Վայոմինգ

Վայոմինգ; անգլ.՝ Wyoming
	flag of Wyoming? ;
; ;
Երկիր	ԱՄՆ
Մասն է	Մայրցամաքային նահանգներ
Հիմն	Wyoming?
Կարգավիճակ	ԱՄՆ-ի նահանգ
Մտնում է	ԱՄՆ
Վարչկենտրոն	Շայեն
Ամենաբարձր կետ	Gannett Peak?
ԲԾՄ	2040 մետր
Օրենսդրական մարմին	Wyoming Legislature?
Դատական մարմին	Wyoming Supreme Court?
Միության մուտք	(44-րդ)
Պաշտոնական լեզուներ	անգլերեն
Բնակչություն;	▼576 851 մարդ (ապրիլի 1, 2020) (50 տեղ)
Տարածք	253 348 կմ² (10 տեղ)
Հիմնադրված է	հուլիսի 10, 1890 թ.
Սահմանակցում է	Մոնտանա, Հարավային Դակոթա, Նեբրասկա, Կոլորադո, Յուտա և Այդահո
Ժամային գոտի	UTC-7, MDT? և Ամերիկա/Դենվեր
Հապավում	WY և Wyo.
Նախորդ	Wyoming Territory?
ISO 3166-2 կոդ	US-WY
Անվանված է	Wyoming Valley?
Մականուն	Equality State
Միության մուտք	(44-րդ)
	wyoming.gov(անգլ.)
	Վայոմինգ Վիքիպահեստում

Վայոմինգ (անգլերեն՝ Wyoming), նահանգ ԱՄՆ-ի արևմտյան մասում։ Նահանգի տարածքը կազմում է 156,000-ից ավելի քառակուսի կիլոմետր։ Այս ցուցանիշով 10-րդ տեղն է զբաղեցնում Ամերիկայի նահանգների մեջ։ Նահանգի բնակչությունը 600,000-ից քիչ է, և այս ցուցանիշով այն վերջինն է ԱՄՆ նահանգների մեջ և նախավերջինը` բնակչության խտությամբ։ Վայոմինգը հյուսիսում սահմանակից է Մոնթանային, արևելքում՝ Հարավային Դակոտային և Նեբրասկային, հարավում՝ Կոլորադոյին, հարավ-արևմուտքում՝ Յութային և արևմուտքում՝ Այդահոյին։ Նահանգի կենտրոնը և ամենախիտ բնակեցված քաղաքը Շայենն է, որի բնակչությունն 2013 թվականի տվյալներով 62,448 է։ Արևելքի 2/3 մասը ծածկված է լեռնաշղթաններով։

Աշխարհագրություն

Վայոմինիգ նահանգի մակերեսը կազմում է 253 348 կմ² (ԱՄՆ նահանգների մեջ զբաղեցնում է 10-րդ տեղը)։ Հյուսիսից նահանգը սահմանակից է Մոնտանային, արևելքից սահմանակից է Հարավային Դակոտային և Նեբրասկային, հարավից սահմանակից է Կոլորադոյին և Յուտային, արևմուտքից` Այդահոյին։ Նահանգի արևմտյան մասը զբաղեցնում են ժայռոտ լեռները, ամենաբարձր կետը Գաննեթթ Պիկ լեռն է (4207 մ)։ Միջին բարձրությունը ծովի մակարդակից կազմում է 2042 մետր։ Նահանգի արևելյան մեծ մասը զբաղեցնում են դաշտավայրերը, Բլեյք-Հիլսի լեռները անցնում են այդ դաշտավայրերով։ Նահանգի հարավ արևմտյան մասում գտնվում է Վայմոնգի բարձրավանդակը։ Գլխավոր գետերն են Ելոուսթոն, Գրին-Րիվեր և Սնեյք գետերը։

Նահանգի 16%-ը ծածկված է անտառներով, այդ թվում` արժեքավոր ծառատեսակներով, որոնցից են եղևնին, սոճին, բարդին և այլն։

