ალექსანდრე სუვოროვი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
მ Robot: Cosmetic changes |
ოქროს ბოტი (განხილვა | წვლილი) მ →ლიტერატურა: მცირედი შესწორება using AWB |
||
| (არ არის ნაჩვენები 22 მომხმარებელთა 14 შუალედ ვერსიებში) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Suvorov Alex V.jpg|thumb|ალექსანდრე ვასილის ძე სუვოროვი]] |
[[ფაილი:Suvorov Alex V.jpg|thumb|ალექსანდრე ვასილის ძე სუვოროვი]] |
||
[[ფაილი:USSR stamp A.V.Suvorov 1980 4k.jpg| |
[[ფაილი:USSR stamp A.V.Suvorov 1980 4k.jpg|მინი|250პქ|[[საფოსტო მარკა]] [[სსრკ]], ალექსანდრე სუვოროვი, 1980 (Michel 5009, Scott 4878)]] |
||
'''ალექსანდრე ვასილის ძე სუვოროვი''' ( |
'''ალექსანდრე ვასილის ძე სუვოროვი''' ({{lang-ru|Александр Васильевич Суворов}}; დ. [[24 ნოემბერი]] <small>[ძვ. სტ. 13 ნოემბერი]</small>, [[1730]], [[მოსკოვი]] ― გ. [[18 მაისი]] <small>[ძვ. სტ. 6 მაისი]</small>, [[1800]], [[პეტერბურგი]], დაკრძალულია [[ალექსანდრე ნეველის ლავრა]]ში) — რიმნიგის გრაფი (1789), იტალიის თავადი (1799), [[რუსები|რუსი]] მხედართმთავარი და სამხედრო თეორეტიკოსი, [[გენერალისიმუსი]] (1799). |
||
== ბიოგრაფია == |
== ბიოგრაფია == |
||
[[1742]] სუვოროვი ჩაირიცხა ლაიბგვარდიის სემიონოვსკოეს პოლკში რიგით ჯარისკაცად. 1748 კაპრალად დაიწყო სამსახური. 1754 მიიღო ოფიცრის ჩინი. 1756-1758 მსახურობდა სამხედრო კოლეგიაში, [[შვიდწლიანი ომი |
[[1742]] წელს სუვოროვი ჩაირიცხა ლაიბგვარდიის სემიონოვსკოეს პოლკში რიგით ჯარისკაცად. 1748 კაპრალად დაიწყო სამსახური. 1754 მიიღო ოფიცრის ჩინი. 1756-1758 მსახურობდა სამხედრო კოლეგიაში, [[შვიდწლიანი ომი]]ს (1756-1763) დროს 1758-დან საშტაბო და სამეთაურო თანამდებობაზეა, მონაწილეობდა კუნერსდორფის ბრძოლაში (1759), ბერლინისა (1760) და კოლბერგის (1761) აღებაში. 1762 მიიღო პოლკოვნიკის ჩინი და დანიშნა ასტრახანის, ხოლო 1763 სუზდალის ქვეითი პოლკის მეთაურად. 1768-1772 წლებში კონფედერატების ჯარების წინააღმდეგ იბრძოდა პოლონეთში. 1770 მიიღო გენერალ-მაიორის ჩინი. 1772 მეთაურობდა [[სანქტ-პეტერბურგი]]ს დივიზიას. რუსეთ-ოსმალეთის ომში (1768-1774) მონაწილეობისა და ბრწყინვალედ ჩატარებული ბრძოლებისათვის 1774 გენერალ-პორუჩიკის ჩინი მიიღო. 1774 აგვისტოში იმპერატორ ეკატერინე II-ის ბრძანებით გაიგზავნა გლეხთა ომის ჩასახშობად, რომელსაც [[პუგაჩოვი, ემელიან|ე. პუგაჩოვი]] წინამძღოლობდა. სუვოროვს დიდი დამსახურება მიუძღვის რუსეთთან ყირიმის შემომტკიცების საქმეში. 