Alfin Budi Baja

Unduh sebagai xls, pdf, atau txt
Unduh sebagai xls, pdf, atau txt
Anda di halaman 1dari 63

No.

1 E

4 8

C F
7 2.9
5 9 12
1
3 11

A 2 6 10 13 H
a

B D G

L = 17.2 m

Diketahui Rangka Kap, dengan ukuran/parameter sbb:

Jarak Rangka Kap = 4.0 m 2.9


Kemiringan = tan a = = 0.337209302
Panjang Bentangan = 17.2 m 8.6
Kemiringan atap = 18.63 o
Tinggi Rangka Kap = 2.9 m = 18.63458488
Beban tak terduga = 100 Kg
Beban angin = 25 Kg
Diminta :

- Besarnya gaya-gaya batang


- Dimensi batang atas, bawah dan tegak/diagonal
- Sambungan baut pada 2 (dua) titik kumpul
- Sketsa dari rangka kap, termasuk detail 2 (dua) titik kumpul

Digunakan :

Baja ST 37
sd = 3151.67 Kg/cm2
PROSEDUR KERJA

1. Menghitung Panjang Batang


2. Menghitung Beban - Beban yang bekerja :
a. Beban Atap
b. Beban Angin
c. Beban Tak Terduga
d. Beban Gording
3. Mengontrol Profil Gording
4. Perhitungan Kuda - Kuda
5. Menghitung Gaya - Gaya Batang Total
6. Mendisain Dimensi Batang :
a. Batang Atas
b. Batang Bawah
c. Batang Diagonal
7. Mendisain Plat Koppel
8. Mengontrol Tegangan Plat Koppel
9. Mendisain Sambungan Baut
10. Mengontrol Sambungan Baut
11. Mendisain Sambungan Las
12. Mengontrol Sambungan Las
13. Mendisain Kolom Rangka Kap dan Kontrol
14. Membuat Gambar Kerja.
1 MENGHITUNG PANJANG BATANG

C F H

A H
a

B D G
4.3 m 4.3 m 4.3 m 4.3 m

17.20 m

17.20 m
AB = BD = DG = GH = = 4.3 m
4

DE = H = Tan 18.635 x DH = 0.3372 x 8.6 = 2.90 m

BC = FG = Tan 18.635 x AB = 0.3372 x 4.3 = 1.45 m

AE2 = AD2 + DE2 = 73.96 + 8.41 = 82.37 m

AE = EH = ( AD2 + DE2 )1/2 = ( 82.37 )1/2 = 9.08 m

AC2 = AB2 + BC2 = 18.49 + 2.10 = 20.59 m

AC = FH = ( AB2 + BC2 )1/2 = ( 20.59 )1/2 = 4.54 m

CE = EF = AE - AC = 9.08 - 4.54 = 4.54 m

CD2 = DF2 = BD2 + BC2 = 18.49 + 2.10 = 20.59 m

CD = DF = ( BD2 + BC2 )1/2 = ( 20.59 )1/2 = 4.54 m

REKAPITULASI PANJANG BATANG


BATANG PANJANG ( m )
AB = BD = DG =GH 4.30
DE = H 2.90
BC = FG 1.45
AC = FH 4.54
CE = EF 4.54
CD = DF 4.54

PERHITUNGAN SUDUT

Sin a = 0.31953
1
Cos a = 0.94758
A
a Tan a = 0.33721
2
4 Panjang BC
C Sin b =
a Panjang CD
a b
1.45
1 =
3 5 4.54
b
= 0.32
B 6 D
B D
Panjang BD 4.30
Cos b = = = 0.95
Panjang CD 4.54

Panjang BC 1.45
Tan b = = = 0.34
Panjang BD 4.30
2. MENGHITUNG BEBAN - BEBAN

Untuk Perhitungan Gording Beban Yang Perlu Diperhitungkan Adalah :


a. Beban Atap
b. Beban Angin
c. Beban Tak Terduga
d. Beban Gording

Uraian :
a. Beban Atap

L' m
L' m

Jarak Antar Gording (a) = AC/3 = 1.513 m


Q Jarak Kap (b) = 4 m
Qx Berat Atap Genteng (G) = 50 Kg/m2 (sesuai PMI 1970)
Qy Jadi :
Q = axG
Q = 1.513 x 50 = 75.632 Kg/m
~ Qx = Q.Sin 11,5o = 24.167 Kg/m
12o
Qy = Q.Cos 11,5o = 71.667 Kg/m
~ Mx = 1/8 Qy b2 = 143.333 Kg.m
My = 1/8 Qx b2 = 48.333 Kg.m

b. Beban Angin
P Tekanan Angin (P) = 25 Kg/m2 (sesuai PMI 1970)
P Koefisien Angin (c1) = 0,02a - 0,4
P = -0.027
P (belakang angin untuk semua a)
P c2 = -0.4
W = c1 x a x P
= -0.027 x 1.513 x 25
= -1.033 Kg/m
a
~ Mx = 1/8 W b2 = -2.065 Kg.m
My = 0
c. Beban Tak Terduga

P = 100 Kg
P
Px ~ Px = P.Sin a = 31.953 Kg
Py Py = P.Cos a = 94.758 Kg
~ Mx = 1/4 Py b = 94.758 Kg.m
My = 1/4 Px b = 31.953 Kg.m

a
d. Beban Gording

Diketahui berat gording dalam perbandingan normal (q) = 10 Kg/m - 50 Kg/m


Direncanakan berat gording (q) = 22 kg/m

q ~ = Kg/m
qx qx = q.Sin a 7.030
qy qy = q.Cos a = 20.847 Kg/m
~ Mx = 1/8 qy b2 = 41.693 Kg.m
My = 1/8 qx b2 = 14.059 Kg.m

a
Kombinasi Pembebanan :

Keadaan 1 : Beban Atap + Beban Gording + Tekanan Angin


Mx = 143.333 + 41.693 + -2.065 = 182.961 Kg.m
My = 48.333 + 14.059 + 0.000 = 62.393 Kg.m

Keadaan 2 : Beban Atap + Beban Gording + Beban Tak Terduga


Mx = 143.333 + 41.693 + 94.758 = 279.784235 Kg.m
My = 48.333 + 14.059 + 31.953 = 94.3458467 Kg.m

Ambil Maksimalnya :
Mx = 279.784 Kg.m
My = 94.346 Kg.m

3. MENGONTROL PROFIL GORDING


Mengontrol Tegangan :

Mx My
Kontrol : Wx + Wy < s Dimana s
leleh
s = 1.5
4788
s = = 3192.00 Kg/cm2 ( Untuk Bj A36)
1.5
Wy diambil = 1/8 Wx

Mx My Mx + 8 My
+ < s < s
Wx (1/8)WX Wx

Misalkan : Mx + 8 My
= s
Wx

maka : Mx + 8 My 279.78 + (8). 94.346


Wx perlu = = x 100 = 32.41075 Cm3
s 3192
Wx perlu = 32.4107 Cm3
Diambil Profil kanal16 dengan data sbb:
Wx = 116 cm3 tw = 0.9 Cm
Wy = 18.3 cm3
Ix = 925 cm4
Iy = 85.3 cm4
q = 18.8 Kg/m

Mx My
Kontrol : + < s
Wx Wy
279.78 94.346
(
116
+
18.3
) . 100 < s

756.74 < 3192 Aman !!


Sketsa profil :
y

x
h
x

y
b
Mengontrol Lendutan :

fmax = 1/200 x b E = 2,1.106 ( Baja ) b = 4 m


= 2 cm = 400 cm

5 Qx.b4 1 Px.b3 5 qx.b4


fx = + +
384 EIy 48 EIy 384 EIy

= 0.450 + 0.002 + 0.131


= 0.583 cm

5 Qy.b4 1 Py.b3 5 qy.b4


fy = + +
384 EIx 8 EIx 384 EIx

= 0.123 + 0.004 + 0.036


= 0.163 cm

Ambil Maksimalnya = 0.583 cm


fx = 0.583 cm < 2.000 cm Jadi Profil Dapat Digunakan!
Cm3
STRUKTUR BAJA

4. PERHITUNGAN KUDA - KUDA

a. Beban Mati
1. Berat Kuda - kuda
Rumus Penaksiran :
P = ( L + 2 ) L.b s/d ( L + 5 ) L.b

Karena L = 17.2 m maka diambil


P = ( L + 3 ) L.b
= ( 17.2 + 3 ) 17.2 x 4
= 1389.760 Kg

Sehingga untuk beban di titik buhul diambil Pr = P / n+1


dimana n = Jumlah titik buhul = 5
P 1389.760
Pr = = = 347.440 Kg
n-1 4

Sedang pada titik ujung menerima beban :


P = 1/2Pr = 173.720 Kg P
P
2. Berat Atap 1/2P+OVER STEK
P = G x AC x b
= 50 x 4.53790 x 4 ###
= 907.579 Kg

Diambil jarak OverStek d = 0.8 m


Jadi beban atap pada bentang tersebut adalah
P=Gxdxb
= 50 x 0.8 x 4
= 160.000 Kg

Sehingga beban total di titik A = H = 1/2 berat atap AC + berat atap overStek
P = 453.790 + 160.000
= 613.790 Kg

3. Berat Gording
P=qxb Untuk titik A,H = 2P = 150.400 Kg
= 18.8 x 4 Untuk titik C dan F = 3P = 225.600 Kg
= 75.200 Kg Untuk titik E = 4P = 300.800 Kg

C F

A
REKAPITULASI BEBAN KONSTRUKSI :
Titik Buhul A,H C dan F E
Beban Kuda2x 173.720 347.440 347.440
Beban Atap 613.790 907.579 907.579
Beban Gording 150.400 225.600 300.800
TOTAL 937.910 1480.619 1555.819

