ვიტოვტი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შეუმოწმებელი ვერსია]

← წინა ცვლილება

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

უკანასკნელი რედაქცია 00:09, 3 ივლისი 2024-ის მდგომარეობით

ვიტაუტას დიდი იგივე ვიტოვტი დიდი (ლიტ. Vytautas Didysis; დ. 1350, 27 ოქტომბერი – გ. 1430) — შუასაუკუნოვანი ლიეტუვის ერთ-ერთი საუკეთესო მთავარი. ვიტაუტასი ზეობდა 1401 წლიდან 1430 წლამდე. მან განამტკიცა და გაზარდა ლიეტუვის ტერიტორიები. იგი ატარებდა კუნიგასის (მთავრის) ტიტულს და იყო უმაღლესი ხელისუფალი საკუთარ სამფლობელოში. იყო ფრთოსანი ურჩხულის ორდენის წევრი.

ვიტაუტას დიდის სახელმწიფო ლიეტუვის გარდა მოიცავდა კიევის რუსეთს (თანამედროვე ბელარუსი და უკრაინა). (1370–1382) წლებში იყო ჰროდნას, ხოლო (1387–1389) წლებში ლუცკის უფლისწული, აგრეთვე თავს უწოდებდა ჰუსისტების მეფეს. თანამედროვე ლიეტუვაში ვიტაუტას დიდი ეროვნულ გმირადაა შერაცხილი, მე-20 საუკუნის დასაწყისის ეროვნული მოძრაობის დროს დიდი ავტორიტეტი იყო. თანამედროვე ლიეტუვაში ვიტაუტასი ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ადამიანის სახელია. მის სახელს ატარებს ვიტაუტას მაგნუს უნივერსიტეტი კაუნასში.

სიყმაწვილე

ვიტაუტას დიდი დაიბადა ძველ ტრაკაიში 1350 წელს. მამამისი იყო კეისტუტისი, ხოლო დედა ბერუტე, რომელიც კეისტუტისის მეორე ცოლი ყოფილა. ვიტაუტასს ბიძაშვილად ერგებოდა იაგაილო (შემდგომში პოლონეთის მეფე ვლადისლავ II) და იყო ვასილი II-ის (მოსკოვის მთავრის) ბაბუა.

1377-1384

მთავარი სტატია: სამოქალაქო ომი ლიტვაში (1381–1384).

ვიტაუტასის მამას თავის ძმა ალგირდასთან (რომელიც იყო ლიტვის დიდი მთავარი) არ ჰქონია ქიშპი ძალაუფლებისთვის. კეისტუტისი უბრალოდ იცავდა ქვეყანას ტევტონთა თავდასხმებისგან. ალგირდასის გარდაცვალების შემდეგ 1377 წელს ტახტს დაეუფლა იაგაილო და იმის შემდეგ მშვიდობიანი ურთიერთობა კეისტუტისსა და იაგაილოს შორის გადაიზარდა ძალაუფლებისთვის ბრძოლაში. 1380 წელს იაგელომ ტევტონებთან ხელი მოაწერა დოვიდიშკეს შეთანხმებას კეისტუტისის წინააღმდეგ. როცა კეისტუტისმა ეს შეიტყო, დაასწრო, ერთი წლის შემდეგ აიღო ვილნიუსი და იაგელო დაატყვევა, თავი კი ლიტვის დიდ მთავრად გამოაცხადა. იაგელომ გაქცევა მოახერხა და დაიწყო ჯარის შეკრება ბიძამისისა და ბიძაშვილის წინააღმდეგ. მიუხედავად დაპირისპირებისა ისინი ომში არ ჩართულან. საქმე შერიგებამდეც კი მიდიოდა, კეისტუტისი მზად იყო შესათანხმებლად. თუმცა, იაგელომ მოტყუებით დაატყვევა კეისტუტისიცა და ვიტაუტასიც და ისინი კრევას ციხეში გამოკეტა. ერთი კვირის შემდეგ კეისტუტისი გარდაცვლილი იპოვეს. ვარაუდობენ, რომ იაგელომ მოაკვლევინა, თუმცა ზუსტი მიზეზი დღემდე არ იციან ისტორიკოსებმა.

ბრძოლა ძალაუფლებისთვის

1382 წელს ვიტაუტასი თავს აღწევს ტყვეობას და თავს შეაფარებს ტევტონებს. ამ დროისთვის ტევტონებსა და იაგაილოს შორის მშვიდობიანი ურთიერთობა არის დამყარებული დუბისას შეთანხმების წყალობით. აღნიშნული შეთანხმების საფუძველზე იაგაილომ კათოლიკობა მიიღო და ტევტონებს გადასცა სამოგიტიის ნაწილი მდინარე დუბისამდე. 1383 წელს ომი ტევტონებსა და იაგაილოს შორის გაჩაღდა. ვიტაუტასი კათოლიკედ მონათლა ვიგანდის სახელით და რამდენიმე ლაშქრობა მოაწყო იაგაილოს წინააღმდეგ. მას მოუხდა ტევტონებთვის დაეთმო სამოგიტია მდინარე ნევეჟისამდე იმისათვის, რათა საბოლოოდ მიეღო ლიტვის დიდი მთავრობა და 1384 წლის იანვარში აისრულა კიდეც საწადელი. მიზნის მიღწევის შემდეგ, იმავე წლის ივლისში უარი თქვა ტევტონებთან მეკავშირეობაზე, უარყო კათოლიკობა, დაუბრუნდა თავის პანთეისტურ რწმენას და შეეკრა იაგაილოს. ვიტაუტასმა იერიში მიიტანა ტევტონების სამ უმთავრეს ციხეზე, გადაწვა ისინი და დაიბრუნა მამამამისის მიწები ტრაკაის გარდა.

1389–1392

მთავარი სტატია: სამოქალაქო ომი ლიტვაში (1389–1392) .

ვიტაუტასმა მონაწილეობა მიიღო პოლონეთთან კრევოს შეთანხმებაში 1385 წელს. 1386 იგი კვლავ მოინათლა ქრისტიანად და მიიღო სახელი ალექსანდრე. კრევოს შეთანხმება იაგაილოსა და იადვიგა პოლონელის ქორწინებით იაგაილოს პოლონეთის მეფედ კურთხევას ითვალისწინებდა. ასეც მოხდა, იაგაილო პოლონეთის მეფედ ეკურთხა,ლიეტუვის მმართველად კი თავისი ძმა სკირგაილო დატოვა, რომელიც ხალხის სიყვარულით ვერ დაიკვეხნიდა. ამით ისარგებლა ვიტაუტასმა და 1389 წელს დაიწყო ბრძოლა ლიტვის დიდი მთავრის ტიტულის მოსაპოვებლად. მან ალყა შემოარტყა ვილნიუსს, თუმცა დამარცხდა. 1390-იანი წლების დასაწყისისთვის იგი იძულებული გახდა ისევ ტევტონებისთვის ეთხოვა დახმარება. ტევტონებმა თანხმობა განაცხადეს, იმ შემთხვევაში თუ ვიტაუტასი 1384 წლის შეთანხმება აღდგებოდა და ორდენი სამოგოტიას დაიბრუნებდა. ამჯერად ვიტაუტასი ლიეტუვური მიწების წინააღმდეგ იბრძვის.

საკუთარი გავლენის სფეროს გასაფართოებლად 1391 წელს ვიტაუტასმა თავისი მხოლოდშობილი ასული სოფია მიათხოვა მოსკოვის მთავარ ვასილი I-ს. იზრდებოდა უკმაყოფილება პოლონელ დიდებულებს შორის იმის გამო, რომ იაგაილო აქტიურად იყო ჩართული ლიეტუვის საქმეებში, იბრძოდა ვიტაუტასის წინააღმდეგ, პოლონეთი კი ზარალდებოდა. შექმნილ ვითარებაში იაგაილომ გამოსავალი მოძებნა ვიტაუტასთან შეთანხმებით. 1392 წელს თავისი დესპანის ჰენრი მასოვიელის შუამდგომლობით შესთავაზა ლიეტუვის რეგენტობა სკირგაილოს ნაცვლად. იგი დათანხმდა და კიდევ ერთხელ გადაწვა ტევტონთა სამი უმთავრესი ციხე. მათი დაპირისპირება დასრულდა ასტრავას შეთანხმებით, რომლის ძალითაც ვიტაუტასი ლიტვის დიდი მთავარი გახდა და იმავდროულად აღიარებდა იაგაილოს ნომინალურ ძალაუფლებას. ამიტომაც, ვიტაუტასის გარდაცვალების შემდეგ ლიტვის დიდ მთავართა მიწები და ძალაუფლება პოლონეთის მეფეების ხელში გადავიდა.

ლიტვის დიდი მთავარი

აღმოსვლეთზე გავლენის მოპოვების მცდელობა

ვიტაუტასი აგრძელებდა ალგირდასის პოლიტიკას, რაც შეიძლება მეტი რუსული მიწები დაემორჩილებინა. ისედაც, რუსეთის დიდი ნაწილი მისი გავლენის ქვეშ იყო, მეორე დიდ ნაწილს კი მონღოლები აკონტროლებდნენ. ვიტაუტასსს წინსვლი საშუალება მიეცა, როცა 1395 თემურ-ლენგის მიერ ოქროს ურდოს ტახტიდან ჩამოგდებულმა თოხთამიშ ხანმა ლიტვის დიდ მთავარს სთხოვა დახმარება ტახტის დასაბრუნებლად. ვიტაუტასმა რუსული მიწები მოითხოვა, 1398 წლის ყირიმში ლაშქრობის შემდეგ მისი სახელმწიფო ბალტიის ზღვიდან შავ ზღვამდე გადაიჭიმა. ამ ლაშქრობის დროს ვიტაუტასმა ყირიმში ციხე ააგო და თათრები გადაასახლა ლიტვის ტერიტორიაზე.

