Википедия:Проект:Кюнде болуула/Июнь

Хар кюнде тарихде болуула Январь • Февраль • Март • Апрель • Май • Июнь • Июль • Август • Сентябрь • Октябрь • Ноябрь • Декабрь

1 июнь «Коронаны» батыуу 1686 джылгъы суратда. 1676 — Эланд сермешиуню сагъатында эм уллу линей кеме «Крунан» (суратда) атылгъанды 1792 — Кентукки, АБШ-ны 15-чи штаты болады. 1862 — АБШ-ны бютеу территориясында официал халда къул тутуу джасакъланнганды. 1867 — Торонто, Канаданы Онтарио провинциясыны ара шахары баямланнганды. 1869 — Американ уста Томас Альфа Эдисон, биринчи патентин алгъанды. 1935 — Ингилизде мешина джюрютюрге хакъла алыр ючюн биринчи тест ётгенди. 1938 — Супермен бла комикслени биринчи чыгъармасы чыкъгъанды. 1946 — Румынияны 1940—1944 джыллада диктатору генерал Ион Антонеску, трибуналны бегими бла асылгъанды. Тюрлендириу...

2 июнь Елизавета II бла Эдинбургчу герцогну коронация портретлери 1864 — Москвада, Россияда биринчи болгъан, зоология терек бахча ачылгъанды. 1924 — АБШ-ны бютёу индейлилерине американ гражданство берилгенди. 1941 — Экинчи дуния къазауат: Германияны хауа-десант кючлери Кондомари деген грек элде талай адамны ёлтюргендиле. 1946 — Италия, референдумну эсеби бла, республика баямланнганды. 1953 — Уллу Британияны королевасы II Елизаветаны (суратда) коронациясы. 1962 — Новочеркасскда багъала кётюрюлюуге къаршчы демонстрацияны атыу. 1971 — Джерли Соборда, Москвачы Патриарх болуб, Пимен сайланнганды. 1979 — Римли Папа II Иоанн Павелни Польшагъа биринчи визити башланнганды. Тюрлендириу...

3 июнь Ту-144 самолёт 1826 — Орус джазыучу эмда тарихчи Николай Карамзин ёлгенди. 1864 — Американ граждан къазауат: къазауатны ахыр сермешиулеринден бири — Колд-Харборда сермешиу башланнганды. 1896 — Къытай, Россиягъа Къытай-Кюнчыгъыш темир джолну ишлерге эркинлик бергенини юсюнден джашыртын кесаматха къол салыннганды. 1954 — Сахарада буруннгу мисирчи фыргъауун Санхетни кешенесе табылгъанды (б. э. дери 2570 джылгъа джууукъ). 1961 — СССР-ни (Н. С. Хрущёв) бла АБШ-ны (Джона Кеннеди) тамадаларыны тюбешиую. 1973 — Ле Буржеде авиакёрмючде Ту-144 совет пассажир самолёт (суратда) аугъанды. 1987 — Канаданы Квебек провинциясына энчи статус бериуню юсюнден келишимге къол салыннганды. 2006 — Черногория, бойсунмаулугъун баямлаб, Сербия бла Черногорияны бирлигинден чыкъгъанды. Тюрлендириу...

4 июнь «Сент-Луис» пароходну бортунда къачхынчыла. 1856 — Третьяков галерея къуралгъанды. 1878 — Осман империя, Уллу Британиягъа Кипр айрымканны оноуун бергенди. 1916 — Биринчи дуния къазауат: Брусилов джюрюшню башланнганы. 1939 — АБШ-ны властлары нацист Германиядан 963 чууут-къачхынчы бла (суратда) келген пароходну алыргъа унамагъандыла. 1940 — Экинчи дуния къазауат: Дюнкеркден британ аскерни эвакуациясы бошалгъанды. 1942 — Экинчи дуния къазауат: Мидуэй атоллну къатында сермешиу башланнганды. 1989 — Пекинде Тяньаньмэнь майданда Студент демонстрацияны чачыу. 1989 — Россияны да СССР-ни да тарихинде эм уллу темир джол катастрофа. Тюрлендириу...

