինքնակամ ամուսնությունների թվի աճի հետ մեկտեղ։ Աշխարհում ամուսնալուծությունների ամենացածր մակարդակը նկատվում է պայմանավորված ամուսնությունների բարձր մակարդակ ունեցող մշակույթներում, ինչպիսիք են ամիշների մշակույթը Միացյալ Նահանգներում (1%)[97], հինդուիզմը Հնդկաստանում (3%)[87] և ծայրահեղ ուղղափառ հրեաները Իսրայելում (7%)[98]։ Ըստ «Սթաթիսթիք բրեյն»-ի (անգլ․՝ Statistic Brain) 2012 թ.-ի ուսումնասիրության, ամբողջ աշխարհում ամուսնությունների 53,25%-ը պայմանավորված է։ Պայմանավորված ամուսնալուծությունների համաշխարհային մակարդակը կազմել է 6,3%, ինչը կարող է լինել պայմանավորված ամուսնությունների հաջողության ցուցանիշ[99]։ Սա գիտնականներին ստիպեց մտածել, թե արդյո՞ք պայմանավորված ամուսնություններն ավելի կայուն են, քան ինքնակամ ամուսնությունները, և արդյոք այդ կայունությունը կարևոր է։ Մյուսները ենթադրում են, որ ամուսնալուծությունների ցածր մակարդակը չի կարող արտացոլել կայունությունը, այլ կարող է արտացոլել ամուսնալուծության գործընթացում առկա դժվարությունները և սոցիալական արտաքսում այն մարդկանց նկատմամբ, ովքեր նախընտրում են ապրել դիսֆունկցիոնալ ամուսնության մեջ, այլ ոչ թե բախվել ամուսնալուծության հետևանքների հետ[87]։ Բացի այդ, կասկածի տակ է դրվում Միացյալ Նահանգներում պայմանավորված ամուսնություններին վերագրվող ամուսնալուծությունների բարձր մակարդակի ընկալումը[100]։

Սեր և հարգանք պայմանավորված ընդդեմ ինքնավար ամուսնական կյանքում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որպեսզի պարզ դառնա՝ արդյո՞ք պայմանավորված ամուսնություններն են ավելի մեծ գոհունակություն բերում ամուսնական կյանքին, թե՞ ինքնակամ ամուսնությունները, իրականացվել են շատ քիչ թվով նմուշավորվող հետազոտություններ։ Արդյունքները բավականին խառն են՝ որոշ նահանգներում ամուսնության գոհունակությունն ավելի բարձր է ինքնակամ ամուսնությունների դեպքում, մյուսները էական տարբերություններ չեն գտնում[101]։ Ջոնսոնը և Բաչանը կասկածի տակ են դրել այդ հետազոտության արդյունքների քչությունը և դրանց հիման վրա արված եզրակացությունները[102]։

Գիտնականներին[87][103] հետաքրքրում է, թե արդյո՞ք պայմանավորված ամուսնությունների դեպքում սերն ու հարգանքն ավելի շատ են ամուսնական կյանքում, քան ինքնակամ ամուսնությունների դեպքում։ Էփշտեյնը ենթադրում է, որ մեծ թվով պայմանավորված ամուսնություններում սերը ժամանակի ընթացքում է առաջանում։ Ո՛չ ինքնակամ, ո՛չ էլ պայմանավորված ամուսնությունները երաշխիք չեն տալիս։ Պայմանավորված ամուսնություններից շատերը նույնպես ավարտվում են սառը և դիսֆունկցիոնալ լինելու պատճառով՝ չարաշահման մասին հիշատակումներով[104][105][106]։

Որոշ մշակույթներում, որտեղ տարածված են պայմանավորված ամուսնությունները, տղամարդկանց և կանանց միջև ավելի մեծ անհավասարություն կա։ Ոմանք կարծում են, որ պայմանավորված ամուսնություններ ունեցողները կարող են ավելի գոհացուցիչ միություն ունենալ, քանի որ նրանք իրատեսական ակնկալիքներ ունեն և չեն մթագնում ամուսնանալու մասին հույզերից, իսկ մյուսները կարծում են, որ դա կարող է հանգեցնել ամուսնական դժբախտության և դժգոհության[107]։ Ինքնակամ ամուսնությունների մեջ գտնվող շատ մարդիկ պայմանավորված ամուսնությունները համարում են հարկադրանքի միջոց, բայց արդյունքները ցույց են տվել, որ շատ մարդիկ այսպիսի ամուսնությունների մեջ են մտնում հենց իրենց