Կլիմա

Վայոմինգի կլիման մայրցամաքային կիսաչորային է և ամբողջ տարվա ընթացքում տեղի են ունենում ջերմաստիճանի մեծ տատանումներ։ Ամռանը ջերմաստիճանը բավականին բարձր է. հուլիս ամսին հասնում է 29-37 °C-ի, իսկ բարձրադիր վայրերում` 21°С:

Նույնիսկ բարձրադիր շրջաններում գիշերը ջերմաստիճանը զով է։ Ձմռանը ցուրտ է, սակայն ցուրտ եղանակին փոխարինում է մեղմ եղանակը։ Չինուկ կոչվող քամիները փչում են այդ տարածքներով և ձմռանը կարող են անսովոր բարձր ջերմաստիճանի պատճառ դառնալ։ Տեղումների մեծ մասը տեղում է ուշ գարնանը և վաղ ամռանը։ Նահանգի մեծ մասում տեղումների քանակը մեկ տարվա ընթացքում անձրևի տեսքով հասնում է 250 մմ-ի, չնայած որոշ լեռնային շրջաններում արդեն ձյան տեսքով հասնում է 510 մմ-ի։ Երբևէ արձանագրված ամենաբարձր ջերմաստիճանը Վայմոնգում եղել է 46 °C-ը (ֆիքսվել է 1900 թվականի հուլիսի 12-ին Բեյսինում), իսկ ամենացածր ջերմաստիճանը -54 °C-ն է (1933 թվականի փետրվարի 9-ին Րիվերսայդում)։

Նահանգի ցանկացած մասում կլիման կախված է ծովի մակարդակի բարձրությունից և տեղանքի բնույթից։ Այս գործոնները սահմանում են տեղական օդային հոսանքները և ջերմաստիճանի տատանումները բերել են տարափ և խոնավություն։

Casper Կլիմա։ Միջին առավելագույն և նվազագույն ջերմաստիճանները և միջին ջերմաստիճանը.
Ամիս	Հուն	Փետ	Մարr	Ապր	Մայ	Հուն	Հուլ	Օգո	Սեպ	Հոկ	Նոյ	Դեկ	Տարի
Միջին մաքսիմում. ջերմաստիճանը °Ֆ (°C)	32 (0)	37 (3)	45 (7)	56 (13)	66 (19)	78 (26)	87 (31)	85 (29)	74 (23)	60 (16)	44 (7)	34 (1)	58 (14)
Միջին նվազագույն ջերմաստիճանը °F (°C)	12 (−11)	16 (−9)	21 (−6)	28 (−2)	37 (3)	46 (8)	54 (12)	51 (11)	41 (5)	32 (0)	21 (−6)	14 (−10)	31 (-1)
Միջին ջերմաստիճանը աստիճան (մմ)	0.6 (15.2)	0.6 (15.2)	1.0 (25.4)	1.6 (40.6)	2.1 (53.3)	1.5 (38.1)	1.3 (33.0)	0.7 (17.8)	0.9 (22.9)	1.0 (25.4)	0.8 (20.3)	0.7 (17.8)	12.8 (325.1)
Աղբյուրը^[3]։

Jackson կլիմա։ Միջին առավելագույն և նվազագույն ջերմաստիճանները և միջին ջերմաստիճանը.
Ամիս	Հունվ	Փետ	Մար	Ապր	Մայ	Հուն	Հուլ	Օգոս	Սեպ	Հոկ	Նոյ	Դեկ	տարի
Միջին մաքսիմում ջերմաստիճանը°F (°C)	24 (−4)	28 (−2)	37 (3)	47 (8)	58 (14)	68 (20)	78 (26)	77 (25)	67 (19)	54 (12)	37 (3)	24 (−4)	49 (9)
Նվազագույն միջին ջերմաստիճանը °F (°C)	-1 (−18)	2 (−17)	10 (−12)	21 (−6)	30 (−1)	36 (2)	41 (5)	38 (3)	31 (−1)	22 (−6)	14 (−10)	0 (−18)	20 (-7)
Միջին ջերմաստիճանը դյույմ (մմ)	2.6 (66.0)	1.9 (48.3)	1.6 (40.6)	1.4 (35.6)	1.9 (48.3)	1.8 (45.7)	1.3 (33.0)	1.3 (33.0)	1.5 (38.1)	1.3 (33.0)	2.3 (58.4)	2.5 (63.5)	21.4 (543.6)
Աղբյուր^[4]։

