Տեսնել Խաչակիրներու Ը․ Արշաւանք էջի աղբիւրը

{{Տեղեկաքարտ Ճակատամարտ
|Ճակատամարտի անուանում =  Խաչակիրներու ութերորդ արշաւանք 
|Հակամարտութիւն = [[Խաչակիրնեու Արշաւանքներ]] 
|Պատկեր = [[Պատկեր:SmrtLudvika91270.jpg|220px]]
|Վերնագիր = Լուիս IX-ի մահը Թունիսի պաշարման ժամանակ
|Թուական = [[1270]] 
|Վայր = [[Թունիս]] 
|Արդիւնք = 
Պայմանագրի կնքում Թունիսի հետ
*Առեւտրային յարաբերութիւններ Թունիսի հետ
*Լուիս IX-ի մահը
|Հակառակորդ1 = [[Ֆրանսայի Թագաւորութիւն]] 
*[[Նեբալի Թագաւորութիւն]] 
*[[Նաւարրայի Թագաւորութիւն]]
|Հակառակորդ2 = 
|Հրամանատար1 = [[Լուիս IX]] <br/>[[Կարլ I Նեբալցի]] <br/>[[ԹեոպալդտII Նաւարացի]] 
|Հրամանատար2 = [[Մուհամմատ I ալ-Մուստանսիր]] 
|Ուժեր1 = 
|Ուժեր2 = 
|Կորուստներ1 = 
|Կորուստներ2 = 
}}

'''Խաչակիրներու ութերորդ արշաւանք''', Անգլիական խաչակրաց արշաւանք, սկսած է [[1270]]–ին [[Ֆրանսա]]յի թագաւոր [[Լուիս IX]]-ի կողմէ՝ ընդդէմ [[Թունուզ]] քաղաքի։ Անգլիական խաչակրաց արշաւանքը միաժամանակ կը համարուի որպէս եօթներորդ, եթէ [[Ֆրետերիկ II]]-ի հինգերորդ եւ վեցերորդ արշաւանքները որպէս առանձին խաչակրաց արշաւանքներ կը համարուին։ [[Խաչակիրներու Իններորդ Արշաւանք|Խաչակիրներու իններորդ արշաւանքը]] նոյնպէս անգլիական խաչակրաց արշաւանքին մասը կը համարուի։ Խաչակրաց արշաւանքը անյաջողութեան կը մատնէ Լուիսի մահէն ետք։ Յետագային՝ կարճ ժամանակ ետք, անոր բանակը [[Եւրոպա]]յի մէջ կը ցրուի<ref>"The Crusades of St. Louis". Britannica Retrieved 28 May 2015</ref>։

==Նախաբան==

Կ'ըսուի, թէ Լուիս IX-ը ափսոսացած է, որ արշաւանքը զինք միացուցած է [[մամլուքներ]]ու<nowiki/>ն։ 20 տարի ետք, իր գահակալութեան վերջը՝ 56 տարեկանին, ծրագիրներ կը յօրինէ, եւրոպական կարգավիճակը Սուրբ Երկրին մէջ պարտադրելու համար<ref>"The Crusades of Luis" Britannica. Retrieved 28 May 2015</ref>։

Լուիսը անհանգստացած էր [[Սուրիա|Սուրիոյ]] մէջ տիրող իրավիճակէն, ուր [[սուլթան]] [[Բեյբարս]]ը յարձակումներ կը գործէր խաչակիրներու տարածքներու մնացորդներու վրայ։ 

Բեյբարսը Սենթ Սաբաթի պատերազմէն ետք առիթը կ'օգտագործէ իրար դէմ հանելու [[Վենեցիա]] եւ [[Ճենովա]] քաղաքները [[1256]]-[[1270]] թուականներուն, այս մէկը ուժասպառ կ'ընէր մարդկային եւ նիիւթական աղբիւրները սուրիական նաւահանգիստներուն մէջ, որոնք երկու քաղաքներուն կողմէ կը վերահսկուէին։ [[1265]]–ին Բեյբարսը կը տիրապետէ [[Նազարէթ]]ի, [[Հայֆա]]յի, [[Տորոն]]ի եւ [[Արսուֆ]]ի վրայ։ [[Կիպրոս]]ի [[Հուգո III]]-ը՝ [[Երուսաղէմի Թագաւորութիւն|Երուսաղէմի թագաւորութեան]] անուանական թագաւորը, [[Ակրա]] կու գայ` քաղաքը պաշտպանելու համար. այդ ընթացքին Բեյբարսը կը շարժի դէպի [[Հայաստան]]ի հիւսիսային շրջանը, որ այդ ժամանակ [[Մոնկոլ]]ի վերահսկողութեան տակ կը գտնուէր։ [[1268]]–ին հնամեայ քաղաք [[Անտիոք]]ը կ'իյնայ Բեյբարսի տիրապետութեան տակ, բնակիչները սուրէ կ'անցնին։
==Թունուզի պաշարում==