կամքով։ Ըստ ուսումնասիրության, պայմանավորված ամուսնություններում ամուսնալուծությունների մակարդակը կազմել է 4%, մինչդեռ ԱՄՆ-ում ինքնակամ ամուսնությունների 40%-ը ավարտվում է ամուսնալուծությամբ[108]։ Քննարկումներ են եղել նաև սեռական բավարարվածության վերաբերյալ. Ճապոնիան զեկուցել է, որ պայմանավորված ամուսնություններում տղամարդիկ սեռական ավելի մեծ բավարարվածություն ունեն, մինչդեռ ինքնակամ ամուսնություններում այդ ցուցանիշը միջին է[109]։ Փաստերը ցույց են տվել, որ Հնդկաստանում պայմանավորված և ինքնակամ ամուսնությունների դեպքում ջերմ սիրո դրսևորումները հավասարապես են բաշխված։

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «UN General Assembly adopts 2nd resolution on child, early and forced marriage». Girls Not Brides. 2016 թ․ դեկտեմբեր. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 23-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 O'Brien, Jodi, ed. (2008). Encyclopedia of Gender and Society. Vol. 1. SAGE Publishing. էջեր 40–42. ISBN 978-1412909167 – via Internet Archive.
  3. ↑ «Courtship and Betrothal in the Italian Renaissance». metmuseum.org.
  4. ↑ The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M, James G. Lochtefeld (2001), 978-0823931798, Page 427
  5. ↑ Fricke, Chang, and Yang. (1994). Historical and Ethnographic Perspectives on the Chinese family. Social Change and the Family in Taiwan. Arland Thornton and Lin, Hui-Sheng. Chicago and London, The University of Chicago Press: 22–48
  6. ↑ Rong, Pan (2004). «WHY BEING SINGLE? A RESEARCH FOR THE DELAYED MARRIAGE AMONG PEOPLE (AGED 25-35) IN SHANGHAI, CHINA». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 13-ին.
  7. ↑ Lu, M.C.W. (2008). «Gender, marriage and migration : contemporary marriages between mainland China and Taiwan». Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 13-ին.
  8. ↑ Hutton, M. J. (2001). Russian and West European Women, 1860–1939: Dreams, Struggles, and Nightmares. because political reasons. Rowman & Littlefield Publishers; see Chapter 1
  9. ↑ 9,0 9,1 Harry Reis and Susan Sprecher, Encyclopedia of Human Relationships, SAGE Publications, 978-1412958462, pages 113–117
  10. ↑ Ghimire et al. (2006), Social change, premarital family experience and spouse choice in an arranged marriage society, American Journal of Sociology, 111, pages 1181–1218
  11. ↑ Xiaohe and Whyte (1990), Love matches and arranged marriages: A Chinese replication, Journal of Marriage and the Family, 52, pages 709–722
  12. ↑ Tekce (2004), Paths of marriage in Istanbul: arranging choices and choice in arrangements, Ethnography, 5, pages 173–201
  13. ↑ Chesler, Phyllis; Bloom, Nathan (2012 թ․ հունիսի 1). «Hindu vs. Muslim Honor Killings». Middle East Quarterly (անգլերեն).
  14. ↑ Broude, Gwen J..; Greene, Sarah J. (1983 թ․ հուլիս). «Cross-cultural codes on Husband-Wife Relationships». Ethnology. 22 (3): 263–280. doi:10.2307/3773467. JSTOR 3773467.
  15. ↑ MDiv, Edward W. Kaleefey BA (2018 թ․ մարտի 29). "Recalculating" Marriage: God's Direction to a Moral Marriage (անգլերեն). WestBow Press. ISBN 978-1-9736-2165-2.