ასეთი წარმატებით გაგულისებულმა ვიტაუტასმა იაგაილოსთან ერთად რომის პაპ ბონიფაციუს IX-ის მოწოდებით მოაწყვეს ჯვაროსნული ლაშქრობა მონღოლების წინააღმდეგ. ეს პოლიტიკური ნაბიჯი ცხადყოფდა, რომ ლიტვის დიდი სამთავრო ქრისტიანული სახელმწიფო იყო და დაიცავდა კიდეც მის ღირსებას. რაც ერთგვარი გარანტია იქნებოდა ლიეტუვისთვის ტევტონთა მხრიდან თავდაუსხმელობისა. კამპანია დასრულდა გენერალური ბრძოლით მდინარე ვორსკლაზე 1399 წელს. ბრძოლა დიდი დანაკარგით დასრულდა. თითქმის ოცი უფლისწული დაიღუპა მოკავშირეთა მხრიდან, მათ შორის იაგაილოს ორი ძმა და თავად ვიტაუტასიც ძლივს გადაურჩა სიკვდილს. გარდა ამისა, ლიეტუვის საფლობელოებზე დაიწყო აჯანყებები ვიტაუტასის წინააღმდეგ, ხოლო სმოლენსკი დაიბრუნა თავისმა ძველმა მმართველმა გიორგი სმოლენსკელმა, სანამ ვიტაუტასმა 1404 წელს არ დაიბრუნა სმოლენსკი. 1406-1408 წლებში ვიტაუტასმა წამოიწყო ბრძოლა თავისი სიძის ვასილი I-ისა (მოსკოვის მთავრის) და შვიტრიგაილოს წინააღმდეგ. შვიტრიგაილოს მხარს უჭერდნენ ტევტონებიც, რომლებიც დიდ თავადად მოიხსენიებდნენ. დაპირისპირება დასრულდა ომის გარეშე ურგას შეთანხმებით, რომლის ძალითაც დიდი ნოვგოროდი გადაეცა შვიტრიგაილოს ძმა სიმეონ ლინგუენს, უმნიშვნელოვანესი ქალაქი ფსკოვი კი, იაგაილოს დესპან იერცი ნოსს. ომი მოსკოვთან დასრულდა 1408 წელს, ამ შეთანხმებამ კი უფრო გააღვივა კონფლიქტი ტევტონებთან.

ომი ტევტონებთან

1398 წელს ოქროს ურდოს წინააღმდეგ ჯვაროსნული ლაშქრობის მზადებისას ვიტაუტასმა ტევტონებთან ხელი მოაწერა სალინის შეთანხმებას და გადასცა მათ სამოგიტია, რადგანაც ლიეტუვის ამ მხარეს ტევტონებისთვის დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა. იგი მიჯნავდა პრუსიაში გაბატონებულ ტევტონებს ლატვიაში გამაგრებული ლივონიის ორდენისგან. ამ ორ ორდერს სურდა გაერთიანება და ძლიერი ჯარის ჩამოყალიბება. თუმცა, მხოლოდ სამი წელი ეპყრათ ორდენის წევრებს სამოგიტია, რადგანაც 1401 წელს ვიტაუტასის წაქეზებით აჯანყებულმა სამოგიტიელებმა გადაწვეს ტევტონების ორი ციხე. რაინდებმა დახმარება მიიღეს შვიტრიგაილოსგან, რომელსაც ლიტვის დიდი მთავრის ტიტული სურდა. 1404 წელს დადებულმა რაციაზის შეთანხმებამ გაიმეორა სალინის შეთანხმების პირობები: სამოგიტია დარჩა ტევტონებს, პოლონეთმა პირობა დადო არასდროს დახმარებოდა ლიეტუვას, ტევტონები კი პირობას დებდნენ, რომ მხარს დაუჭერდნენ ვიტაუტასს აღმოსავლეთის კამპანიაში და არც ერთ გედიმინიდს აღიარებდნენ ლიტვის დიდ მთავრად, ვიტაუტასის გარდა. ვერც ამ შეთანხმებამ მოუღო ბოლო დაპირისპირებას, ორივე მხარე ისევ ომისთვის ემზადებოდა.

1408 წელს ვიტაუტასმა მშვიდობა დაამყარა აღმოსავლეთით და ისევ სამოგიტიას დაუბრუნდა. 1409 წლის სამოგიტიის მეორე აჯანყება ტევტონების წინააღმდეგ დაიწყო ვიტაუტასის მხარდაჭერით. აჯანყებულებმა გადაწვეს სკირსნემუნეს ციხე. მას შემდეგ, რაც აჯანყებულებს ლიეტუვა და პოლონეთი მიემხრნენ, ომი ტევტონების წინააღმდეგ დაიწყო. ვიტაუტასის უზარმაზარი ლაშქარი პოლონეთის ჯარს შეუერთდა და იერიში მიიტანეს მარიენბურგის (დღევანდელი მალბორკი ციხეში გამაგრებულ ტევტონებზე. 1410 წელს გაიმართა გრიუნვალდის ბრძოლაში ვიტაუტასი თავად მეთაურობდა ლიეტუვის ლაშქარს. ბრძოლა ლიეტუვისა და პოლონეთის ტრიუმფალური გამარჯვებით დასრულდა. ამის მიუხედავად, მარიენბურგის ალყა, სადაც გამაგრებული იყო ტევტონთა ხელმძღვანელი, წარუმატებელი აღმოჩნდა. აღსანიშნავია ისიც, რომ ამის შემდეგ ტევტონებმა თავისი სიძლიერე ვეღარ დაიბრუნეს.

1411 წლის თორნის შეთანხმებამ ვიტაუტასს სამუდამოდ დაუბრუნა სამოგიტია. თუმცა მხარეები საზღვრებზე არ შეთანხმებულან. ლიეტუვა მიიჩნევდა, რომ მდინარე ნემანის მარჯვენა ნაპირი ეკუთვნოდა სამოგიტიას, რასაც არ ეთანხმებოდნენ ტევტონები. საზღვრების დაუზუსტებლობამ ახალი ომი წარმოშვა 1414 წელს. ომი გაგრძელდა რამდენიმე თვე, საზღვრებზე კამათი გაგრძელდა კონსტანცას კრებაზე. კონსტანცას კრებაზე სამოგიტიელებს მიეცათ საშუალება ევროპის ლიდერებისთვის მიეწვდინათ ხმა. ამ შემთხვევას ლიეტუვური დიპლომატიის ისტორიაში დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ. არც კონსტანცას კრებამ გაჭრა და 1422 წელს ახალი ომი დაიწყო ლიეტუვასა და ტევტონებს შორის. რამდენიმითვიანი ომის შემდეგ ტრადიციული შეთანხმება გაიმართა მელნოს ტბაზე. სამოგიტიას ლიეტუვას დარჩა, მემელი თავისი შემოგარენით ტევტონებს. ამ შეთანხმბით მიღებული საზღვრები შემდგომი 500 წლის განმავლობაში არ შეცვლილა. მშვიდობის დამყარების შემდეგ ვიტაუტასს მეტი დრო დარჩა რეფორმების გასატარებლად და პოლონეთთან ურთიერთობის განსამტკიცებლად.

პოლონეთთან ურთიერთობა

1399 წელს იადვიგა პოლონელი მშობიარობას გადაჰყვა. იაგაილოს ძალაუფლება საფრთსის წინაშე აღმოჩნდა, რადგან არაპოლონელი მეფე იყო და ერთადერთი რაც გვირგვის აკავშირებდა მისი ცოლი იყო. ასევე ვორსკას ბრძოლა კიდევ უფრო მეტ მნეშვნელობას მატებდა პოლონეთ-ლიეტუვის მეგობრობას. 1401 წელს გაფორმდა ვილნიუსისა და რადომის უნია. უნიის მიხედვით, ვიტაუტასს ეძლეოდა ფართო ავტონომია, მაგრამ მისიწოდება და ძალაუფლება გადაეცემოდა პოლონეთის მეფეს. ასე რომ, იაგაილო გარდაიცვალა ვიტაუტასის მემკვიდრეობის გარეშე, პოლონელმა თავადებმა კი გადაწყვიტეს ვიტაუტასთან კონსულტაციის გარეშე არ აერჩიათ პოლონეთის ახალი მეფე. ამ შეთანხმებაში მნიშვნელოვანი ის იყო, რომ ლიეტუველმა დიდებულებმა მიიღეს თავისი დოკუმენტები და პირველად ხდებოდა, რომ თავადებს ეძლეოდათ სახელმწიფო საქმეებში ჩარევის უფლება.

ვიტაუტას დიდის ეკლესია. 1400 წელს კაუნასში

ვიტაუტასი იყო ერთ-ერთი ინიციატორი ჰოროდლოს შეთანხმებისა პოლონეთსა და ლიეტუვას შორის 1413 წელს. რომლის ძალითაც ლიტვის დიდი სამთავრო ინარჩუნებდა დამოუკიდებლობასა და თავის პარლამენტს. ლიეტუვისა და პოლონეთის სეიმები იმსჯელებდნენ ყველა მნიშვნელოვან საკითხზე. ამ შეთამხმებას ჰქინდა უდიდესი პოლიტიკური და კულტურული მნიშვნელობა, რადგანაც იგი ლიეტუველ ქრისტიან დიდებულებს აძლევდა ისეთსავე უფლებებს, როგორც პოლონელ დიდებულებს. ჰოროდლოს შეთანხმების აქტში მოხსენიებული არ არიან მართლმადიდებლები. ამ შეთანხმებამ ხელი შეუწყო პოლონეთ-ლიეტუვის დაახლოებასა და შემდგომში რეჩ პოსპოლიტას ჩამოყალიბებას.

