იხილეთ წყარო გვერდისთვის გალაკტიონ ტაბიძე

{{მრავალმნიშვნელოვნება*|გალაკტიონი (მრავალმნიშვნელოვანი)}}
{{ინფოდაფა მწერალი|მოქალაქეობა={{დროშა|რუსეთის იმპერია}}<br />{{დროშა|ადფრ}}<br />{{დროშა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა}}<br />{{დროშა|სსრკ}}|სურათი=Galaktioni.jpg}}
'''გალაკტიონ ტაბიძე''' (დ. [[17 ნოემბერი]] <small>[ძვ. სტ. 5 ნოემბერი]</small>,  [[1891]] ან [[18 ნოემბერი]] <small>[ძვ. სტ. 6 ნოემბერი]</small>, [[1892]] — გ. [[17 მარტი]], [[1959]]) —   [[ქართველები|ქართველი]] [[პოეტი]] და საზოგადო მოღვაწე. საქართველოს სახალხო პოეტი (1933), [[საქართველოს მეცნიერებათა აკადემია|საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის]] [[აკადემიკოსი]] (1944). დაიბადა კულტურული ტრადიციების მქონე სოფლის მასწავლებლის ოჯახში. 1900-08 წლებში [[ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელი|ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში]] სწავლობდა, ხოლო 1908-10 წლებში თბილისის სასულიერო სემინარიაში, სადაც სათავეში ჩაუდგა მოსწავლეთა ლიტერატურულ წრეს და დააარსა ხელნაწერთა ჟურნალი „შუქი“. 1910-11 წლებში სკოლის მასწავლებლად მუშაობდა. 1912 წელს [[ქუთაისი|ქუთაისში]] დასახლდა. მისი ნაწარმოებები იბეჭდებოდა ქუთაისისა და თბილისის ჟურნალ-გაზეთებში. 1917-18 წლებში მოსკოვსა და პეტროგრადში იმყოფებოდა. პირველი ლექსები „მთვარე კაშკაშებს“ და „შავი ღრუბელი“ 1908 წელს გამოაქვეყნა გაზეთ „ამირანსა“ და ჟურნალ „ჩვენს კვალში“. [[თბილისი|თბილისში]] გამოქვეყნებულმა კრებულებმა „ლექსები“ (1914) და „არტისტული ყვავილები“ (1919) ტაბიძეს საყოველთაო აღიარება მოუტანეს. 1918 წლიდან საბოლოოდ დამკვიდრდა [[თბილისი|თბილისში]]. 1921 წლიდან რედაქტორობდა ჟურნალ „ლომისს“. 1922-23 წლებში გამოსცა „[[გალაკტიონ ტაბიძის ჟურნალი]]“. გალაკტიონ ტაბიძე იყო „მნათობის“ (1924) ერთ-ერთი დამაარსებელი. 1927 წელს [[თბილისი|თბილისში]] გამოვიდა მისი ლექსების ერთტომეული. აღსანიშნავია, რომ 1935 წელს იგი მონაწილეობდა პარიზის ანტიფაშისტურ კონგრესში.

