იხილეთ წყარო გვერდისთვის საქართველოს პარლამენტი

{{ინფოდაფა პარლამენტი
| ფონის ფერი = {{ფერი|საქართველო}}
| ტექსტის ფერი = white
| სახელი = საქართველოს პარლამენტი
| მოწვევის რიგითობა = [[საქართველოს პარლამენტის მეათე მოწვევის დეპუტატები|მე-10 მოწვევის პარლამენტი]]
| სურათი = Parlamento de Georgia, Tiflis, Georgia, 2016-09-29, DD 07.jpg
| სურათის_რეზ = 280პქ
| ემბლემა = Parliament of Georgia Logo.svg
| ემბლემის_რეზ = 250px
| პალატის ტიპი = ერთპალატიანი პარლამენტი{{!}}ერთპალატიანი
| ხელმძღვანელი1_ტიპი = თავმჯდომარე
| ხელმძღვანელი1 = [[{{საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე}}]]
| პარტია1 = [[ქართული ოცნება]]
| არჩევნები1 = 2021
| ხელმძღვანელი2_ტიპი = თავმჯდომარის პირველი მოადგილე
| ხელმძღვანელი2 = [[გიორგი ვოლსკი]]
| პარტია2 = [[ქართული ოცნება]]
| არჩევნები2 = 2019
| ხელმძღვანელი3_ტიპი = საპარლამენტო უმრავლესობის ლიდერი
| ხელმძღვანელი3 = [[მამუკა მდინარაძე]]
| პარტია3 = [[ქართული ოცნება]] 
| არჩევნები3 = 2024
| წევრები = 150 არჩეული წევრი
| სტრუქტურა1 = Composition of Georgian Parliament - 31.01.2023.svg
| სტრუქტურა1_რეზ = 250პქ
| პალატა1 = 
| პოლიტიკური ჯგუფები1 = '''მთავრობა (84)'''
* {{colorbox|{{ქართული ოცნება/მეტა/ფერი}}}} [[ქართული ოცნება — დემოკრატიული საქართველო|ქართული ოცნება]] (75)
* {{colorbox|{{ხალხის ძალა/მეტა/ფერი}}}} [[ხალხის ძალა]] (9)
'''ოპოზიცია (55)'''
* {{colorbox|{{ძალა ერთობაშია (კოალიცია)/მეტა/ფერი}}}} [[ძალა ერთობაშია (კოალიცია)|ძალა ერთობაშია]] (20)
**{{colorbox|{{ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა/მეტა/ფერი}}}} [[ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა|ნაციონალური მოძრაობა]] (15)
**{{colorbox|#F15825}} [[პროგრესი და თავისუფლება]] (3)
**{{colorbox|#FFFF00}} [[გამარჯვებული საქართველო]] (1)
**{{colorbox|lightgrey}} დამოუკიდებელი (1)
* {{colorbox|{{საქართველოსთვის/მეტა/ფერი}}}} [[საქართველოსთვის]] (6)
* {{colorbox|#FF0000}} რეფორმების ჯგუფი (4)
**{{colorbox|{{სტრატეგია აღმაშენებელი/მეტა/ფერი}}}} [[სტრატეგია აღმაშენებელი]] (2)
**{{colorbox|{{საქართველოს რესპუბლიკური პარტია/მეტა/ფერი}}}} [[საქართველოს რესპუბლიკური პარტია|რესპუბლიკური პარტია]] (1)
**{{colorbox|lightgrey}} დამოუკიდებელი (1)
* {{colorbox|{{გირჩი/მეტა/ფერი}}}} [[ახალი პოლიტიკური ცენტრი - გირჩი|აპც - გირჩი]] (4)
* {{colorbox|{{ევროპელი სოციალისტები/მეტა/ფერი}}}} [[ევროპელი სოციალისტები]] (4)
* {{colorbox|{{სახელმწიფო ხალხისთვის/მეტა/ფერი}}}} [[სახელმწიფო ხალხისთვის]] (3)
* {{colorbox|{{ლელო საქართველოსთვის/მეტა/ფერი}}}} [[ლელო საქართველოსთვის|ლელო]] (2)
* {{colorbox|{{მოქალაქეები/მეტა/ფერი}}}} [[მოქალაქეები]] (2)
* {{colorbox|{{კანონი და სამართალი/მეტა/ფერი}}}} [[კანონი და სამართალი]] (1)
* {{colorbox|#B5011E}} [[ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია|ედპ]] (1)
* {{colorbox|lightgrey}} სხვები (8)
| კომიტეტები1 =
| საარჩევნო_სისტემა1 = '''120''' პროპორციული <br/>'''30''' მაჟორიტარული
| ბოლო_არჩევნები1 = [[საქართველოს საპარლამენტო არჩევნები 2020|2020]]
| შემდეგი არჩევნები1 = [[საქართველოს საპარლამენტო არჩევნები 2024|2024]]
| სხდომების დარბაზი =
| სხდომების ადგილი = რუსთაველის გამზირი №7<br/>[[თბილისი]]
| საიტი = [http://www.parliament.ge/ www.parliament.ge]
| შენიშვნები =
}}

'''საქართველოს პარლამენტი''' — [[საქართველო]]ს უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანო, რომელიც ახორციელებს საკანონმდებლო ხელისუფლებას, განსაზღვრავს ქვეყნის საშინაო და საგარეო პოლიტიკის ძირითად მიმართულებებს, [[საქართველოს კონსტიტუცია|კონსტიტუციით]] დადგენილ ფარგლებში კონტროლს უწევს [[საქართველოს მთავრობა|მთავრობის]] საქმიანობას და ახორციელებს სხვა უფლებამოსილებებს.<ref>[[საქართველოს კონსტიტუცია]], თავი მესამე — საქართველოს პარლამენტი, მუხლი 36. პარლამენტის სტატუსი და უფლებამოსილება.</ref>

საქართველოს პარლამენტი არის ერთპალატიანი ორგანო, რომელიც აირჩევა საყოველთაო, თავისუფალი, თანასწორი და პირდაპირი საარჩევნო უფლების საფუძველზე ფარული კენჭისყრით 4 წლის ვადით ერთიან მრავალმანდატიან საარჩევნო ოლქში პროპორციული სისტემით არჩეული 150 პარლამენტის წევრისაგან. [[საქართველოს კონსტიტუცია|საქართველოს კონსტიტუციაში]] არსებული ჩანაწერის თანახმად, საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე საქართველოს იურისდიქციის სრულად აღდგენის შემდეგ პარლამენტის შემადგენლობაში იქნება ორი პალატა: ქვედა პალატა — ''რესპუბლიკის საბჭო'' და ზედა პალატა — ''სენატი''.<ref>[[საქართველოს კონსტიტუცია]], თავი მესამე — საქართველოს პარლამენტი, მუხლი 37. პარლამენტის არჩევნები.</ref>

პარლამენტის არჩევნები ტარდება პარლამენტის უფლებამოსილების ვადის ამოწურვის კალენდარული წლის ოქტომბრის ბოლო შაბათს.<ref>[[საქართველოს კონსტიტუცია]], თავი მესამე — საქართველოს პარლამენტი, მუხლი 37. პარლამენტის არჩევნები.</ref>
<!--პარლამენტის უფლება-მოვალეობანი და სხვა მასთან დაკავშირებული სამართლებრივი საკითხები განსაზღვრულია საქართველოს კონსტიტუციის მესამე თავში (''მუხლები: 48-68''), პარლამენტის შინაგანი სტრუქტურა და მუშაობის წესი კი — პარლამენტის რეგლამენტით.