1429 წლის იანვარში ვიტაუტასმა გერმანელი ერის საღთო რომის იმპერატორის სიგიზმუნდის მხარდაჭერით მიიღო ლიტვის მეფის ტიტული, მაგრამ დესპანები, რომლებსაც გვირგვინი მოჰქონდათ პოლონელმა მაგნატებმა 1430 წლის შემოდგომით, გზაში შეაჩერეს. მეორე გვირგვინიც გამოგზავნეს, რომელმაც ვიტაუტასის გარდაცვალებიდან რამდენიმე დღის მერე ჩამოაღწია ლიეტუვამდე. ვიტაუტასი გარდაიცვალა 1430 წლის 27 ოქტომბერს, ტრაკაის კუნხძულის სასახლეში. დაკრძალულია ვილნიუსის კათედრალში

1911 წლის ენციკლოპედია ბრიტანიკაში ვკითხულობთ, ვიტაუტასი „უდავოდ იყო ყველაზე შთამბეჭდავი პიროვნება აღმოსავლეთ ევროპის ისტორიაში, მისი მხედრული მამაცობა კი შერწყმული იყო სახელმწიფო მოღვაწის შორსმჭვრეტელობასთან“.

რეფორმები

ვიტაუტასმა ხელი შეუწყო ლიეტუვის ეკონომიკის განვითარებას და განსახილველად წარადგინა მრავალი რეფორმა. მისი მმართველობის ქვეშ ლიეტუვა გადაიქცა უფრო ცენტრალიზებულ სახელმწიფოდ. ვიტაუტასმა ადგილობრივი დიდგვაროვანი თავადები ჩაანაცვლა მისთვის სანდო გუბერნატორებით. გუბერნატორები იყვნენ მდიდარი მემამულეები, რომლებმაც შექმნეს ლიეტუვის თავადაზნაურობის საფუძველი. ვიტაუტასის მმართველობის დროს ძლიერდებიან რაძივილისა და გოშტაუტაის ოჯახები.

ტიტული

ლათინური: magnus dux Lithuanie terrarumque Russie etc
ქართული: „დიდი მთავარი ლიტვისა, რუსეთისა და სხვისა“

(1422 წლის დოკუმენტიდან კურთხევანის ამონაწერი: Nos Alexander alias Witoldus eadem < Dei > gracia, magnus dux Lithwanie terrarumque Russie etc.)

ფაქტობრივად, კი ვიტაუტასი იყო თავისი ბიძაშვილის იაგაილოს ნომინალური ვასალი, რომელიც ატარებდა დამატებით ტიტულს „ლიტვის უზენაესი თავადი“.

