ცენტრალურ ადგილთა სისტემა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
მ ბოტის დამატება: cs:Teorie centrálních míst |
მ Bot: 20 ენათაშორისი ბმული გადატანილია Wikidata_ზე, d:q76689 |
||
| (არ არის ნაჩვენები 8 მომხმარებელთა 6 შუალედ ვერსიებში) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Christaller's central place theory animation.gif|300px|thumb|right|კრისტალერის თეორიის მიხედვით შექმნილი ცენტრალურ ადგილთა სისტემა დინამიკაში. საბაზრო პრინციპების შესაბამისად შექმნილი ადგილების (გეოგრაფიულ–ეკონომიკური პუნქტების) დისტრიბუციის ანიმაციური მოდელი.]] |
[[ფაილი:Christaller's central place theory animation.gif|300px|thumb|right|კრისტალერის თეორიის მიხედვით შექმნილი ცენტრალურ ადგილთა სისტემა დინამიკაში. საბაზრო პრინციპების შესაბამისად შექმნილი ადგილების (გეოგრაფიულ–ეკონომიკური პუნქტების) დისტრიბუციის ანიმაციური მოდელი.]] |
||
XX საუკუნის 30–იან წლებში გერმანელმა გეოგრაფმა [[ვალტერ კრისტალერი|ვალტერ კრისტალერმა]] ცენტრალურ ადგილთა სისტემის (ან სხვაგვარად '''ცენტრალური გეოგრაფიული პუნქტები'''ს) თეორია შეიმუშავა. ამ სისტემის |
XX საუკუნის 30–იან წლებში გერმანელმა გეოგრაფმა [[ვალტერ კრისტალერი|ვალტერ კრისტალერმა]] ცენტრალურ ადგილთა სისტემის (ან სხვაგვარად '''ცენტრალური გეოგრაფიული პუნქტები'''ს) თეორია შეიმუშავა. ამ სისტემის მოდელის რეალიზაცია შესაძლებელია იდეალური ტიპის [[ჰომოგენური|ჰომოგენურ]] სივრცეებში ცენტრალურ ადგილთა, პუნქტთა [[იერარქია|იერარქიული]] სტრუქტურის საფეხურების შექმნით. |
||
მაღალი (იერარქიული) საფეხურის ცენტრალური ადგილები (მაგ.; [[ქალაქი|ქალაქები]]) თავიანთი (ფუნქციური) ჭარბ–დატვირთვის თვალსაზრისით ავლენენ ისეთ თვისებებს, რომლებიც დაბალი (იერარქიული) საფეხურის ცენტრალურ ადგილებს (როგორიცაა მაგ.; გარკვეული ადმინისტრაციული და კომუნალური მომსახურების ფუნქციები პატარა ქალაქებში) არა აქვთ. [[ცენტრალური ადგილი]] მისი მიმდებარე [[განვრცობითი სფერო|განვრცობითი ადგილის, ან სფეროს]] მიმართ უფრო მეტ მნიშვნელობითაა ([[(გეოგრაფიული ადგილის) მნიშვნელობითი ჭარბ–დატვირთვა|მნიშვნელობითი ჭარბ–დატვირთვა]]) დატვირთული. |
მაღალი (იერარქიული) საფეხურის ცენტრალური ადგილები (მაგ.; [[ქალაქი|ქალაქები]]) თავიანთი (ფუნქციური) ჭარბ–დატვირთვის თვალსაზრისით ავლენენ ისეთ თვისებებს, რომლებიც დაბალი (იერარქიული) საფეხურის ცენტრალურ ადგილებს (როგორიცაა მაგ.; გარკვეული ადმინისტრაციული და კომუნალური მომსახურების ფუნქციები პატარა ქალაქებში) არა აქვთ. [[ცენტრალური ადგილი]] მისი მიმდებარე [[განვრცობითი სფერო|განვრცობითი ადგილის, ან სფეროს]] მიმართ უფრო მეტ მნიშვნელობითაა ([[(გეოგრაფიული ადგილის) მნიშვნელობითი ჭარბ–დატვირთვა|მნიშვნელობითი ჭარბ–დატვირთვა]]) დატვირთული. |
||
| ხაზი 16: | ხაზი 16: | ||
: '''MiTel''' = ([[გერმანული ენა|''გერმ.'']] Mittelwert der Zahl der Telefonanschlüsse je Einwohner im Ergänzungsgebiet) '''საშუალო მაჩვენებელი განვრცობითი სფეროს ყოველ მოსახლეზე''' |
: '''MiTel''' = ([[გერმანული ენა|''გერმ.'']] Mittelwert der Zahl der Telefonanschlüsse je Einwohner im Ergänzungsgebiet) '''საშუალო მაჩვენებელი განვრცობითი სფეროს ყოველ მოსახლეზე''' |
||
== იხილეთ აგრეთვე == |
|||
== იხილე ასევე == |