  16. ↑ Ghimire, D. J., Axinn, W. G., Yabiku, S. T., & Thornton, A. (2006). Social Change, Premarital Nonfamily Experience, and Spouse Choice in an Arranged Marriage Society1. American Journal of Sociology, 111(4), pages 1181–1218
  17. ↑ Jones, G. (2010). Changing marriage patterns in Asia, Asia Research Institute Working Paper No. 131
  18. ↑ Shaw, A. (2001). Kinship, cultural preference, and immigration: consanguineous marriage among British Pakistanis. Journal of the Royal Anthropological Institute, 7(2), pages 315–334
  19. ↑ 19,0 19,1 Joseph, S. E. (2007). Kissing Cousins. Current Anthropology, 48(5), pages 756–764
  20. ↑ R. Hussain (1999), Community perceptions of reasons for preference for consanguineous marriages in Pakistan, Journal of Biosocial Science, 31, pages 449–461
  21. ↑ Consanguineous marriages Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine Brecia Young (2006)
  22. ↑ Derek F. Roberts, N. Fujiki, K. Torizuka, Kanji Torizuka (Editors), see Imaizumi, Y. O. K. O. (1992). Factors influencing the frequency of consanguineous marriages in Japan (pages 29–40). Cambridge, UK: Cambridge University Press; 978-0521419123
  23. ↑ Bittles, A. H. (2003). The bases of Western attitudes to consanguineous marriage. Developmental Medicine & Child Neurology, 45(2), pages 135–138
  24. ↑ Alan Bittles, Consanguinity in Context (Cambridge Studies in Biological and Evolutionary Anthropology), Cambridge University Press, 978-0521781862
  25. ↑ Jewish Encyclopedia (1906), see the article on CONSANGUINITY AMONG JEWS; also see Jacobs, Studies in Jewish Statistics, pp. 1–9, London, 1891;
  26. ↑ Cohen et al., Consanguinity, intracommunity and intercommunity marriages in a population sample of Israeli Jews, Ann Hum Biol. 2004 Jan–Feb;31(1), pages 38–48
  27. ↑ 27,0 27,1 «Arranged Marriages, Matchmakers, and Dowries in India – Postcolonial Studies». scholarblogs.emory.edu. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  28. ↑ 28,0 28,1 «WHO | Child marriages: 39,000 every day». 2013 թ․ մարտի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 13-ին.
  29. ↑ «UNHCR's ELIGIBILITY GUIDELINES FOR ASSESSING THE INTERNATIONAL PROTECTION NEEDS OF AFGHAN ASYLUM-SEEKERS» (PDF). 2007. էջեր 45–46. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2022 թ․ հուլիսի 1-ին.
  30. ↑ Early Marriage as a barrier to Girl's Education Արխիվացված Հուլիս 18, 2013 Wayback Machine Jeannette Bayisenge, Rwanda (2008)
  31. ↑ Ghai, A. (2001). Marginalisation and disability: experiences from the Third World. Disability and the life course: Global perspectives, pages 26–37
  32. ↑ Amt, Emilie (1993), Women's Lives in Medieval Europe, New York, Routledge
  33. ↑ Máiréad Enright, Choice, Culture and the Politics of Belonging: The Emerging Law of Forced and Arranged Marriage, The Modern Law Review, Volume 72, Issue 3, pages 331–359, May 2009
  34. ↑ Carol Ember and Melvin Ember, Encyclopedia of Sex and Gender: Men and Women in the World's Cultures Topics and Cultures, Volume 2, 978-0306477706, pages 71–77
  35. ↑ Gupta, G. R. (1976). Love, arranged marriage, and the Indian social structure. Journal of Comparative Family Studies, 7(1), pages 75–85
  36. ↑ Nour, Nawal M (2009 թ․ հունվարի 1). «Child Marriage: A Silent Health and Human Rights Issue». Reviews in Obstetrics and Gynecology. 2 (1): 51–56. ISSN 1941-2797. PMC 2672998. PMID 19399295.
  37. ↑ Warner, Elizabeth (2004), Behind the wedding veil: Child marriage as a form of trafficking in girls. American U Journal Gender Soc. Policy & Law, 12, pages 233–270
  38. ↑ Chawkins, Steve (2009 թ․ հունվարի 15). «Teen's arranged marriage is allowed in native Mexico». Los Angeles Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 19-ին.
  39. ↑ PARSONS, LARRY (2009 թ․ հունվարի 12). «California dad accused of selling girl to teen for cash, beer». Chron (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 13-ին.