პარლამენტის არჩევნების თარიღს ნიშნავს საქართველოს პრეზიდენტი არჩევნებამდე არა უგვიანეს 60 დღისა.<ref>საქართველოს კონსტიტუცია, თავი მესამე, მუხლი 50</ref>. საქართველოს პარლამენტის დათხოვნის უფლება აქვს მხოლოდ [[საქართველოს პრეზიდენტი|საქართველოს პრეზიდენტს]], კონსტიტუციით განსაზღვრულ შემთხვევებში.-->
საქართველოს პარლამენტის ადგილსამყოფელი საქართველოს კონსტიტუციაში ორჯერ შეიცვალა: თავდაპირველად პარლამენტის ადგილსამყოფელი საქართველოს დედაქალაქი [[თბილისი]] იყო, [[2009]] წლის ცვლილებების შემდეგ (24.09.2009 N1674), კონსტიტუციის მიხედვით, ადგილსამყოფელად ქალაქი [[თბილისი]] და ქალაქი [[ქუთაისი]] განისაზღვრა, თუმცა პლენარული სხდომები მხოლოდ ქუთაისში უნდა ჩატარებულიყო, [[2011]] წლის საკონსტიტუციო ცვლილებების შემდეგ კი (14.07.2011 N4985), რომელიც ძალაში შევიდა [[2012]] წლის 1 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ, საქართველოს პარლამენტის ადგილსამყოფელი მხოლოდ ქალაქ ქუთაისში იყო და აქვე იმუშავა საქართველოს მე-8 მოწვევის პარლამენტმაც. 2017 წლიდან მისი ადგილსამყოფელი კვლავ საქართველოს დედაქალაქში — [[თბილისი|თბილისია]].

ამჟამად მოქმედებს [[საქართველოს საპარლამენტო არჩევნები (2020)|საქართველოს მე-10 მოწვევის]] პარლამენტი, რომელიც 2020–2024 წლებში იმუშავებს.

== პარლამენტარიზმის ისტორია საქართველოში ==
{{საქართველოს პოლიტიკა}}

=== საქართველოს დამფუძნებელი კრება ===
{{მთავარი|საქართველოს დამფუძნებელი კრება}}
პირველი საკანონმდებლო ორგანო [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში]] ჩამოყალიბდა [[1918]]–<nowiki/>[[1919]] წლებში [[საქართველოს ეროვნული საბჭო]]ს სახით. [[1919]] წელს საბჭომ წარმომადგენლობითი უფლებამოსილება გადააბარა [[საქართველოს დამფუძნებელი კრება|საქართველოს დამფუძნებელ კრებას]], რომელიც იყო პირველი საყოველთაო წესით არჩეული წარმომადგენლობითი ორგანო დამოუკიდებელ საქართველოში. დამფუძნებელი კრების ფუნქცია იყო [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია|რესპუბლიკის კონსტიტუციის]] მიღება და პარლამენტის მოწვევამდე მისი მაგივრობის გაწევა.

[[საქართველოს დამფუძნებელი კრება|საქართველოს დამფუძნებელ კრება]] გაიხსნა [[1919]] წლის [[12 მარტი|12 მარტს]], უხუცესი სოციალ-დემოკრატის, [[სილიბისტრო ჯიბლაძე|სილიბისტრო ჯიბლაძის]] სიტყვით. გარდამავალ პერიოდში, დამოუკიდებლობის გამოცხადებიდან დამფუძნებელი კრების შეკრებამდე, საკანონმდებლო ხელისუფლებას ახორციელებდა საქართველოს პარლამენტად წოდებული [[საქართველოს ეროვნული საბჭო]], რომელსაც თავმჯდომარეობდა [[კარლო ჩხეიძე]].

დამფუძნებელი კრების შემადგენლობაში, [[1919]]–<nowiki/>[[1921]] წლებში იყვენენ: [[საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული პარტია|სოციალ-დემოკრატიული პარტია]] (109 დეპუტატი); [[ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია]] (8 დეპუტატი); სოციალ ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტია (8 დეპუტატი); სოციალ რევოლუციონერები (5 დეპუტატი).

საქართველოს დამფუძნებელმა კრებამ საქართველოში [[1921]] წლის [[21 თებერვალი|21 თებერვლამდე]] იარსება. გასაბჭოების შემდეგ, მისი წევრები მთავრობასთან ერთად, ემიგრაციაში განაგრძობდნენ მოღვაწეობას. საქართველოს რევკომმა [[1921]] წლის [[24 მარტი|24 მარტს]] გამოსცა დეკრეტი დამფუძნებელი კრების დათხოვნის შესახებ.

=== საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭო ===
{{მთავარი|საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭო}}
საქართველოს პარლამენტის მოწვევა ვერ მოხერხდა საბჭოთა ოკუპაციის გამო. [[1921]] წელს [[საქართველოს რევკომი|საქართველოს რევკომმა]] დეკრეტით დათხოვნილად გამოაცხადა დამფუძნებელი კრება და გამოაცხადა საბჭოების ხელისუფლება. [[1921]]–<nowiki/>[[1938]] წლებში წარმომადგენლობითი ორგანოები იყო მუშათა, გლეხთა და წითელარმიელთა საბჭოები. [[1938]]–<nowiki/>[[1990]] წლებში არსებობდა ერთი უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანო — [[საქართველოს სსრ]]-ს უმაღლესი საბჭო, რომელსაც უმაღლესი ხელისუფლება ფორმალურად ეკუთვნოდა, სინამდვილეში კი საპარლამენტო ხელისუფლება საქართველოში ფაქტობრივად არ არსებობდა.