|||
: [[ობერცენტრი]] |
: [[ობერცენტრი]] |
||
| ხაზი 28: | ხაზი 28: | ||
[[კატეგორია:სამხარეო დაგეგმარება]] |
[[კატეგორია:სამხარეო დაგეგმარება]] |
||
[[კატეგორია:ეკონომიკური გეოგრაფია]] |
[[კატეგორია:ეკონომიკური გეოგრაფია]] |
||
[[კატეგორია:ურბანიზაცია]] |
|||
[[cs:Teorie centrálních míst]] |
|||
[[de:System der zentralen Orte]] |
|||
[[en:Central place theory]] |
|||
[[es:Teoría de los lugares centrales]] |
|||
[[fi:Keskuspaikkateoria]] |
|||
[[fr:Modèle christallérien]] |
|||
[[hr:Teorija centralnog mjesta]] |
|||
[[hu:Központi helyek elmélete]] |
|||
[[ja:中心地理論]] |
|||
[[lv:Centrālās vietas teorija]] |
|||
[[nl:Centrale-plaatsentheorie]] |
|||
[[pl:Teoria ośrodków centralnych]] |
|||
[[sv:Centralortsteorin]] |
|||
[[ta:மைய இடக் கோட்பாடு]] |
|||
[[zh:中心地理論]] |
|||
უკანასკნელი რედაქცია 12:56, 11 მარტი 2013-ის მდგომარეობით
XX საუკუნის 30–იან წლებში გერმანელმა გეოგრაფმა ვალტერ კრისტალერმა ცენტრალურ ადგილთა სისტემის (ან სხვაგვარად ცენტრალური გეოგრაფიული პუნქტების) თეორია შეიმუშავა. ამ სისტემის მოდელის რეალიზაცია შესაძლებელია იდეალური ტიპის ჰომოგენურ სივრცეებში ცენტრალურ ადგილთა, პუნქტთა იერარქიული სტრუქტურის საფეხურების შექმნით.
მაღალი (იერარქიული) საფეხურის ცენტრალური ადგილები (მაგ.; ქალაქები) თავიანთი (ფუნქციური) ჭარბ–დატვირთვის თვალსაზრისით ავლენენ ისეთ თვისებებს, რომლებიც დაბალი (იერარქიული) საფეხურის ცენტრალურ ადგილებს (როგორიცაა მაგ.; გარკვეული ადმინისტრაციული და კომუნალური მომსახურების ფუნქციები პატარა ქალაქებში) არა აქვთ. ცენტრალური ადგილი მისი მიმდებარე განვრცობითი ადგილის, ან სფეროს მიმართ უფრო მეტ მნიშვნელობითაა (მნიშვნელობითი ჭარბ–დატვირთვა) დატვირთული.
ვალტერ კრისტალერმა ადგილის ცენტრულობა, ან მისი მნიშვნელობითი ჭარბ–დატვირთვა განსაზღვრა (ადგილისა და მისი განვრცობითი სფეროსათვის სამუშაო მზადყოფნაში) უკვე არსებული და (მხოლოდ ადგილის მოსახლეობისთვის) საჭირო სამსახურების ურთიერთმიმართებით (მაჩვენებელთა განსხვავება = მნიშვნელობითი ჭარბ–დატვირთვა). რამდენადაც მაღალია ადგილის ცენტრულობა, იმდენად მაღალია კომუნალურ მომსახურებათა ოდენობა მოსახლეზე.
ვალტერ კრისტალერმა ცენტრალურ ადგილთა სისტემის კონცეფცია განავითარა თავის მთავარ ნაშრომში, რომელიც წიგნად 1933 წელს გამოიცა სათაურით „ცენტრალური გეოგრაფიული პუნქტები გერმანიის სამხრეთში“. მან დაადგინა, რომ მრავალცენტრიანი რეგიონი მაღალი მაჩვენებლის კომუნალური მომსახურებითა და ტვირთბრუნვით გამოირჩევა. თავდაპირველად კრისტალერის მომარაგების პრინციპის მიხედვით შემუშავებული სისტემა ათი იერარქიული საფეხურისაგან ("დამხმარე ცენტრული პუნქტიდან" "სახელმწიფოს მთავარ პუნქტამდე") შედგებოდა. კრისტალერმა თავისი თეორია პრაქტიკაში გადაამოწმა იმ დროისათვის არსებული სატელეფონო კავშირების რაოდენობისა და განაწილების გადაამოწმა მაგალითის მოშველიებით.
- ZI = (გერმ. Zentralitätsindex) ცენტრულობის ინდექსი
- nTel = (გერმ. Zahl der Telefonanschlüsse) სატელეფონო კავშირების რიცხვი
- N = (გერმ. Einwohnerzahl) მოსახლეთა რაოდენობა
- MiTel = (გერმ. Mittelwert der Zahl der Telefonanschlüsse je Einwohner im Ergänzungsgebiet) საშუალო მაჩვენებელი განვრცობითი სფეროს ყოველ მოსახლეზე