5 июнь Александр III-ге эсгертмени ачылыуу 1783 — Къарнашла Жозеф-Мишель бла Жак-Этьенн Монгольфье, биринчи хауа шарны ийгендиле. 1909 — Санкт-Петербургну Знаменская майданында III Александргъа эсгертме (суратда) ачылгъанды. 1940 — Экинчи дуния къазауат: немец аскерни Парижни алыуу. 1947 — АБШ-ны кърал секретары Дж. Маршалл, къазауатдан сорагъы Европагъа болушуу программаны ачыкълагъанды. 1953 — АБШ-ны Сенаты, Къытайны БМО-гъа кириуюн унамагъанды. 1967 — Джууукъ Кюнчыгъышда Алтыкюнлюк араб-израиль къазауат башланнганды. 1977 — Apple II персонал компьютер сатылыугъа чыкъгъанды. 2006 — Сербия, бойсунмаулугъун баямлагънды. Сербия бла Черногорияны кърал бирлиги ахыр халда джокъ болгъанды. Тюрлендириу...

6 июнь Хармандир Сахиб 1523 — I Густав Васа Швецияны королю болуб сайланнганд, аны эсебинде Кальмар уния чачылгъанды. 1683 — Оксфордну Ашмол музейи ачылгъанды, университетники болуб биринчи музей болгъанды. 1925 — Уолтер Перси Крайслер Chrysler корпорацияны тамалын салгъанды. 1944 — Экинчи дуния къазауат: «Д кюн» — джандашланы Нормандияда тюшюулери. Европада экинчи фронтну ачылыуу. 1979 — «Союз-34» совет пилотсуз космос кемени «Салют-6» орбита станциягъа ийилиую. 1984 — Индий аскерни Амритсарда Алтын храмгъа (суратда) чабыуу. 1984 — Алексей Пажитнов дуниягъа «Тетрис» оюнну танытханды. 1993 — Монголияда биринчи президент сайлаула ётгенди. Тюрлендириу...

7 июнь Альберто Кантинону дуния картасы (1502). 1099 — Биринчи къачлы джюрюш: къачлыла Иерусалимни къуршалагъандыла. 1494 — Испания бла Португалия Джангы дунияны Тордесильяс кесамат (суратда) бла юлешгендиле. 1883 — Москвада Къутхарыучу Хустосну клисасы ачылгъанды. 1905 — Швед-Норвег уния джасакъланнганды. 1948 — Чехословакияны президенти Бенеш постундан кетгенди. 1981 — «Опера» операция: Израилни самолётлары Иракны «Осирак» ядролу реакторун бомбалаб чыкъгъандыла. 1982 — Элвис Преслини «Грейсленд» юйю музейча ачылгъанды. 1990 — II Алексий, Москвачы эм Бютеу Орусну Патриархы болуб сайланнганды. Тюрлендириу...

8 июнь Университетская джагъада сфинксле. 1783 — Исландияда Лаки вулканны къусханы башланнганды, аны эсеби бла беш этиб бир исландчы ёлгенди (ачлыкъдан неда газны ууундан). 1815 — Польшаны Россия империягъа къошхандыла. 1832 — Петербургда Санатла Академияны мекямыны туурасында аслан ташдан сфинксле (суратда) салыннгандыла. 1843 — Николаевская темир джол ишлениб башланнганды (Петербург—Москва линия, бусагъатда Октябрьская темир джол). 1861 — Референдумда Теннесси штатны сайлаучуларыны юч этиб экиси АБШ-ны къурамындан чыгъаргъа чёб атханды. 1949 — Джордж Оруэллни «1984» атлы антиутопиясы басмагъа чыкъгъанды. 1960 — Лев Троцкийни ёлтюрген — Рамон Меркадер, Кремлде Совет Союзну джигитини джулдузун алады. 1964 — Исландия, ЮНЕСКО-гъа киргенди. Тюрлендириу...

