Quelltext vun der Säit 1914 weisen

{{Artikel Joer}}

== Evenementer ==
=== Europa ===
[[Éischte Weltkrich]]:
* [[28. Juni]]: De [[Franz Ferdinand vun Éisträich]], Krounprënz vun Éisträich-Ungarn, gëtt zu [[Sarajevo]] erschoss.
* [[28. Juli]]: [[Éisträich-Ungarn]] erkläert [[Serbien]] de Krich.
* {{3. August}}: D'[[Däitscht Räich (1871-1919)|Däitscht Räich]] erkläert [[Frankräich]] de Krich.
* {{4. August}}: Däitsch Truppe marschéieren an d'[[Belsch]] an a Lëtzebuerg an.
* [[5. September|5.]]-[[12. September]]: [[Éischt Marneschluecht]].

==== Lëtzebuerg ====
* [[16. Januar]]: D'[[Rietspartei]] gëtt gegrënnt.
* {{8. Februar}}: Déi [[lëtzebuergesch Foussballnationalekipp]] spillt doheem géint déi franséisch Foussballnationalekipp a gewënnt 5:4. De [[Jean Massard (Foussballspiller)|Jean Massard]] huet an deem Match 3 Goler fir Lëtzebuerg geschoss an de [[Zénon Bernard]] an de [[Marcel Triboulet]] hu jeeweils 1 Gol markéiert.<ref>[http://www.eu-football.info/_match.php?id=4753 D'Detailler vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Frankräich vum 8. Februar 1914 op der Websäit vum European Football]</ref>
* [[9. Juni]]: [[Chamberwale vum 9. Juni 1914]].
* {{4. November}}: Den ''Institut Emile Metz'' (haut: [[Lycée Technique Privé Emile Metz]]) mécht seng Dieren op.

===== [[Lëtzebuerg am Éischte Weltkrich]] =====
<gallery mode="packed" heights="100"><center>
Fichier:Echternach - Invasion des Prussiens, Août 1914, Photo by J.M. Bellwald.jpg|Ufanks August: Däitsch Truppen um Marsch duerch Iechternach
Fichier:Kronprinz Wilhelm - Darche - Esch - 1914-08-26.jpg|Enn August: Den däische QG an der Escher Groussgaassschoul
Fichier:Tentenkamp te Luxemburg waar de Duitsche Keizer thans verblijf houdt.jpg|September: D'Zeltlager vum däitsche Keeser an der Stad Lëtzebuerg.
</gallery>
* {{2. August}}: Lëtzebuerg: Däitsch Truppen iwwerfalen dat neutraalt Lëtzebuerg. Si fänken un, d'[[Eisebunnsstreck Lëtzebuerg-Ëlwen Grenz|Eisebunnsstreck]] tëscht [[Ëlwen]] an der Belscher Grenz onpasséierbar ze maachen. Aner Uertschafte gi besat. De [[Paul Eyschen]] protestéiert beim däitsche Gesandte Von Buch géint déi Violatioun vun der Lëtzebuerger Neutralitéit, wéi s'am [[Traité vu London (1867)|Londoner Traité]] 1867 festgehale gouf. De [[Theobald von Bethmann Hollweg|Bethmann-Hollweg]] äntwert, dat wier net géint Lëtzebuerg geriicht, mä et wiere Moossname fir sech géint en imminenten Iwwerfall vu Frankräich ze schützen. 
* {{4. August}}: D'[[Reichsmark]] ersetzt de [[Lëtzebuerger Frang]].
* [[8. August|8.]]-[[9. August]]: D'Italieener, déi an de Grouwen an op de Schmelze schaffen, mussen zeréck an Italien, wou s'agezu ginn.
* [[10. August]]: D'[[Lëtzebuerger Rout Kräiz|Société de la Croix-Rouge luxembourgeoise]] gëtt gegrënnt.
* [[21. August]]: Lëtzebuergesch Fräiwëlleg melle sech bei der franséischer [[Friemelegioun]]. 
* [[6. September|6.]] - [[28. September]]: Den däitsche Quartier général, dee bis do zu [[Esch-Uelzecht]] war, kënnt an d'[[Stad Lëtzebuerg]]. Dono plënnert en op [[Charleville-Mézières]].
* 6. September: De Keeser [[Wilhelm II. vun Däitschland|Wilhelm II.]] ass zu Lëtzebuerg, a gëtt, op seng Ufro hin, vun der Groussherzogin [[Marie-Adélaïde vu Lëtzebuerg|Marie-Adelheid]] empfaangen. Dat gëtt hir nom Krich zum Virworf gemaach.
* Enn September: No an no ginn d'Héichiewen nees ugestach, nodeems s'all den 2. August ausgemaach gi waren.
* [[28. November]]: E Gesetz, dat d'Präisser vu Liewensmëttel, Fudder a Brennes festleet an héich Strofe virgesäit, fir wann dat net agehale géif, trëtt a Kraaft.