  40. ↑ Engel, J. W. (1984). Marriage in the People's Republic of China: Analysis of a new law. Journal of Marriage and the Family, pages 955–961
  41. ↑ The "Flight from Marriage" in South-East and East Asia Արխիվացված 2016-11-09 Wayback Machine Gavin Jones, Singapore (2011)
  42. ↑ Salaff, J. (1976) 'The status of unmarried Hong Kong women and the social factors contributing to their delayed marriage', Population Studies, 30(3), pages 391–412
  43. ↑ Jones (1997) 'The demise of universal marriage in East and South-East Asia', in G.W. Jones, R.M. Douglas, J.C. Caldwell and R. D'Souza (eds.), The Continuing Demographic Transition, Oxford Clarendon Press
  44. ↑ Retherford, R. D., Ogawa, N., & Matsukura, R. (2001). Population and Development Review, 27(1), pages 65–102
  45. ↑ «Omiai and Miai-gekkon, Arranged Marriages in Japan». hanamiweb.com. 2007 թ․ նոյեմբերի 6. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
  46. ↑ Applbaum, K.D. (1995) Marriage with the proper stranger – arranged marriage in metropolitan Japan, Ethnology, 34, 37–51
  47. ↑ 47,0 47,1 Hendry, Joy (2010), Marriage in Changing Japan: Community & Society (Vol. 4), Taylor & Francis
  48. ↑ Kurian, G. (1991). South Asians in Canada. International Migration, 29(3), pages 421–433
  49. ↑ Hasidism in America Public Broadcasting Service, United States (2002)
  50. ↑ «YIVO | Hasidism: Everyday Life». yivoencyclopedia.org. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 13-ին.
  51. ↑ «Five Views: A History of Japanese Americans in California». 2000 թ․ հունիսի 3. Արխիվացված է օրիգինալից 2000 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 13-ին.
  52. ↑ «Vani verdict». The Express Tribune (անգլերեն). 2012 թ․ հոկտեմբերի 9. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 13-ին.
  53. ↑ Nasrullah, M., Muazzam, S., Bhutta, Z. A., & Raj, A. (2013). Girl Child Marriage and Its Effect on Fertility in Pakistan: Findings from Pakistan Demographic and Health Survey, 2006–2007. Maternal and child health journal, pp 1–10
  54. ↑ [ Vani a social evil] Anwar Hashmi and Rifat Koukab, The Fact (Pakistan), (July 2004)
  55. ↑ Ahsan, I. (2009). PANCHAYATS AND JIRGAS (LOK ADALATS): Alternative Dispute Resolution System in Pakistan. Strengthening Governance Through Access To Justice
  56. ↑ Latif, Z. (2010), The silencing of women from the Pakistani Muslim Mirpuri community in violent relationships. Honour, Violence, Women and Islam, 29
  57. ↑ Beswick, S. (2012). Brian J. Peterson. Islamization from Below: The Making of Muslim Communities in Rural French Sudan, 1880–1960. The American Historical Review, 117(4), Chapter 5, pp 1329–1360
  58. ↑ G., Jacoby, Hanan; Ghazala, Mansuri (2007 թ․ փետրվար). «Watta Satta : Bride Exchange and Women's Welfare in Rural Pakistan» (English). {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  59. ↑ «Traditional marriages ignore HIV/AIDS threat». The New Humanitarian (անգլերեն). 2007 թ․ դեկտեմբերի 6. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 13-ին.
  60. ↑ Charsley, K. (2007), Risk, trust, gender and transnational cousin marriage among British Pakistanis, Ethnic and Racial Studies, 30(6), pp 1117–1131
  61. ↑ Tarabay, Jamie (2008 թ․ հոկտեմբերի 14). «Arranged Marriage: Trapped Between Two Cultures». Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 13-ին.
  62. ↑ 62,0 62,1 «Married to France: 1770–1780». Marie Antoinette and the French Revolution. pbs.org. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 17-ին.