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

b. Beban Angin
1/2 P 1/2 P

P P

E
1/2 P + OVER
C F 1/2 P + OV

A
Tekanan Angin(P)= 25 Kg/m2
1. Koefisien tekanan angin (c1) =0,02a - 0,4 a= 18.63458
= -0.02731
Sehingga beban angin tekan = P x c1 x b x AC
= 25 x -0.02731 x 4 x 4.538
= -12.392 Kg
Pada titik E = 1/2 x -12.39
= -6.196 Kg

Pada OverStek beban angin tekan = P x c1 x b x d


= 25 x -0.02731 x 4 x 0.8
= -2.185 Kg

Sehingga beban angin di titik A = 1/2 beban angin tekan bentang AC + beban OverStek
= -6.196 + -2.185
= -8.381 Kg

2. Koefisien angin hisap ( c2 ) = -0.4


Sehingga beban angin hisap = P x c2 x b x AC
= 25 x -0.4 x 4 x 4.538
= -181.516 Kg

Pada titik E = 1/2 x ( -181.52 )


= -90.76 Kg

Pada OverLapping beban angin hisap = P x c2 x b x d


= 25 x -0.4 x 4x 0.8
= -32.000 Kg

Sehingga beban angin pada titik H = 1/2 beban angin hisap bentang FH + beban Stek
= -90.7579 + ( -32.000 )
= -122.76 Kg

c. Beban Tak Terduga

Beban pada tiap titik buhul adalah


P = 100 Kg ( sesuai PMI )

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

5. MENGHITUNG GAYA - GAYA BATANG


P3
a. Akibat Beban - Beban Mati

P2 E P2
4 8
C F
P1 P1

###
5 7 9
1 12
3 11 H
11.50o
A

VA 2 B 6 D 10 G 13 VH

4.3 m 4.3 m 4.3 m 4.3 m

P1 = 937.910 Kg
P2 = 1480.619 Kg
P3 = 1555.819 Kg

2P1 + 2P2 + P3 1875.819 + 2961.238 + 1555.819


VA = V H = = = 3196.438 Kg
2 2

TITIK A
SV = 0
S1
S1 Sin a = P1 - VA
P1 0.320 S1 = -2258.529
S1 = -7068.254 kg (Tekan)

A a SH = 0
S2
S2 = - S1 Cos a
S2 = - ( S1 Cos a )
VA = - ( -7068.25 x 0.94758 )
= 6697.706 kg (Tarik)

TITIK B
SH = 0
S6 = S 2
S6 = 6697.706 kg (Tarik)
S3
S6 SV = 0
S2 S3 = 0.000 Kg
B

TITIK C
SV = 0
P2 S4 Sin a - S5 Sin b = P2 + S3 + S1 Sin a
S4
0.32 S4 - 0.319531 S5 = -777.9096 ………….(1)

C
a SH = 0
b
a S4 Cos a + S5 Cos b = S1 Cos a
0.948 S4 + 0.947576 S5 = -6697.71 ………….(2)
S1 S5

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

S3
Eliminasi persamaan (1) dengan (2) :
0.320 S 4 - 0.320 S5 = -777.910 0.948 0.303 S4 - 0.303 S5 = -737.128
0.948 S4 + 0.948 S5 = -6697.706 0.320 0.303 S4 + 0.303 S5 = -2140.127 +
0.606 S4 = -2877.255
S4 = -4751.394 Kg
Subtitusi ke persamaan (2) akan diperoleh (Tekan)
S5 = -2316.861 Kg (Tekan)

TITIK E

P3
SH = 0
S8 Cos a = S4 Cos a
S8 = S4
E
S8 = -4751.394 Kg (Tekan)
a a
SV = 0
S4 S8
S7 = - ( P3 + S4 Sin a + S8 Sin a )
= - 1480.619 Kg (Tarik)
S7

TITIK D
SV = 0
S7 S9 Sin b = - ( S7 + S5 Sin b )
S5 S9
0.320 S9 = -740.310
S9 = -2316.861 Kg (Tekan)

b b S10
S6
D

SH = 0
S10 = S6 +S5 Cos b - S9 Cos b
S10 = 6697.706 Kg (Tarik)

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

b. Akibat Beban Angin


P3 P4
1. Angin Kiri
P2 E
P5
4 8
C F
P1 P6

###
7
1 5 9 12
A 3 11 H
ao
HA 2 6 D 10 G 13
B
VA VH

4.3 m 4.3 m 4.3 m 4.3 m

a = o
18.63458488
Cos a = 0.948 P1 = -8.381 Kg P3 = -6.196 Kg
Sin a = 0.320 P2 = -12.392 Kg P4 = 90.758 Kg

P5 = 181.516 Kg
P6 = 122.758 Kg

S MH = 0

17.2 VA = { P1 x 17.2 + P2 x 12.9 + (P3 - P4) x 8.6 - P5 x 4.3 }x


Cos a - { ( P2 + P5 ) x 1.45 + ( P3 + P 4 ) x 2.90 } x
Sin a
= { -144.149 + -159.86 + ( -96.954 ) x 8.6 - 780.5181 } x 0.9476
- { 169.124 x 1.45 + 84.56 x 2.90 }x 0.3195
17.2 VA = -1974.481
VA = -114.795 Kg

S MA = 0

17.2 VH = { P2 x 4 ( P 3 - P4 ) x 9 - P5 x 12.90 - P6 x 17.2 } x


Cos a + { ( P2 + P 5 ) x 1.45 + ( P3 + P 4 ) x 2.90 }
x Sin a
= { -53.2866 + ( -96.954 ) x 9 - 2341.55433 - 2111.436 } x 1.4500
0.9476 + { ( 169.12 ) x 1.45 + ( 84.5618 ) x 2.90 } x
0.3195
17.2 VH = -4903.415
VH = -285.082 Kg

SH=0
HA = ( P1 + P2 + P3 + P4 + P5 + P6 ) x Sin a
= 368.0626 x 0.3195
HA = 117.608 Kg

Kontrol
SV=0
VA + VH + ( P4 + P5 + P6 ) x Cos a = ( P1 + P2 + P3 ) x Cos a

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

-114.795 + ( -285.082 ) + ( 395.032 ) x 0.948 = -26.969 x 0.948

-25.555 = -25.555 (Oke!)

TITIK A
SV = 0
S1 Sin a = P1 Cos a - VA
0.320 S1 = -7.94142 - -114.795
P1 S1
= 106.854
S1 = 334.4086 Kg (Tarik)
A
a S2
HA SH = 0
S2 = HA - ( S1 Cos a + P1 Sin a )
VA
= -196.592 Kg (Tekan)

TITIK B
SV=0
S3 = 0.000 Kg

S3
SH=0
S6 S6 = S2
S2
B = -196.592 Kg (Tekan)

TITIK C
SH=0
S4 Cos a + S5 Cos b = S1 Cos a - P2 Sin a
P2 S4 0.948 S4 + 0.948 S5 = 320.837 …………..(3)

C
a SV=0
a b S4 Sin a - S5 Sin b = S3 + S1 Sin a + P2 Cos a
0.320 S4 - 0.3195 S5 = 95.111 …………..(4)
S1
S3 S5

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

Eliminasi persamaan (3) dengan (4) :


0.948 S4 + 0.948 S5 = 320.837 0.320 0.303 S4 + 0.303 S5 = 102.518
0.320 S4 - 0.320 S5 = 95.111 0.948 0.303 S4 - 0.303 S5 = 90.125 +

0.606 S 192.643
4 =
S4 = 318.123 Kg
(Tarik)
Subtitusi ke persamaan (3) akan diperoleh
S5 = 20.464 Kg (Tarik)

TITIK E
SH=0

P3 P4 S8 Cos a = S4 Cos a - P3 Sin a - P4 Sin a


0.948 S8 = 301.446 - -1.98 - 29.000
S8 = 289.608 Kg (Tarik)
E
a a
SV=0
S7 = P4 Cos a - P3 Cos a - S4 Sin a - S8 Sin a
S4 S8 = 86.000 - -5.871 - 101.65
- 92.539
S7 = -102.318 Kg (Tekan)
S7
TITIK D

S7 SV=0
S5 S9 S9 Sin b = ( - S7) - S5 Sin b
0.320 S9 = ( 102.318 ) - 6.539
= 95.779
S9 = 299.749 Kg (Tarik)
b b S10
S6
D SH=0
S10 = S6 + S5 Cos b - S9 Cos b
= -196.592 + 19.39125 - 284.034
S10 = -461.235 Kg (Tekan)

TITIK F
SH=0
S8 S12 Cos a = S8 Cos a + S9 Cos b - P5 Sin a
P5 0.948 S12 = 274.426 + 284.0345 - 58
F = 500.460
a S12 = 528.148 Kg (Tarik)
b a
SV=0
S11 = P5 Cos a + S8 Sin a - S9 Sin b - S12 Sin a
S9 = 172 + 92.539 - 95.78
S11 S12 - 168.760
S11 = 0.000 Kg

TITIK G
SV=0
S11 = 0.000 Kg

S11 SH=0
S13 S13 = S10
S10 = -461.235 Kg (Tekan)
G

TITIK H
Kontrol
S12
P6 SV=0
VH = ?- ( P6 Cos a + S12 Sin a )
-285.08226 = -285.08226 (Oke!)
a
S13 H SH=0
P6 Sin a = S13 + S12 Cos a
VH 39.22500 = 39.22500 (Not!)