=== Afrika ===

=== Amerika ===

==== USA ====

==== Südamerika ====

=== Asien ===

=== Ozeanien & Pazifik ===

=== Arabesch Welt ===

== Konscht a Kultur ==

=== Molerei ===

=== Literatur ===

=== Musek ===

== Wëssenschaft an Technik ==
* De neiséilännesche [[Physiker]] [[Ernest Rutherford]] entdeckt de [[Proton]].

== Gebuer ==
* {{4. Januar}}: [[Jane Wyman]], US-amerikanesch Schauspillerin.
* [[15. Januar]]: [[Mett Hoffmann]], lëtzebuergesche Moler.
* [[18. Januar]]: [[Arno Schmidt]], däitsche Schrëftsteller.
* [[30. Januar]]: [[Vittorio Cottafavi]], italieenesche Filmregisseur an Dréibuchauteur.
* {{1. Februar}}: [[Marino Girolami]], italieenesche Filmregisseur, -schauspiller, -produzent an Dréibuchauteur.
* {{3. Februar}}: [[Mary Carlisle]], US-amerikanesch Schauspillerin.
* {{4. Februar}}: [[Alfred Andersch]], däitsche Schrëftsteller.
* {{6. Februar}}: [[Jean Majerus (1914)|Jean Majerus]], lëtzebuergesche Vëlossportler.
* [[12. Februar]]: [[Eugène Heinen]], lëtzebuergesche Pedagog, Theaterregisseur a Schauspiller. 
* [[17. Februar]]: [[Wayne Morris (Amerikanesche Schauspiller)|Wayne Morris]], US-amerikanesche Schauspiller.
* 17. Februar: [[Arthur Kennedy]], US-amerikanesche Schauspiller.
* [[19. Februar]]: [[Jacques Dufilho]], franséische Schauspiller.
* {{2. Mäerz}}: [[Edmond Dune]], lëtzebuergesche Schrëftsteller.
* {{0}}2. Mäerz: [[Hansi Knoteck]], éisträichesch Schauspillerin.
* {{0}}2. Mäerz: [[Martin Ritt]], US-amerikanesche Filmregisseur a Filmschauspiller.
* [[20. Mäerz]]: [[Victor Ewen]], lëtzebuergesche Lokalpolitiker.
* [[25. Mäerz]]: [[Norman Ernest Borlaug]], US-amerikaneschen Agrarwëssenschaftler a Friddensnobelpräisdréier.
* [[28. Mäerz]]: [[Émile Lefort (Resistenzler)|Émile Lefort]], lëtzebuergesche Resistenzler.
* {{2. Abrëll}}: [[Alec Guinness]], brittesche Schauspiller.
* {{4. Abrëll}}: [[Marguerite Duras]], franséisch Schrëftstellerin.
* {{5. Abrëll}}: [[Johnny Glesener]], lëtzebuergeschen Jazzpianist an Arrangeur.
* {{8. Abrëll}}: [[María Félix]], mexikanesch Schauspillerin.
* {{9. Abrëll}}: [[Lé Tanson]], lëtzebuergesche Moler.
* [[12. Abrëll]]: [[Paul Leuck]], lëtzebuergesche Journalist.
* 12. Abrëll: [[Adriaan Blaauw]], hollänneschen Astronom.
* [[24. Abrëll]]: [[Aloïse Klensch]], lëtzebuergesche Vëlossportler.
* 24. Abrëll: [[André Wollscheid]], lëtzebuergesche Boxer an Olympionik.
* [[27. Abrëll]]: [[Albert Soboul]], franséischen Historiker.
* [[29. Abrëll]]: [[Charles Fehrenbach]], franséischen Astronom a Member vun der Académie des sciences.
* 29. Abrëll: [[Reinhard Kolldehoff]], däitsche Schauspiller.
* {{9. Mee}}: [[Carlo Maria Giulini]], italieeneschen Dirigent.
* [[15. Mee]]: [[Tenzing Norgay]], nepaleeseschen Alpinist.
* [[17. Mee]]: [[Thuur Luxembourg]], hollänneschen Auteur vu Fues-Schlager.
* [[21. Mee]]: [[Romain Gary]], franséische Resistenzler, Diplomat, Schrëftsteller, Filmregisseur an Dréibuchauteur.
* [[22. Mee]]: [[Max Kohnstamm]], hollänneschen Historiker.
* [[23. Mee]]: [[Marcel Goebel]], lëtzebuergeschen Architekt.
* [[24. Mee]]: [[Lilli Palmer]], däitsch Schauspillerin.
* [[10. Juni]]: [[François Gillen]], lëtzebuergesche Moler, Zeechner a Sculpteur.
* [[17. Juni]]: [[Julián Marías Aguilera]], spuenesche Philosoph.
* [[26. Juni]]: [[Lyman Spitzer]], US-amerikaneschen Astrophysiker.
* {{1. Juli}}: [[Christl Cranz]], däitsch Alpinschileeferin.
* [[11. Juli]]: [[Jacques Castelot]], belsch-franséische Schauspiller.
* 11. Juli: [[Marc Lambert]], lëtzebuergesche Manager
* [[12. Juli]]: [[Adrien van Kauvenbergh]], lëtzebuergesche Jurist a Politiker.
* [[15. Juli]]: [[Howard Vernon]], Schwäizer Schauspiller.
* [[22. Juli]]: [[Charles Regnier]], däitsche Schauspiller a Regisseur.
* [[23. Juli]]: [[Carl Foreman]], US-amerikanesche Filmregisseur an Dréibuchauteur.