  63. ↑ Harris, B. J. (1989). Power, Profit, and Passion: Mary Tudor, Charles Brandon, and the Arranged Marriage in Early Tudor England. Feminist Studies, 15(1), pages 59–88
  64. ↑ Fossum, U. M. S., & Boyd, K. (2010). Arranged Marriage–A violation of human rights?. University of California, Berkeley
  65. ↑ Coontz, S. (2006). Marriage, a history: How love conquered marriage. Penguin
  66. ↑ Judd, E. R. (1989). Niangjia: Chinese women and their natal families. Journal of Asian Studies, 48(3), pages 525–544
  67. ↑ Lin Yuju (2011). «Zhaozhui son-in-law». Encyclopedia of Taiwan. Council for Cultural Affairs. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
  68. ↑ Martin, L. G. (1990). Changing intergenerational family relations in East Asia.The Annals of the American Academy of Political and Social Science, pages 102–114
  69. ↑ Haruko, W., & Gay, S. (1984). Marriage and property in premodern Japan from the perspective of women's history. Journal of Japanese Studies, 10(1), pages 73–99
  70. ↑ Kerbo, H. R., & MacKinstry, J. A. (1995). Who rules Japan?: the inner circles of economic and political power. Greenwood Publishing Group; see pages 30–31
  71. ↑ «Dowry Prohibition Act | Description & History | Britannica». www.britannica.com (անգլերեն). 2023 թ․ օգոստոսի 25. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  72. ↑ «Dowry-Related Violence». www.stopvaw.org. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  73. ↑ Granjo, Paulo (2004). Winning back our good luck: bridewealth in nowadays Maputo (PDF). Instituto Superior de Ciências Sociais e Políticas. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  74. ↑ «Bride price: an insult to women, a burden to men?» (բրիտանական անգլերեն). 2004 թ․ օգոստոսի 30. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 14-ին.
  75. ↑ Margrethe Silberschmidt (1999), Women Forget that Men are the Masters, Nordic Africa Institute, 978-9171064394, pp 87
  76. ↑ Stephanie Beswick (2001), " We Are Bought Like Clothes": The War Over Polygyny and Levirate Marriage in South Sudan, Northeast African Studies, 8(2), pp 35–61, Quote – "The highest bidder usually acquires the woman, and the bridewealth is made in a series of payments."
  77. ↑ See:
    • Saad Ibrahim, Minority Rights Group International, The Copts of Egypt, January 1996; pages 24–25;
    • Philippe Fargues (1998), in Andrea Pacini (Editor), Christian Communities in the Arab Middle East, Oxford University Press, 0-19-829388-7, page 51;
    • Heiner Bielefeldt, Human Rights Quarterly, Volume 17, Number 4, November 1995, pages 587–617
  78. ↑ See:
    • Saeed, Hassan (2004): Freedom of Religion, Apostasy and Islam. Ashgate Publishing. 978-0-7546-3082-1;
    • Altstein, Howard; Simon, Rita James (2003): Global perspectives on social issues: marriage and divorce. Lexington, Mass: LexingtonBooks. 0-7391-0588-4;
  79. ↑ Coleman, D. A. (2004), Partner choice and the growth of ethnic minority populations Արխիվացված Հունիս 18, 2015 Wayback Machine, Bevolking en Gezin, 33(2), 7–34.
  80. ↑ Razack, Sherene H. (2004 թ․ հոկտեմբեր). «Imperilled muslim women, dangerous muslim men and civilised Europeans: legal and social responses to forced marriages». Feminist Legal Studies. 12 (2): 129–174. doi:10.1023/B:FEST.0000043305.66172.92. S2CID 54832627.
  81. ↑ Speicher, Tom (2004). A Lifetime of Church (English). էջեր 18–19. ISBN 978-1-59467-335-1.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  82. ↑ «The couples on the run for love in India». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2019 թ․ ապրիլի 13. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 13-ին.
  83. ↑ «3. Religious segregation». Pew Research Center's Religion & Public Life Project (ամերիկյան անգլերեն). 2021 թ․ հունիսի 29. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 13-ին.
  84. ↑ «Why I Risked an Honor Killing to Reject an Arranged Marriage». Time (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 13-ին.
  85. ↑ 85,0 85,1 Bunch, Charlotte (1995). Transforming human rights from a feminist perspective, Women's Rights, Human Rights: International Feminist Perspectives (Julie Peters and Andrea Wolper Editors), pages 15–16; also see pages 157–160
  86. ↑ Amato, Paul R. (2012). Institutional, Companionate, and Individualistic Marriages, Marriage at the Crossroads: Law, Policy, and the Brave New World of Twenty-First-Century Families, pages 107–124
  87. ↑ 87,0 87,1 87,2 87,3 87,4 87,5 87,6 Lee, Ji Hyun (2013 թ․ հունվարի 18). «Modern Lessons From Arranged Marriages». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 14-ին.