9 июнь Маэста 1311 — Дуччону «Маэстасы» (суратда) Сиена соборда салыннганды. 1534 — Жак Картье, Сл. Лаврентийни сууун ачханды. 1719 — I Пётр, Россияны губернияларын провинцияла бла уездлеге бёлгенди. 1896 — Тёбен Новгородда Бютеуроссия кёрмюч ачылгъанды. 1923 — Болгарияда аскер переворот. 1934 — Дональд Дак бла биринчи мультфильм чыкъгъанды. 1945 — Кюнчыгъыш Германияда совет аскер администрация къуралгъанды. 1963 — Уинстон Черчилль, АБШ-ны сыйлы гражданини баямланнганды. Тюрлендириу...

10 июнь Петропавловск собор 1712 — Петербургда Петропавловск соборну (суратда) тамалы салыннганды. 1793 — Филадельфияны орнуна Вашингтон АБШ-ны ара шахары болгъанды. 1886 — Докторланы консилиуму, Баварчы II Людвигни тели баямлагъанды. 1909 — SOS сигнал, дунияда биринчи кере хайырланнганды. 1940 — Италия, Франция бла Уллу Британиягъа къазауат баямлагъанды. 1943 — Маджарлы Ласло Биро шарикли къаламгъа патент алгъанды. 1944 — Уллу Ата Джурт къазауат: Выборг-Петрозаводск операция башланнганды. 1964 — Москвада Тарас Шевченкогъа эсгертме ачылгъанды. Тюрлендириу...

11 июнь Дж. Кукну портрети 1742 — Бреслауда Австрия, Пруссияны Силезиягъа хакъларын таныгъан кесаматха къол салыннганды. 1770 — Джеймс Кук (суратда), Австралияны джагъасында Уллу Барьер рифни ачханды. 1788 — Герасим Измайлов, Алясканы джагъасына джетгенди. 1901 — Кукну айрымканлары, Джангы Зеландияны кесеги баямланнгандыла. 1918 — «Алаш» деген къазах миллет къозгъалыу, Къазахстанны территориясында совет властны бютеу декретлерин законнга чюйре баямлагъанды. 1937 — СССР-ни Баш сюдю «Тухачевскийни ишине» къарагъанды. 1963 — Буддист монах Тхить Куанг Дык, Сайгонда кесин джандыргъанды. 1969 — Греция, джангы Конституциясын къабыл этилгенди. Тюрлендириу...

12 июнь 1914—1918 джыллада этилген Блерио XII 1849 — Льюис Хаслетт, противогазгъа патент алгъанды. 1909 — Луи Блерио, пилоту эмда эки пассажири бла биринчи аэропланны (суратда) хауагъа чыгъаргъанды («Блерио XII»). 1920 — Панама илипинни официал халда ачылыуу. 1945 — Францияда, Экинчи дуния къазауатны заманында киргизилген, басма цензура джасакъланнганды. 1967 — Башха планетаны атмосферасыны юсюнден билгиле биринчи кере берген, Венера-4 космос аппарат ийилгенди. 1990 — РСФСР, кесини территориясында суверенитетин баямлагъанды (аннга деб 1992 джылда байрам джаратылгъанды — Россияны кюню). 1991 — Борис Ельцин, РСФСР-ни Президенти болуб сайланнганды. 1994 — Австрия, референдумда Европа бирликге къошулургъа оноу этгенди. Тюрлендириу...

13 июнь Герценни «Колокол» газети 1373 — Ингилизни бла Португалияны арасында бирликни юсюнден кесаматха къол салгъандыла. Бирликни юсюнден болуб, дунияда бу эм эски кесаматды. 1525 — Мартин Лютер, целибат деген католик джорукъгъа келишмегенлей, Катарина фон Бора бла некях этгенди. 1857 — Герцен, Лондонда «Колокол» (суратда) газетини биринчи номерин чыгъаргъанды. 1898 — Канадада Юкон территория къуралгъанды. 1912 — Москвада III Александр атлы Санатла музей ачылгъанды. 1920 — АБШ-ны почта къуллугъу, сабийлени посылка бла ашыргъанны джасакълагъан джорукъну къабыл этгенди. 1944 — Фау-1 герман ракетала биринчи кере хайырланнгандыла (Уллу Британиягъа къаршчы). 2000 — Шимал бла Къыбыла Кореяланы башчыларыны биринчи тюбешиую. Тюрлендириу...