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
2. Angin Kanan

P3 P4

P2 E P5
4 8

C F

###
P1 P6
1 5 7 9 12
A 3 11 H
20,52o
HA 10 13
VA 2 B 6 D G VH

4.3 m 4.3 m 4.3 m 4.3 m

P1 = 122.758 Kg P4 = -6.196 Kg
P2 = 181.516 Kg P5 = -12.392 Kg
P3 = 90.758 Kg P6 = -8.381 Kg

Seperti pada perhitungan perletakan akibat beban angin kiri maka


akibat beban angin kanan akan diperoleh

VA = -285.082 Kg
VH = -114.795 Kg
HA = 117.608 Kg

TITIK A
SV=0
P1 S1
S1 Sin a = - ( VA + P1 Cos a )
0.320 S1 = - ( -168.760 )
A S1
a S2 = 528.148 Kg (Tarik)
S2 SH=0
HA
VA S2 = P1 Sin a - S1 Cos a - HA
= -578.843 Kg (Tekan)

TITIK B
SV=0
S3 = 0.000 Kg
S3
S6 SH=0
S2 S6 = S2
B
= -578.843 Kg (Tekan)

TITIK C
P2 S4 SV=0
S4 Sin a - S5 Sin b = S1 Sin a + S3 - P2 Cos a
C 0.320 S4 - 0.320 S5 = -3.240 …………(5)
a
a b
SH=0
S4 Cos a + S5 Cos b = S1 Cos a + P2 Sin a
S1 0.948 S4 + S
0.948 5 = 558.460 …………(6)
S3 S5

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

Eliminasi persamaan (5) dengan (6) :


0.320 S4 - 0.320 S5 = -3.240 0.948 0.303 S4 - 0.303 S5 = -3.070
0.948 S 4 + 0.948 S5 = 558.460 0.320 0.303 S4 + 0.303 S5 = 178.446 +
0.606 S4 = 175.375
S4 = 289.608 Kg
(Tarik)
Subtitusi ke persamaan (6) akan diperoleh
S5 = 299.749 Kg (Tarik)

TITIK E
SH=0

P3 P4 S8 Cos a = P3 Sin a + P4 Sin a + S4 Cos a


0.948 S8 = 301.446
E S8 = 318.123 Kg (Tarik)
a a SV=0

S7 = P3 Cos a - P4 Cos a - S4 Sin a


S4 S8
- S8 Sin a
S7 = -102.318 Kg (Tekan)

TITIK D
SV=0
S5 S7 S9 S9 Sin b = ( - S7) - S5 Sin b
0.320 S9 = ( 102.318 ) - 95.779
= 6.539
S9 = 20.464 Kg (Tarik)
b b S10
S6
D SH=0
S10 = S6 + S5 Cos b - S9 Cos b
= -578.843 + 284.034 - 19.391
S10 = -314.200 Kg (Tekan)

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
TITIK F
SH=0
S8 S12 Cos a = S8 Cos a + S9 Cos b + P5 Sin a
0.948 S12 = 301.446 + 19.391 + -3.9597
P5
= 316.877
F
a S12 = 334.409 Kg (Tarik)

b a
SV=0
S11 = S8 Sin a - S9 Sin b - S12 Sin a - P5 Cos a
= 101.650 - 6.539 - 106.854
S9 S12 - -11.743
S11 S11 = 0.000 Kg

TITIK G
SV=0
S11 = 0.000 Kg
S11
S13 SH=0
S10 S13 = S10
G
= -314.200 Kg (Tekan)

TITK H
Kontrol
S12
SV=0
P6
VH + S12 Sin a =? P6 Cos a
a
S13 -114.795 + 106.854 = ? -7.941
H
-7.941 = -7.941 (Oke!)
VH
SH=0
S13 = - ( S12 Cos a + P6 Sin a )
-314.200 = -314.200 (Oke!)

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
c. Akibat Beban Tak Terduga

P P
E
4 8
F

2.9 m
C
P P
7
1 5 9 12
3 11 H
28,67o
A
2 B 6 D 10 G 13
VA VH

4.3 m 4.3 m 4.3 m 4.3 m

P = 100 Kg

SP 500
VA = VH = = 250 Kg
2 2

TITIK A
S1
SV=0
P S1 Sin a = P - VA
0.320 S1 = -150.000
S1 = -469.438 Kg (Tekan)
a
A S2 SH=0
S2 = - ( S1 Cos a )

VA = 444.828 Kg (Tarik)
TITIK B
SV=0

S3 = 0.000 Kg
S3
S6 SH=0
S2
B S6 = S2
= 444.828 Kg (Tarik)
TITIK C
P
SH=0
S4 Cos a + S5 Cos b = S1 Cos a
0.948 S4 + 0.948 S5 = -444.828 …(7)
S4
C a
a SV=0
b
S4 Sin a - S5 Sin b = P + S1 Sin a + S3
S1 0.320 S4 - 0.320 S5 = -50.000 …(8)
S5
S3

Eliminasi persamaan (7) dengan (8) :

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

0.948 S4 + 0.948 S5 = -444.828 0.320 0.303 S4 + 0.303 S5 = -142.136


0.320 S4 - 0.320 S5 = -50.000 0.948 0.303 S4 - 0.303 S5 = -47.379 +
0.606 S4 = -189.515
S4 = -312.958 Kg
Subtitusi ke persamaan (7) akan diperoleh (Tekan)
S5 = -156.479 Kg (Tekan)

TITIK E
P SH=0
S8 Cos a = S4 Cos a
S8 = S4
= -312.958 Kg (Tekan)
E
a a
SV=0
S7 = - ( P + S4 Sin a + S8 Sin a )
S4 S8 = 100 Kg (Tarik)

S7

TITIK D

S7 SV=0
S5 S9 S9 Sin b = - ( S7 + S5 Sin b )
0.320 S9 = -50.000
S9 = -156.479 Kg (Tekan)
b b
S6 S10 SH=0
D
S10 = S6 + S5 Cos b - S9 Cos b
S10 = 444.828 Kg (Tarik)

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


REKAPITULASI GAYA-GAYA BATANG
GAYA BATANG(Kg)
PANJANG
JENIS NOMOR
BEBAN MATI (M) BEBAN TAK TERDUGA (T) ANGIN KIRI (Kr) ANGIN KANAN (Kn) KOMBINSI HARGA EKSTRIM BATANG(
BATANG BATANG
m)
TEKAN(-) TARIK(+) TEKAN(-) TARIK(+) TEKAN(-) TARIK(+) TEKAN(-) TARIK(+) (Mt + Td) (Mt + Kr) (Mt + Kn) (Tekan) (Tarik)

1 -7068.254 0 -469.438 0 0 334.409 0 528.148 -7537.692 -6733.846 -6540.106 4.538

4 -4751.394 0 -312.958 0 0 318.123 0 289.608 -5064.352 -4433.270 -4461.785 4.538


ATAS

-7537.692 -
8 -4751.394 0 -312.958 0 0 289.608 0 318.123 -5064.352 -4461.785 -4433.270 4.538

12 -7068.254 0 -469.438 0 0 528.148 0 334.409 -7537.692 -6540.106 -6733.846 4.538

2 0 6697.706 0 444.828 -196.592 0 -578.843 0 7142.534 6501.114 6118.863 4.300


BAWAH

6 0 6698 0 444.828 -196.592 0 -578.843 0 7142.534 6501.114 6118.863 4.300


7142.534
10 0 6698 0 444.828 -461.235 0 -314.200 0 7142.534 6236.471 6383.507 4.300

13 0 6698 0 444.828 -461.235 0 -314.200 0 7142.534 6236.471 6383.507 4.300

3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1.450
DIAGONAL

5 -2316.861 0 -156.479 0 20.464 0 0.000 299.749 -2473.340 -2296.397 -2017.112 4.538

7 0 1480.619 0 100.000 -102.318 0 -102.318 0 1580.619 1378.301 1378.301 -2473.340 1580.619 2.90

9 -2316.861 0 -156.479 0 0 299.749 20.464 0 -2473.340 -2017.112 -2296.397 4.538

11 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1.450

sumber : Hasil perhitungan gaya batang akibat beban-beban yang bekerja 50


STRUKTUR BAJA
6. PERHITUNGAN DIMENSI BATANG
1. Batang Atas
Pmax = 7537.7 Kg = 7.54 ton (tekan)
Baja ST 37 dengan sd = 3192 Kg/cm2
Ltekan = 4.538 m = 453.790 cm
Imin = 1.69 x Pmax x (Ltekan)2
= 1.69 x 7.538 x 20.593
= 262.322 cm4

Untuk 1 profil, Imin = 1/2 x( 262.322 )


= 131.161 cm4

Dari tabel baja profil yang memenuhi adalah 75 x 75 x 8


dengan data:
Y
t Ix = Iy = 117.800 cm4
ix = iy = 2.260 cm
F = 23 cm2
a = 1 cm (plat simpul)
t = 8 = 0.8 cm
X d X b = 75 mm = 7.5 cm
W = 7.5 cm
e = 2.09 cm
dL = 1.1 cm (diameter lubang)
b Y b Jadi diameter baut (menurut PPBBI )
d = dL - 1 mm (baut hitam)
d= 1 cm

Kontrol Tekuk
Untuk sumbu lewat bahan ( sumbu x-x )
Ltekan 453.8
lx = = = 200.79 ~ 201
ix 2.260