[[1938]] წლის [[12 ივნისი|12 ივნისს]] საქართველოს სსრ-ში ახალი კონსტიტუციის საფუძველზე ჩატარდა უმაღლესი საბჭოს არჩევნები.<ref>{{ქსე|საქ სსრ|86||არა}}</ref> 8 ივლისს შედგა საქართველოს სსრ-ს უმაღლესი საბჭოს პირველი სხდომა, რომლის თავმჯდომარედ [[იოსებ კოჭლამაზაშვილი]] აირჩიეს. 10 ივლისის საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს დადგენილებით აირჩიეს საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმი [[ფილიპე მახარაძე|ფილიპე მახარაძის]] თავჯდომარეობით. 11 ივლისის საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს დადგენილებით შეიქმნა საქართველოს სსრ-ის მთავრობა — საქართველოს სსრ-ის სახალხო კომისარიატთა საბჭო, [[ვალერიან ბაქრაძე|ვალერიან ბაქრაძის]] თავმჯდომარეობით.<ref>{{საქართველოს უწყებები|281007|3-7}}</ref>

სულ იმუშავა საქართველოს სსრ-ის მოწვევის უმაღლესი საბჭოს 12-მა მოწვევამ: საქართველოს სსრ-ის I მოწვევის უმაღლესი საბჭო ([[1938]]–<nowiki/>[[1946]]); საქართველოს სსრ-ის II მოწვევის უმაღლესი საბჭო ([[1947]]–<nowiki/>[[1950]]); საქართველოს სსრ-ის III მოწვევის უმაღლესი საბჭო ([[1951]]–<nowiki/>[[1954]]); საქართველოს სსრ-ის IV მოწვევის უმაღლესი საბჭო ([[1955]]–[[1959]]); საქართველოს სსრ-ის V მოწვევის უმაღლესი საბჭო ([[1959]]–<nowiki/>[[1962]]); საქართველოს სსრ-ის VI მოწვევის უმაღლესი საბჭო ([[1963]]–<nowiki/>[[1966]]); საქართველოს სსრ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭო ([[1967]]–<nowiki/>[[1970]]); საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭო ([[1971]]–<nowiki/>[[1974]]); საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭო ([[1975]]–<nowiki/>[[1979]]); საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭო ([[1980]]–<nowiki/>[[1984]]); საქართველოს სსრ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭო ([[1985]]–<nowiki/>[[1989]]); საქართველოს სსრ-ის XII მოწვევის უმაღლესი საბჭო ([[1990]]–<nowiki/>[[1992]]).

=== საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭო ===
{{მთავარი|საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო}}

1989 წელს შეიქმნა ცვლილება [[საქართველოს სსრ კონსტიტუცია (1978)|საქართველოს სსრ-ის კონსტიტუციაში]] და საქართველოს სსრ-ის უმაღლეს საბჭოს ეწოდა უზენაესი საბჭო.<ref>{{cite web|url=http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/290303/1/Umaglesi_Sabchos_Uwyebebi_1989_N11.pdf |title=უზენაესი საბჭოს უწყებები N11 |publisher=[[საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო]] |pages=22 |date=1989 წლის აგვისტო}}</ref> [[1990]] წლის [[28 ოქტომბერი|28 ოქტომბერს]] ჩატარდა [[საბჭოთა კავშირი|საბჭოთა კავშირის]] ისტორიაში პირველი მრავალპარტიული არჩევნები. არჩევნებში [[ზვიად გამსახურდია]]ს ბლოკმა „მრგვალმა მაგიდამ“ დაამარცხა მმართველი კომუნისტური პარტია და მოიპოვა უმრავლესობა უზენაეს საბჭოში. არჩევნებში მონაწილეობა მიიღო ამომრჩეველთა თითქმს 70%-მა, თუმცა ძალიან დაბალი მონაწლეობა დაფიქსირდა აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის ავტონომიებში.

1991 წლის 9 აპრილს [[საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენა|აღადგინა საქართველოს დამოუკიდებლობა]]. 1991 წლის 14 აპრილს უზენაესმა საბჭომ შემოიღო [[საქართველოს პრეზიდენტი]]ს თანამდებობა და ამ თანამდებობაზე აირჩია უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე ზვიად გამსახურდია. ამის შემდეგ საბჭოს თავმჯდომარე გახდა [[აკაკი ასათიანი]]. 1991 წლის აგვისტოში უზენაესმა საბჭომ აკრძალა [[საქართველოს კომუნისტური პარტია]] და გაუუქმა მანდატი ამ პარტიიდან არჩეულ საბჭოს 64 დეპუტატს.<ref>საქართველოს სახელმწიფოს ხელმძღვანელები: ტომი II, პარლამენტის სამეცნიერო-საინფორმაციო უზრუნველყოფის განყოფილება, ირიდა, თბილისი, 2013, გვ. 283</ref> იმოქმედა უზენაესი საბჭოს მხოლოდ პირველმა მოწვევამ 1990 წლის 14 ნოემბრიდან 1992 წლამდე.<ref>[http://www.parliament.ge/ge/parlamentarebi/wina-mowvevis-parlamentebi/saqartvelos-respublikis-pirveli-mowvevis-uzenaesi-sabcho-1990-1991-ww საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭო - 1990 - 1991 წწ]</ref> 1992 წლის იანვარში [[საქართველოს სამოქალაქო ომი|სახელმწიფო გადატრიალების]] შემდეგ უზენაესი საბჭო დათხოვნილ იქნა [[საქართველოს სამხედრო საბჭო|სამხედრო საბჭოს]] გადაწყვეტილებით 1992 წლის 2 იანვარს, სამხედრო საბჭომ აღადგინა [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია]] და დანიშნა ახალი არჩევნები, რომელიც გაიმართა [[1992]] წლის შემოდგომაზე.

=== მესამე მოწვევის პარლამენტი ===
{{მთავარი|საქართველოს პარლამენტის მესამე მოწვევის დეპუტატები}}
[[1995]] წელს პარლამენტმა მიიღო [[საქართველოს კონსტიტუცია]]. კონსტიტუციამ განსაზღვრა პარლამენტის ადგილი ქვეყნის პოლიტიკურ მოწყობაში:

{{ციტატა|საქართველოს პარლამენტი არის ქვეყნის უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანო, რომელიც ახორციელებს საკანონმდებლო ხელისუფლებას, განსაზღვრავს ქვეყნის საშინაო და საგარეო პოლიტიკის ძირითად მიმართულებებს, კონსტიტუციით განსაზღვრულ ფარგლებში კონტროლს უწევს მთავრობის საქმიანობას და ახორციელებს სხვა უფლებამოსილებებს.|საქართველოს კონსტიტუცია, თავი მესამე, მუხლი 48}}

=== მეოთხე მოწვევის პარლამენტი ===
{{მთავარი|საქართველოს პარლამენტის მეოთხე მოწვევის დეპუტატები}}
მეოთხე მოწვევის საქართველოს პარლამენტის არჩევნები [[1995]] წელს ჩატარდა, სადაც საპარლამენტო უმრავლესობაში „[[საქართველოს მოქალაქეთა კავშირი]]“ აღმოჩნდა. პარლამენტის ამ შემადგენლობამ [[1995]]–<nowiki/>[[1999]] წლებში იმუშავა და მას [[ზურაბ ჟვანია]] თავმჯდომარეობდა.