14 июнь Ибн Баттута орта ёмюрлю миниатюрада 1325 — 21 джылдагъы Ибн Баттута (суратда), туугъан шахары Танжерден чыгъыб, хаджгъа табыннганды, 24 джыл айланыб Къытайгъа дери джетерикди. 1777 — Континентал конгресс, АБШ-ны кърал байрагъын бегитгенди. 1807 — Орус аскер, Фридландны къатында Наполеонну чачханды. 1846 — Калифорния, Мексикагъа къаршчы къозгъалгъанды; Калифорния республика баямланнганды. 1900 — Бирлешген Штатла, Гавай айрымканланы аннексия этгендиле. 1942 — АБШ-ны экранларына Уолта Диснейни «Бэмби» мультфильми чыкъгъанды. 1985 — Шенген келишиуге къол салыннганды (биринчиде джети къралны арасында). 1995 — Шамиль Басаев башчылыкъ этген террористле Будённовскга чабхандыла. Тюрлендириу...

15 июнь Рембрандтны «Данаясы» 1667 — XIV Людовикни доктору Жан-Батист Дени, дунияда биринчи кере бир адамдан башха адамгъа къанын джетишимли къуйгъанды. 1752 — Бенджамин Франклин, эксперимент бла шыбыланы электричестволу болгъанын бегитгенди. 1836 — Арканзас штат, АБШ-ны къурамына кирегнди. 1869 — Джон Хайат, целлулоидге патент алгъанды. 1911 — АБШ-да бусагъатда IBM ат бла белгили компания къуралгъанды. 1952 — Европа футбол ассоциацияланы бирлиги къуралгъанды. 1978 — «Союз-29» совет космос кеме ийилгенди. 1985 — Эрмитажда Рембрандтны «Данаясыны» (суратда) юсюне кюкюрт кислота къуюлгъанды. Тюрлендириу...

16 июнь Джованни Боккаччо 1313 — Итальян джазыучу, «Декамеронну» автору Джованни Бокаччо (суратда) туугъанды. 1888 — Стационар болмагъан Аламны теориясын къурагъан, орус математик эм геофизик Александр Фридман туугъанды. 1897 — Немец химик-органик, Химиядан Нобель премияны лауреаты (1979) Георг Виттиг туугъанды. 1903 — Руаль Амундсенни экинчи арктика экспедициясы башланнганды. 1925 — Белгили пионер лагерь «Артек» ачылгъанды. 1963 — «Восток-6» старт алгъанды. Экипажы — биринчи космонавт тиширыу Валентина Терешкова. 1983 — Ю. В. Андропов СССР-ни Баш Советини Президиумуну башчысы болгъанды. Тюрлендириу...

17 июнь «Ланкастрия» 1866 — Австрия Пруссиягъа къазауат баямлагъанды; къазауат айдан аз кёб баргъанды. 1885 — Нью-Йоркга «Изер» деген француз пароход бла Азатлыкъны статуясы келтирилгенди. 1902 — Тяньцзинде «Дагунбао» деген эм эски къытай газетни биринчи номери чыкъгъанды. 1940 — 4000 пассажири бла «Ланкастрия» лайнерни (суратда) люфтваффе батдыргъанды. 1944 — Референдумну эсеби бла Исландия, Дания бла униясын джасакълагъанды эмда республика баямланнганды. 1953 — ГДР-де правительствогъа къаршчы кёбчюлюк чыгъыула. 1972 — АБШ-да Уотергейт къаугъа ачылгъанды. 1991 — Къыбыла Африкада джангы туугъан сабийлени расаларына кёре регистрация этиуню юсюнден закон джасакъланнганды, бу къралда апартеидни да де-факто джасакъ этген магъананы тутханды. Тюрлендириу...