Dari tabel x-a -sxx diperoleh ax = 0.159


sxx = ax x sd = 0.159 x 3192 = 507.53 Kg/cm2
P = ax x 2F x sd = 23346.288 > 7537.692
P 7537.691837
st = = = 163.86 Kg/cm2 < 507.53 Kg/cm2 Ok!!
2F 46
Untuk sumbu bebas bahan( sumbu y-y )
Iyfiktif 2 ( Iy + FC )
2
= C = e + 1/2a
= 2.59 cm
= 2 ( 117.80 + 23 x 2.59 2) = 544.173 cm4
0,9xIyfiktif 489.76 1/2
iyfiktif = ( )1/2 = ( ) = 3.263 cm
2F 46.00
Ltekan 453.8
lx =
iyfiktif
= = 139.073 ~ 139
3.263

Dari tabel untuk x - a - sxx diperoleh ayfiktif = 0.331


ax 0.159
a1 = ay = = 0.480
fiktif 0.331

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
Dari tabel x - a - sxx diperoleh ly1 = 93
Lmedan = ly1 x iy = 93 x 2.260
= 210.18 cm
Ltekan 453.79
Banyaknya medan = = = 2.159 = 3 (dibulatkan keganjil)
Lmedan 210.18

Maka untuk setiap 3 medan


dibuat 2 plat koppel
Ltekan 453.7896
Jarak plat koppel dengan tepi batang ( Lki ) = = = 151.263 cm
medan 3

Kontrol untuk banyaknya medan

Lki 151.263
ly1 = = = 66.931 ~ 67
iy 2.260
Dari tabel diperoleh ay1 = 0.802
ayfiktif x ay1 > ax
0.331 x 0.802 > 0.159
0.265 > 0.159 oke!!

stk = ayfiktif x ay1 x sd


= 0.331 x 0.802 x 3192
= 847.355 Kg/cm2

P 7537.6918366
st = = = 163.863 < 847.35 oke!!
2F 46

2. Batang Bawah
Pmax = 7142.534 Kg (tarik)
Lk = 4.300 m
sd = 3192 Kg/cm2

Pmax 7142.534
Fnetto = = = 2.238 cm2
sd 3192

Fbruto = 1.2 x Fnetto = 1.2 x 2.238 = 2.685 cm2

Digunakan profil baja 40 x 40 x 4 F = 23 cm2

Pmax 7142.534
s ytd = = = 310.54 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2 oke!!
F 23

3. Batang Diagonal
Pmax = 2473.34 Kg = 2.473 ton (tekan)
sd = 3192 Kg/cm2
Ltekan = 4.538 m = 453.8 cm
Imin = 1.69 x Pmax x (Ltekan)2
= 1.69 x 2.473 x 20.593
= 86.076 cm4 `

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
Untuk 1 profil, Imin = 1/2 x( 86.076 )
= 43.038 cm4
Profil yang memenuhi : 75 x 75 x 6
dengan data:
Ix = Iy = 92.2 cm4
ix = iy = 2.300 cm
F = 17.46 cm2
a = 1 cm (plat simpul)
t = 6 = 0.6 cm
W = 7.5 cm
b = 75 mm = 7.5 cm
e = 1.85 cm

Kontrol Tekuk
Untuk sumbu lewat bahan ( sumbu x-x )
Ltekan 453.790
lx = = = 197.30 ~ 197
ix 2.300

Dari tabel x-a -sxx diperoleh ax = 0.118


sxx = ax x sd = 0.118 x 3192 = 376.66 Kg/cm2
P = ax x 2F x sd = 13152.8275 > 2473.34
P 2473.339833
st = = = 70.83 Kg/cm2 < 376.66 Kg/cm2 Ok!!
2F 34.92
Untuk sumbu bebas bahan( sumbu y-y )
Iyfiktif = 2 ( Iy + FC2 ) C = e + 1/2a
= 2.35 cm
= 2 ( 92.2 + 17.46 x 2.35 2) = 377.246 cm4
0,9xIyfiktif 339.52 1/2
iyfiktif = ( )1/2 = ( ) = 3.118 cm
2F 34.92
Ltekan 453.790
lx =
iyfiktif
= = 145.532 ~ 146
3.118

Dari tabel untuk x - a - sxx diperoleh ayfiktif = 0.258


ax 0.118
a1 = ay = = 0.457
fiktif 0.258

Dari tabel x - a - sxx diperoleh ly1 = 96


Lmedan = ly1 x iy = 96 x 2.300
= 220.80 cm
Ltekan 453.790
Banyaknya medan = = = 2.055 = 3 (dibulatkan keganjil)
Lmedan 220.80

Maka untuk setiap 3 medan dibuat 2 plat koppel


Ltekan 453.7896
Jarak plat koppel dengan tepi batang ( Lki ) = = = 151.263 cm
medan 3

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
Kontrol untuk banyaknya medan

Lki 151.263
ly1 = = = 65.767 ~ 66
iy 2.300
Dari tabel diperoleh ay1 = 0.728
ayfiktif x ay1 > ax
0.258 x 0.728 > 0.118
0.188 > 0.118 oke!!

stk = ayfiktif x ay1 x sd


= 0.258 x 0.728 x 3192
= 599.53 Kg/cm2

P 2473.3398331
st = = = 70.829 < 599.53 oke!!
2F 34.92

4. Batang Diagonal Tegak ( 3 ; 7 ; 11 )


Pmax = 1580.619 Kg (tarik)
Lk = 2.900 m
sd = 3192 Kg/cm2

Pmax 1580.619198
Fnetto = = = 0.495 cm2
sd 3192

Fbruto = 1.2 x Fnetto = 1.2 x 0.495 = 0.594 cm2

Digunakan profil baja 30 x 30 x 3 F = 23 cm2

Pmax 1580.6191976
s ytd = = = 68.72 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2 oke!!
F 23

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
8. PERHITUNGAN PLAT KOPPEL

z 1. Batang Atas

t =1 cm P = 7537.692 Kg

75 x 75 x 8

F = 23 cm2
Ix = Iy = 117.8 cm4
e = 2.09 cm
w = 7.5 cm
w a w a = 1 cm
d = 1 cm

2d

5d

2d

Perhitungan baut :

dimana t = 0,6s = 0.6 x 3192


= 1915.2 Kg/cm2

dimana sm=1,5s = 1.5 x 3192


= 4788 Kg/cm2

Tinjau geser : P/n = 2( p/4.d2.t ) = 2( p/4x 1 2


x 1915.2 )= 3008.389 Kg
Tinjau melesak : P/n = d.t.sm = 1 x 1 x 4788 = 4788.000 Kg

P 7537.692
n = = = 2.51 ~ 5
Pmin 3008.3891

Ukuran plat koppel

l = 9d = 9 x 1 = 9.0 cm z = 2w + a = 16.0 cm
t = 1 cm Lki = 151.26 cm
c = 5d = 5 x 1 = 5.0 cm syarat, Dmax = 1,5%x P
= 113.065 Kg

Momen statis terhadap sumbu y - y


S = F x z/2 = 23 x 8 = 184 cm3
I = 2( Iy + F(z/2) )
2
= 2 ( 117.8 + 1472 ) = 3179.6 cm4
SxDxLki 393360.51
V = = = 123.71383 Kg
I 3179.6000

Untuk satu baut, V/2 = 61.8569 Kg


Plat koppel seimbang jika, V.z = N.c
Vxz 1979.42135 = untuk satu baut, N/2 = 197.9421 Kg
N = = 395.8843 Kg
c 5.0

R = ( ( V/2 )2 + ( N/2 )2)1/2 = ( 3826.2782 + 39181.089 )1/2 = 207.3822 Kg

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

Kontrol kekuatan baut :

Terhadap geser ; R 207.382


tt = = = 264.0472 Kg/cm2 < 1915.2 Kg/cm2
1/4od2 0.785
oke!
Terhadap melesak : R 207.382
tm = = = 207.3822 Kg/cm 2
< 4788 kg/cm2
txd 1
oke!
Kontrol plat koppel
Fnetto = t ( l - 2d ) = 1 ( 9.0 - 2 ) = 7 cm2
Flubang = 1/4od2 = 0.785 cm2
Itotal = 1/12 x t x l3 = 60.75 cm4

Ilubang = 2Flubang(1/2c)
2
= 9.8 cm4
Inetto = Itotal - Ilubang = 50.9 cm4
Inetto 50.9
Wnetto = = = 11.318 cm3
1/2l 4.5

terhadap geser :

V 123.714
tgeser = = = 17.673 Kg/cm2
Fnetto 7

tmax = 3/2 tgeser = 26.51 Kg/cm2 < 1915.2 Kg/cm2 oke!

terhadap momen :

M N/2 x c 989.71
sytd = = = = 87.4431 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2 oke!
wnetto wnetto 11.318

tegangan ideal :

sid = ( ( sytd )2 + 3( tmax )2 )1/2 = ( 7646.3 + 2108.4 )1/2


= 98.766 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2 oke!