=== მეხუთე მოწვევის პარლამენტი ===
{{მთავარი|საქართველოს პარლამენტის მეხუთე მოწვევის დეპუტატები}}
ორივე არჩევნების შედეგად საპარლამენტო უმრავლესობა მოიპოვა მმართველმა პარტიამ — [[საქართველოს მოქალაქეთა კავშირი]]. [[საქართველოს საკანონმდებლო ორგანოს არჩევნები (2003)|2003 წლის საპარლამენტო არჩევნებს]] მოჰყვა მოქალაქეთა ფართომასშტაბიანი პროტესტი და [[ვარდების რევოლუცია]] ეწოდა. [[საქართველოს უზენაესი სასამართლო|საქართველოს უზენაესმა სასამართლომ]] არჩევნების შედეგები ნაწილობრივ გააუქმა: ძალადაკარგულად გამოცხადდა [[პროპროციული საარჩევნო სისტემა|პროპორციული წესით]] არჩეული მანდატები, თუმცა მანდატები შეუნარჩუნდათ [[მაჟორიტარული საარჩევნო სისტემა|მაჟორიტარული წესით]] არჩეულ დეპუტატებს. ასევე ძალაში დარჩა [[საქართველოს რეფერენდუმი (2003)|იმავე დღეს გამართულ რეფერენდუმზე]] მიღებული გადაწყვეტილება მორიგ არჩევნებში პარლამენტართა რაოდენობის 235-დან 150-მდე შემცირების შესახებ.

=== მეექვსე მოწვევის პარლამენტი ===
{{მთავარი|საქართველოს პარლამენტის მეექვსე მოწვევის დეპუტატები}}
საქართველოში, ვარდების რევოლუციისა და ხელისუფლებიც ცვლილებების შემდეგ, [[2004]] წლის მარტში გაიმართა [[საქართველოს საკანონმდებლო ორგანოს არჩევნები (2004)|რიგგარეშე არჩევნები]], რომელშიც იმ დროს განსაკუთრებით პოპულარულმა პარტიამ — „[[ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა|ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ]]“ მოიპოვა საკონსტიტუციო უმრავლესობა. პარლამენტის ამ შემადგენლობამ [[2004]]–<nowiki/>[[2008]] წლებში იმუშავა. მას თავმჯდომარეობდა [[ნინო ბურჯანაძე]].

=== მეშვიდე მოწვევის პარლამენტი ===
{{მთავარი|საქართველოს პარლამენტის მეშვიდე მოწვევის დეპუტატები}}
[[2008]] წლის მაისში გამართული [[საქართველოს საკანონმდებლო ორგანოს არჩევნები (2008)|მორიგი არჩევნები]] ახალი წესის მიხედვით ჩატარდა და აირჩა 150 პარლამენტარი. არჩევნებში კვლავ „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ გაიმარჯვა. მეორე ადგილზე გასულმა [[ერთიანი ეროვნული საბჭო|გაერთიანებულმა ოპოზიციამ]] არჩევნები გაყალბებულად გამოაცხადა და მანდატებზე უარი თქვა.

=== მერვე მოწვევის პარლამენტი ===
[[ფაილი:Parliament of Georgia in Kutaisi.jpg|250px|მინი|მარჯვნივ|დარბაზი, სადაც 2012–2014 წლებში, ქუთაისში საქართველოს მე-8 მოწვევის პარლამენტი მუშაობდა]]
{{მთავარი|საქართველოს პარლამენტის მერვე მოწვევის დეპუტატები}}
[[ფაილი:Georgia Parliament 2012.svg|მინი|საქართველოს მე-8 მოწვევის პარლამენტი. ლურჯი — [[ქართული ოცნება (კოალიცია)|ქართული ოცნება]], წითელი — [[ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა]]]]
[[საქართველოს საკანონმდებლო ორგანოს არჩევნები (2012)|2012 წლის საპარლამენტო არჩევნებში]] ორი ძირითადი კონკურენტი იყო მმართველი „[[ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა]]“ და ბიზნესმენ [[ბიძინა ივანიშვილი]]ს მიერ შექმნილი ახალი კოალიცია „[[ქართული ოცნება]]“. საქართველოს ისტორიაში პირველად საპარლამენტო არჩევნები მმართველმა ძალამ წააგო. „ქართულმა ოცნებამ“ ხმათა 54% და 85 მანდატი მოიპოვა. [[2013]] წელს ამოქმედდა [[საქართველოს კონსტიტუცია#2010 წლის 15 ოქტომბრის საკონსტიტუციო რეფორმა|საკონსტიტუციო ცვლილებები]], რომლითაც საქართველო საპრეზიდენტოდან ნახევრად-საპარლამენტო მმართველობაზე გადავიდა.

=== მეცხრე მოწვევის პარლამენტი ===
{{მთავარი|საქართველოს პარლამენტის მეცხრე მოწვევის დეპუტატები}}
მეცხრე მოწვევის საქართველოს პარლამენტმა [[2016]]–<nowiki/>[[2020]] წლებში იმუშავა. [[2016]] წლის [[ოქტომბერი|ოქტომბერში]] გამართული არჩევნების გზით „[[ქართული ოცნება — დემოკრატიული საქართველო|ქართული ოცნებამ]]“ მოიპოვა საკონსტიტუციო უმრავლესობა. საპარლამენტო ოპოზიციაში კი „[[ევროპული საქართველო]]“, „[[ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა|ნაციონალური მოძრაობა]]“ და „[[საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი|პატრიოტთა ალიანსი]]“ იყო.
[[ფაილი:Georgia Parliament 2017 composition (January 2017).svg|მინი|საქართველოს მე-9 მოწვევის პარლამენტი. ლურჯი — [[ქართული ოცნება — დემოკრატიული საქართველო|ქართული ოცნება]], სტაფილოსფერი — [[ევროპული საქართველო]], შინდისფერი — [[ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა]], წითელი — [[საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი]]]]
პარლამენტში შემდეგი ფრაქციები მოქმედებდა:<ref>{{cite web|url=http://www.civil.ge/geo/article.php?id=28838|title=ქართული ოცნების უმრავლესობა 116 დეპუტატამდე იზრდება|work=|publisher=civi.ge|accessdate=2014-11-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305013451/http://www.civil.ge/geo/article.php?id=28838|archivedate=2016-03-05}}</ref> საპარლამენტო უმრავლესობა (92 წევრი) (ლიდერი [[მამუკა მდინარაძე]]); „[[ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველო|ქართული ოცნება]]“ (58 წევრი); „ქართული ოცნება — ძლიერი ეკონომიკა“ (10 წევრი); „[[საქართველოს მწვანეთა პარტია|ქართული ოცნება — მწვანეები]]“ (6 წევრი); „[[მრეწველობა გადაარჩენს საქართველოს|ქართული ოცნება — მრეწველები]]“ (6 წევრი); „ქართული ოცნება — რეგიონების განვითარებისთვის“ (6 წევრი); „ქართული ოცნება — ძლიერი საქართველოსთვის“ (6 წევრი) და სხვ. „[[საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი|პატრიოტთა ალიანსი — სოციალ-დემოკრატები]]“ (7 წევრი); „ევროპული საქართველო — მოძრაობა თავისუფლებისთვის“ (7 წევრი); „[[ევროპული საქართველო]]“ (6 წევრი); „ევროპული საქართველო — რეგიონები“ (6); „[[ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა|ნაციონალური მოძრაობა]]“ (6 წევრი); დამოუკიდებელი დეპუტატები (6 წევრი). 18 დეპუტატი არცერთ ფრაქციას არ მიეკუთვნებოდნენ.