18 июнь Алечхорн 1812 — АБШ-ны Конгресси Уллу Британиягъа къазауат баямлагъанды. 1815 — Наполеон Бонапарт Ватерлоода сермешиуде хорланнганды. 1837 — Испания джангы конституциясын къабыл этгенди. 1859 — Берн Альпланы эм мийик башларындан бири — Алечхорнгъа (суратда) чыгъылгъанды. 1900 — Къытай императрица Луньюй тышкъралчыланы ёлтюрюрге буйрукъ бергенди. 1906 — Подмосковьеде Марков республика къуралгъанды. 1940 — Шарль де Голль Лондондан французланы фашист оккупантлагъа къаршчыланыргъа чакъыргъанды. 1979 — СССР бла АБШ ОСВ-2 кесаматха къол салгъандыла. Тюрлендириу...

19 июнь Бютеудуния мюрзеу гёзен 1762 — Россия империя Пруссия бла мамырлыкъны юсюнден кесаматха къол салгъанды. 1787 — II Екатерина кесини фаворити Потёмкиннге Тавриячы бий деген титулну бергенди. 1807 — Афонну джагъасында Д. Н. Сенявинни орус эскадрасы тюрк флотну чачханды. 1846 — Нью-Джерси штатда бейсболдан тарихде биринчи матч ётгенди. 1862 — АБШ-ны бютёу территориясында къул тутхан джасакъланнганды. 1956 — Мэрилин Монро бла Артур Миллерни некяхы ётгенди. 1991 — Маджардан совет аскерни чыгъарыу бошалгъанды. 2006 — Шпицбергенде, «ахыр заман» болса деб, Бютеудуния мюрзеу гёзенни (суратда) тамалы салыннганды. Тюрлендириу...

20 июнь Герцог Монмут 1863 — АБШ-да Кюнбатыш Виргиния штат къуралгъанды. 1685 — Герцог Монмут (суратда), Ингилизде тюшюб кесин король баямлагъанды. 1704 — Нарва кесаматха кёре Речь Посполитая Шимал къазауатха Россия джанлы болуб къошулгъанды. 1791 — XVI Людовик бла Мария-Антуанеттаны Парижден джетишимли болмагъан къачыулары. 1880 — Ф. М. Достоевский, Пушкинни юсюнден белгили 45-минутлу сёзюн айтханды. 1933 — И. В. Сталин атлы Беломор-Балтика илипин ачылгъанды. 1949 — Римчи Папа, Чехословакияны коммунист тамадаларына анафема баямлагъанды. 1990 — ФРГ-ни парламенти, къралны ара шахарын Бонндан Берлиннге кёчюрюрге оноуну алгъанды. Тюрлендириу...

21 июнь «Руссо-Балт», 1909 джыл 1749 — Канадада Галифакс шахарны тамалы салыннганды (ол сагъатдагъы аты — Чебукто). 1788 — АБШ-да Нью-Гэмпшир штат (ингил. State of New Hampshire) къуралгъанды. 1813 — Виторияда сермешиу — Пиреней къазауатны ахыр сермешиулеринден бири. 1901 — Петербургда Суворовну музейини тамалы салыннганды. 1909 — Ригада биринчи орус сериялы автомобиль — «Руссо-Балт» (суратда) джыйылгъанды. 1919 — Кайзерни Ачыкъ тенгизни флоту кеси кесин батдыргъанды. 1948 — ФРГ-де джангы валюта киргизилгенди — немец марка. 2004 — Дунияда биринчи энчи адамны космос кемеси — «SpaceShipOne» космосха чыкъгъанды. Тюрлендириу...