იხილეთ აგრეთვე

წინამორბედი: სკირგაილო	ლიტვის დიდი მთავარი 1401 – 1430	შემდეგი: სვიდრიგაილო

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
-[[image:Vytautas the great.jpg|thumb|მე–17 საუკუნის პორტრეტი]]
+[[ფაილი:Vytautas the great.jpg|thumb|მე–17 საუკუნის პორტრეტი]]
-'''ვიტაუტას დიდი''' იგივე '''ვიტოვტი დიდი''' ([[ლიტვური ენა|ლიტ]]. Vytautas Didysis) (დ. [[1350]], [[27 ოქტომბერი]] – გ. [[1430]])  არის შუასაუკუნოვანი [[ლიტვა|ლიტვის]] ერთ–ერთი საუკეთესო [[ლიტვის დიდი მთავარი|მთავარი]].  ვიტაუტასი ზეობდა [[1401]] წლიდან [[1430]] წლამდე. მან განამტკიცა და გაზარდა ლიტვის ტერიტორიები. იგი ატარებდა [[კუნიგასი]]ს (მთავრის) ტიტულს და იყო უმაღლესი ხელისუფალი საკუთარ სამფლობელოში. იყო [[ფრთოსანი ურჩხულის ორდენი]]ს წევრი.
+'''ვიტაუტას დიდი''' იგივე '''ვიტოვტი დიდი''' ([[ლიეტუვური ენა|ლიტ]]. Vytautas Didysis; დ. [[1350]], [[27 ოქტომბერი]] – გ. [[1430]]) — შუასაუკუნოვანი [[ლიეტუვა|ლიეტუვის]] ერთ-ერთი საუკეთესო [[ლიტვის დიდი მთავარი|მთავარი]]. ვიტაუტასი ზეობდა [[1401]] წლიდან [[1430]] წლამდე. მან განამტკიცა და გაზარდა ლიეტუვის ტერიტორიები. იგი ატარებდა [[კუნიგასი]]ს (მთავრის) ტიტულს და იყო უმაღლესი ხელისუფალი საკუთარ სამფლობელოში. იყო [[ფრთოსანი ურჩხულის ორდენი]]ს წევრი.
-ვიტაუტას დიდის სახელმწიფო [[ლიტვა|ლიტვის]] გარდა მოიცავდა [[კიევის რუსეთი|კიევის რუსეთს]] (თანამედროვე [[ბელორუსი]] და [[უკრაინა]] ). (1370–1382) წლებში იყო [[გროდნო|ჰროდნა]]ს, ხოლო (1387–1389) წლებში [[ლუცკი]]ს უფლისწული, აგრეთვე თავს უწოდებდა [[ჰუსისტები]]ს მეფეს. თანამედროვე [[ლიტვა]]ში ვიტაუტას დიდი ეროვნულ გმირადაა შერაცხული, მე-20 საუკუნის დასაწყისის ეროვნული მოძრაობის დროს დიდი ავტორიტეტი იყო. თანამედროვე [[ლიტვა]]ში ''ვიტაუტასი'' ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ადამიანის სახელია. მის სახელს ატარებს [[ვიტაუტას მაგნუს უნივერსიტეტი]] [[კაუნასი|კაუნასში]].
+ვიტაუტას დიდის სახელმწიფო [[ლიეტუვა|ლიეტუვის]] გარდა მოიცავდა [[კიევის რუსეთი|კიევის რუსეთს]] (თანამედროვე [[ბელარუსი]] და [[უკრაინა]]). (1370–1382) წლებში იყო [[გროდნო|ჰროდნა]]ს, ხოლო (1387–1389) წლებში [[ლუცკი]]ს უფლისწული, აგრეთვე თავს უწოდებდა [[ჰუსისტები]]ს მეფეს. თანამედროვე [[ლიეტუვა]]ში ვიტაუტას დიდი ეროვნულ გმირადაა შერაცხილი, მე-20 საუკუნის დასაწყისის ეროვნული მოძრაობის დროს დიდი ავტორიტეტი იყო. თანამედროვე [[ლიეტუვა]]ში ''ვიტაუტასი'' ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ადამიანის სახელია. მის სახელს ატარებს [[ვიტაუტას მაგნუს უნივერსიტეტი]] [[კაუნასი|კაუნასში]].
+== სიყმაწვილე ==
+[[ფაილი:Vytautas monument in Old Trakai.jpg|thumb|left|181 px|ობელისკი ვიტაუტას დიდის დაბადების ადგილას]]
+ვიტაუტას დიდი დაიბადა [[ძველი ტრაკაი|ძველ ტრაკაიში]] [[1350]] წელს. მამამისი იყო [[კეისტუტისი]], ხოლო დედა [[ბერუტე]], რომელიც კეისტუტისის მეორე ცოლი ყოფილა. ვიტაუტასს ბიძაშვილად ერგებოდა [[იაგაილო]] (შემდგომში [[პოლონეთი]]ს მეფე [[ვლადისლავ II]]) და იყო [[ვასილი II]]-ის ([[მოსკოვი]]ს მთავრის) ბაბუა.
+=== 1377-1384 ===
-==სიყმაწვილე==
-[[Image:Vytautas monument in Old Trakai.jpg|thumb|left|181 px|ობელისკი ვიტაუტას დიდის დაბადების ადგილას]]
-ვიტაუტას დიდი დაიბადა [[ძველი ტრაკაი|ძველ ტრაკაიში]] [[1350]] წელს. მამამისი იყო [[კეისტუტისი]], ხოლო დედა [[ბერუტე]], რომელიც კეისტუტისის მეორე ცოლი ყოფილა. ვიტაუტასს ბიძაშვილად ერგებოდა [[იაგაილო]] (შემდგომში [[პოლონეთი]]ს მეფე [[ვლადისლავ II]] ) და იყო [[ვასილი II]]-ის ([[მოსკოვი]]ს მთავრის) ბაბუა.
-===1377-1384===
 {{მთავარი|სამოქალაქო ომი ლიტვაში (1381–1384)}}
-ვიტაუტასის მამას თავის ძმა [[ალგირდასი|ალგირდასთან]](რომელიც იყო [[ლიტვის დიდი მთავარი]] ) არ ჰქონია ქიშპი ძალაუფლებისთვის. [[კეისტუტისი]] უბრალოდ იცავდა ქვეყანას [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონთა]] თავდასხმებისგან. ალგირდასის გარდაცვალების შემდეგ [[1377]] წელს ტახტს დაეუფლა [[იაგაილო]] და იმის შემდეგ მშვიდობიანი ურთიერთობა კეისტუტისსა და იაგაილოს შორის გადაიზარდა ძალაუფლებისთვის ბრძოლაში. [[1380]] წელს იაგელომ [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონებთან]] ხელი მოაწერა [[დოვიდიშკეს შეთანხმება]]ს კეისტუტისის წინააღმდეგ. როცა კეისტუტისმა ეს შეიტყო, დაასწრო,  ერთი წლის შემდეგ აიღო [[ვილნიუსი]] და იაგელო დაატყვევა, თავი კი [[ლიტვის დიდი მთავარი|ლიტვის დიდ მთავრად]] გამოცხადა. იაგელომ გაქცევა მოახერხა და დაიწყო ჯარის შეკრება ბიძამისისა და ბიძაშვილის წინააღმდეგ. მიუხედავად დაპირისპირებისა ისინი ომში არ ჩართულან. საქმე შერიგებამდეც კი მიდიოდა, კეისტუტისი მზად იყო შესათანხმებლად. თუმცა, იაგელომ მოტყუებით დაატყვევა კეისტუტისიცა და ვიტაუტასიც და ისინი [[კრევას ციხე]]ში გამოკეტა. ერთი კვირის შემდეგ კეისტუტისი გარდაცვლილი იპოვეს. ვარაუდობენ, რომ იაგელომ მოაკვლევინა, თუმცა ზუსტი მიზეზი დღემდე არ იციან ისტორიკოსებმა.
+ვიტაუტასის მამას თავის ძმა [[ალგირდასი|ალგირდასთან]] (რომელიც იყო [[ლიტვის დიდი მთავარი]]) არ ჰქონია ქიშპი ძალაუფლებისთვის. [[კეისტუტისი]] უბრალოდ იცავდა ქვეყანას [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონთა]] თავდასხმებისგან. ალგირდასის გარდაცვალების შემდეგ [[1377]] წელს ტახტს დაეუფლა [[იაგაილო]] და იმის შემდეგ მშვიდობიანი ურთიერთობა კეისტუტისსა და იაგაილოს შორის გადაიზარდა ძალაუფლებისთვის ბრძოლაში. [[1380]] წელს იაგელომ [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონებთან]] ხელი მოაწერა [[დოვიდიშკეს შეთანხმება]]ს კეისტუტისის წინააღმდეგ. როცა კეისტუტისმა ეს შეიტყო, დაასწრო,  ერთი წლის შემდეგ აიღო [[ვილნიუსი]] და იაგელო დაატყვევა, თავი კი [[ლიტვის დიდი მთავარი|ლიტვის დიდ მთავრად]] გამოაცხადა. იაგელომ გაქცევა მოახერხა და დაიწყო ჯარის შეკრება ბიძამისისა და ბიძაშვილის წინააღმდეგ. მიუხედავად დაპირისპირებისა ისინი ომში არ ჩართულან. საქმე შერიგებამდეც კი მიდიოდა, კეისტუტისი მზად იყო შესათანხმებლად. თუმცა, იაგელომ მოტყუებით დაატყვევა კეისტუტისიცა და ვიტაუტასიც და ისინი [[კრევას ციხე]]ში გამოკეტა. ერთი კვირის შემდეგ კეისტუტისი გარდაცვლილი იპოვეს. ვარაუდობენ, რომ იაგელომ მოაკვლევინა, თუმცა ზუსტი მიზეზი დღემდე არ იციან ისტორიკოსებმა.
-[[Image:Wojciech-Gerson-Kiejstut i Witold.jpg|thumb|left|კეისტუტისსა და ვიტაუტასს ატყვევებს იაგელო. [[უოიციჩ  ჰერსონი]]ს  ნახატი]]
+[[ფაილი:Wojciech-Gerson-Kiejstut i Witold.jpg|thumb|left|კეისტუტისსა და ვიტაუტასს ატყვევებს იაგელო. [[უოიციჩ ჰერსონი]]ს  ნახატი]]
+== ბრძოლა ძალაუფლებისთვის ==