1786 მან გენერალ-ანშეფის ჩინი მიიღო. [[რუსეთ-ოსმალეთის ომი]]ს (1787-1791) დროს სუვოროვმა ბრწყინვალე გამარჯვება მოიპოვა ფოქმანისდთან (ივლისი, 1789) და რიმნიკთან (სექტემბერი, 1789). 1790 წლის 11 (22) დეკემბერს სუცოროვმა შტურმით აიღო თურქთა ძლიერ გამაგრებული ციხესიმაგრე იზმაილი. 1791-1794 წლებში მეთაურობდა სხვადასხვა შენაერთს ფინეთში. 1794 თავისი ჯარით გაიგზავნა პოლონეთის აჯანყების (1794) ჩასახშობად. გამარჯვებულმა სუვოროვმა ჰუმანურობა გამოიჩინა "აჯანყებულთა" მიმართ (გაათავისუფლა ტყვეები, აკრძალა რეკვიზიცია და ა. შ.). [[ეკატერინე II|ეკატერინე II-მ]] ფელდმარშლობა უბოძა. 1795-1796 სუვოროვი სარდლობდა უკრაინაში (ქ. ტულჩინში) დაბანაკებულ ჯარებს. ამ პერიოდში მან დაწერა თავისი ცნობილი წიგნი - "გამარჯვების მეცნიერება". იმპერატორ პავლე I-თან უთანხმოების გამო სუვოროვი არმიიდან დაითხოვეს და გაგზავნეს თავის მამულში, ნოვგოროდის გუბერნიის სოფ. კონჩანსკოეში. 1799 თებერვალში, როცა რუსეთი ჩაება მე-2 ანტიფრანგულ კოალიციაში (დიდი ბრიტანეთი, ავსტრია, ოსმალეთი, ორივე სიცილიის სამეფო) მოკავშირეთა თხოვნით პავლე I იძულებული გახდა სუვოროვი იტალიის ლაშქრობაში მყოფი რუსეთის ჯარის მთავარსარდლად დაენიშნა. მას დაუქვემდებარეს ავსტრიის ჯარიც. იტალიის ლაშქრობის (1799) ბრწყინვალედ დამთავრების შემდეგ [[პავლე I|პავლე I-მა]] სუვოროვს უბრძანა ჯარის შვეიცარიაში გადაყვანა. 1799 წლის 31 აგვისტოს (11 სექტემბერი) დაიწყო ცნობილი სუვოროვის შვეიცარიის ლაშქრობა, რომელიც სამხედრო ხელოვნების უბადლო ნიმუში გახდა. რუსეთის არმიამ გამოიჩინა არნახული გმირობა (ამ ლაშქრობაში სუვოროვს ახლდა [[პეტრე ბაგრატიონი]]). სუვოროვს გენერალისიმუსის წოდება მიენიჭა. მალე პავლე I-მა გაწყვიტა კავშირი ავსტრიასთან და სუვოროვი რუსეთში გაიწვია. არმიიდან დათხოვილი სუვოროვი მალე გარდაიცვალა. |
||
სუვოროვის მხედართმთავრული ნიჭი და მისი სამხედრო მემკვიდრეობა სათანადოდ შეფასდა - სამამულო ომის პერიოდში დაწესდა [[სუვოროვის ორდენი|სუვოროვის]] I, II, III ხარისხის ორდენი. შეიქმნა [[სუვოროვის სასწავლებელი|სუვოროვის სასწავლებლები]]. სანქტ-პეტერბურგის და რიგ სხვა ქალაქებში არის სუვოროვის სახელობის მუზეუმები და ძეგლები. |
სუვოროვის მხედართმთავრული ნიჭი და მისი სამხედრო მემკვიდრეობა სათანადოდ შეფასდა - სამამულო ომის პერიოდში დაწესდა [[სუვოროვის ორდენი|სუვოროვის]] I, II, III ხარისხის ორდენი. შეიქმნა [[სუვოროვის სასწავლებელი|სუვოროვის სასწავლებლები]]. სანქტ-პეტერბურგის და რიგ სხვა ქალაქებში არის სუვოროვის სახელობის მუზეუმები და ძეგლები. |
||
== ლიტერატურა == |
== ლიტერატურა == |
||
{{ქსე|9|596-597}} |
|||