Բնակչություն

Պատմական բնակչություն
Տարեթիվ	Բնակ․	±%
1698	4937	—
1712	5840	+18.3%
1723	7248	+24.1%
1737	10 664	+47.1%
1746	11 717	+9.9%
1756	13 046	+11.3%
1771	21 863	+67.6%
1790	49 401	+126.0%
1800	79 216	+60.4%
1810	119 734	+51.1%
1820	152 056	+27.0%
1830	242 278	+59.3%
1840	391 114	+61.4%
1850	696 115	+78.0%
1860	1 174 779	+68.8%
1870	1 478 103	+25.8%
1880	1 911 698	+29.3%
1890	2 507 414	+31.2%
1900	3 437 202	+37.1%
1910	4 766 883	+38.7%
1920	5 620 048	+17.9%
1930	6 930 446	+23.3%
1940	7 454 995	+7.6%
1950	7 891 957	+5.9%
1960	7 781 984	−1.4%
1970	7 894 862	+1.5%
1980	7 071 639	−10.4%
1990	7 322 564	+3.5%
2000	8 008 278	+9.4%
2010	8 175 133	+2.1%
2016	8 537 673	+4.4%
Նշում՝ 1790֊2010 թվականների մարդահամարը ներառում է բոլոր 5 բորոները՝ 1898 թվականի միավորումից առաջ և հետո։ Վայոմինգի համար, նախքան 1874 թվականին Բրոնքսի միանալը, տես Մանհեթեն հոդվածի «Ժողովրդագրություն» բաժինը^[5]^[6] 2017 գնահատում^[7]։ Աղբյուր՝

Ըստ 2001 թվականի հուլիսի 1-ի ԱՄՆ մարդահամարի բյուրոյի նահանգը ունի 568,158 բնակչություն և համեմատած 2010 թվականի մարդահամարի բնակչությունը աճել է 0.8%-ով^[8]։ 2004 թվականի տվյալներով նահանգի բնակչության 2.2%-ը (11 հազար մարդ) ծնվել է ԱՄՆ-ի տարածքից դուրս։ Բնակչության խտությունը կազմում է ընդամենը 2.6 մարդ 1 կմ քառակուսու վրա (երկրորդ ամենափոքր ցուցանիշն է Ալյասկայում)։ 2000 թվականի տվյալներով նահանգը ունի հետևեյալ ռասայական կազմը.

սպիտակամորթներ (96.19%),
աֆրոամերիկացիներ (1.01%),
բնիկ ամերիկացիներ (3.06%),
ասիացիներ (0.84%),
օվկիանիացիներ (0.13%):

Սպիտակամորթները բաժանված են հետևյալ կերպ` գերմանացիներ անգլիացիներ, իռլանդացիներ, նորվեգացիներ և շվեդացիներ։

Տնտեսություն

Վայոմինգը հարուստ է օգտակար հանածոներով (նավթ, բնական գազ, ածուխ, ուրան և աշխարհում խոշորագույն բնական սոդայի պաշարներ), և հանքաարդյունաբերությունը ավանդաբար գերակշռող դիրք է ունեցել նահանգի տնտեսության մեջ։ Նավթի արդյունահանումը սկսվել է 1890-ական թվականներից։ Ուրանի պաշարներ հայտնաբերվել են 1918 թվականին, սակայն արդյունահանումը ակտիվորեն սկսել է զարգանալ 1950 թվականից։ Նահանգում հիմնականում եկամտի աղբյուր է հանդիսանում զբոսաշրջությունը։ Նահանգի գլխավոր տեսարժան վայրերն են Ելոուսթոուն (ազգային պարկ)ը, Դևիլզ Թաուերը և Գրանդ Թեթոն ազգային պարկը։

