Rutaceae: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Rutaceae
	Skimmia japonica
Taksonomia
Pagarian:	Plantae
(di nairanggo):	Angiospermae
(di nairanggo):	Eudicotidae
(di nairanggo):	Rosidae
Urnos:	Sapindales
Pamilia:	Rutaceae; Juss., 1789
Dagiti Subpamilia
	Rutoideae; Spathelioideae; Dictyolomatoideae; Toddalioideae; Flindersioideae; Aurantioideae
Dibersidad
	Agarup kadagiti 160 a henero, nga agdagup kadagiti sumurok a 1600 a sebbangan.

Inter-aktibo nga agbasabasa iti pakasaritaan

← Nadadaan nga urnos Barbaro nga urnos →

Content deleted Content added

VisualWikitext

Inline

Rebision manipud idi 22:28, 16 Mayo 2018

Ti Rutaceae, kadawyan nga ammo a kas ti rue^[3] wenno pamilia ti citrus,^[4] ket pamilia dagiti agsabsabong a mula, a kadawyan a naikabil iti urnos ti Sapindales.

Dagiti sebbangan ti pamilia ket kadawyan nga addaan dagitoy iti sabong a mabingbingay kadagiti uppat wenno lima a paset, ken kadawyan nga addaan iti napigsa nga ayumuom. Dagitoy ket sumakop iti porma ken kadakkel manipud kadagiti hierba aginggana kadagiti arbusto ken babassit a kayo.

Ti kangrunaan unay iti ekonomia a [henero]] iti pamilia ket ti Citrus, a mangiraman ti dalandan (C. sinensis), limon (C. × limon), grapefruit (C. paradisi), ken dalayap (nadumaduma, ken kaaduan ti C. aurantifolia, ti key lime). Ti Boronia ket dakkel a henero ti Australia, ken adda met dagiti kameng a mulmula a nabaglo unay ti sabsabongda ket inus-usar iti komersial a panagpataud ti lana. Dagiti sabali pay a dakkel a henero ket ti Zanthoxylum, Melicopeken Agathosma. Adda met dagiti agarup a 160 henero iti pamilia ti Rutaceae:Listaan ti Rutaceae genera

Dagiti pannakailasin

Kaaduan ti sebbangan ket kaykayo wenno dagiti arbusto, ken dagiti saan unay nga adu a hierba (Boenninghausenia ken Dictamnus), ti kankanayon nga aromatiko nga addaan kadagiti glandula kadagiti bulong, ken sagpaminsan a kadagiti siit. Dagiti bulong ket kadawyan nga agsumbangir ken kompuesto, ken awanan kadagiti estipula. Dagiti pelusido a glandula, ti kita ti aglaon ti lana, ket mabirukan kadagiti bulong nga akin-rebbeng kadagiti aromatiko a banglo dagiti kameng ti pamilia; tradisional a dagitoy ket kangrunaan a sinapomorpiko a panangilasin a manginagan iti Rutaceae.

Dagiti sabong ket saan nga espesialado, solitario wenno nagririmpuok, ken manmano nga awan sanga, ken nangruna a mapulaan babaen dagiti insekto. Dagitoy ket nagtimbukel ti sukogna wenno (manmano) lateral a simetriko, ken kadawyan a hermaproditiko. Dagitoy ket addaan kadagiti uppat wenno lima a petalo ken sepalo, sagpaminsan a tallo, kaaduana naisinsina, walo aginggana iti sangapulo nga estambre (lima iti Skimmia, adu kadagiti Citrus), ken kadawyan a naisinsina wenno kadagit inadumaduma a grupo. Kadawyan nga agmaymaysa nga stigma nga addaan kadagiti 2 aginggana kadagiti 5 a nagtitipon a karpela, ken sagpaminsan nga agsisina dagiti pagiitlogan ngem nagtitipon dagiti estilo.

Ti bunga ti Rutaceae ket agdumaduma ken dagiti bukel adu pay ti padumadumaanda.

Pannakaidasig

Ti pamilia ket asideg a kabagian ti Sapindaceae, Simaroubaceae ken Meliaceae, ken amin dagitoy ket kadawyan a naikabil iti isu met laeng nga urnos, urayno adda met dagiti sistema a mangisina iti dayta nga urnos kadagiti Rutales kenSapindales. Dagiti pamilia ti Flindersiaceae ken Ptaeroxylaceae ken sagpaminsan dagitoy a naisinsina, ngem tatta nga aldawen ket kadawyan a naikabkabil iti Rutaceae, kasla dagiti dati pay a Cneoraceae. Ti maipapan ti subpamilia a gunglo ket saan pay a napno a nasolbar, ngem ti subpamilia ti Aurantioideae (Citroideae) ket nasayaat a nasuportaran; ti pannakaikabil kadagiti nadumaduma a henero ket agtultuloy a saan a nalawag .

Dagiti nangruna a sebbangan

Ti pamilia ket nasayaat ti kinapangrunanan iti ekonomia kadagit inapudot a klima ken dagiti sub-tropikal a klima para kadagiti nadumaduma a makan a bungbunga iti henero ti Citrus, kasla iti dalandan, limon, kalamansi, dalayap, kumquat, mandarin ken grapefruit. Dagiti saan a citrus a bunga ket mairaman ti puraw a sapote (Casimiroa edulis), Orangeberry (Glycosmis pentaphylla), Clymenia (Clymenia polyandra), Limeberry (Triphasia trifolia), ken ti Bael (Aegle marmelos). Dagiti dadduma pay a mula ket ket naimuyongan iti hortikultura: dagit isebbanagn ti Murraya ken Skimmia , kas pagarigan dagiti sebbanagn ti Ruta, Zanthoxylum ken Casimiroa ket makaagas. Adda met dagiti nadumaduma a mula nga inus-usar ti industria ti bagbanglo,kasla iti Lumaud ti Australia a Boronia megastigma.