+[[1382]] წელს ვიტაუტასი თავს აღწევს ტყვეობას და თავს შეაფარებს [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონებს]]. ამ დროისთვის [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონებს]]ა და [[იაგაილო]]ს შორის მშვიდობიანი ურთიერთობა არის დამყარებული [[დუბისას შეთანხმება|დუბისას შეთანხმების]] წყალობით. აღნიშნული შეთანხმების საფუძველზე [[იაგაილო]]მ  [[რომის კათოლიკობა|კათოლიკობა]] მიიღო და [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონებს]] გადასცა [[სამოგიტია|სამოგიტიის]] ნაწილი მდინარე [[დუბისა]]მდე. [[1383]] წელს ომი ტევტონებსა და იაგაილოს შორის გაჩაღდა. ვიტაუტასი კათოლიკედ მონათლა ვიგანდის სახელით და რამდენიმე ლაშქრობა მოაწყო იაგაილოს წინააღმდეგ. მას მოუხდა ტევტონებთვის დაეთმო სამოგიტია მდინარე [[ნევეჟისი|ნევეჟისამდე]] იმისათვის, რათა საბოლოოდ მიეღო [[ლიტვის დიდი მთავარი|ლიტვის დიდი მთავრობა]] და [[1384]] წლის იანვარში აისრულა კიდეც საწადელი. მიზნის მიღწევის შემდეგ, იმავე წლის ივლისში უარი თქვა ტევტონებთან მეკავშირეობაზე, უარყო  კათოლიკობა, დაუბრუნდა თავის პანთეისტურ რწმენას  და შეეკრა იაგაილოს. ვიტაუტასმა  იერიში მიიტანა ტევტონების  სამ უმთავრეს ციხეზე, გადაწვა ისინი და დაიბრუნა მამამამისის მიწები [[ტრაკაი]]ს გარდა.
+=== 1389–1392 ===
-==ბრძოლა ძალაუფლებისთვის==
-[[1382]] წელს ვიტაუტასი თავს აღწევს ტყვეობას და თავს შეაფარებს [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონებს]]. ამ დროისთვის [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონებს]]ა და [[იაგაილო]]ს შორის მშვიდობიანი ურთიერთობა არის დამყარებული [[დუბისას შეთანხმება|დუბისას შეთანხმების]] წყალობით. აღნიშნული შეთანხმების საფუძველზე [[იაგაილო]]მ  [[რომის კათოლიკობა|კათოლიკობა]] მიიღო და [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონებს]] გადასცა [[სამოგიტია|სამოგიტიის]] ნაწილი მდინარე [[დუბისა]]მდე. [[1383]] წელს ომი ტევტონებსა და იაგაილოს შორის გაჩაღდა. ვიტაუტასი კათოლიკედ მონათლა ვიგანდის სახელით და რამოდენიმე ლაშქრობა მოაწყო იაგაილოს წინააღმდეგ. მას მოუხდა ტევტონებთვის დაეთმო სამოგიტია მდინარე [[ნევეჟისი|ნევეჟისამდე]] იმისათვის, რათა საბოლოოდ მიეღო [[ლიტვის დიდი მთავარი|ლიტვის დიდი მთავრობა]] და [[1384]] წლის იანვარში აისრულა კიდეც საწადელი. მიზნის მიღწევის შემდეგ, იმავე წლის ივლისში უარი თქვა ტევტონებთან მეკავშირეობაზე, უარყო  კათოლიკობა, დაუბრუნდა თავის პანთეისტურ რწმენას  და შეეკრა იაგაილოს. ვიტაუტასმა  იერიში მიიტანა ტევტონების  სამ უმთავრეს ციხეზე, გადაწვა ისინი და დაიბრუნა მამამამისის მიწები [[ტრაკაი]]ს გარდა.
-===1389–1392===
-[[Image:Vytauto Didžiojo antspaudas.Royal seal of Lithuanian Grand Duke Vytautas the Great.jpg|thumb|240 px|right|სამეფო ბეჭედი, ვიტაუტასის ერთადერთი ორიგინალური გამოსახულებით]]
 {{მთავარი| სამოქალაქო ომი ლიტვაში (1389–1392) }}
-ვიტაუტასმა მონაწილეობა მიიღო [[პოლონეთი|პოლონეთთან]] [[კრევოს შეთანხმება]]ში [[1385]] წელს. [[1386]] იგი კვლავ მოინათლა ქრისტიანად და მიიღო სახელი ალექსანდრე. [[კრევოს შეთანხმება]]  იაგაილოსა და [[იადვიგა|იადვიგა პოლონელის]] ქორწინებით იაგაილოს პოლონეთის მეფედ კურთხევას ითვალისწინებდა. ასეც მოხდა, იაგაილო პოლონეთის მეფედ ეკურთხა,ლიტვის მმართველად კი თავისი ძმა [[სკირგაილო]] დატოვა, რომელიც ხალხის სიყვარულით ვერ დაიკვეხნიდა. ამით ისარგებლა ვიტაუტასმა და [[1389]] წელს დაიწყო ბრძოლა ლიტვის დიდი მთავრის ტიტულის მოსაპოვებლად. მან ალყა შემოარტყა [[ვილნიუსი|ვილნიუსს]] , თუმცა დამარცხდა. [[1390]]-იანი წლების დასაწყისისთვის იგი იძულებული გახდა ისევ ტევტონებისთვის ეთხოვა დახმარება. ტევტონებმა თანხმობა განაცხადეს, იმ შემთხვევაში თუ ვიტაუტასი [[1384]] წლის შეთანხმება აღდგებოდა და ორდენი სამოგოტიას დაიბრუნებდა. ამჯერად ვიტაუტასი ლიტვური მიწების წინააღმდეგ იბრძვის.
+ვიტაუტასმა მონაწილეობა მიიღო [[პოლონეთი|პოლონეთთან]] [[კრევოს შეთანხმება]]ში [[1385]] წელს. [[1386]] იგი კვლავ მოინათლა ქრისტიანად და მიიღო სახელი ალექსანდრე. [[კრევოს შეთანხმება]]  იაგაილოსა და [[იადვიგა|იადვიგა პოლონელის]] ქორწინებით იაგაილოს პოლონეთის მეფედ კურთხევას ითვალისწინებდა. ასეც მოხდა, იაგაილო პოლონეთის მეფედ ეკურთხა,ლიეტუვის მმართველად კი თავისი ძმა [[სკირგაილო]] დატოვა, რომელიც ხალხის სიყვარულით ვერ დაიკვეხნიდა. ამით ისარგებლა ვიტაუტასმა და [[1389]] წელს დაიწყო ბრძოლა ლიტვის დიდი მთავრის ტიტულის მოსაპოვებლად. მან ალყა შემოარტყა [[ვილნიუსი|ვილნიუსს]], თუმცა დამარცხდა. [[1390]]-იანი წლების დასაწყისისთვის იგი იძულებული გახდა ისევ ტევტონებისთვის ეთხოვა დახმარება. ტევტონებმა თანხმობა განაცხადეს, იმ შემთხვევაში თუ ვიტაუტასი [[1384]] წლის შეთანხმება აღდგებოდა და ორდენი სამოგოტიას დაიბრუნებდა. ამჯერად ვიტაუტასი ლიეტუვური მიწების წინააღმდეგ იბრძვის.
-საკუთარი გავლენის სფეროს გასაფართოებლად [[1391]] წელს ვიტაუტასმა თავისი მხოლოდშობილი ასული [[ვიტაუტასის ასული| სოფია]] მიათხოვა მოსკოვის მთავარ [[ვასილი I]]-ს. იზრდებოდა უკმაყოფილება პოლონელ დიდებულებს შორის იმის გამო, რომ იაგაილო აქტიურად იყო ჩართული ლიტვის საქმეებში, იბრძოდა ვიტაუტასის წინააღმდეგ, პოლონეთი კი ზარალდებოდა. შექმნილ ვითარებაში იაგაილომ გამოსავალი მოძებნა ვიტაუტასთან შეთანხმებით. [[1392]] წელს  თავისი დესპანის [[ჰენრი მასოვიელი]]ს შუამდგომლობით შესთავაზა ლიტვის რეგენტობა [[სკირგაილო]]ს ნაცვლად. იგი დათანხმდა და კიდევ ერთხელ გადაწვა ტევტონთა სამი უმთავრესი ციხე. მათი დაპირისპირება დასრულდა [[ასტრავას შეთანხმებით]], რომლის ძალითაც ვიტაუტასი [[ლიტვის დიდი მთავარი]] გახდა და იმავდროულად აღიარებდა [[იაგაილო]]ს ნომინალურ ძალაუფლებას. ამიტომაც, ვიტაუტასის გარდაცვალების შემდეგ ლიტვის დიდ მთავართა მიწები და ძალაუფლება პოლონეთის მეფეების ხელში გადავიდა.
+საკუთარი გავლენის სფეროს გასაფართოებლად [[1391]] წელს ვიტაუტასმა თავისი მხოლოდშობილი ასული [[ვიტაუტასის ასული|სოფია]] მიათხოვა მოსკოვის მთავარ [[ვასილი I]]-ს. იზრდებოდა უკმაყოფილება პოლონელ დიდებულებს შორის იმის გამო, რომ იაგაილო აქტიურად იყო ჩართული ლიეტუვის საქმეებში, იბრძოდა ვიტაუტასის წინააღმდეგ, პოლონეთი კი ზარალდებოდა. შექმნილ ვითარებაში იაგაილომ გამოსავალი მოძებნა ვიტაუტასთან შეთანხმებით. [[1392]] წელს  თავისი დესპანის [[ჰენრი მასოვიელი]]ს შუამდგომლობით შესთავაზა ლიეტუვის რეგენტობა [[სკირგაილო]]ს ნაცვლად. იგი დათანხმდა და კიდევ ერთხელ გადაწვა ტევტონთა სამი უმთავრესი ციხე. მათი დაპირისპირება დასრულდა [[ასტრავას შეთანხმებით]], რომლის ძალითაც ვიტაუტასი [[ლიტვის დიდი მთავარი]] გახდა და იმავდროულად აღიარებდა [[იაგაილო]]ს ნომინალურ ძალაუფლებას. ამიტომაც, ვიტაუტასის გარდაცვალების შემდეგ ლიტვის დიდ მთავართა მიწები და ძალაუფლება პოლონეთის მეფეების ხელში გადავიდა.
-==ლიტვის დიდი მთავარი==
+== ლიტვის დიდი მთავარი ==
-===აღმოსვლეთზე გავლენის მოპოვების მცდელობა===
+=== აღმოსვლეთზე გავლენის მოპოვების მცდელობა ===
-[[Image:Edict of Vytautas the Great. Issued 1410- 02-16 .jpg|thumb|left|200px|ვიტაუტას დიდი სიგელი [[ვილნიუსის კათედრალი]]სადმი. გამოცემულია ვილნიუსში 1410-02-16. [[ლათინური ენა|ლათინურ ენაზე]]]]