{{DEFAULTSORT:სუვოროვი, ალექსანდრე}} |
{{DEFAULTSORT:სუვოროვი, ალექსანდრე}} |
||
[[კატეგორია:რუსები]] |
|||
[[კატეგორია:რუსეთის სამხედრო მოღვაწეები]] |
[[კატეგორია:რუსეთის სამხედრო მოღვაწეები]] |
||
[[კატეგორია:დაბადებული 24 ნოემბერი]] |
|||
[[კატეგორია:დაბადებული 1729]] |
[[კატეგორია:დაბადებული 1729]] |
||
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 18 მაისი]] |
|||
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1800]] |
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1800]] |
||
[[კატეგორია:ალექსანდრე სუვოროვი|*]] |
|||
{{Link FA|bg}} |
|||
{{Link FA|mk}} |
|||
{{Link FA|ru}} |
|||
[[az:Aleksandr Suvorov]] |
|||
[[be:Аляксандр Васільевіч Сувораў]] |
|||
[[be-x-old:Аляксандар Сувораў]] |
|||
[[bg:Александър Суворов]] |
|||
[[ca:Aleksandr Suvórov]] |
|||
[[cs:Alexandr Vasiljevič Suvorov]] |
|||
[[cv:Суворов]] |
|||
[[de:Alexander Wassiljewitsch Suworow]] |
|||
[[en:Alexander Suvorov]] |
|||
[[eo:Aleksandr Suvorov]] |
|||
[[es:Aleksandr Suvórov]] |
|||
[[et:Aleksandr Suvorov]] |
|||
[[fi:Aleksandr Suvorov]] |
|||
[[fr:Alexandre Souvorov]] |
|||
[[he:אלכסנדר סובורוב]] |
|||
[[hr:Aleksandar Vasiljevič Suvorov]] |
|||
[[hu:Alekszandr Vasziljevics Szuvorov]] |
|||
[[it:Aleksandr Vasil'evič Suvorov]] |
|||
[[ja:アレクサンドル・スヴォーロフ]] |
|||
[[ko:알렉산드르 수보로프]] |
|||
[[la:Alexander Suvorov]] |
|||
[[lt:Aleksandras Suvorovas]] |
|||
[[mk:Александар Суворов]] |
|||
[[nl:Aleksandr Soevorov]] |
|||
[[no:Aleksandr Suvorov]] |
|||
[[pl:Aleksandr Suworow]] |
|||
[[pms:Aleksandr Vasil'evič Suvorov]] |
|||
[[pt:Alexander Suvorov]] |
|||
[[ro:Alexandr Suvorov]] |
|||
[[ru:Суворов, Александр Васильевич]] |
|||
[[sk:Alexandr Vasilievič Suvorov]] |
|||
[[sl:Aleksander Vasiljevič Suvorov]] |
|||
[[sr:Александар Суворов]] |
|||
[[sv:Alexander Suvorov]] |
|||
[[tr:Aleksandr Suvorov]] |
|||
[[uk:Суворов Олександр Васильович]] |
|||
[[vi:Aleksandr Vasilyevich Suvorov]] |
|||
[[zh:亚历山大·瓦西里耶维奇·苏沃洛夫]] |
|||
უკანასკნელი რედაქცია 20:10, 10 ოქტომბერი 2020-ის მდგომარეობით
ალექსანდრე ვასილის ძე სუვოროვი (რუს. Александр Васильевич Суворов; დ. 24 ნოემბერი [ძვ. სტ. 13 ნოემბერი], 1730, მოსკოვი ― გ. 18 მაისი [ძვ. სტ. 6 მაისი], 1800, პეტერბურგი, დაკრძალულია ალექსანდრე ნეველის ლავრაში) — რიმნიგის გრაფი (1789), იტალიის თავადი (1799), რუსი მხედართმთავარი და სამხედრო თეორეტიკოსი, გენერალისიმუსი (1799).