გალაკტიონ ტაბიძემ იმთავითვე დაიმკვიდრა „გენიალური გალაკტიონის“ და „პოეტების მეფის“ სახელი. „მე და ღამემ“, „მთაწმინდის მთვარემ“, „ლურჯა ცხენებმა“, „სილაჟვარდემ...“, „მერიმ“ და მრავალმა სხვა ლექსმა მკითხველს წარმოუდგინა სრულიად ახლებური პოეტური სამყარო, ქართული ბგერის დიდებული კეთილხმოვანება, სიტყვის მოქნილობა, საოცარი უნარი რიტმის, ფერის, ტონისა თუ ნახევარტონების გადმოცემისა. ეს იყო რომანტიკული სამყარო, სადაც პოეტმა მინიშნების, ნიუანსებისა და ასოციაციების საშუალებით იშვიათი უშუალობითა და სილამაზით აამეტყველა [[ადამიანი]]ს ყველაზე ფაქიზი განცდები. ამ მხრივ გალაკტიონ ტაბიძის პოეზია ორგანულად ეფუძნებოდა და აგრძელებდა [[ნიკოლოზ ბარათაშვილი]]ს შემოქმედებით ტრადიციებს. გალაკტიონ ტაბიძემ განიცადა უცხოელ რომანტიკოსთა, ფრანგ და რუს სიმბოლისტთა გავლენა. პოეზია გალაკტინისთვის იყო ერთადერთი სფერო, რომელიც არ ემორჩილებოდა სიზმარეული სამყაროს მსწრაფლწარმავლობას — იგი სიკეთით სავსე, მშვენიერი და მარადიული იყო. მაგრამ სიკეთეს, მშვენიერებას და ჰარმონიას პოეტმა არა მხოლოდ შემოქმედების, არამედ სინამდვილის, რეალობის სფეროშიც მიაკვლია.

ტაბიძის შემოქმედების დასაწყისი [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] 10-იან წლებზე მოდის ეს იყო პერიოდი, როცა [[ლირიკა]]ში კვლავ განუყოფლად ბატონობდა [[აკაკი წერეთელი|აკაკი წერეთლის]] ავტორიტეტი. უხვად მომადლებული პოეტური ნიჭის წყალობით გალაკტიონმა ქართული პოეტიკა ახალ ეტაპზე დააყენა. გალაკტიონ ტაბიძის შემოქმედება რამდენიმე ათეული წელია გადაულახავ მწვერვალად დგას თანამედროვე ქართულ პოეზიაში. ამ ხნის მანძილზე არ მოსულა არც ერთი პოეტური თაობა, რომელსაც მისი გავლენა არ განეცადოს. თანამედროვე ქართულ პოეზიაში ტაბიძის ავტორიტეტი კვლავ განუყოფლად ბატონობს და დღესაც გადაუჭრელ ამოცანად რჩება ქართული ლექსის თვისებრივად ახალი, მის ლექსთან შედარებით უფრო მაღალ საფეხურზე აყვანა. მისი ლექსები თარგმნილია მსოფლიოს ხალხთა მრავალ ენაზე.

== ბიოგრაფია ==
გალაკტიონ ტაბიძე დაიბადა [[ვანი|ვანთან]] ახლოს სოფელ [[ჭყვიში (ვანის მუნიციპალიტეტი)|ჭყვიშში]]. პოეტის მამა - ვასილ ტაბიძე, შვილის დაბადებამდე ორი თვით ადრე გარდაიცვალა. იგი ჯერ სოფლის [[მღვდელი]], შემდეგ კი იმავე სოფლის მასწავლებელი იყო.  [[1900|1900 წელს]] ტაბიძე ჩაირიცხა [[ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელი|ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში]]. [[1908|1908 წლიდან]] სწავლა განაგრძო [[თბილისის სასულიერო სემინარია]]ში. [[1910]]–[[1911|1911 წლებში]] მუშაობდა მასწავლებლად. [[1917]]–[[1918|1918 წლებში]] იმყოფებოდა [[მოსკოვი|მოსკოვსა]] და [[პეტერბურგი|პეტროგრადში]]. [[1914|1914 წელს]] გამოდის გალაკტიონ ტაბიძის ლექსების პირველი კრებული, რომელმაც ერთბაშად მიიპყრო საზოგადოების ყურადღება და დიდი პოპულარობა მოიპოვა, ხოლო [[1919|1919 წელს]] გამოცემულმა „არტისტულმა ყვავილებმა“ ავტორს „''გენიალური გალაკტიონისა''“ და „''პოეტების მეფის''“ სახელი მოუტანეს. [[1919|1919 წლიდან]] ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა [[თბილისი|თბილისში]]. [[1922]]-[[1923|1923 წლებში]] გამოსცემდა  [[გალაკტიონ ტაბიძის ჟურნალი|„გალაკტიონ ტაბიძის ჟურნალს“]]. [[1924|1924 წელს]] იგი იყო ჟურნალ [[მნათობი (XX საუკუნე)|„მნათობის“]] ერთ-ერთი ფუძემდებელი. [[1935|1935 წელს]] [[პარიზი|პარიზში]] მონაწილეობდა [[ანტიფაშიზმი|ანტიფაშისტურ]] კონგრესში.