* [[31. Juli]]: [[Raymond Aubrac]], franséische Resistenzler.
* 31. Juli: [[Mario Bava]], italieenesche Filmregisseur. 
* 31. Juli: [[Louis de Funès]], franséische Schauspiller.
* 31. Juli: [[Josette Day]], franséisch Schauspillerin.
* 31. Juli: [[Leo Weber]], lëtzebuergeschen Theaterschauspiller a -regisseur
* {{1. August}}: [[Camille Frieden]], lëtzebuergeschen Architekt an Auteur.
*{{0}}1. August: [[J. Lee Thompson]], englesche Filmregisseur.
* {{5. August}}: [[Josée Gloden]], lëtzebuergesch Molerin.
* {{0}}5. August: [[Émile Hulten]], lëtzebuergesche Sculpteur a Konschtschräiner.
* {{8. August}}: [[Jean Josipovici]], franséischen Auteur a Filmregisseur.
* {{9. August}}: [[Tove Jansson]], finnesch Schrëftstellerin, Graphikerin a Molerin.
*{{0}}9. August: [[Lou Theisen]], lëtzebuergesche Moler.
* [[10. August]]: [[Ken Annakin]], brittesche Filmregisseur.
* [[13. August]]: [[Luis Mariano]], spuenesch-baskeschen Tenor.
* [[22. August]]: [[Marcel Fischbach]], lëtzebuergesche Politiker.
* {{3. September}}: [[Théo Loesch]], lëtzebuergesche Foussballspiller.
* {{7. September}}: [[James Van Allen]], US-amerikaneschen Astrophysiker a Raumfaartpionéier.
* [[10. September]]: [[Robert Wise]], amerikanesche Filmregisseur.
* [[12. September]]: [[Desmond Llewelyn]], walisesche Schauspiller.
* [[14. September]]: [[Robert S. Dietz]], US-amerikaneschem Geophysiker an Ozeanograph.
* [[15. September]]: [[Michel Vitold]], franséische Schauspiller.
* [[17. September]]: [[Henri Rinnen (Sproochfuerscher)|Henri Rinnen]], lëtzebuergesche Sprooch- a Vullefuerscher.
* 17. September: [[René Bauler]], lëtzebuergesche Foussballspiller.
* [[18. September]]: [[Léon Mart]], lëtzebuergesche Foussballspiller.
* [[20. September]]: [[Kenneth More]], englesche Filmschauspiller.
* [[22. September]]: [[Siegfried Lowitz]], däitsche Schauspiller.
* [[28. September]]: [[Pierre Reysenn]], amerikanesche Geheimagent.
* {{3. Oktober}}: [[Paul Reichling]], lëtzebuergesche Moler.
* {{6. Oktober}}: [[Thor Heyerdahl]], norwegeschen Anthropolog an Ethnolog.
* [[10. Oktober]]: [[Willy Flener]], lëtzebuergeschen Auteur.
* [[17. Oktober]]: [[Armand Collard]], belsche Resistenzler.
* [[20. Oktober]]: [[Mario Luzi]], italieenesche Lyriker, Literaturtheoretiker an Iwwersetzer.
* [[24. Oktober]]: [[Reginald Kernan]], US-amerikanesche Schauspiller.
* [[25. Oktober]]: [[Edy Lahure]], lëtzebuergesche Foussballspiller.
* [[27. Oktober]]: [[Dylan Thomas]], walisesche Schrëftsteller.
* {{9. November}}: [[Jim Graser]], lëtzebuergesche Boxer.
* {{0}}9. November: [[Marcel Grignon]], franséische Kameramann.
* {{0}}9. November. [[Hedy Lamarr]], éisträichesch-US-amerikanesch Filmschauspillerin an Erfinderin. 
* {{0}}9. November: [[Gianni Puccini]], italieenesche Filmregisseur.
* [[11. November]]: [[James G. Baker]], US-amerikaneschen Entwéckler vu Satellittekameraen an aner optesch Systemer fir d'Loft- a Raumfaart.
* [[12. November]]: [[Albert van Houtte]], belsche Jurist.
* [[13. November]]: [[Georgij N. Babakin]], sowjetesche Raumfaartingenieur.
* [[15. November]]: [[Emile Everard]], lëtzebuergesche Foussballspiller.
* [[24. November]]: [[Lynn Chadwick]], brittesche Sculpteur.
* {{5. Dezember}}: [[Odette Joyeux]], franséisch Schauspillerin a Schrëftstellerin.
* [[10. Dezember]]: [[Dorothy Lamour]], US-amerikanesch Schauspillerin.
* [[12. Dezember]]: [[Edmond Goergen]], lëtzebuergeschen Zeechner a Moler.
* [[16. Dezember]]: [[O. Winston Link]], US-amerikanesche Fotograf.
* [[17. Dezember]]: [[Édouard-Marie Weber]], lëtzebuergesche Moler.
* [[26. Dezember]]: [[Baba Amte]], indesche Mënscherechtler
* 26. Dezember: [[Camille Meyer]], lëtzebuergesche Foussballspiller.
* 26. Dezember: [[Richard Widmark]], US-amerikanesche Schauspiller.