ბიოგრაფია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1742 წელს სუვოროვი ჩაირიცხა ლაიბგვარდიის სემიონოვსკოეს პოლკში რიგით ჯარისკაცად. 1748 კაპრალად დაიწყო სამსახური. 1754 მიიღო ოფიცრის ჩინი. 1756-1758 მსახურობდა სამხედრო კოლეგიაში, შვიდწლიანი ომის (1756-1763) დროს 1758-დან საშტაბო და სამეთაურო თანამდებობაზეა, მონაწილეობდა კუნერსდორფის ბრძოლაში (1759), ბერლინისა (1760) და კოლბერგის (1761) აღებაში. 1762 მიიღო პოლკოვნიკის ჩინი და დანიშნა ასტრახანის, ხოლო 1763 სუზდალის ქვეითი პოლკის მეთაურად. 1768-1772 წლებში კონფედერატების ჯარების წინააღმდეგ იბრძოდა პოლონეთში. 1770 მიიღო გენერალ-მაიორის ჩინი. 1772 მეთაურობდა სანქტ-პეტერბურგის დივიზიას. რუსეთ-ოსმალეთის ომში (1768-1774) მონაწილეობისა და ბრწყინვალედ ჩატარებული ბრძოლებისათვის 1774 გენერალ-პორუჩიკის ჩინი მიიღო. 1774 აგვისტოში იმპერატორ ეკატერინე II-ის ბრძანებით გაიგზავნა გლეხთა ომის ჩასახშობად, რომელსაც ე. პუგაჩოვი წინამძღოლობდა. სუვოროვს დიდი დამსახურება მიუძღვის რუსეთთან ყირიმის შემომტკიცების საქმეში. 1786 მან გენერალ-ანშეფის ჩინი მიიღო. რუსეთ-ოსმალეთის ომის (1787-1791) დროს სუვოროვმა ბრწყინვალე გამარჯვება მოიპოვა ფოქმანისდთან (ივლისი, 1789) და რიმნიკთან (სექტემბერი, 1789). 1790 წლის 11 (22) დეკემბერს სუცოროვმა შტურმით აიღო თურქთა ძლიერ გამაგრებული ციხესიმაგრე იზმაილი. 1791-1794 წლებში მეთაურობდა სხვადასხვა შენაერთს ფინეთში. 1794 თავისი ჯარით გაიგზავნა პოლონეთის აჯანყების (1794) ჩასახშობად. გამარჯვებულმა სუვოროვმა ჰუმანურობა გამოიჩინა "აჯანყებულთა" მიმართ (გაათავისუფლა ტყვეები, აკრძალა რეკვიზიცია და ა. შ.). ეკატერინე II-მ ფელდმარშლობა უბოძა. 1795-1796 სუვოროვი სარდლობდა უკრაინაში (ქ. ტულჩინში) დაბანაკებულ ჯარებს. ამ პერიოდში მან დაწერა თავისი ცნობილი წიგნი - "გამარჯვების მეცნიერება". იმპერატორ პავლე I-თან უთანხმოების გამო სუვოროვი არმიიდან დაითხოვეს და გაგზავნეს თავის მამულში, ნოვგოროდის გუბერნიის სოფ. კონჩანსკოეში. 1799 თებერვალში, როცა რუსეთი ჩაება მე-2 ანტიფრანგულ კოალიციაში (დიდი ბრიტანეთი, ავსტრია, ოსმალეთი, ორივე სიცილიის სამეფო) მოკავშირეთა თხოვნით პავლე I იძულებული გახდა სუვოროვი იტალიის ლაშქრობაში მყოფი რუსეთის ჯარის მთავარსარდლად დაენიშნა. მას დაუქვემდებარეს ავსტრიის ჯარიც. იტალიის ლაშქრობის (1799) ბრწყინვალედ დამთავრების შემდეგ პავლე I-მა სუვოროვს უბრძანა ჯარის შვეიცარიაში გადაყვანა. 1799 წლის 31 აგვისტოს (11 სექტემბერი) დაიწყო ცნობილი სუვოროვის შვეიცარიის ლაშქრობა, რომელიც სამხედრო ხელოვნების უბადლო ნიმუში გახდა. რუსეთის არმიამ გამოიჩინა არნახული გმირობა (ამ ლაშქრობაში სუვოროვს ახლდა პეტრე ბაგრატიონი). სუვოროვს გენერალისიმუსის წოდება მიენიჭა. მალე პავლე I-მა გაწყვიტა კავშირი ავსტრიასთან და სუვოროვი რუსეთში გაიწვია. არმიიდან დათხოვილი სუვოროვი მალე გარდაიცვალა.
სუვოროვის მხედართმთავრული ნიჭი და მისი სამხედრო მემკვიდრეობა სათანადოდ შეფასდა - სამამულო ომის პერიოდში დაწესდა სუვოროვის I, II, III ხარისხის ორდენი. შეიქმნა სუვოროვის სასწავლებლები. სანქტ-პეტერბურგის და რიგ სხვა ქალაქებში არის სუვოროვის სახელობის მუზეუმები და ძეგლები.
ლიტერატურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 9, თბ., 1985. — გვ. 596-597.