2. Batang Diagonal

P = 2473.340 Kg

75 x 75 x 6

F = 17.46 cm2
Ix = Iy = 92.2 cm4
e = 1.85 cm
w = 7.5 cm
d = 1 cm
a = 1 cm

Perhitungan baut :

dimana t = 0,6s = 0.6 x 3192


= 1915.2 Kg/cm2

dimana sm=1,5s = 1.5 x 3192


= 4788 Kg/cm2

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

Tinjau geser : P/n = 2( p/4.d2.t ) = 2( o /4x 1 2


x 1915.2 )= 3008.389 Kg
Tinjau melesak : P/n = d.t.sm = 1 x 1 x 4788 = 4788.000 Kg

P 2473.340
n = = = 0.82 ~ 2
Pmin 3008.3891

Ukuran plat koppel

l = 9d = 9 x 1 = 9.0 cm z = 2w + a = 16.0 cm
t = 1 cm Lki = 151.26 cm
c = 5d = 5 x 1 = 5.0 cm syarat, Dmax = 1,5%x P
= 37.100 Kg

Momen statis terhadap sumbu y - y


S = F x z/2 = 17.5 x 8 = 139.68 cm3
I = 2( Iy + F(z/2) )
2
= 2 ( 92.2 + 1117.44 ) = 2419.28 cm4
SxDxLki 97983.415
V = = = 40.501064 Kg
I 2419.2800

Untuk satu baut, V/2 = 20.2505 Kg


Plat koppel seimbang jika, V.z = N.c
Vxz 648.017032 = untuk satu baut, N/2 = 64.8017 Kg
N = = 129.6034 Kg
c 5.0

R = ( ( V/2 )2 + ( N/2 )2)1/2 = ( 410.08406 + 4199.2607 )1/2 = 67.8922 Kg

Kontrol kekuatan baut :

Terhadap geser ; R 67.892


tt = = = 86.4430 Kg/cm2 < 1915.2 Kg/cm2
1/4od2 0.785
oke!
Terhadap melesak : R 67.892
tm = = = 67.8922 Kg/cm 2
< 4788 kg/cm2
txd 1
oke!
Kontrol plat koppel
Fnetto = t ( l - 2d ) = 1 ( 9.0 - 2 ) = 7 cm2
Flubang = 1/4od2 = 0.785 cm2
Itotal = 1/12 x t x l3 = 60.75 cm4
Ilubang = 2Flubang(1/2c)
2
= 9.8 cm4
Inetto = Itotal - Ilubang = 50.9 cm4
Inetto 50.9
Wnetto = = = 11.318 cm3
1/2l 4.5

terhadap geser :

V 40.5011
tgeser = = = 5.7859 Kg/cm2
Fnetto 7

tmax = 3/2 tgeser = 8.6788 Kg/cm2 < 1915.2 Kg/cm2 oke!

terhadap momen :

M N/2 x c 324.01
sytd = = = = 28.6269 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2 oke!
wnetto wnetto 11.318

tegangan ideal :

sid = ( ( sytd )2 + 3( tmax )2 )1/2 = ( 819.497 + 225.96 )1/2

= 32.334 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2 oke!

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
9. PERHITUNGAN JUMLAH BAUT

Syarat kekuatan baut :


a. Akibat geser : P/n
t = < t
F

dimana t = 0,6s = 0.6 x 3192


= 1915.2 Kg/cm2

b. Akibat melesak : P/n


s = < sm
Fm

dimana sm=1,5s = 1.5 x 3192


= 4788 Kg/cm2

F = Luas penampang baut


Fm = Luas penampang melesak

Titik Kumpul C

4 Batang 1
P = 7537.692 Kg
1 5 Profil 75 x 75 x 8
d = 1 cm
t = 0.8 cm

P/n = 2( p/4.d2.t ) = 2( p/4x 1 2


x 1915.2 )= 3008.389 Kg
P/n = d.t.sm = 1 x 0.8 x 4788 = 3830.4 Kg

P 7537.692
n = = = 2.50556 3 buah
Pmin 3008.38913

Batang 5
P = 2296.397 Kg
Profil 75 x 75 x 6
d = 1 cm
t = 0.6 cm

P/n = 2( p/4.d2.t ) = 2( p/4x 1 2


x 1915.2 )= 3008.389 Kg
P/n = d.t.sm = 1 x 0.6 x 4788 = 2872.8 Kg

P 2296.397
n = = = 0.79936 1 buah
Pmin 2872.8

Batang 4
P = 5064.352 Kg
Profil 75 x 75 x 8
d = 1 cm
t = 0.8 cm

P/n = 2( p/4.d2.t ) = 2( p/4x 1 2


x 1915.2 )= 3008.389 Kg
P/n = d.t.sm = 1 x 0.8 x 4788 = 3830.4 Kg

P 5064.352
n = = = 1.68341 2 buah
Pmin 3008.38913

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

Titik Kumpul D

Batang 6
7 P = 7142.534 Kg
5 9
Profil 75 x 75 x 6
10 d =
6 1 cm
t = 0.6 cm

P/n = ( p/4.d2.t ) = ( p/4x 1 2


x 1915.2 )= 1504.195 Kg
P/n = d.t.sm = 1 x 0.6 x 4788 = 2872.8 Kg

P 7142.534
n = = = 4.74841 5 buah
Pmin 1504.19456

Batang 7
P = 1580.619 Kg
Profil 30 x 30 x 3
d = 1 cm
t = 0.3 cm

P/n = ( p/4.d2.t ) = ( p/4x 1 2


x 1915.2 )= 1504.195 Kg
P/n = d.t.sm = 1 x 0.3 x 4788 = 1436.4 Kg

P 1580.619
n = = = 1.1004 2 buah
Pmin 1436.4

Batang 9
P = 2296.397 Kg
Profil 30 x 30 x 3
d = 1 cm
t = 0.3 cm

P/n = 2( p/4.d2.t ) = 2( p/4x 1 2


x 1915.2 )= 3008.389 Kg
P/n = d.t.sm = 1 x 0.3 x 4788 = 1436.4 Kg

P 2296.397
n = = = 1.59872 2 buah
Pmin 1436.4

Batang 10
P = 7142.534 Kg
Profil 40 x 40 x 4
d = 1 cm
t = 0.4 cm

P/n = ( p/4.d2.t ) = ( p/4x 1 2


x 1915.2 )= 1504.195 Kg
P/n = d.t.sm = 1 x 0.4 x 4788 = 1915.2 Kg

P 7142.534
n = = = 4.74841 5 buah
Pmin 1504.19456

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
Batang 3
P = 0.000 Kg
Profil 30 x 30 x 3
d = 1 cm
t = 0.3 cm

P/n = 2( p/4.d2.t ) = 2( p/4x 1 2


x 1915.2 )= 3008.389 Kg
P/n = d.t.sm = 1 x 0.3 x 4788 = 1436.4 Kg

P 0.000
n = = = 0 0 buah
Pmin 1436.4

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
11. PERHITUNGAN LAS
1. Titik Simpul B

P1 = -7537.69 Kg
4 P3 = 0.000 Kg
P4 = -4433.27 Kg
1

SKETSA :
a
Q1

e2
P

e1

Q2
a

2a a
Lnetto
Lbruto

Batang 1

P = -7537.692 Kg
Profil 75 x 75 x 8
e1 = 2.09 cm t = 0.8 cm
b = 7.5 cm
e2 = 7.5 - 2.09 = 5.41 cm
o = 0,6x 3192 = 1915.2 Kg/cm2

Las bagian atas


P x e1 -7537.7 x 2.090
Q1 = = = -1050.25 Kg
2b 15.000

Q1 -1050.25
F1 = = = -0.548 cm2
o 1915

a = 0,7071t = 0.566 cm

F1 -0.548
L1 netto = = = -0.969 cm
a 0.566

L1 bruto = L1 netto + 3a
= -0.969 + 1.697 = 0.728 cm

Kontrol tegangan

Q1 -1050.252
oytd = = = -2551.604 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2 oke!
a.L1 bruto 0.412

Jadi panjang las = L1 bruto = 0.728 cm


Lebar las = a = 0.566 cm

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
Las bagian bawah
P x e2 -7538 x 5.410
Q2 = = = -2718.6 Kg
2b 15.000

Q2 -2718.6
F2 = = = -1.419 cm2
o 1915

a = 0,7071t = 0.566 cm

F2 -1.419
L2 netto = = = -2.509 cm
a 0.566

L2 bruto = L2 netto + 3a
= -2.509 + 1.697 = -0.812

Kontrol tegangan

Q1 -2718.594
oytd = = = 1040.088 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2 oke!
a.L2 bruto -0.460

Jadi panjang las = L2 bruto = -0.812 cm


Lebar las = a = 0.566 cm

Batang 3

P = 0.000 Kg
Profil 30 x 30 x 3
e1 = 1.85 cm t = 0.3 cm
b = 3 cm
e2 = 3 - 1.85 = 1.15 cm
o = 0,6x 3192 = 1915.2 Kg/cm2

Las bagian atas


P x e1 0.00 x 1.850
Q1 = = = 0.000 Kg
2b 6.000

Q1 0.000
F1 = = = 0.000 cm2
o 1915

a = 0,7071t = 0.212 cm

F1 0.000
L1 netto = = = 0.000 cm
a 0.212

L1 bruto = L1 netto + 3a
= 0.000 + 0.636 = 0.636

Kontrol tegangan

Q1 0.000
oytd = = = 0.000 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2 oke!
a.L1 bruto 0.135

Jadi panjang las = L1 bruto = 0.636 cm


Lebar las = a = 0.212 cm

Las bagian bawah


P x e2 0.00 x 1.150
Q2 = = = 0.000 Kg
2b 6.000

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

Q2 0.000
F2 = = = 0.000 cm2
o 1915

a = 0,7071t = 0.212 cm

F2 0.000
L2 netto = = = 0.000 cm
a 0.212

L2 bruto = L2 netto + 3a
= 0.000 + 0.636 = 0.636

Kontrol tegangan

Q1 0.000
oytd = = = 0.000 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2 oke!
a.L2 bruto 0.135

Jadi panjang las = L2 bruto = 0.636 cm


Lebar las = a = 0.212 cm

Batang 4

P = -4433.270 Kg
Profil 75 x 75 x 8
e1 = 2.09 cm t = 0.8 cm
b = 7.5 cm
e2 = 7.5 - 2.09 = 5.41 cm
o = 0,6x 3192 = 1915.2 Kg/cm2