=== მეათე მოწვევის პარლამენტი ===
{{მთავარი|საქართველოს პარლამენტის მეათე მოწვევის დეპუტატები}}
[[2020]] წლის [[31 აგვისტო]]ს საქართველოს პრეზიდენტმა [[სალომე ზურაბიშვილი|სალომე ზურაბიშვილმა]] არჩევნების დანიშვნის შესახებ განკარგულება გამოსცა და არჩევნების თარიღად, საქართველოს კონსტიტუციის შესაბამისად, [[31 ოქტომბერი]] ოფიციალურად დაამტკიცა.<ref>{{Cite web | url = https://netgazeti.ge/news/478481/ | title = არჩევნები 31 ოქტომბერს დაინიშნა | publisher = ''netgazeti.ge'' | date = 19 დეკემბერი, 2020 | accessdate = 31 აგვისტო, 2020}}</ref> [[საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისია|საქართველოს ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ]] საბოლოო შედეგები [[3 დეკემბერი|3 დეკემბერს]] გამოაცხადა და წარადგინა საქართველოს X მოწვევის პარლამენტში შემსვლელი დეპუტატების სია.<ref>{{Cite web | url = https://cesko.ge/geo/list/show/123458-tsentralurma-saarchevno-komisiam-saqartvelos-parlamentis-2020-tslis-31-oqtombris-archevnebi-sheadjama | title = ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ საქართველოს პარლამენტის 2020 წლის 31 ოქტომბრის არჩევნები შეაჯამა | publisher = [[ცესკო]] | date = 2020-12-03 | accessdate = 3 დეკემბერი, 2020 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20201215084648/https://cesko.ge/geo/list/show/123458-tsentralurma-saarchevno-komisiam-saqartvelos-parlamentis-2020-tslis-31-oqtombris-archevnebi-sheadjama | archivedate = 2020-12-15 }}</ref> საქართველოს მე-10 მოწვევის პარლამენტმა [[2020]]–<nowiki/>[[2024]] წლებში უნდა იმუშაოს.<ref name="პარლამენტი">{{cite web|url=http://parliament.ge/ge/saparlamento-saqmianoba/plenaruli-sxdomebi/plenaruli-sxdomebi_news/axalarcheuli-me-10-mowvevis-parlamentis-pirveli-sxdoma1.page|title=საქართველოს მე-10 მოწვევის პარლამენტის პირველი პლენარული სხდომა|accessdate=|work=parliament.ge|publisher=11 დეკემბერი, 2020|date=19 დეკემბერი, 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201216105403/http://parliament.ge/ge/saparlamento-saqmianoba/plenaruli-sxdomebi/plenaruli-sxdomebi_news/axalarcheuli-me-10-mowvevis-parlamentis-pirveli-sxdoma1.page|archivedate=2020-12-16}}</ref>

ახლადარჩეული პარლამენტის პირველი სხდომა [[2020]] წლის [[11 დეკემბერი|11 დეკემბერს]] გაიმართა. [[საქართველოს კონსტიტუცია|საქართველოს კონსტიტუციის]] და პარლამენტის რეგლამენტის შესაბამისად, სხდომა საქართველოს პრეზიდენტმა, სალომე ზურაბიშვილმა გახსნა. პრეზიდენტის გამოსვლის შემდეგ, სიტყვა პარლამენტის უხუცეს წევრს — [[ვლადიმერ კახაძე|ვლადიმერ კახაძეს]] გადაეცა,<ref> პარლამენტის არჩეულ წევრებს შორის იყვნენ მასზე უხუცესებიც, თუმცა ისინი სხდომას არ დაესწრნენ </ref> რომელიც, პარლამენტის რეგლამენტის თანახმად, პარლამენტის თავმჯდომარის არჩევამდე ახალარჩეული პარლამენტის პირველ სხდომას გაუძღვა. დეპუტატებმა პირველივე სხდომაზე პარლამენტის თავმჯდომარედ [[არჩილ თალაკვაძე]] 86 ხმით აირჩიეს.<ref name="პარლამენტი"/>

დეპუტატებმა კომიტეტების შემადგენლობების განსაზღვრისა და ფრაქციათა პროპორციული წარმომადგენლობების კვოტების შესახებ დადგენილების პროექტის დამტკიცების შემდეგ კომიტეტების თავმჯდომარეები აირჩიეს:<ref name="პარლამენტი"/>