უდიდესი პოპულარობისა და თაყვანისცემის მიუხედავად, პოეტმა სიცოცხლე სულიერ სიმარტოვეში განვლო. ამან გარკვეული კვალი დაამჩნია მის შემოქმედებასაც, რომელმაც პოეზიას ახალი სიცოცხლე, განსხვავებული რიტმი, მრავალფეროვნება და საოცარი მოქნილობა შესძინა.

გალაკტიონი გარდაიცვალა [[1959|1959 წლის]] [[17 მარტი|17 მარტს]]. მან სიცოცხლე თვითმკვლელობით დაასრულა.

== შემოქმედება ==
გალაკტიონ ტაბიძე და მისი დიდებული შემოქმედება მუდამ იყო მოქცეული დასავლეთის ლიტერატურათმცოდნეთა ყურადღების ცენტრში. მისი ლექსების და პოემების თარგმანები სისტემატურად ქვეყნდებოდა [[ფრანგული ენა|ფრანგულ]], [[გერმანული ენა|გერმანულ]] და [[ინგლისური ენა|ინგლისურ ენებზე]]. აღსანიშნავია, რომ არაერთი თარგმანი გამოქვეყნდა ქართული ემიგრანტული პრესის ფურცლებზე (ჟურნალები „კავკასიონი“, [[ბედი ქართლისა (ჟურნალი)|„ბედი ქართლისა“]] და ა. შ.). [[1991|1991 წელს]] გალაკტიონის ერთტომეული გამოიცა [[ბერლინი|ბერლინში]], [[გერმანული ენა|გერმანულ ენაზე]]. მისი შემოქმედების შესახებ შტეფი იუნგერ-ხოტივარის მიერ მომზადებული სტატია შესულია „მსოფლიო ლიტერატურის ენციკლოპედიურ ლექსიკონში“, რომელიც [[შტუტგარტი|შტუტგარტში]], გერმანულ ენაზე გამოიცა [[2004|2004 წელს]]. [[1992]] წელს საერთაშორისო ქართველოლოგიური ჟურნალის [[გეორგიკა (იენა)|გეორგიკა]] ([[იენა]]) მე-15 ტომში გამოქვეყნდა ქრისტიან ლიჰტენფელდის ვრცელი სტატია პოეტის ცხოვრებასა და შემოქმედებაზე. გალაკტიონის შემოქმედების განხილვას მნიშვნელოვანი ადგილი ეთმობა პროფ. დონალდ რაიფილდის მონოგრაფიაში ქართული ლიტერატურის ისტორიაზე, რომელიც [[2000|2000 წელს]] ინგლისურ ენაზე გამოიცა [[ლონდონი|ლონდონში]].