  88. ↑ Ralph Grillo, Marriages, arranged and forced: the UK debate; in Gender, Generations and the Family in International Migration, (Editors: Albert Kraler, Eleonore Kofman, Martin Kohli, Camille Schmoll), 978-9089642851; see Chapter 3
  89. ↑ Multi-cultural sensitivity is not an excuse for moral blindness, Hansard, 10 February 1999; column 256–280
  90. ↑ McHugh, Patrick (2008 թ․ նոյեմբերի 30). «Inside the Green Card Marriage Phenomenon». CIS.org (English). Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 14-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  91. ↑ MORE WEDDING RING BUSTS Green-card scam probe widens Brian Harmon, New York Daily News (August 16, 2002)
  92. ↑ Child Marriages Արխիվացված 2018-08-19 Wayback Machine UNICEF
  93. ↑ Freeman, Marsha (1995). Transforming human rights from a feminist perspective, Women's Rights, Human Rights: International Feminist Perspectives (Julie Peters and Andrea Wolper Editors), pages 149–176
  94. ↑ «CEDAW 29th Session 30 June to 25 July 2003». www.un.org. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 14-ին.
  95. ↑ Jain, Anita. «A Modern Indian Woman's Struggle with Arranged-Marriage - Nymag». New York Magazine (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 14-ին.
  96. ↑ 96,0 96,1 «Forced Marriage | USCIS». www.uscis.gov (անգլերեն). 2022 թ․ հունիսի 3. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  97. ↑ Post-Dispatch, JIM WINNERMAN • Special to the. «Trip back in time: the Amish in Ohio». STLtoday.com (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 14-ին.
  98. ↑ «It's All Relative: The Contemporary Orthodox Jewish Family in America – Institute for Jewish Ideas and Ideals». jewishideas.org.
  99. ↑ «Arranged / Forced Marriage Statistics – Statistic Brain». www.statisticbrain.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 15-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 17-ին.
  100. ↑ Miller, Claire Cain (2014 թ․ դեկտեմբերի 2). «The Divorce Surge Is Over, but the Myth Lives On». New York Times.
  101. ↑ See:
  102. ↑ David R. Johnson; Lauren K. Bachan (2013 թ․ օգոստոս). «What can we learn from studies based on small sample sizes? Comment on Regan, Lakhanpal, and Anguiano (2012)». Psychological Reports. 113 (1): 221–224. doi:10.2466/21.02.07.PR0.113x12z8. PMC 3990435. PMID 24340813.
  103. ↑ Paul Amato (2012), in Marriage at the Crossroads: Law, Policy, and the Brave New World;Editors: Marsha Garrison, Elizabeth S. Scott; 978-1107018273; see Chapter 6
  104. ↑ McCleery, John Tuohy and Bill. «Indian woman says arranged marriage was full of abuse». USA TODAY (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 14-ին.
  105. ↑ «BBC News | UK | Fighting arranged marriage abuse». news.bbc.co.uk. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 14-ին.
  106. ↑ Regan, Pamela C.; Lakhanpal, Saloni; Anguiano, Carlos (2012 թ․ հունիս). «Relationship Outcomes in Indian-American Love-Based and Arranged Marriages». Psychological Reports. 110 (3): 915–924. doi:10.2466/21.02.07.pr0.110.3.915-924. ISSN 0033-2941. PMID 22897093. S2CID 33048679.
  107. ↑ Flicker, Sharon M.; Sancier‐Barbosa, Flavia; Afroz, Farhana; Saif, Sumaiya N.; Mohsin, Faeqa (2019 թ․ նոյեմբերի 14). «Marital quality in arranged and couple‐initiated marriages: The role of perceived influence over partner selection». International Journal of Psychology. 55 (4): 629–637. arXiv:1709.00468. doi:10.1002/ijop.12622. ISSN 0020-7594. PMID 31729030. S2CID 208040264.
  108. ↑ Page, Danielle (2017 թ․ հունիսի 30). «Why You Should Treat Marriage More Like a Business». Better by Today (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 26-ին.
  109. ↑ Campbell, Bruce L.; Blood, Robert O. (1972). «Review of Love Match and Arranged Marriage: A Tokyo-Detroit Comparison, Robert O. Blood Jr». International Journal of Sociology of the Family. 2 (2): 264–266. ISSN 0020-7667. JSTOR 23027074.
Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պայմանավորված_ամուսնություն&oldid=9703416» էջից