Las bagian atas


P x e1 -4433.3 x 2.090
Q1 = = = -617.70 Kg
2b 15.000

Q1 -617.70
F1 = = = -0.323 cm2
o 1915

a = 0,7071t = 0.566 cm

F1 -0.323
L1 netto = = = -0.570 cm
a 0.566

L1 bruto = L1 netto + 3a
= -0.570 + 1.697 = 1.127

Kontrol tegangan

Q1 -617.702
oytd = = = -969.013 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2 oke!
a.L1 bruto 0.637

Jadi panjang las = L1 bruto = 1.127 cm


Lebar las = a = 0.566 cm

Las bagian bawah


P x e2 -4433.3 x 5.410
Q2 = = = -1598.93 Kg
2b 15.000

Q2 -1598.93
F2 = = = -0.835 cm2

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
F2 = = = -0.835 cm2
o 1915

a = 0,7071t = 0.566 cm

F2 -0.835
L2 netto = = = -1.476 cm
a 0.566

L2 bruto = L2 netto + 3a
= -1.476 + 1.697 = 0.221

Kontrol tegangan

Q1 -1598.933
oytd = = = 1051.580 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2 oke!
a.L2 bruto 0.125

Jadi panjang las = L2 bruto = 0.221 cm


Lebar las = a = 0.566 cm

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

2. Titik Simpul E

P9 = -2473.340 Kg
P11 = 0.000 Kg
P12 = -2473.340 Kg
9 12

11

Batang 9 = 12

P = -2473.340 Kg
profil 75 x 75 x 6
e1 = 1.85 cm t = 0.6 cm
b = 7.50 cm
e2 = 7.5 - 1.85 = 5.65 cm
o = 0,6x 3192 = 1915.2 Kg/cm2

Las bagian atas


P x e1 -2473.34 x 1.850
Q1 = = = -305.05 Kg
2b 15.000

Q1 -305.05
F1 = = = -0.159 cm2
o 1915

a = 0,7071t = 0.424 cm

F1 -0.159
L1 netto = = = -0.375 cm
a 0.424

L1 bruto = L1 netto + 3a
= -0.375 + 1.273 = 0.897

Kontrol tegangan

Q1 -305.045
oytd = = = -801.246 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2
a.L1 bruto 0.381

Jadi panjang las = L1 bruto = 0.897 cm


Lebar las = a = 0.424 cm

Las bagian bawah


P x e2 -2473.34 x 5.650
Q2 = = = -931.62 Kg
2b 15.000

Q2 -931.62
F2 = = = -0.486 cm2
o 1915

a = 0,7071t = 0.424 cm

F2 -0.486
L2 netto = = = -1.147 cm
a 0.424

L2 bruto = L2 netto + 3a

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
= -1.147 + 1.273 = 0.126

Kontrol tegangan

Q1 -931.625
oytd = = = 1490.391 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2
a.L2 bruto 0.054

Jadi panjang las = L2 bruto = 0.126 cm


Lebar las = a = 0.424 cm

Batang 7

P = 1580.619 Kg
Profil 30 x 30 x 3
e1 = 1.85 cm t = 0.3 cm
b = 3 cm
e2 = 3 - 1.85 = 1.15 cm
o = 0,6x 3192 = 1915.2 Kg/cm2

Las bagian atas


P x e1 1580.619 x 1.850
Q1 = = = 487.358 Kg
2b 6.000

Q1 487.358
F1 = = = 0.254 cm2
o 1915

a = 0,7071t = 0.212 cm

F1 0.254
L1 netto = = = 1.200 cm
a 0.212

L1 bruto = L1 netto + 3a
= 1.200 + 0.636 = 1.836

Kontrol tegangan

Q1 487.358
oytd = = = 1251.349 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2
a.L1 bruto 0.389

Jadi panjang las = L1 bruto = 1.836 cm


Lebar las = a = 0.212 cm

Las bagian bawah


P x e2 1580.619 x 1.150
Q2 = = = 302.95 Kg
2b 6.000

Q2 302.95
F2 = = = 0.158 cm2
o 1915

a = 0,7071t = 0.212 cm

F2 0.158
L2 netto = = = 0.746 cm
a 0.212

L2 bruto = L2 netto + 3a
= 0.746 + 0.636 = 1.382

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
Kontrol tegangan

Q1 302.952
oytd = = = 1033.330 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2
a.L2 bruto 0.293

Jadi panjang las = L2 bruto = 1.382 cm


Lebar las = a = 0.212 cm

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

3. Titik Simpul K

P8 = -5064.352 Kg
P10 = 7142.534 Kg
P13 = 7142.534 Kg
P14 = -5064.352 Kg
11
10 13

8 14

Batang 8 = 14

P = -5064.352 Kg
Profil 40 x 40 x 4
e1 = 1.28 cm t = 0.4 cm
b = 4 cm
e2 = 4 - 1.28 = 2.72 cm
o = 0,6x 3192 = 1915.2 Kg/cm2

Las bagian atas


P x e1 -5064.4 x 1.280
Q1 = = = -1620.6 Kg
b 4.000

Q1 -1620.59
F1 = = = -0.846 cm2
t 1915

a = 0,7071t = 0.283 cm

F1 -0.846
L1netto = = = -2.992 cm
a 0.283

L1bruto = L1netto + 3a
= -2.992 + 0.849 = -2.143

Kontrol tegangan

Q1 -1620.593
oytd = = = 2673.457 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2
a.L1bruto -0.606

oke! L1bruto
Jadi panjang las = = -2.143 cm
Lebar las = a = 0.283 cm

Las bagian bawah


P x e2 -5064.4 x 2.720
Q2 = = = -3443.8 Kg
b 4.000

Q2 -3443.8
F2 = = = -1.798 cm2
t 1915

a = 0,7071t = 0.283 cm

F2 -1.798
L2netto = = = -6.357 cm
a 0.283

L2bruto = L2netto + 3a
= -6.357 + 0.849 = -5.509

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA
Kontrol tegangan

Q1 -3443.759
oytd = = = 2210.195 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2
a.L2bruto -1.558

oke! L2bruto
Jadi panjang las = = -5.509 cm
Lebar las = a = 0.283 cm

Batang 10 = 13

P = 7142.534 Kg
Profil 75 x 75 x 6
e1 = 1.85 cm t = 0.6 cm
b = 7.5 cm
e2 = 7.5 - 1.85 = 5.65 cm
o = 0,6x 3192 = 1915.2 Kg/cm2

Las bagian atas


P x e1 7142.53 x 1.850
Q1 = = = 880.9 Kg
2b 15.000

Q1 880.91
F1 = = = 0.460 cm2
t 1915

a = 0,7071t = 0.424 cm

F1 0.460
L1netto = = = 1.084 cm
a 0.424

L1bruto = L1netto + 3a
= 1.084 + 1.273 = 2.357

Kontrol tegangan

Q1 880.912
oke! oytd = = = 880.958 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2
a.L1bruto 1.000

Jadi panjang las = L1bruto = 2.357 cm


Lebar las = a = 0.424 cm

Las bagian bawah


P x e2 7142.53 x 5.650
Q2 = = = 2690.4 Kg
2b 15.000

Q2 2690.4
F2 = = = 1.405 cm2
t 1915

a = 0,7071t = 0.424 cm

F2 1.405
L2netto = = = 3.311 cm
a 0.424

L2bruto = L2netto + 3a
= 3.311 + 1.273 = 4.584

Kontrol tegangan

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

Q1 2690.354
oytd = = = 1383.409 Kg/cm2 < 3192 Kg/cm2
a.L2bruto 1.945
oke!

Jadi panjang las = L2bruto = 4.584 cm


Lebar las = a = 0.424 cm

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

Kg
Kg
Kg
Kg

Kg/cm2 oke!

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

Kg/cm2 oke!

Kg/cm2 oke!

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


STRUKTUR BAJA

Kg/cm2 oke!

ALFIN BUDISANTOSO/ 1217 190 108


12. PERENCANAAN KOLOM

~ Beban aksial yang diterima :


Beban mati (A) = 3196.438 Kg
Beban tak terduga (B) = 100 Kg
Beban angin kiri (C) = -114.795 Kg
Beban angin kanan (D) = -285.082 Kg

~ Kombinasi pembebanan :
A+ B = 3196.438 + 100 = 3296.438 Kg
A+ C = 3196.438 - 114.795 = 3081.643 Kg
A+ D = 3196.438 - 285.082 = 2911.356 Kg
A+ B + C = 3196.438 + 100 - 114.795 = 3181.643 Kg

Diambil kombinasi pembebanan ekstrim (Ptk) = 3296.438 Kg

~ Beban momen = beban horisontal akibat angin x tinggi kolom


= 117.608 x 4
= 470.430 Kg.m

Dianggap kolom berupa jepit - sendi, K= 0.707


Panjang tekuk ( Ltk ) = Panjang kolom x K
= 400 x 0.707
= 282.843 cm

~ Momen inersia ;

n . Ptk . Ltk2 3.5 x 3296.438 x 282.843###


I = =
p2 . E p2 x 2100000

= 44.533 cm4

Untuk satu profil = 1/2 ( 44.533 ) = 22.266603 cm4

Direncanakan profil baja ganda siku sama kaki 75 x 75 x 8

Ix = Iy = 117.8 cm4
ix = iy = 2.26 cm3
F = 23 cm2
a = 1 cm (plat simpul)
t = 0.8 cm
W = 7.5 cm
b = 7.5 cm
e = 2.09 cm

~ Kontrol tekuk
Untuk sumbu lewat bahan ( sumbu x - x )
Ltk 282.843
lx = = = 125.1516 ~ 125
ix 2.26

Dari tabel x - a - sxx diperoleh ax = 0.115


sxx = ax x sd = 0.115 x 3192 = 367.08 Kg/cm2

P = ax x 2F x sd = 0.115 x 46 x 3192 = 16885.68 Kg

P 3296.438
st = = = 71.6617042 < 367.08 oke !
2F 46
Untuk sumbu bebas bahan ( sumbu y - y )