== პარლამენტის თავმჯდომარეები ==
{{მთავარი|საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე}}
{| class="wikitable"
|-
!
!სახელი
! class=unsortable|სურათი
! მოღვაწეობის წლები
! ქვეყნის მეთაური / პრეზიდენტი
! თანამდებობა
|-
! style="background:#B40404; color:white;"| 1
| [[ნიკოლოზ ჩხეიძე]]
| [[ფაილი:Nikolay Chkheidze.jpg|70px]]
| [[1918]]–[[1921]]
| [[ნოე რამიშვილი]], [[ნოე ჟორდანია]]
| საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტისა და დამფუძნებელი კრების თავმჯდომარე
|-
! style="background:#FF8000; color:white;"| 2
| [[ზვიად გამსახურდია]]
| [[ფაილი:Zviad Gamsakhurdia, Tbilisi, 1988.jpg|70px]]
| [[1990]]–[[1991]]
| [[ზვიად გამსახურდია]]
| საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭო
|-
! style="background:#FF8000; color:white;"| 3
| [[აკაკი ასათიანი]]
|
| [[1991]]–[[1992]]
| [[ზვიად გამსახურდია]]
| საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭო
|-
! style="background:#0000FF; color:white;"| 4
| [[ედუარდ შევარდნაძე]]
| [[ფაილი:Eduard shevardnadze.jpg|70px]]
| [[1992]], 4-6 ნოემბერი
| ოფიციალურად [[ზვიად გამსახურდია]]
| საქართველოს მე-3 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|-
! style="background:#0000FF; color:white;"| 5
| [[ვახტანგ გოგუაძე]]
| [[ფაილი:ვახტანგ გოგუაძე.jpg|70px]]
| [[1992]]–[[1995]]
| [[ედუარდ შევარდნაძე]]
| საქართველოს მე-3 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|-
! style="background:#B40404; color:white;"| 6
| [[ზურაბ ჟვანია]]
| [[ფაილი:Zurab Zhvania (Tbilisi, December 5, 2003).jpg|70px]]
| [[1995]]–[[1999]]
| [[ედუარდ შევარდნაძე]]
|  საქართველოს მე-4 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|-
! style="background:#5858FA; color:white;"| (6)
| [[ზურაბ ჟვანია]]
| [[ფაილი:Zurab Zhvania (Tbilisi, December 5, 2003).jpg|70px]]
| [[1999]]–[[2001]]
| [[ედუარდ შევარდნაძე]]
|  საქართველოს მე-5 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|-
! style="background:#5858FA; color:white;"| 7
| [[ნინო ბურჯანაძე]]
| [[ფაილი:Nino Burjanadze (Tbilisi, December 5, 2003).jpg|70px]]
| [[2001]]–[[2003]]
| [[ედუარდ შევარდნაძე]]
|  საქართველოს მე-5 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|-
! style="background:#FF7F00; color:white;"| (7)
| [[ნინო ბურჯანაძე]]
| [[ფაილი:Nino Burjanadze (Tbilisi, December 5, 2003).jpg|70px]]
| [[2004]]–[[2008]]
| [[მიხეილ სააკაშვილი]]
|  საქართველოს მე-6 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|-
! style="background:#FE2E2E; color:white;"| 8
| [[დავით ბაქრაძე]]
| [[ფაილი:David Bakradze Senate of Poland 010.JPG|70px]]
| [[2008]]–[[2012]]
| [[მიხეილ სააკაშვილი]]
|  საქართველოს მე-7 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|-
! style="background:#FF7F00; color:white;"| 9
| [[დავით უსუფაშვილი]]
| [[ფაილი:David Usupashvili Senate of Poland.JPG|70px]]
| [[2012]]–[[2016]]
| [[გიორგი მარგველაშვილი]]
|  საქართველოს მე-8 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|-
! style="background:#0101DF; color:white;"| 10
| [[ირაკლი კობახიძე]]
| 
| [[2016]]–[[2019]]
| [[გიორგი მარგველაშვილი]], [[სალომე ზურაბიშვილი]]
|  საქართველოს მე-9 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|-
! style="background:#0101DF; color:white;"| —
| [[თამარ ჩუგოშვილი]]
| [[ფაილი:Brock Bierman and Tamar Chugoshvili in Tbilisi - 2019 (cropped).jpg|70px]]
| [[2019]], 21 ივნისი-25 ივნისი
| [[სალომე ზურაბიშვილი]]
|  საქართველოს მე-9 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი
|-
! style="background:#0101DF; color:white;"| 11
| [[არჩილ თალაკვაძე]]
| [[ფაილი:Talakvadze.jpg|70px]]
| [[2019]]–[[2020]]
| [[სალომე ზურაბიშვილი]]
|  საქართველოს მე-9 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|-
! style="background:#B40404; color:white;"| (11)
| [[არჩილ თალაკვაძე]]
| [[ფაილი:Talakvadze.jpg|70px]]
| [[2020]]-[[2021]]
| [[სალომე ზურაბიშვილი]]
|  საქართველოს მე-10 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|-
! style="background:#B40404; color:white;"| 12
| [[კახა კუჭავა]]
| [[ფაილი:Kakha Kutchava, Georgian Dream, addressing observers, Tbilisi, 30 October 2020.jpg|70px]]
| [[2021]]
| [[სალომე ზურაბიშვილი]]
|  საქართველოს მე-10 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|-
! style="background:#B40404; color:white;"| 13
| [[შალვა პაპუაშვილი]]
| [[ფაილი:Shalvapapuashvili.png|70px]]
| [[2021]]-დან
| [[სალომე ზურაბიშვილი]]
|  საქართველოს მე-10 მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე
|}

== პარლამენტის სტრუქტურა ==
[[ფაილი:Parliament of Georgia structure 2015 ka.jpg|მინი|250პქ|პარლამენტის სტრუქტურა 2015 წლისთვის]]
პარლამენტი ერთპალატიანია, შედგება 150 დეპუტატისგან, რომელთა შორის 77 აირჩევა პროპორციული საარჩევნო სისტემის, ხოლო 73 კი ერთმანდატიანი საარჩევნო ოლქებში მაჟორიტარული საარჩევნო სისტემის საფუძველზე. პარლამენტის ყველა დეპუტატი ირჩევა ოთხი წლის ვადით.

პარლამენტს ხელმძღვანელობს თავმჯდომარე, რომელიც უძღვება პარლამენტის მუშაობას, ხელს აწერს პარლამენტის მიერ მიღებულ აქტებს. პარლამენტის თავმჯდომარეს ჰყავს 7 მოადგილე. პარლამენტის თავმჯდომარე, [[საქართველოს პრეზიდენტი]]ს მიერ თავისი მოვალეობების განუხორციელებლობის შემთხვევაში, ასრულებს საქართველოს პრეზიდენტის მოვალეობას.

პარლამენტის წევრები ქმნიან საპარლამენტო ფრაქციებს პოლიტიკური შეხედულებების მიხედვით. პარლამენტში იქმნება მუდმივმოქმედი დარგობრივი კომიტეტები და დროებით საკითხთა კომისიები. პარლამენტის სტრუქტურაში მნიშვნელოვანი ორგანოა ბიურო. ბიუროში შედიან: თავმჯდომარე, მისი მოადგილეები, საპარლამენტო ფრაქციებისა და კომიტეტების თავმჯდომარეები. ბიურო ორგანიზაციულ ხელმძღვანელობას უწევს საქართველოს პარლამენტის მუშაობას.

წლის განმავლობაში იმართება 2 საპარლამენტო სესია: გაზაფხულზე (თებერვალი-ივნისი) და შემოდგომაზე (სექტემბერი-დეკემბერი). პარლამენტის მუშაობს უზრუნველყოფს პარლამენტის აპარატი.