+[[ფაილი:Edict_of_Vytautas_the_Great._Issued_1410-_02-16.jpg|thumb|left|200px|ვიტაუტას დიდი სიგელი [[ვილნიუსის კათედრალი]]სადმი. გამოცემულია ვილნიუსში 1410-02-16. [[ლათინური ენა|ლათინურ ენაზე]]]]
 ვიტაუტასი აგრძელებდა [[ალგირდასი]]ს პოლიტიკას, რაც შეიძლება მეტი რუსული მიწები დაემორჩილებინა. ისედაც, რუსეთის დიდი ნაწილი მისი გავლენის ქვეშ იყო, მეორე დიდ ნაწილს კი [[მონღოლები]] აკონტროლებდნენ. ვიტაუტასსს წინსვლი საშუალება მიეცა, როცა [[1395]] [[თემურ-ლენგი]]ს მიერ [[ოქროს ურდო]]ს ტახტიდან ჩამოგდებულმა თოხთამიშ ხანმა [[ლიტვის დიდი მთავარი|ლიტვის დიდ მთავარს]] სთხოვა დახმარება ტახტის დასაბრუნებლად. ვიტაუტასმა რუსული მიწები მოითხოვა, [[1398]] წლის [[ყირიმი|ყირიმში]] ლაშქრობის შემდეგ  მისი სახელმწიფო [[ბალტიის ზღვა|ბალტიის ზღვიდან]] [[შავი ზღვა|შავ ზღვამდე]] გადაიჭიმა. ამ  ლაშქრობის დროს ვიტაუტასმა [[ყირიმი|ყირიმში]] ციხე ააგო და თათრები გადაასახლა ლიტვის ტერიტორიაზე.
-[[ფაილი:COA of Gediminaičiai dynasty Lithuania.png|thumb|right|201px|[[გედიმინასის სვეტები]], ვიტაუტასის სახელმწიფოს სიმბოლო]]
+[[ფაილი:COA of Gediminaičiai dynasty Lithuania.svg|thumb|right|201px|[[გედიმინასის სვეტები]], ვიტაუტასის სახელმწიფოს სიმბოლო]]
-ასეთი წარმატებით გაგულისებულმა ვიტაუტასმა იაგაილოსთან ერთად რომის პაპ ბონიფაციუს IX-ის მოწოდებით მოაწყვეს ჯვაროსნული ლაშქრობა [[მონღოლები]]ს წინააღმდეგ. ეს პოლიტიკური ნაბიჯი ცხადჰყოფდა, რომ [[ლიტვის დიდი სამთავრო]] ქრისტიანული სახელმწიფო იყო და დაიცავდა კიდეც მის ღირსებას. რაც ერთგვარი გარანტია იქნებოდა ლიტვისთვის ტევტონთა მხრიდან თავდაუსხმელობისა. კამპანია დასრულდა გენერალური [[ბრძოლა მდინარე ვორსკლაზე|ბრძოლით მდინარე ვორსკლაზე]] [[1399]] წელს. ბრძოლა დიდი დანაკარგით დასრულდა. თითქმის ოცი უფლისწული დაიღუპა მოკავშირეთა მხრიდან, მათ შორის იაგაილოს ორი ძმა და თავად ვიტაუტასიც ძლივს გადაურჩა სიკვდილს. გარდა ამისა, ლიტვის საფლობელოებზე დაიწყო აჯანყებები ვიტაუტასის წინააღმდეგ, ხოლო [[სმოლენსკი]] დაიბრუნა თავისმა ძველმა მმართველმა [[გიორგი სმოლენსკელი|გიორგი სმოლენსკელმა]], სანამ ვიტაუტასმა [[1404]] წელს არ დაიბრუნა სმოლენსკი.  [[1406]]-[[1408]] წლებში ვიტაუტასმა წამოიწყო ბრძოლა თავისი სიძის [[ვასილი I]]-ისა ([[მოსკოვი]]ს მთავრის) და [[შვიტრიგაილო]]ს  წინააღმდეგ. [[შვიტრიგაილო]]ს მხარს უჭერდნენ [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონებიც]], რომლებიც დიდ თავადად მოიხსენიებდნენ. დაპირისპირება დასრულდა ომის გარეშე [[ურგას შეთანხმება|ურგას შეთანხმებით]], რომლის ძალითაც [[დიდი ნოვგოროდი]] გადაეცა [[შვიტრიგაილო]]ს ძმა სიმეონ ლინგუენს, უმნიშვნელოვანესი ქალაქი [[ფსკოვი]] კი, იაგაილოს დესპან იერცი ნოსს. ომი მოსკოვთან დასრულდა [[1408]] წელს, ამ შეთანხმებამ კი უფრო გააღვივა კონფლიქტი [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონებთან]].
+ასეთი წარმატებით გაგულისებულმა ვიტაუტასმა იაგაილოსთან ერთად რომის პაპ ბონიფაციუს IX-ის მოწოდებით მოაწყვეს ჯვაროსნული ლაშქრობა [[მონღოლები]]ს წინააღმდეგ. ეს პოლიტიკური ნაბიჯი ცხადყოფდა, რომ [[ლიტვის დიდი სამთავრო]] ქრისტიანული სახელმწიფო იყო და დაიცავდა კიდეც მის ღირსებას. რაც ერთგვარი გარანტია იქნებოდა ლიეტუვისთვის ტევტონთა მხრიდან თავდაუსხმელობისა. კამპანია დასრულდა გენერალური [[ბრძოლა მდინარე ვორსკლაზე|ბრძოლით მდინარე ვორსკლაზე]] [[1399]] წელს. ბრძოლა დიდი დანაკარგით დასრულდა. თითქმის ოცი უფლისწული დაიღუპა მოკავშირეთა მხრიდან, მათ შორის იაგაილოს ორი ძმა და თავად ვიტაუტასიც ძლივს გადაურჩა სიკვდილს. გარდა ამისა, ლიეტუვის საფლობელოებზე დაიწყო აჯანყებები ვიტაუტასის წინააღმდეგ, ხოლო [[სმოლენსკი]] დაიბრუნა თავისმა ძველმა მმართველმა [[გიორგი სმოლენსკელი|გიორგი სმოლენსკელმა]], სანამ ვიტაუტასმა [[1404]] წელს არ დაიბრუნა სმოლენსკი.  [[1406]]-[[1408]] წლებში ვიტაუტასმა წამოიწყო ბრძოლა თავისი სიძის [[ვასილი I]]-ისა ([[მოსკოვი]]ს მთავრის) და [[შვიტრიგაილო]]ს  წინააღმდეგ. [[შვიტრიგაილო]]ს მხარს უჭერდნენ [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონებიც]], რომლებიც დიდ თავადად მოიხსენიებდნენ. დაპირისპირება დასრულდა ომის გარეშე [[ურგას შეთანხმება|ურგას შეთანხმებით]], რომლის ძალითაც [[დიდი ნოვგოროდი]] გადაეცა [[შვიტრიგაილო]]ს ძმა სიმეონ ლინგუენს, უმნიშვნელოვანესი ქალაქი [[ფსკოვი]] კი, იაგაილოს დესპან იერცი ნოსს. ომი მოსკოვთან დასრულდა [[1408]] წელს, ამ შეთანხმებამ კი უფრო გააღვივა კონფლიქტი [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონებთან]].
-===ომი ტევტონებთან===
+=== ომი ტევტონებთან ===
-[[Image:Vytautas dydysis.jpg|thumb|200px|left|<center> ვიტაუტას დიდი [[გრიუნვალდის ბრძოლა]]ში [[იან მატეიკო]]ს ნახატი]]
+[[ფაილი:Vytautas dydysis.jpg|thumb|200px|left|<center> ვიტაუტას დიდი [[გრიუნვალდის ბრძოლა]]ში [[იან მატეიკო]]ს ნახატი]]
-[[1398]] წელს [[ოქროს ურდო]]ს წინააღმდეგ ჯვაროსნული ლაშქრობის მზადებისას ვიტაუტასმა  ტევტონებთან ხელი მოაწერა [[სალინის შეთანხმება]]ს  და გადასცა მათ [[სამოგიტია]], რადგანაც ლიტვის ამ მხარეს ტევტონებისთვის დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა. იგი მიჯნავდა [[პრუსია]]ში გაბატონებულ ტევტონებს [[ლატვია]]ში გამაგრებული [[ლივონიის ორდენი]]სგან. ამ ორ ორდერს სურდა გაერთიანება და ძლიერი ჯარის ჩამოყალიბება. თუმცა, მხოლდ სამი წელი ეპყრათ ორდენის წევრებს სამოგიტია, რადგანაც [[1401]] წელს ვიტაუტასის წაქეზებით აჯანყებულმა სამოგიტიელებმა გადაწვეს ტევტონების ორი ციხე. რაინდებმა დახმარება მიიღეს [[შვიტრიგაილო]]სგან, რომელსაც [[ლიტვის დიდი მთავარი|ლიტვის დიდი მთავრის]] ტიტული სურდა. [[1404]] წელს დადებულმა [[რაციაზის შეთანხმება]]მ გაიმეორა  [[სალინის შეთანხმება|სალინის შეთანხმების]] პირობები: სამოგიტია დარჩა ტევტონებს, პოლონეთმა პირობა დადო არასდროს დახმარებოდა ლიტვას, ტევტონები კი პირობას დებდნენ, რომ მხარს დაუჭერდნენ ვიტაუტასს აღმოსავლეთის კამპანიაში და არც ერთ [[გედიმინიდს]] აღიარებდნენ [[ლიტვის დიდი მთავარი|ლიტვის დიდ მთავრად]], ვიტაუტასის გარდა. ვერც ამ შეთანხმებამ მოუღო ბოლო დაპირისპირებას, ორივე მხარე ისევ ომისთვის ემზადებოდა.