Iyfiktif = 2( Iy + FC2 ) C = e + 0,5a = 2.59 cm

= 2 ( 117.8 + 23 x 6.7081 )
= 544.1726 cm4

0,9xIyfiktif 489.75534
iyfiktif = = = 3.2629519 cm
2F 46

Ltk 282.84
lx =
iyfiktif
= = 86.68308 ~ 87
3.262952

Dari tabel x - a - sxx diperoleh ayfiktif = 0.304


ax 0.115
a1 = = = 0.378
ayfiktif 0.304

Dari tabel x - a - sxx diperoleh ly1 = 106


Lmedan = ly1 x iy
= 106 x 2.26 = 239.56 cm

Ltk 282.84
Banyaknya medan = = = 1.18068 ~ 2
Lmedan 239.56

Jarak plat koppel dengan tepi batang ( Lki )

Ltk 282.84
Lki = = = 141.4214 cm
medan 2

Kontrol untuk banyaknya medan

Lki 141.42
ly1 = = = 62.57582 ~ 63
iy 2.26
Dari tabel x - a - sxx diperoleh ay1 = 0.456

ayfiktif x ay1 > ax


0.304 x 0.456 > 0.115
0.13862 > 0.115 oke !

stk = ayfiktif x ay1 x sd


= 0.304 x 0.456 x 3192
= 442.4878 Kg/cm2

P 3296.438
st = = = 71.6617042 < 442.48781 oke !
2F 46
12. PERENCANAAN KOLOM
~ Beban aksial yang diterima :
Beban mati (A) = 2401.85 kg
Beban tak terduga (B) = 100 kg
Beban angin kiri (C ) = -267.642 kg
Beban angin kanan (D) = 101.773 kg

~ Kombinasi pembebaban :
A+ B = 2401.85 + 100 = 2501.85 kg
A+ C = 2401.85 + -267.642 = 2134.208 kg
A+ D = 2401.85 + 102 = 2503.623 kg
A+ B + C = 2401.85 + 100 + -268 = 2,234 kg

Diambil kombinasi pembebanan ekstrim (Ptk) = 2503.623

~ Beban momen = beban horisontal akibat angin x tinggi kolom


= 261.976 x 4
= 1047.904 kg

Dianggap kolom berupa jepit - sendi, K = 0,707


Panjang tekuk (Ltk) = Panjang kolom x K
= 300 x 0.707
= 212.132 cm

~ Momen inersia ;

n . Pk . Lk2 3.5 x 2503.623 x 212.132 2


Imin = = = 19.025 cm4
p2 . E p2 . 2100000

Digunakan baja I profil flens lebar DIN ---> profil I45


F = 232 cm2
Imin = 19.1 cm
Wx = 3740 cm3
Wy = 841 cm3

Hitung :
Lk 212.132
l = = = 11.10639
imin 19.100

Dari tabel diperoleh a = 0.992

MA = HA . Lk = 261.976 . 212.13
= 55573 kgcm

Untuk batang yang mengalami lentur bersama tekan :


sdx = sd . a
= 3192 . 0.992
= 3166.5 kg/cm2

D 261.976
t = F = 232 = 1.1292

sid = sdx2 ###


+ . t2

= 10026494 ###
+ . 1.2751

= 3166.5 kg/cm2

Kontrol sid < sijin


3166 < 3192 .............. Aman !!!
PERENCANAAN PONDASI

KOLOM

PLAT

Digunakan ukuran plat tebal (t) = 1 cm


panjang (h) = 25 cm
lebar (b) = 17.5 cm

Perhitungan tegangan :

P M dimana ; M = 2000000 Kg.cm


s =
F
+
W F = b .h = 17.5 x 25 = 438 cm2
W = 1/6 . bh2
= 1822.9 cm3
P = 24000 Kg

Sehingga :

24000 2000000
s =
437.5
+
1822.9167

s = 54.85714 + 1097.1429
x
smax = 1152.000 Kg/cm2
smin = -1042.29 Kg/cm2

menentukan besarnya x

x h-x
=
tmin tmax

x 25 - x x = 11.88 cm
=
1042.286 1152.000

Gaya yang dibutuhkan angker


Pangker = x .b . 1/2 tmin =
= 11.88 . 17.5 . 1/2 . 1042.286 = 108300 Kg

Luas penampang yang dibutuhkan ;


Pangker 108300
F = = = 67.688 cm2
sangker 1600

Digunakan angker = f 15 mm
Banyaknya angker = f
### 15 mm

Kontrol terhadap beban horisontal


n.1/4.p.d2.(0,7.tangker) > H H=gaya horisontal

4.1/4.p. 1.5 ###. 0.7 . 1600 > 12500.00

7916.8135 > 12500.00 ……………. ( aman )


Kontrol terhadap beban momen

2.1/4.p. 1.5### . 0.5 . 7000 . 0.08 > M

989.6017 > 470.4301 …………. ( aman )


P

M Plat dasar =
Beban momen = 470.43011 Kg.m
Beban aksial = 3296.4384 Kg
Berat sendiri pondasi

III 0.3 gd
Bag. Volume Berat
0.1 I 0.0109375 2400 26.25
II I II 0.15 II 0.023625 2400 56.7
0.15 III 0.013125 2400 31.5
ukuran dlm meter 114.45

0.3 Total beban aksial :


P = 3296.438 + 114.45
= 3410.888 Kg
0.25
Tegangan yang terjadi :
0.3
P M
s =
F
+
W

0.34 0.175 0.34 3410.888 47043.011 F=luas dasar pondasi(b.h)


= +
ukuran dlm meter 72.10938 106661.78 W=1/6 .bh2

= 47.74264 Kg/cm2
STRUKTUR BAJA II

11. PERENCANAAN PLAT DASAR KOLOM METODE AISC

Beban Aksial (P) = 2896.561 kg


Mutu beton = 300 kg/cm2

sp = 0,35 . fc' A 2 / A1 <= 0,7 fc'

Digunakan :
sp = 0,7 fc'

P M (diangggap plat dasar adalah bujur sangkar)


Areg = +
sp W dimana W = 1/6 bt2

A = b2

P M diambil t = 2 cm
sp + 1/6bt2

2896.6 83360.24
b2 = +
210 b

b3 = 13.793 b + 83360.2392
0 = - b3 + 13.79314618 b + 83360.239248
Dengan cara trial and error diperoleh b = 43.82 6044
Untuk prencanaan, diambil b = 45

P = 2896.561 kg
M = 55573.49 kgcm

Akibat momen yang bekerja pada baut, maka terjadi


gaya tarik dan tekan sebesar :

M 55573.49
P = = = 2469.9 kg
1/2 . b 22.5

45

tekan

tarik

Diagram lintang
STRUKTUR BAJA II

Perhitungan jumlah baut


1. Akibat momen :
P 2470
A = = = 51.734 cm2
s 47.743

2. Akibat geser :
P 2470
A = = = 51.734
s 47.7

Gunakan Amax

Direncanakan diameter baut (d) fbaut = 2,54 ( 1 " )


Abaut = 1/4 p . d2 = 5.07 cm2

51.734
Jadi jumlah baut yang digunakan (n) = = 10.206 ≈ 2 baut
5.069

Dengan demikian, cukup digunakan jumlah baut yang diperoleh akibat momen.
Jumlah baut total = 4 buah (2 kiri & 2 kanan)
Pemilihan plat gelagar
Dipilih gelagar dengan tinggi (h) kira-kira 1/16 panjang bentang :
1
h= x 20.5 = 1.28125
16
= 50.44 Inchi Dipilih tinggi badan (h)= 52.00 Inchi

Untuk tanpa reduksi pada tegangan sayap :


Baja A 36 , Fy = 36

h/t <### / fb Fb = 0.6 Fy


= 0.6 x 36 = 21.6
h/t <### / 21.6
= 163.53

Tebal badan yang berhubungan adalah : 52.00 / 163.53 = 0.318

14000 14000
h/t = = = 322.03059
Fy ( Fy + 16.5 ) 36 x ( 36 + 16.5 )

Tebal min badan yang berhubungan adalah :


t = h / 322
t = 0.1615 inch
Dicoba Plat 1/4 x 52 Aw = 13 inch2
h/t = 52 / 0.25 = 208

Pemilihan sayap gelagar


Ukuran sayap awal dengan metode luas sayap ( anggap Fb 20 ksi )

bf = 25 "

7
/8 "

1
/4
52 "

7
/8 "

Mx2 Aw 10314.961 13
Af = - = - = 5.7679 inch
(Fb . B) 6 25 x 52 6
Coba plat 7/8 x 20 = 21.875 > 5.77 ……………….Oke !!!