22 июнь Гариетта таш макъа 1668 — Орус патчахны аскери Соловки монастырны, клиса реформаны къабыл этмегени ючюн, 7 джыл баргъан къуршаланыуун башлагъанды. 1799 — Конвентни эки члени халкъгъа джангы ёлчем бирим — метрни эталонун кёргюзгендиле. 1940 — Францияны Экинчи дуния къазауатда капитуляциясы. 1941 — Германия СССР-ге чабханды — Уллу Ата Джурт къазауат башланнганды. 1963 — Римли папа VI Павел конклав бла сайланнганды. 1978 — Джеймс В. Кристи, АБШ-ны Аскер-тенгиз обсерваториясында ишлей, Плутонну эм уллу спутниги Харонну ачханды. 1986 — Мексикада ётген футболдан дуния чемпионатда Диего Марадона, Ингилизни джыйым командасыны къабакъларына «Аллахны къолу» бла голну эмда «джюзджыллыкъны голун» ургъанды. 2006 — Австралияны зоопаркында 175 джыл болгъан Гариетта таш макъа (суратда) ёлгенди, аны бла Чарльз Дарвин огъуна ишлегенди. Тюрлендириу...

23 июнь Битва при Плесси 1611 — Къозгъалгъан тенгизчиле капитан Гудзонну джашы бла бирге кеси атлы богъазда къайыкъгъа олтуртхандыла. 1757 — Плессиде сермешиу бла (суратда) Британияны Индияны кючлеую башланнганды. 1846 — Адольф Сакс саксофоннга патент алгъанды. 1894 — Парижде Пьер де Кубертенни башламчылыгъы бла Халкъла арасы олимпиада комитет (ХОК) къуралгъанды. 1924 — Ганноверде мурдар-маньяк Фриц Харман тутулгъанды. 1941 — СССР-ни ХКК бла БКП(б)-ни АК-ни орта бегими бла СССР-ни Сауутлу Кючлерини Баш Тамадалыгъыны Ставкасы къуралгъанды. 1957 — Петропавловск къалада кюн ортада атыу адет джангыдан башланнганды. Тюрлендириу...

24 июнь Хорламны парады (видео) 1793 — Француз Конвент биринчи демократ конституцияны къабыл этгенди. 1812 — Ата Джурт къазауатны башланнганы: Уллу аскер, Неман сууну ётюб, Россия империягъа киргенди. 1901 — Парижде Барселонадан келген 19 джылдагъы суратчы Пабло Руис Пикассону биринчи кёрмючю ачылгъанды. 1916 — Мэри Пикфорд, Голливудну джулдузларындан биринчи болуб, джети санлы суммалы контрактха къол салгъанды. 1945 — Къызыл майданда Хорламны парады (суратда). 1948 — Берлинни совет властла контролда тутхан секторлары джандашлагъа джабылгъандыла. 1951 — Коммерциялы телебериу башланнганды (CBS). 1963 — Лондонда Би-би-си-ни студиясында юйде хайырланнган видеомагнитофон биринчи кере кёргюзюлгенди. Тюрлендириу...

25 июнь «Жар-птицагъа» Бакстны костюм эскизи 1788 — Виргиния, АБШ-ны онунчу штаты болгъанды. 1794 — Революцион болуула себебли II Екатерина, Россияда француз товарланы сатыуну джасакълагъанды. 1910 — Парижде «Жар-птица» (суратда) балетни премьерасы ётгенди. 1926 — Ленинградда Петропавловск соборну сагъаты кюнортада «Интернационалны» биринчи кере ойнагъандыла. 1950 — Корей къазауат башланнганды. 1967 — Бютеу дунияда 400 миллион телекъараучу, The Beatles къауумну «All You Need Is Love» джырны джырлагъанына къарагъанды. 1991 — Словения бла Хорватия Югославиядан эркинликлерин баямлагъандыла. 1993 — Литвада миллет валюта — лит хайырланыб башлагъанды. Тюрлендириу...