== ხსოვნა ==
* [[თბილისი|თბილისში]] ([[ძველი თბილისის რაიონი]]), მდ. [[მტკვარი|მტკვარზე]], [[ვერე (თბილისი)|ვერის უბანში]]ფუნქციონირებს „[[გალაკტიონის ხიდი]]“.  [[1952]] წელს აგებულ ხიდს  1952-1990 წლებში ელბაქიძის ხიდი ერქვა, 1990-1999 წლებში კი — ვერის ხიდი. 1999 წელს მიენიჭა პოეტის სახელი.
* [[2011]] წლის [[18 ნოემბერი|18 ნოემბერს]] თბილისის №51 საჯარო სკოლას გალაკტიონ ტაბიძის სახელი მიენიჭა.<ref>{{Cite web |url=http://www.pirweli.com.ge/index.php?option=com_content&task=view&id=82634 |title=თბილისის №51 საჯარო სკოლა კვლავ გალაკტიონ ტაბიძის სახელობის გახდა // Information Agency 'PirWeli' |accessdate=2011-11-18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119135219/http://www.pirweli.com.ge/index.php?option=com_content&task=view&id=82634 |archivedate=2022-01-19 }}</ref>
* თბილისში, მარჯანიშვილის ქ. 4-ში მოქმედებს [[გალაკტიონ ტაბიძის მემორიალური მუზეუმი]]. მუზეუმი განთავსებულია სახლში, სადაც პოეტმა სიცოცხლის უკანასკნელი წლები (1935–1959) გაატარა. მისი სამუშაო ოთახი და საცხოვრებელი გარემო თითქმის უცვლელადაა აღდგენილი. მემორიალური ნივთების გარდა, აქ დაცულია ფოტომასალები, ხელნაწერები და სხვა დოკუმენტები.
* [[გალაკტიონ ტაბიძის სახლ-მუზეუმი ჭყვიშში|გალაკტიონის სახლ-მუზეუმი]] მოქმედებს სოფელ [[ჭყვიში (ვანის მუნიციპალიტეტი)|ჭყვიშში]], სადაც პოეტი დაიბადა.<ref>[http://burusi.wordpress.com/2010/02/20/galaktion-tabidze-4/ გალაკტიონ ტაბიძის სახლ-მუზეუმი ჭყვიშში // საიტი "ბურუსი"]</ref>
*თბილისში არსებობს მისი სახელობის [[გალაკტიონ ტაბიძის ქუჩა|ქუჩა]].

== იხილეთ აგრეთვე ==
* [[გალაკტიონ ტაბიძის ჟურნალი]]

==ლიტერატურა==
{{ქსე|9|634-635|[[რევაზ თვარაძე|თვარაძე რ.]]}}
*''ასათიანი გ.'', „თანმდევი სულები“, თბილისი, 1983
*''ტაბიძე ნ.'', „გალაკტიონი“, თბილისი, 1982
*''თვარაძე რ.'', „წერილები, ლეგენდა გალაკტიონის ცხოვრებისა“, თბილისი, 1979
*''კვესელავა მ.'', „პოეტური ინტეგრალები. გალაკტიონ ტაბიძე და თანამედროვე პოეზია“, თბილისი, 1977
*''ჩხენკელი თ.'', „წერილები“, თბილისი, 1972
*''ლორთქიფანიძე ი.'', „გალაკტიონ ტაბიძის ცხოვრების ქრონიკა“, თბილისი, 1968
*''[[სერგი ჭილაია|ჭილაია ს.]]'', „გალაკტიონ ტაბიძის პოეზია“, თბილისი, 1951

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{ვიკიციტატა}}
{{Commonscat|Galaktion Tabidze}}
*{{nplg ბიოგრაფია|00000776}}  
* [http://www.galaktion.ge/ „გალაკტიონ ტაბიძე“], ლიტერატურის მუზეუმის პროექტი
* [http://burusi.wordpress.com/literature/galaktion-tabidze/ გალაკტიონის ცხოვრება, შემოქმედება, მოგონებები]
* [http://burusi.wordpress.com/history/meri-shervashidze/ მერი შერვაშიძე – გალაკტიონის უკვდავყოფილი მუზა]
* [http://home.ner.ge/?p=2102 გალაკტიონ ტაბიძის ყველა ლექსი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131231201731/http://home.ner.ge/?p=2102 |date=2013-12-31 }} - "ქართული ლიტერატურის დიდი ბიბლიოთეკა"

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{იდენტიფიკატორები}}

{{DEFAULTSORT:ტაბიძე, გალაკტიონ}}
[[კატეგორია:საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის აკადემიკოსები]]
[[კატეგორია:ქართველი პოეტები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1891]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1959]]
[[კატეგორია:ვანის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]]
[[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის სახალხო პოეტები]]
[[კატეგორია:მთაწმინდის პანთეონში დაკრძალულები]]
[[კატეგორია:საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსები]]