Պատկերասրահ

Ընտրությունների արդյունքների գրանցման ցուցակ

Ընտրությունների արդյունքը մայիսի 1-ի դրությամբ, 2017^[9]

Կաղապար:Կուսակցություն #F8F9FA {{Կուսակցություն|Անկախ (ԱՄՆ) Կաղապար:Կուսակցություն Կաղապար:Կուսակցություն

! Կուսակցություն	Գրանցված քվեարկողներ	Տոկոսը
Հանրապետական	176,355	67.18%
Դեմոկրատական	47,108	17.94%
Ոչ կուսակցական	35,745	13.62%
Լիբերտորական կուսակցություն	2,386	0.91%
Սահմանադրական կուսակցություն	793	0.30%
	Այլ	137	0.05%
	Ընդհանուր քվեարկողներ	262,524	100.00%

Ընտրությունների արդյունքները Վարչաշրջաններում

Հանրապետականներն ունեն ձայների մեծամասնություն Ալբանիայում և Տետոնում, որտեղ նրանք ունեն ընտրողների մեծ ցուցակ։

	Հանրապետական		Դեմոկրատական		Անկուսակցական		Լիբերտորական		Սահմանադրական		Այլ		մանրամասն		Ընդամենը
Շրջան	Ընտրողներ	%	Ընտրողներ	%	Ընտրողներ	%	Ընտրողներ	%	Ընտրողներ	%	Ընտրողներ	%	Ընտրողներ	%	Ընտրողներ
Ալբանիա	7,862	45.38%	5,541	31.98%	3,585	20.69%	298	1.72%	39	0.23%	1	0.00%	2,321	13.40%	17,326
Բիգ Հորն	4,597	82.84%	451	8.13%	432	7.79%	29	0.52%	40	0.72%	0	0.00%	4,146	74.71%	5,549
Քեմբել	15,458	82.90%	1,073	5.75%	1,851	9.93%	186	1.00%	51	0.27%	27	0.14%	14,385	77.15%	18,646
Գարբոն	4,118	62.36%	1,336	20.23%	1,064	16.11%	72	1.09%	13	0.20%	1	0.02%	2,782	42.13%	6,604
Կոնվերս	5,499	81.45%	565	8.37%	630	9.33%	30	0.44%	24	0.36%	3	0.04%	4,934	73.08%	6,751
Քրոք	3,394	86.38%	227	5.78%	270	6.87%	18	0.46%	20	0.51%	0	0.00%	3,167	80.60%	3,929
Ֆրեմոնթ	11,546	66.16%	3,516	20.15%	2,187	12.53%	148	0.85%	51	0.29%	3	0.02%	8,030	46.01%	17,451
Գուշեն	4,472	74.45%	867	14.43%	614	10.22%	36	0.60%	18	0.30%	0	0.00%	3,605	60.02%	6,007
Հոթ Սփրինգս	2,095	78.41%	311	11.64%	244	9.13%	14	0.52%	8	0.30%	0	0.00%	1,784	66.77%	2,672
Ջոնսոն	3,857	84.07%	319	6.95%	376	8.20%	23	0.50%	13	0.28%	0	0.00%	3,538	77.12%	4,588
Լարամիե	25,325	60.35%	9,728	23.18%	6,421	15.30%	347	0.83%	99	0.24%	45	0.11%	15,597	37.17%	41,965
Լինքոլն	6,957	76.01%	874	9.55%	1,217	13.30%	75	0.82%	27	0.29%	3	0.03%	6,083	66.46%	9,153
Նատրոնա	22,800	67.23%	5,630	16.60%	4,973	14.66%	363	1.07%	145	0.43%	0	0.00%	17,170	50.63%	33,911
Նիոբրարա	1,199	88.81%	73	5.41%	71	5.26%	4	0.30%	3	0.22%	0	0.00%	1,126	83.40%	1,350
Պարկ	12,133	77.82%	1,495	9.59%	1,808	11.60%	109	0.70%	46	0.03%	1	0.01%	10,638	68.23%	15,592
Պլատե	3,384	72.62%	707	15.17%	492	10.56%	45	0.97%	32	0.69%	0	0.00%	2,677	57.45%	4,660
Շերիդան	10,593	70.76%	2,300	15.36%	1,891	12.63%	125	0.83%	27	0.18%	35	0.23%	8,293	55.40%	14,971
Սաբլիթ	3,717	82.25%	393	8.70%	381	8.43%	24	0.53%	6	0.13%	1	0.02%	3,324	73.55%	4,519
Սվիթվեթեր	9,804	56.22%	4,894	28.06%	2,485	14.25%	198	1.14%	56	0.32%	2	0.01%	4,910	28.16%	17,439
Տետոն	5,102	38.90%	4,841	36.91%	3,048	23.24%	111	0.85%	11	0.08%	4	0.03%	261	1.99%	13,117
Ուինտա	6,273	71.94%	1,264	14.50%	1,050	12.04%	83	0.95%	40	0.46%	10	0.11%	5,009	57.44%	8,720
Վաշակի	3,158	79.47%	435	10.95%	342	8.61%	27	0.68%	12	0.30%	0	0.00%	2,723	68.52%	3,974
Վեստոն	3,015	83.06%	268	7.38%	313	8.62%	21	0.58%	12	0.33%	1	0.03%	2,837	75.68%	3,630
Պետությունում ընդամենը	176,355	67.18%	47,108	17.94%	35,745	13.62%	2,386	0.91%	793	0.30%	137	0.05%	129,247	49.24%	262,524