26 июнь Эгий тау Бирлешген Миллетлени Организациясыны кюню. 1492 — Альпинизмни туугъаны: Веркор аркъада Эгий таугъа (суратда) чыгъылыу. 1522 — I Сулейман, 400 кемеден флот бла Родосдан «къачлыланы» къыстар ючюн келгенди. 1698 — I Пётр, Уллу келечилик бла Венагъа келгенди. 1723 — Орус аскер, Баку шахарны кючлегенеди. 1945 — Сан-Францискода ётген конференцияда 50 къралны келечиси БМО-ну Уставына къол салгъанды. 1963 — Шёнебергни ратушасыны аллында айтылгъан сёзюнде Джон Кеннеди, берлинчилени джигитлиликлери бла сейирсиннгенин айтханды. 1973 — Плесецкде космодромда ракетаны атылгъаны бла 9 адам ёлгенди. 1979 — Мохаммед Али, боксну къойгъанын баямлагъанды. Тюрлендириу...

27 июнь Слокама яхта 1615 — Чай, Европагъа биринчи кере импорт этилгенди. 1898 — Канадалы Джошуа Слокам, тарихде биринчи болуб, джангыз адам дуния тёгерегине джюзюуню (суратда) бошагъанды. 1905 — «Князь Потёмкин-Таврический» атлы орус броненосецде къозгъалыу башланнганды. 1931 — Игорь Сикорский, биринчи вертолётну джаратханына АБШ-да патент алгъанды. 1945 — И. В. Сталиннге Совет Союзну Генералиссимусу чын берилгенди. 1954 — Обнинскде биринчи АЭС ишлеб башлагъанды. 1991 — Югославияны халкъ аскери Словениягъа киргенди. Тюрлендириу...

28 июнь Косово тюзде сермешиу 1389 — Косово тюзде сермешиу (суратда). 1569 — Люблин уния салыннганды. 1651 — Берестечкода сермешиуню башланнганы. 1841 — Парижде «Жизель» балетни премьерасы ётгенди. 1914 — Биринчи дуния къазауатны башланнганына сылтау болгъан, Сараевода мурдарлыкъ. 1919 — Биринчи дуния къазауатны тауусхан Версаль мамырлыкъ кесамат. 1967 — Израиль, Кюнчыгъыш Иерусалимни аннексия этгенди. 1996 — Огъары Рада, Украинаны Конституциясын къабыл этгенди. Тюрлендириу...

29 июнь Мухаммед Ахмед 1561 — Къызыл майданда Покров клиса ишлениб бошалгъанды. 1881 — Суданчы шейх Мухаммед Ахмед (суратда), кесин махди баямлагъанды эмда Африкада европачы колонизаторлагъа къаршчы биринчи джетишимли къозгъалыугъа башчылыкъ этгенди. 1911 — Биринчи орус дредноут — «Севастополь» линкор суугъа ийилгенди. 1922 — Фёдор Шаляпин гастроллагъа тышына кетгенди эмда андан сора Россиягъа къайтмагъанды. 1941 — «Джаншакъ — шпионнга саугъады» деген белгили лозунгу бла «ТАСС-ны терезеси» чыкъгъанды. 1945 — СССР бла Чехословакия, Карпатла арты Украинаны УССР-ге къошулуууну юсюнден кесаматха къол салгъандыла. 1956 — Мэрилин Монро, американ джазыучу Артура Миллерге эрге чыкъгъанды. 1958 — Бразилия, биринчи кере футболдан дуния чемпион болгъанды. Тюрлендириу...

30 июнь Шарль Блонден 1859 — Француз акробат Шарль Блонден (суратда) Ниагара чучхурну канат бла ётгенди. 1905 — Альберт Эйнштейн «Къымылдагъан затланы электродинамикалары» деген статьяда энчи кёрелилик теорияны тамалларын тизгенди. 1908 — Тунгус метеорит тюшгенди. 1910 — Европа бла Къыбыла Американы арасында телефон кабель салыныб бошалгъанды. 1934 — Ючюнчю рейхде Узун бычакъланы кечеси. 1964 — Айны джууукъдан биринчи суратлары алыннгандыла. 1971 — Союз-11 космос кемени катастрофасыны эсебинде совет космонавтла ёлгендиле: Г. Т. Добровольский, В. Н. Волков эмда В. И. Пацаев 1972, 23:59:60 UTC — високос секунда киргизилгенди. Тюрлендириу...