+[[1398]] წელს [[ოქროს ურდო]]ს წინააღმდეგ ჯვაროსნული ლაშქრობის მზადებისას ვიტაუტასმა  ტევტონებთან ხელი მოაწერა [[სალინის შეთანხმება]]ს  და გადასცა მათ [[სამოგიტია]], რადგანაც ლიეტუვის ამ მხარეს ტევტონებისთვის დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა. იგი მიჯნავდა [[პრუსია]]ში გაბატონებულ ტევტონებს [[ლატვია]]ში გამაგრებული [[ლივონიის ორდენი]]სგან. ამ ორ ორდერს სურდა გაერთიანება და ძლიერი ჯარის ჩამოყალიბება. თუმცა, მხოლოდ სამი წელი ეპყრათ ორდენის წევრებს სამოგიტია, რადგანაც [[1401]] წელს ვიტაუტასის წაქეზებით აჯანყებულმა სამოგიტიელებმა გადაწვეს ტევტონების ორი ციხე. რაინდებმა დახმარება მიიღეს [[შვიტრიგაილო]]სგან, რომელსაც [[ლიტვის დიდი მთავარი|ლიტვის დიდი მთავრის]] ტიტული სურდა. [[1404]] წელს დადებულმა [[რაციაზის შეთანხმება]]მ გაიმეორა  [[სალინის შეთანხმება|სალინის შეთანხმების]] პირობები: სამოგიტია დარჩა ტევტონებს, პოლონეთმა პირობა დადო არასდროს დახმარებოდა ლიეტუვას, ტევტონები კი პირობას დებდნენ, რომ მხარს დაუჭერდნენ ვიტაუტასს აღმოსავლეთის კამპანიაში და არც ერთ [[გედიმინიდს]] აღიარებდნენ [[ლიტვის დიდი მთავარი|ლიტვის დიდ მთავრად]], ვიტაუტასის გარდა. ვერც ამ შეთანხმებამ მოუღო ბოლო დაპირისპირებას, ორივე მხარე ისევ ომისთვის ემზადებოდა.
-[[Image:Lithuanian state in 13-15th centuries.png|thumb| [[ლიტვის დიდი სამთავრო]] XIII-XV საუკუნეებში]]
+[[ფაილი:Lithuanian state in 13-15th centuries.png|thumb| [[ლიტვის დიდი სამთავრო]] XIII-XV საუკუნეებში]]
-[[1408]] წელს ვიტაუტასმა მშვიდობა დაამყარა აღმოსავლეთით და ისევ სამოგიტიას დაუბრუნდა. [[1409]] წლის სამოგიტიის მეორე აჯანყება ტევტონების წინააღმდეგ დაიწყო ვიტაუტასის მხარდაჭერით. აჯანყებულებმა გადაწვეს [[სკირსნემუნე]]ს ციხე. მას შემდეგ, რაც აჯანყებულებს ლიტვა და პოლონეთი მიემხრნენ, ომი ტევტონების წინააღმდეგ დაიწყო. ვიტაუტასის უზარმაზარი ლაშქარი პოლონეთის ჯარს შეუერთდა და იერიში მიიტანეს მარიენბურგის (დღევანდელი [[მალბორკი]] ციხეში გამაგრებულ ტევტონებზე. [[1410]] წელს გაიმართა [[გრიუნვალდის ბრძოლა]]ში ვიტაუტასი თავად მეთაურობდა ლიტვის ლაშქარს. ბრძოლა ლიტვისა და პოლონეთის ტრიუმფალური გამარჯვებით დასრულდა. ამის მიუხედავად, მარიენბურგის ალყა, სადაც გამაგრებული იყო ტევტონთა ხელმძღვანელი, წარუმატებელი აღმოჩნდა. აღსანიშნავია ისიც, რომ ამის შემდეგ ტევტონებმა თავისი სიძლიერე ვეღარ დაიბრუნეს.
+[[1408]] წელს ვიტაუტასმა მშვიდობა დაამყარა აღმოსავლეთით და ისევ სამოგიტიას დაუბრუნდა. [[1409]] წლის სამოგიტიის მეორე აჯანყება ტევტონების წინააღმდეგ დაიწყო ვიტაუტასის მხარდაჭერით. აჯანყებულებმა გადაწვეს [[სკირსნემუნე]]ს ციხე. მას შემდეგ, რაც აჯანყებულებს ლიეტუვა და პოლონეთი მიემხრნენ, ომი ტევტონების წინააღმდეგ დაიწყო. ვიტაუტასის უზარმაზარი ლაშქარი პოლონეთის ჯარს შეუერთდა და იერიში მიიტანეს მარიენბურგის (დღევანდელი [[მალბორკი]] ციხეში გამაგრებულ ტევტონებზე. [[1410]] წელს გაიმართა [[გრიუნვალდის ბრძოლა]]ში ვიტაუტასი თავად მეთაურობდა ლიეტუვის ლაშქარს. ბრძოლა ლიეტუვისა და პოლონეთის ტრიუმფალური გამარჯვებით დასრულდა. ამის მიუხედავად, მარიენბურგის ალყა, სადაც გამაგრებული იყო ტევტონთა ხელმძღვანელი, წარუმატებელი აღმოჩნდა. აღსანიშნავია ისიც, რომ ამის შემდეგ ტევტონებმა თავისი სიძლიერე ვეღარ დაიბრუნეს.
-[[1411]] წლის [[თორნის შეთანხმება]]მ ვიტაუტასს სამუდამოდ დაუბრუნა სამოგიტია. თუმცა მხარეები საზღვრებზე  არ შეთანხმებულან. [[ლიტვა]] მიიჩნევდა, რომ მდინარე ნემანი]]ს მარჯვენა ნაპირი ეკუთვნოდა სამოგიტიას, რასაც არ ეთანხმებოდნენ ტევტონები. საზღვრების დაუზუსტებლობამ ახალი ომი წარმოშვა [[1414]] წელს. ომი გაგრძელდა რამოდენიმე თვე, საზღვრებზე კამათი გაგრძელდა [[კონსტანცას კრება]]ზე. კონსტანცას კრებაზე სამოგიტიელებს მიეცათ საშუალება ევროპის ლიდერებისთვის მიეწვდინათ ხმა. ამ შემთხვევას ლიტვური დიპლომატიის ისტორიაში დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ. არც  კონსტანცას კრებამ გაჭრა და [[1422]] წელს ახალი ომი დაიწყო ლიტვასა და ტევტონებს შორის. რამოდენიმითვიანი ომის შემდეგ ტრადიციული შეთანხმება გაიმართა [[მელნოს ტბის შეთანხმება| მელნოს ტბაზე]]. სამოგიტიას ლიტვას დარჩა, მემელი თავისი შემოგარენით ტევტონებს. ამ შეთანხმბით მიღებული საზღვრები შემდგომი 500 წლის განმავლობაში არ შეცვლილა. მშვიდობის დამყარების შემდეგ ვიტაუტასს მეტი დრო დარჩა რეფორმების გასატარებლად და პოლონეთთან ურთიერთობის განსამტკიცებლად.
+[[1411]] წლის [[თორნის შეთანხმება]]მ ვიტაუტასს სამუდამოდ დაუბრუნა სამოგიტია. თუმცა მხარეები საზღვრებზე  არ შეთანხმებულან. [[ლიეტუვა]] მიიჩნევდა, რომ მდინარე [[ნემანი|ნემანის]] მარჯვენა ნაპირი ეკუთვნოდა სამოგიტიას, რასაც არ ეთანხმებოდნენ ტევტონები. საზღვრების დაუზუსტებლობამ ახალი ომი წარმოშვა [[1414]] წელს. ომი გაგრძელდა რამდენიმე თვე, საზღვრებზე კამათი გაგრძელდა [[კონსტანცას კრება]]ზე. კონსტანცას კრებაზე სამოგიტიელებს მიეცათ საშუალება ევროპის ლიდერებისთვის მიეწვდინათ ხმა. ამ შემთხვევას ლიეტუვური დიპლომატიის ისტორიაში დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ. არც  კონსტანცას კრებამ გაჭრა და [[1422]] წელს ახალი ომი დაიწყო ლიეტუვასა და ტევტონებს შორის. რამდენიმითვიანი ომის შემდეგ ტრადიციული შეთანხმება გაიმართა [[მელნოს ტბის შეთანხმება|მელნოს ტბაზე]]. სამოგიტიას ლიეტუვას დარჩა, მემელი თავისი შემოგარენით ტევტონებს. ამ შეთანხმბით მიღებული საზღვრები შემდგომი 500 წლის განმავლობაში არ შეცვლილა. მშვიდობის დამყარების შემდეგ ვიტაუტასს მეტი დრო დარჩა რეფორმების გასატარებლად და პოლონეთთან ურთიერთობის განსამტკიცებლად.
-==პოლონეთთან ურთიერთობა==
+== პოლონეთთან ურთიერთობა ==
-[[Image:Kaunas Vytautas.jpg|thumb|right|ვიტაუტას დიდის ძეგლი [[კაუნასი|კაუნასში]]]]
-წელს [[იადვიგა|იადვიგა პოლონელი]] მშობიარობას გადაჰყვა. იაგაილოს ძალაუფლება საფრთსის წინაშე აღმოჩნდა, რადგან არაპოლონელი მეფე იყო და ერთადერთი რაც გვირგვის აკავშირებდა მისი ცოლი იყო. ასევე ვორსკას ბრძოლა  კიდევ უფრო მეტ მნეშვნელობას მატებდა პოლონეთ-ლიტვის მეგობრობას. 1401 წელს გაფორმდა [[ვილნიუსისა და რადომის უნია]]. უნიის მიხედვით, ვიტაუტასს ეძლეოდა ფართო ავტონომია, მაგრამ მისიწოდება და ძალაუფლება გადაეცემოდა [[პოლონეთი]]ს მეფეს. ასე რომ, იაგაილო გარდაიცვალა ვიტაუტასის მემკვიდრეობის გარეშე, პოლონელმა თავადებმა კი გადაწყვიტეს ვიტაუტასთან კონსულტაციის გარეშე არ აერჩიათ [[პოლონეთი]]ს ახალი მეფე. ამ შეთანხმებაში მნიშვნელოვანი ის იყო, რომ ლიტველმა დიდებულებმა მიიღეს თავისი დოკუმენტები და პირველად ხდებოდა, რომ თავადებს ეძლეოდათ  სახელმწიფო საქმეებში ჩარევის  უფლება.
+წელს [[იადვიგა|იადვიგა პოლონელი]] მშობიარობას გადაჰყვა. იაგაილოს ძალაუფლება საფრთსის წინაშე აღმოჩნდა, რადგან არაპოლონელი მეფე იყო და ერთადერთი რაც გვირგვის აკავშირებდა მისი ცოლი იყო. ასევე ვორსკას ბრძოლა  კიდევ უფრო მეტ მნეშვნელობას მატებდა პოლონეთ-ლიეტუვის მეგობრობას. 1401 წელს გაფორმდა [[ვილნიუსისა და რადომის უნია]]. უნიის მიხედვით, ვიტაუტასს ეძლეოდა ფართო ავტონომია, მაგრამ მისიწოდება და ძალაუფლება გადაეცემოდა [[პოლონეთი]]ს მეფეს. ასე რომ, იაგაილო გარდაიცვალა ვიტაუტასის მემკვიდრეობის გარეშე, პოლონელმა თავადებმა კი გადაწყვიტეს ვიტაუტასთან კონსულტაციის გარეშე არ აერჩიათ [[პოლონეთი]]ს ახალი მეფე. ამ შეთანხმებაში მნიშვნელოვანი ის იყო, რომ ლიეტუველმა დიდებულებმა მიიღეს თავისი დოკუმენტები და პირველად ხდებოდა, რომ თავადებს ეძლეოდათ  სახელმწიფო საქმეებში ჩარევის  უფლება.