===კომისიები===

{| class="wikitable"
|-
!
!სახელი
! class=unsortable|სურათი
! კომიტეტი
! მოწვევა
|-
| '''1'''
| [[ნინო წილოსანი]]
| [[ფაილი:Nino tsilosani.png|70px]]
| აგრარულ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''2'''
| [[მიხეილ სარჯველაძე]]
|
| ადამიანის უფლებათა დაცვისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''3'''
| [[თეა წულუკიანი]] (31 მარტი, 2021-მდე) <br/> [[შალვა პაპუაშვილი]]  (31 მარტი, 2021-დან 29 დეკემბრამდე)<br/> [[გიორგი ამილახვარი]]  (29 დეკემბერი, 2021-დან)
| [[ფაილი:Giorgiamliakhvari.png|70px]]
| განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''4'''
| [[მაია ბითაძე]]
|
| გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''5'''
| [[დავით სონღულაშვილი]]
|
| დარგობრივი ეკონომიკისა და ეკონომიკური პოლიტიკის კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''6'''
| [[ბექა ოდიშარია]]
|
| დიასპორისა და კავკასიის საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''7'''
| [[მაკა ბოჭორიშვილი]]
| [[ფაილი:Makabochorishvili.png|70px]]
| ევროპასთან ინტეგრაციის კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''8'''
| [[ირაკლი ბერაია]]
| [[ფაილი:Irakli Beraia.jpg|70px]]
| თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''9'''
| [[ანრი ოხანაშვილი]]
| [[ფაილი:Anriokhanashvili.png|70px]]
| იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''10'''
| [[სოზარ სუბარი]]
| [[ფაილი:Sozar Subari.JPG|70px]]
| რეგიონული პოლიტიკისა და თვითმმართველობის კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''11'''
| [[ნიკოლოზ სამხარაძე]]
| [[ფაილი:Nikolozsamkharadze.png|70px]]
| საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''12'''
| [[ირაკლი ქადაგიშვილი]]
|
| საპროცედურო საკითხთა და წესების კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''13'''
| [[ირაკლი კოვზანაძე]]
|
| საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''14'''
| [[მიხეილ ყაველაშვილი]]
|
| სპორტისა და ახალგაზრდულ საქმეთა კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''15'''
| [[დიმიტრი ხუნდაძე]]
| [[ფაილი:Dimitrikhundadze.png|70px]]
| ჯანმრთელობის დაცვისა და სოციალურ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
| '''16'''
| [[ელისო ბოლქვაძე]]
| [[ფაილი:Elisso Bolkvadze for Wikipedia.jpg|70px]]
| კულტურის კომიტეტის თავმჯდომარე
| X მოწვევის პარლამენტი
|-
|}

===ფრაქციები===

*საპარლამენტო უმრავლესობა
**[[ქართული ოცნება]] — 74 წევრი

*სხვა ფრაქციები:
**[[ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა]] — 25 წევრი

== პარლამენტის შენობა ==
[[ფაილი:Georgia old parlament 2.jpg|მინი|მარჯვნივ|250 პქ|პარლამენტის შენობა]]
[[საქართველოს სსრ|საქართველოს ყოფილი სსრ]]-ის მთავრობის სახლის შენობა საბჭოთა ხანის ქართული არქიტექტურის მნიშვნელოვანი ნიმუშია. იგი მოიცავს [[რუსთაველის გამზირი (თბილისი)|რუსთაველის გამზირიდან]] მთაწმინდის კალთისკენ შეფენილ ვრცელ კვარტალს. შენობა ორი კორპუსისგან შედგება. ზედა კორპუსი აშენდა 1938 წელს (არქ. ვ. კოკორინი, [[გიორგი ლეჟავა|გ. ლეჟავას]] მონაწილეობით), მეორე, რუსთაველის გამზირისპირა კორპუსი აიგო 1953 წელს (არქ. ვ. კოკორინი და გ. ლეჟავა, ვ. ნასარიძის მონაწილეობით). ორივე კორპუსის გადაწყვეტაში ძველი ქართული ხუროთმოძღვრების მოტივებია გამოყენებული, როგორც ცალკეულ ნაწილთა კომპოზიციაში, ისე დეკორსა და მოსაპირკეთებელ მასალაში. კორპუსებს აერთიანებს შიდა ეზო-ვესტიბიული, რომელიც კიბეებითა და შადრევნებით მიუყვება რელიეფს.<ref>{{cite web |url=http://new.tbilisi.gov.ge/news/453 |title=საქართველოს პარლამენტის შენობა |work=news |date={{ISOdate|2011-12-12}} |accessdate={{ISOdate|2012-10-26}} |publisher=თბილისის მერია, პორტალი [http://new.tbilisi.gov.ge tbilisi.gov.ge] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190107233147/http://new.tbilisi.gov.ge/news/453 |archivedate=2019-01-07 }}</ref>

2012 წელს პარლამენტი გადავიდა ქ. ქუთაისში, ახალ შენობაში, რომელიც აშენდა 2010–2012 წლებში. პროექტი ეკუთვნის ესპანურ საპროექტო ბიუროს „CMD Ingenieros“ (არქიტექტორები: ალბერტო დომინგო და კარლოს ლაზარო). შენობის კომპოზიცია სივრცით-მოცულობითია და შექმნილია მარტივი ფორმებით: მინის კამარა შუაზე გაყოფილია ბეტონის თეთრი სარტყელით, რომლის ბოლოებიც მიწის ზედაპირს ჰორიზონტალურად მიუყვება და შენობაში შესასვლელებს წარმოადგენს. მინის კამარა, რომელიც ფარავს 100×150 მ² ფართობს, წარმოადგენს შენობის გარეთა გარსს, რომლის შიგნითაც განლაგებულია მთავარი ფოიე და სხვადასხვა დანიშნულების სათავსები/სამყოფები. შენობას გარშემო აკრავს ვრცელი გამწვანებული ტერიტორია.<ref>{{cite web |url=http://www.cmdingenieros.com/en/proyectos/edificacion/nuevo-parlamento-georgia-kutaisi/ |title=New Parliament of Georgia |work=Building Works: Singular Buildings |date= |accessdate={{ISOdate|2011-10-15}} |publisher=CMD Ingenieros |archiveurl=https://archive.today/20130120032757/http://www.cmdingenieros.com/en/proyectos/edificacion/nuevo-parlamento-georgia-kutaisi/ |archivedate=2013-01-20 }}</ref> 2018 წლის დეკემბერში, პარლამენტმა ქუთაისში ბოლო სესია გამართა და 2019 წლიდან საქმიანობას თბილისში განაგრძობს.