Sifat-sifat penampang :
- Sayap : 2 x 25 x 7/8 x 53.75 2
= 31599
2
- Badan : 1/12 x 1/4 x 523 = 2929
+
34528
Modulus penampang
Ix 34528
dx = = = 1453.8 inchi
Mx 23.75

Momen inersia sayap plus 1/6 badan sayap terhdap sumbu y


Ioy = 1/12 x 7/8 x 25 3 = 1139.32 inchi4
13
Af + Aw = 21.875 + = 24.042 inchi2
6
1139.323
tf = = 6.884 inchi
24.042

Periksa rasio lebar/tebal, dimana rasio/tebal yang diizinkan adalah :


bf / 2tf < 95 / fy = 15.8333
dimana, 25
bf / 2tf = = 14.286 < 15.833 ……….Oke !!!
2 7/8

Menetukan tegangan lentur izin dalam sayap :


a ) Untuk panel tengah 7.5 m ( 295.275590551181 inchi )
102.103 x Cb 102.103 x Cb Karena M > 2664 kips,
= = 53.23
Fb 36 maka Cb = 1
sehingga : 53.23 Cb = 53.23 1 = 53.23
L 7.5 m 1
= x = 42.893 < 53.23 ……….Oke !!!
FT ### 7
Fb = 0.6 Fy
= 0.6 x 36 = 21.6
Tegangan lentur izin tereduksi dalam panel 7.5 m
f'b = Fb [ 1 - 0.0005 (Aw/Af) (h/t-760/ Cb )]
= 21.340
Tegangan lentur aktual max adalah :
10315
Fb = = 7.09503 < 21.340 ……….Oke !!!
1454

b) Untuk panel ujung : 7 m ( 255.905511811024 inchi )


Cb = 1.75 + 1.05 (M 1
/M 2
) + 0.3 (M1/M2)2 = 1.75
Karena M1 : 0 ; M2 = 64.5
sehingga : 53.23 Cb = 53.23 1.75 = 70.42
L ###
= = 37.1739 < 70.42 ……….Oke !!!
FT 6.884
Fb = 0.6 Fy
= 0.6 x 36 = 21.6
F'b = 21.340
Tegangan lentur aktual max adalah :
M 5079
Fb = = = 3.4934 < 21.340 ……….Oke !!!
dx 1454

Digunakan untuk badan satu plat 1/4 x 40 untuk sayap dua plat 7/8 x 20
h/t <### dan fv < Fv
52
h/t = = 208 < 260.00 ……….Oke !!!
0.25
sehingga pengaku-pengaku diperlukan
20.27 x 2
= 3.11846
13
~ Menentukan pengaku pertama dari ujung
Kita akan menyediakan pangaku dukung dibawah kolom yang membiarkan
sebuah jarak bebas panil ujung yang panjangnya ### = 21.325 ft
sebesar 21.325 x 12 = 255.9 Inch
a/h = ### / 52 = 4.92 > 1
7m
k= 5 + = 5.608
a/h2
45000 k 252378.057
Cv = = = 0.162 < 0.80 ……….Oke !!!
Fy (h/f) 2
1557504
Fy x Cv 5.83344
Fv = = = 2.0185
2.89 2.89
Karena fv < Fv
3.1185 < 2.02 ……….nda pake pengaku perantara !!!

Cobalah satu pengaku disetengah jarak (dengan memperhatikan bahwa


jika hasilnya baik untuk panil yang panjangnya 6.5m maka hasilnyapun
akan baik untuk panil yang panjangnya 7.5m). Bila pengaku diperlukan ,
maka jarak antara dibatasi kepada :
0.5 < a/h < (260/h/tw)2 dimana,a/h < 3
a 260 2
0.5 < <
52 52 / 0.25
26 < a < 81

dicoba :a = 64 inchi, maka


maka, a 64
= = 1.23028 < 3 ……….Oke !!!
h 52
6.5
k= 5 + = 5.608
a/h2
45000 k 252378.057
Cv = = = 0.162 < 0.80 ……….Oke !!!
Fy (h/f)2 1557504
Untuk Cv < 1
Fy 1 - Cv
Fv = Cv +
2.89 1.15 x 1 + (a/h)2 0.5
36 1 - 0.162
Fv = 0.2 +
2.89 1.15 x 1 + 24.217 0.5
Fv = 3.7507 ksi > 3.11846 ksi
3 Rencanakanlah sebuah portal komposit seperti pada gambar dengan data-data
perencanaan sebagai berikut :
L = 12 m
H = 4.8 m
Jarak portal = 4m

4.8 m

12 m

Diminta :
~ Rencanakan ukuran balok baja komposit dan ukuran kolom baja.
~ Perhitungan sambungan balok-kolom dan sambungan kolom-pondasi
~ Gambar sketsa dari portal

Penyelesaian :

4.8 m

12 m

Diambil : q = 4.0 t/m


Menentukan rasio kekakuan balok dan kolom (k)

I balok
k= (h/l) = 0.4
I kolom
Dalam perencanaan profil balok dan kolom dianggap sama

ql2
Ha = Hd = = 12.5 ton
4(k+2)h
Va = Vd = 1/2 q.L = 24 ton
qL2
Ma = Md = = 20 tm
12(k+2)
Mb = Mc = -2Ma = -40 tm
(3k+2)qL2
Mmaks = = 32 tm
24(k+2)
Bef

hc = 12 cm Bef < 1/4 x L = 3m


Bef < 12 hc = 1.44 m
Bef < jarak balok = 4m
hs
~ Bef yang diambil adalah yang terkecil,
sehingga Bef = 1.44 m

Es = 2.10E+05 Mpa
Ec = 4700 f'c mutu kuat tekan rencan beton diamb20 Mpa
= 2.10E+04 Mpa
~ Perhitungan modulus ratio
Es 2.10E+05
n= = = 10
Ec 2.10E+04
~ Profil baja untuk balok komposit
Mmaks = 32 tm = 3E+06 kgcm
H = 12.5 t = 12500 kg
Digunakan mutu baja Bj.37 (s) = 1600 kg/cm2
Dicoba baja I profil flens lebar DIN ---> profil I34
b = 300 mm s = 13
As = 174.0 cm 2
Wx = 2170 cm3
t = 22 mm Is = 36940 cm4
M P
s= + = 1546 kg/cm2
W A
syarat : s > s
1600 > 1546 ……….Oke !!!

bef x hc
Ac = = 0.0173 = 173 cm2
n
1 bef.hc3
Ic = x = 2075 cm4
12 n

Penampang A y A.y A.y2 Io


Plat Beton 173 46 7956 365976.3 2073.6
Profil baja 263.0 20 5260 105200 140340
Komposit 436.0 ### 471176.3 142413.6
A.y
y komposit = = 30.315 cm
A

I komposit = S Io + ( S A.y2 ) - ( S A ) ( y komposit


)2
= 212947.26 cm4

21.685

30.315 30.315

M . yatas
s atas = = 325.87
I komposit
M.ybawah
s bawah = = 455.55
I komposit

~ Desain :
I + Is
212947.26 + 1E+05
komposit
I average : = = 2E+05
2 2
A +As 436.0 + 174.0
A average : komposit = = 305
2 2

Perencanaan alat penyambung geser


Digunakan penghubung geser (shear conector) Stud pancing atau berkepala 2 1/2" dengan
diameter 5/8", q=8,0 kip/st (q = 8 . 453,6 = 3628.8 kg/stud)
Beban kerja yang dipikul :
Cmaks 0,85 . fc' . Ac Tmaks As . Fy
Vh = = atau Vh = =
2 2 2 2

0.85 . ### . 1728 174.0 . 1600


= =
2 2

= 1E+05 kg = 1E+05 kg

Jumlah stud yang digunakan adalah :

Vh 1E+05
N = = = 38.36 Bulatkan 39 buah
q 3628.8

Perhitungan jarak antar stud= 1200


= 31.5 cm
39
Perhitungan kolom baja
M = 20 tm = 2E+06 kgcm
P = 24 t = 24000 kg
Digunakan mutu baja Bj.37 (s) = 1600 kg/cm2
Digunakan baja I profil flens lebar DIN ---> profil I32
b = 280 mm s = 12
As = 144.0 cm2 Wx = 1480
t = 20 mm Is = 20720
M P
s= + = 1518 kg/cm2
W A
syarat : s > s
1600 > 1518 ……….Oke !!!

Perhitungan sambungan balok - kolom


M = 20 tm = 2E+06 kgcm
d = 52 t
M 2E+06
F = = = 38461.54 kg
d 52
Fbaut = 2 . 1/4 . p . d2 . tbaut tbaut = (0,6 . s)
Fbaut = 11822
F 38461.54
Jumlah baut yang diperlukan: = = 3.25 ~ 4 buah
Fbaut 11822.441
STRUKTUR BAJA II

Perencanaan Plat Dasar Kolom Metode AISC


Digunakan baja I profil flens lebar DIN ---> profil I32
Beban Aksial (P) = 24000 kg
Mutu beton = 200 kg/cm2

sp = 0,35 . fc' A 2 / A1 <= 0,7 fc'

Digunakan :
sp = 0,7 fc'

P M (diangggap plat dasar adalah bujur sangkar)


Areg = +
sp W dimana W = 1/6 bt2

A = b2

P M diambil t = 2 cm
sp + 1/6bt2

24000 3000000
b2 = +
140 b

b3 = 171.43 b + 3000000
0 = - b3 + 171.42857 b + 3000000
Dengan cara trial and error diperoleh b = 144.6212 0
Untuk perencanaan, diambil b = 145 cm

P = 24000 kg
M = 2000000 kgcm

Akibat momen yang bekerja pada baut, maka terjadi


gaya tarik dan tekan sebesar :

M 2000000
P = = = 27586 kg
1/2 . b 72.5

145

tekan

tarik

Diagram lintang
STRUKTUR BAJA II

Perhitungan jumlah baut


1. Akibat momen :
P 27586
A = = = 8.753 cm2
s 3152

2. Akibat geser :
P 12500
A = = = 3.9662 cm2
s 3152

Gunakan Amax

Direncanakan diameter baut (d) fbaut = 2,54 ( 1 " )


Abaut = 1/4 p . d2 = 5.07 cm2

8.753
Jadi jumlah baut yang digunakan (n) = = 1.7267 ≈ 2 buah
5.069

Dengan demikian, cukup digunakan jumlah baut yang diperoleh akibat momen.
Jumlah baut total = 4 buah ( 2 buah di kiri & 2 buah di kanan)

Anda mungkin juga menyukai