Ծանոթագրություններ

↑ Вайоминг (ռուս.) // Большая советская энциклопедия. Том 8. Буковые — Варле — 1927. — Т. 8. — С. 586—589.
↑ ^2,0 ^2,1 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau
↑ «CountryStudies.us». CountryStudies.us. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 31-ին.
↑ «Countrystudies.us». Countrystudies.us. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 31-ին.
↑ [1] Արխիվացված Հոկտեմբեր 19, 2013 Wayback Machine
↑ «Historical decennial census population for Wyoming counties, cities, and towns». U.S. Census, Վայոմինգի վիճակը. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
↑ «Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2010 to July 1, 2017 (NST-EST2017-01)». United States Census Bureau. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. «spreadsheet links: www.census.gov/data/tables/2017/demo/popest/nation-total.html»
↑ en:United States Census Bureau
↑ «Statewide Summary : Wyoming Voter Registration» (PDF). Soswy.state.wy.us. January 2017. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.

Արտաքին հղումներ

Wyoming.gov – Պաշտոնական կայք

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վայոմինգ» հոդվածին։

[_7859f5fe4e9bbe97-1] Вайоминг (ռուս.) // Большая советская энциклопедия. Том 8. Буковые — Варле — 1927. — Т. 8. — С. 586—589.

[_93c184730be1b05a-2] 2,0 ^2,1 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau

[3] «CountryStudies.us». CountryStudies.us. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 31-ին.

[4] «Countrystudies.us». Countrystudies.us. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 31-ին.

[5] [1] Արխիվացված Հոկտեմբեր 19, 2013 Wayback Machine

[wydeccen-6] «Historical decennial census population for Wyoming counties, cities, and towns». U.S. Census, Վայոմինգի վիճակը. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.

[PopEst2017-7] «Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2010 to July 1, 2017 (NST-EST2017-01)». United States Census Bureau. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. «spreadsheet links: www.census.gov/data/tables/2017/demo/popest/nation-total.html»

[8] :United States Census Bureau

[9] «Statewide Summary : Wyoming Voter Registration» (PDF). Soswy.state.wy.us. January 2017. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]