== საინტერესო ცნობები ==
* განსაკუთრებული სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის გამო, საქართველოს პარლამენტს ექვემდებარება [[საქართველოს ეროვნული ბიბლიოთეკა]].<ref>[http://www.nplg.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=303 საქართველოს კანონი „საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის შესახებ“]</ref>

== ლიტერატურა ==

=== პერიოდიკა ===
* ''გიორგი მჭედლიშვილი'', ქართული პარლამენტარიზმის სათავეებთან: [XII საუკუნეში ქართული პარლამენტის ისტორიული წარმოშობის ანალიზი]. ჟურნალი „კულტურის ისტორიისა და თეორიის საკითხები“ — XX, 2004. გვ. 42-56 (რეზიუმე რუსულ და ინგლისურ ენაზე).
* ''ვახტანგ გურული'', პირველი ქართული პარლამენტი: [საქართველოს ეროვნული საბჭო (1918]. ჟურნალი „ერთობა“ N3, 1994. გვ. 4-5.
* ეროვნული საბჭოს რეორგანიზაცია საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ: [ეროვნული საბჭოს, როგორც საკანონმდებლო ორგანოს მოღვაწეობა 1918 წლის 1918 წლის 1 იანვრამდე]. ჟურნალი „კლიო“ N26, 2005. გვ. 154-163 (რეზიუმე რუსულ ენაზე).
* ''ვახტანგ გურული'', პირველი ქართული პარლამენტი: [საქართველოს ეროვნული საბჭო. 1917 წ. 19-24 ნოემბერს თბილისში ჩატარებული პირველი ეროვნული ყრილობა]. ჟურნალი „მაცნე“, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემია — N3-4, 1993. გვ. 142-173.
* ''არჩილ ზანგურაშვილი'', 1917–1919 წლების საქართველოს პირველი პარლამენტი (ეროვნული საბჭო). ჟურნალი „პრომეთე“ — სულხან-საბა ორბელიანის სახ. თბილისის სახელმ. პედაგოგიური უნივერსიტეტი — N1-2, 2003. გვ.117-122 (რეზიუმე რუს. და ინგლ. ენ.)
* ''შოთა ვადაჭკორია'', საკანონმდებლო ორგანოების შექმნის საკითხი და ქართული სოციალ-დემოკრატია 1918–1921 წლებში. ჟურნალი „ახალი დროება“: საქართველოს უახლესი ისტორიის საკითხები — N1(7), 2001. გვ.17-24.
* ''ლ. თოიძე'', მუშათა, გლეხთა და წითელარმიელთა დეპუტატების პირველი საბჭოები საქართველოში [1921 წ.]. ჟურნალი „მოამბე“, საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის საზოგადოებრივ მეცნიერებათა განყოფილება — N1, 1961. გვ. 55-80.
* ''თ. დოლიძე'', საქართველოს პარლამენტის ორპალატიან წარმომადგენლობით ორგანოდ გარდაქმნის სამართლებრივი ასპექტები. ჟურნალი „ინტელექტუალი“ N1, 2005. გვ. 5361. (რეზიუმე ქართ., რუს. და ინგლ. ენებზე).
* ''ქეთევან ერემაძე'', ბიკამერალიზმის პერსპექტივები საქართველოში: [ორპალატიანი პარლამენტის აუცილებლობის საკითხი საქართველოში]. ჟურნალი „ადამიანი და კონსტიტუცია“ N1, 2005. გვ. 22-33.
* ''ნანა ჭიღლაძე'', პარლამენტის საქმიანობის კონსტიტუციური საფუძვლები . ჟურნალი „ადამიანი და კონსტიტუცია“ N2, 2005. გვ.14-22 (რეზიუმე რუსულ და ინგლისურ ენებზე).

=== წიგნები ===
* ''პაატა სურგულაძე'', „ქართული პარლამენტის სათავეებთან“. — თბ.: „ცოდნა“, 1991. — 31 გვ.
* ''მალხაზ მაცაბერიძე'', „უზენაესი ბატონი ქვეყნისა: როგორი უნდა ყოფილიყო საქართველოს პარლამენტი 1921 წლის კონსტიტუციის ფუძემდებელთა აზრით“. [რედ. ოთარ ჯანელიძე]; პოლიტოლ. ინ-ტი. — თბ.: „ახალი აზრი“, 2008. — 108 გვ.
* საქართველოს რესპუბლიკის პარლამენტი. [რედ.: ''ა. აბესაძე'']. — თბ.: თბილილისის სახ. უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 1992 (თბილ. უნ-ტის სტ.). 146გვ. ISBN 5-511-00574-6
* საქართველოს პარლამენტი: ფუნქციები და სტრუქტურა. [შემდგ.: ''თინათინ ბოლქვაძე'', ''ნინო ნოზაძე'', ''ერეკლე ნათაძე''; რედ.: ''ქეთევან იმნაძე'']. — თბ.: „სომა პრეს“, 2000. 128 გვ.
* საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტი: მიღებულია საქართველოს პარლამენტის 1994 წლის 20 სექტემბრის სხდომაზე. — თბ.: საქ. პარლამენტის აპარატი, 1994. — 64 გვ.
* საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტი: ცვლილებებითა და დამატებებით 2006 წლის 25 აპრილამდე. — თბ.: [ბონა კაუზა], 2006. — 230 გვ.
* ''ნოდარ ჯანბერიძე'', საქართველოს სსრ მთავრობის სახლის არქიტექტურა — [თბ.]: ხელოვნება, 1957–105 გვ.: ნახაზ.; 39 ფ. ილ.; 26 სმ. — რეზუმე რუს. ენ. — : 12 მ, 2000 ც.

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{commonscat|Parliament of Georgia}}
* [http://www.parliament.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=1 საქართველოს პარლამენტის ოფიციალური საიტი]
* [http://www.newparliamentgeorgia.com/ Parliament Georgia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304015712/http://www.newparliamentgeorgia.com/ |date=2016-03-04 }}, საქართველოს პარლამენტის ახალი შენობის საინფორმაციო ვებ პორტალი {{en}}. „CMD Ingenieros“, 2011.

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

{{საქართველოს პარლამენტის თარგი}}
{{საქართველოს მე-10 მოწვევის პარლამენტის წევრები}}
{{საქართველოს მე-9 მოწვევის პარლამენტის წევრები}}
{{საქართველოს მე-8 მოწვევის პარლამენტის წევრები}}
{{საქართველოს მე-7 მოწვევის პარლამენტის წევრები}}
{{საქართველოს მე-6 მოწვევის პარლამენტის წევრები}}
{{საქართველოს მე-5 მოწვევის პარლამენტის წევრები}}
{{საქართველოს მე-4 მოწვევის პარლამენტის წევრები}}
{{საქართველოს მე-3 მოწვევის პარლამენტის წევრები}}
{{საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭოს წევრები}}
{{საქართველოს დამფუძნებელი კრების წევრები}}

[[კატეგორია:საქართველოს პარლამენტი| ]]