Այս իրադարձութիւններով առաջնորդուելով, [[1267]]–ին Լուիսը [[Խաչակիրներու Արշաւանք|խաչակիրներու նոր արշաւանքի]] կոչ կ'ընէ եւ աւելի ուշ, չնայած որ փոքր աջակցութիւն ունէր։ Ճին տը Ջուինվիլլը՝ ժամանակագիրը, որ Լուիսին կ'ուղեկցէր [[Խաչակիրներու Եօթներորդ Արշաւանք|խաչակիրներու եօթներորդ արշաւանքի]] ժամանակ, կը հրաժարի անոր հետ երթալէ։ Սկզբը, ինչպէս բոլոր խաչակրաց արշաւանքներու ժամանակ, անոնք որպէս թիրախ ունէին ծովափնեայ շրջանները՝ Երուսաղէմը գրաւելու վերջնական նպատակով։ Սակայն եղբայրը՝ Չարլ Անժուացին, շուտով Լուիսին կը համոզէ առաջինը նախ Թունուզ արշաւել, որ անոնց մեծ հնարաւորութիւն կու տար [[Եգիպտոս]] արշաւելու համար։ Լուիսի կեդրոնանալը նախորդ խաչակրաց արշաւանքին վրայ, նոյնպէս բարենպաստ էր, որքան անոնցմէ առաջ եղած [[Խաչակիրներու Հինգերորդ Արշաւանք|խաչակիրներու հինգերորդ արշաւանքը]]։ Երկուքն ալ յաղթած էին։ Չարլ, որպէս [[Սիկիլիա|Սիկիլիոյ]] թագաւոր, սեփական հետաքրքրութիւններ ունէր Միջերկրածովեան տարածաշրջանին մէջ։ Թունուզի [[խալիֆ]]ը` Մուհամմատ ալ-Մուսթանսիրը, նոյնպէս կապեր ունէր Սպանիոյ քրիստոնեաներուն հետ։ Ան երկմտումներ ունէր, որ Չարլի հետաքրքրութիւնը աւելի շատ տնտեսական բնոյթ ունի, քան կրօնական։ [[1268]]–ին Չարլ կրցաւ իր տիրապետութիւնը ապահովել Սիկիլիոյ վրայ։ [[Հոհենշտաուֆէններ]]էն Կոնրադին յաղթելէ ետք, Լուիսը հսկայական նաւատորմով հեռացաւ հարաւային [[Ֆրանսա]]յէն։ Ան ափ իջաւ Ափրիկեան կղզիին մէջ [[յունիս]] [[1270]]–ին. եղանակը շատ անբարենպաստ էր ափ իջնելու համար։ Բանակի մեծ մասը հիւանդացաւ խմելիք ջուրի պակասէն։ Լուիսը մահացաւ  [[25 օգոստոս|25 Օգոստոս]] [[1270]]-ին` Չարլի ժամանումէն մէկ օր առաջ։ Անոր վերջին բառը Երուսաղէմ էր<ref>The English Crusade</ref>։ 

Չարլը Լուիսի որդիին՝ Ֆիլիպ III-ին հռչակեց նոր թագաւոր։

==Յղումներ==

Al-Maqrizi, Al Selouk Leme'refatt Dewall al-Melouk, Dar al-kotob, Cairo 1997.
Idem in English: Bohn, Henry G., The Road to Knowledge of the Return of Kings, Chronicles of the Crusades, AMS Press, 1969.
Richard, Jean: The Crusades, C.1071-c.1291, Cambridge University Press, 1999. ISBN 0-521-62566-1
Throop, Palmer A., "Criticism of Papal Crusade Policy in Old French and Provençal." Speculum, Vol. 13, No. 4. (October, 1938), pp.&nbsp;379–412.
Lyric allusions to the crusades and the Holy Land
Beebe, Bruce, "The English Baronage and the Crusade of 1270," in Bulletin of the Institute of Historical Research, vol. xlviii (118), November 1975, pp.&nbsp;127–148.

== Ծանօթագրութիւններ ==
{{Ծնթ․ցանկ}}

[[Ստորոգութիւն:Խաչակիրներու Արշաւանքներ]]