Ti henero ti Pilocarpus ket addaan kadagiti sebbangan ti (P. jaborandi, ken P. microphyllus manipud idiay Brasil, ken ti P. pennatifolius manipud idiay Paraguay) a nagtaudan ti agas a pilokarpina, nga inus-usar a panangagas iti glaucoma.

Dagiti sebbangan ket naaramid manipud kadagiti bilang ti sebbangan dagit ihenero ti Zanthoxylum, a naipangpangruna ti sili ti Sichuan.

Dagiti nagibasaran

^ "Rutaceae Juss., nom. cons". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 2003-01-17. Naala idi 2009-04-11.
^ Takhtajan, Armen (2009). Flowering Plants (2 nga ed.). Springer. pp. 375–376. ISBN 978-1-4020-9608-2.
^ RUTACEAE iti BoDD – Botanical Dermatology Database
^ http://www.plantsystematics.org/taxpage/0/family/Rutaceae.html

Singh, Gurjaran (2004). Plant Systematics: An Integrated Approach. Enfield, New Hampshire: Science Publishers. pp. 438–440. ISBN 1-57808-342-7.
Chase, Mark W.; Cynthia M. Morton & Jacquelyn A. Kallunki (Agosto 1999). "Phylogenetic relationships of Rutaceae: a cladistic analysis of the subfamilies using evidence from RBC and ATP sequence variation". American Journal of Botany. Botanical Society of America. 86 (8): 1191–1199. doi:10.2307/2656983. JSTOR 2656983. PMID 10449399. Naala idi 2007-08-30.

Dagiti silpo ti ruar

Dagiti midia a mainaig iti Rutaceae iti Wikimedia Commons

[1] "Rutaceae Juss., nom. cons". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 2003-01-17. Naala idi 2009-04-11.

[2] Takhtajan, Armen (2009). Flowering Plants (2 nga ed.). Springer. pp. 375–376. ISBN 978-1-4020-9608-2.

[BoDD-3] RUTACEAE iti BoDD – Botanical Dermatology Database

[4] ttp://www.plantsystematics.org/taxpage/0/family/Rutaceae.html

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 31: / Linia 31: @@
 Kaaduan ti sebbangan ket [[kaykayo]] wenno dagiti [[arbusto]], ken dagiti saan unay nga adu a [[hierba]] (''[[Boenninghausenia]]'' ken ''[[Dictamnus]]''), ti kankanayon nga aromatiko nga addaan kadagiti [[glandula]] kadagiti [[bulong]], ken sagpaminsan a kadagiti siit. Dagiti bulong ket kadawyan nga agsumbangir ken [[kompuesto a bulong|kompuesto]], ken awanan kadagiti [[estipula]]. Dagiti pelusido a glandula, ti kita ti aglaon ti lana, ket mabirukan kadagiti bulong nga akin-rebbeng kadagiti aromatiko a banglo dagiti kameng ti pamilia; tradisional a dagitoy ket kangrunaan a [[sinapomorpiko]] a panangilasin a manginagan iti Rutaceae.
-Dagiti sabong ket saan nga [[braktea|espesialado]], solitario wenno [[inploressensia|nagririmpuok]], ken manmano nga [[rasimo|awan sanga]], ken nangruna a [[Polinasion|mapulaan]] babaen dagit insekto. Dagitoy ket [[Simetria ti sabong|nagtimbukel ti sukogna]] wenno (manmano) lateral a simetriko, ken kadawyan a [[seksualidad ti mula|hermaproditiko]]. Dagitoy ket addaan kadagiti uppat wenno lima a [[petalo]] ken [[sepalo]], sagpaminsan a tallo, kaaduana naisinsina, walo aginggana iti sangapulo nga [[estambre]] (lima iti ''[[Skimmia]]'', adu kadagiti ''[[Citrus]]''), ken kadawyan a naisinsina wenno kadagit inadumaduma a grupo. Kadawyan nga agmaymaysa nga stigma nga addaan kadagiti 2 aginggana kadagiti 5 a nagtitipon a [[gineseo|karpela]], ken sagpaminsan nga agsisina dagiti pagiitlogan ngem nagtitipon dagiti estilo.
+Dagiti sabong ket saan nga [[braktea|espesialado]], solitario wenno [[inploressensia|nagririmpuok]], ken manmano nga [[rasimo|awan sanga]], ken nangruna a [[Polinasion|mapulaan]] babaen dagiti insekto. Dagitoy ket [[Simetria ti sabong|nagtimbukel ti sukogna]] wenno (manmano) lateral a simetriko, ken kadawyan a [[seksualidad ti mula|hermaproditiko]]. Dagitoy ket addaan kadagiti uppat wenno lima a [[petalo]] ken [[sepalo]], sagpaminsan a tallo, kaaduana naisinsina, walo aginggana iti sangapulo nga [[estambre]] (lima iti ''[[Skimmia]]'', adu kadagiti ''[[Citrus]]''), ken kadawyan a naisinsina wenno kadagit inadumaduma a grupo. Kadawyan nga agmaymaysa nga stigma nga addaan kadagiti 2 aginggana kadagiti 5 a nagtitipon a [[gineseo|karpela]], ken sagpaminsan nga agsisina dagiti pagiitlogan ngem nagtitipon dagiti estilo.
 Ti bunga ti Rutaceae ket agdumaduma ken dagiti bukel adu pay ti padumadumaanda.