-[[Image:Church of Vytautas the Great in Kaunas.jpg|thumb|left|200px|[[ვიტაუტას დიდის ეკლესია]].  1400 წელს [[კაუნასი|კაუნასში]]]]
+[[ფაილი:VytautoDidžiojoBažnyčia.jpg|thumb|left|200px|[[ვიტაუტას დიდის ეკლესია]].  1400 წელს [[კაუნასი|კაუნასში]]]]
-ვიტაუტასი იყო ერთ-ერთი ინიციატორი [[ჰოროდლოს  შეთანხმება|ჰოროდლოს  შეთანხმების]]ა  პოლონეთსა და ლიტვას შორის [[1413]] წელს. რომლის ძალითაც [[ლიტვის დიდი სამთავრო]] ინარჩუნებდა  დამოუკიდებლობასა და თავის  პარლამენტს. ლიტვისა და პოლონეთის სეიმები იმსჯელებდნენ ყველა მნიშვნელოვან საკითხზე. ამ შეთამხმებას ჰქინდა უდიდესი პოლიტიკური და კულტურული მნიშვნელობა, რადგანაც იგი  ლიტველ ქრისტიან დიდებულებს აძლევდა ისეთსავე უფლებებს, როგორც პოლონელ დიდებულებს. [[ჰოროდლოს  შეთანხმება|ჰოროდლოს  შეთანხმების]] აქტში მოხსენიებული არ არიან მართლმადიდებლები. ამ შეთანხმებამ ხელი შეუწყო პოლონეთ-ლიტვის დაახლოებასა და შემდგომში [[რეჩ პოსპოლიტა]]ს ჩამოყალიბებას.
+ვიტაუტასი იყო ერთ-ერთი ინიციატორი [[ჰოროდლოს შეთანხმება|ჰოროდლოს შეთანხმების]]ა  პოლონეთსა და ლიეტუვას შორის [[1413]] წელს. რომლის ძალითაც [[ლიტვის დიდი სამთავრო]] ინარჩუნებდა  დამოუკიდებლობასა და თავის  პარლამენტს. ლიეტუვისა და პოლონეთის სეიმები იმსჯელებდნენ ყველა მნიშვნელოვან საკითხზე. ამ შეთამხმებას ჰქინდა უდიდესი პოლიტიკური და კულტურული მნიშვნელობა, რადგანაც იგი  ლიეტუველ ქრისტიან დიდებულებს აძლევდა ისეთსავე უფლებებს, როგორც პოლონელ დიდებულებს. [[ჰოროდლოს შეთანხმება|ჰოროდლოს შეთანხმების]] აქტში მოხსენიებული არ არიან მართლმადიდებლები. ამ შეთანხმებამ ხელი შეუწყო პოლონეთ-ლიეტუვის დაახლოებასა და შემდგომში [[რეჩ პოსპოლიტა]]ს ჩამოყალიბებას.
-[[1429]] წლის იანვარში ვიტაუტასმა [[საღვთო რომის იმპერია|გერმანელი ერის საღთო რომის იმპერატორის]] [[ზიგისმუნდ ფონ ლუქსემბურგი|სიგიზმუნდი]]ს მხარდაჭერით მიიღო ლიტვის მეფის ტიტული, მაგრამ დესპანები, რომლებსაც გვირგვინი მოჰქონდათ პოლონელმა მაგნატებმა  [[1430]] წლის შემოდგომით, გზაში შეაჩერეს. მეორე გვირგვინიც გამოგზავნეს, რომელმაც ვიტაუტასის გარდაცვალებიდან რამოდენიმე დღის მერე ჩამოაღწია ლიტვამდე. ვიტაუტასი გარდაიცვალა [[1430]] წლის 27 ოქტომბერს, [[ტრაკაის კუნხძულის სასახლე]]ში. დაკრძალულია [[ვილნიუსის კათედრალი|ვილნიუსის კათედრალში]]
+[[1429]] წლის იანვარში ვიტაუტასმა [[საღვთო რომის იმპერია|გერმანელი ერის საღთო რომის იმპერატორის]] [[ზიგისმუნდ ფონ ლუქსემბურგი|სიგიზმუნდი]]ს მხარდაჭერით მიიღო ლიტვის მეფის ტიტული, მაგრამ დესპანები, რომლებსაც გვირგვინი მოჰქონდათ პოლონელმა მაგნატებმა  [[1430]] წლის შემოდგომით, გზაში შეაჩერეს. მეორე გვირგვინიც გამოგზავნეს, რომელმაც ვიტაუტასის გარდაცვალებიდან რამდენიმე დღის მერე ჩამოაღწია ლიეტუვამდე. ვიტაუტასი გარდაიცვალა [[1430]] წლის 27 ოქტომბერს, [[ტრაკაის კუნხძულის სასახლე]]ში. დაკრძალულია [[ვილნიუსის კათედრალი|ვილნიუსის კათედრალში]]
-[[1911]] წლის [[ენციკლოპედია ბრიტანიკა]]ში ვკითხულობთ, ვიტაუტასი  " უდავოდ იყო ყველაზე შთამბეჭდავი პიროვნება აღმოსავლეთ ევროპის ისტორიაში, მისი  მხედრული მამაცობა  კი  შერწყმული იყო სახელმწიფო მოღვაწის შორსმჭვრეტელობასთან"
+[[1911]] წლის [[ენციკლოპედია ბრიტანიკა]]ში ვკითხულობთ, ვიტაუტასი  „უდავოდ იყო ყველაზე შთამბეჭდავი პიროვნება აღმოსავლეთ ევროპის ისტორიაში, მისი  მხედრული მამაცობა  კი  შერწყმული იყო სახელმწიფო მოღვაწის შორსმჭვრეტელობასთან“.
-==რეფორმები==
+== რეფორმები ==
-[[Image:Vytautas the Grand Duke of Lithuania Reversum.jpg|thumb|200px|ვიტაუტას დიდის საიუბილეო  მონეტა ]]
+[[ფაილი:Vytautas the Grand Duke of Lithuania Reversum.jpg|thumb|200px|ვიტაუტას დიდის საიუბილეო მონეტა]]
-ვიტაუტასმა ხელი შეუწყო ლიტვის ეკონომიკის განვითარებას და   განსახილველად წარადგინა მრავალი რეფორმა. მისი მმართველობის ქვეშ ლიტვა გადაიქცა უფრო ცენტრალიზებულ სახელმწიფოდ. ვიტაუტასმა  ადგილობრივი დიდგვაროვანი  თავადები  ჩაანაცვლა მისთვის სანდო გუბერნატორებით. გუბერნატორები იყვნენ მდიდარი მემამულეები, რომლებმაც შექმნეს  ლიტვის თავადაზნაურობის საფუძველი. ვიტაუტასის  მმართველობის დროს ძლიერდებიან [[რაძივილი]]სა და [[გოშტაუტაი]]ს ოჯახები.
+ვიტაუტასმა ხელი შეუწყო ლიეტუვის ეკონომიკის განვითარებას და   განსახილველად წარადგინა მრავალი რეფორმა. მისი მმართველობის ქვეშ ლიეტუვა გადაიქცა უფრო ცენტრალიზებულ სახელმწიფოდ. ვიტაუტასმა  ადგილობრივი დიდგვაროვანი  თავადები  ჩაანაცვლა მისთვის სანდო გუბერნატორებით. გუბერნატორები იყვნენ მდიდარი მემამულეები, რომლებმაც შექმნეს  ლიეტუვის თავადაზნაურობის საფუძველი. ვიტაუტასის  მმართველობის დროს ძლიერდებიან [[რაძივილი]]სა და [[გოშტაუტაი]]ს ოჯახები.
-==ტიტული==
+== ტიტული ==
 * ლათინური: magnus dux Lithuanie terrarumque Russie etc
-* ქართული : "დიდი მთავარი ლიტვისა, რუსეთისა და სხვისა"
+* ქართული: „დიდი მთავარი ლიტვისა, რუსეთისა და სხვისა“
-( [[1422]] წლის დოკუმენტიდან  კურთხევანის  ამონაწერი:  Nos Alexander alias Witoldus eadem < Dei > gracia, magnus dux Lithwanie terrarumque Russie etc.)
+([[1422]] წლის დოკუმენტიდან  კურთხევანის  ამონაწერი:  Nos Alexander alias Witoldus eadem < Dei > gracia, magnus dux Lithwanie terrarumque Russie etc.)
-ფაქტობრივად, კი ვიტაუტასი იყო თავისი ბიძაშვილის [[იაგაილო]]ს ნომინალური ვასალი, რომელიც ატარებდა დამატებით ტიტულს "ლიტვის უზენაესი თავადი".
+ფაქტობრივად, კი ვიტაუტასი იყო თავისი ბიძაშვილის [[იაგაილო]]ს ნომინალური ვასალი, რომელიც ატარებდა დამატებით ტიტულს „ლიტვის უზენაესი თავადი“.
-==იხილეთ აგრეთვე==
+== იხილეთ აგრეთვე ==
 * [[გედიმინოვჩები]]
 * [[კეისტუტისის სახლი]]
 * [[ვიტაუტას დიდის ორდენი]]
 {{დაიწყე ყუთი}}
-{{მემკვიდრეობის ყუთი | წინამორბედი= [[სკირგაილო]]| ტიტული=[[ლიტვის დიდი მთავარი]] <br /> | წლები=[[1401]] – [[1430]] <br />| შემდეგი=[[სვიდრიგაილო ]]}}
+{{მემკვიდრეობის ყუთი | წინამორბედი= [[სკირგაილო]]| ტიტული=[[ლიტვის დიდი მთავარი]] <br /> | წლები=[[1401]] – [[1430]] <br />| შემდეგი=[[სვიდრიგაილო]]}}
 {{დაასრულე ყუთი}}
+{{ლიტვის მონარქები}}
+[[კატეგორია:ლიეტუვის ისტორია]]
-{{ლიტვა}}
-{{ლიტვის მონარქები}}
-[[კატეგორია:ლიტვის ისტორია]]
 [[კატეგორია:ლიტვის დიდი მთავრები]]
-[[bat-smg:Vītauts Dėdlīsės]]
-[[be:Вітаўт Кейстутавіч]]
-[[be-x-old:Вітаўт]]
-[[cs:Vytautas]]
-[[de:Vytautas]]
-[[en:Vytautas]]
-[[eo:Vytautas]]
-[[es:Vitautas el Grande]]
-[[et:Vytautas]]
-[[fi:Vytautas Suuri]]
-[[fr:Vytautas le Grand]]
-[[hu:Nagy Witold]]
-[[id:Vytautas yang Agung]]
-[[it:Vytautas il Grande]]
-[[ja:ヴィータウタス]]
-[[la:Alexander Vitoldus]]
-[[lt:Vytautas Didysis]]
-[[lv:Vītauts Dižais]]
-[[pl:Witold Kiejstutowicz]]
-[[ru:Витовт]]
-[[sk:Vytautas]]
-[[tk:Beýik Witautas]]
-[[uk:Вітовт]]
-[[zh:维陶塔斯]]