== Gestuerwen ==
* [[24. Januar]]: [[David Gill]], britteschen Astronom a Fotograf.
* 24. Januar: [[Jean Klensch]], Buergermeeschter vu Mäerzeg.
* [[16. Mäerz]]: [[Edward Singleton Holden]], US-amerikaneschen Astronom.
* [[17. Mäerz]]: [[Caspar Mathias Spoo]], lëtzebuergeschen Industriellen, Politiker a Schrëftsteller.
* [[25. Mäerz]]: [[Frédéric Mistral]], franséische Schrëftsteller (op [[Okzitanesch Sprooch|okzitanesch]]) a Lexikograph.
* [[16. Abrëll]]: [[George William Hill]], US-amerikaneschen Astronom a Mathematiker.
* [[28. Mee]]: [[Carl Frederik Pechüle]], däneschen Astronom.
* {{2. Juni}}: [[Philippe Bech]], lëtzebuergeschen Affekot a Politiker.
* [[12. Juni]]: [[Charles Rischard]], lëtzebuergesche Politiker.
* [[18. Juni]]: [[Marie Speyer]], lëtzebuergesch Germanistin.
* [[21. Juni]]: [[Bertha von Suttner]], éisträichesch Schrëftstellerin a Pazifistin; Nobelpräisdréiesch.
* [[28. Juni]]: [[Franz Ferdinand vun Éisträich]], éisträichesch-ungareschen Äerzherzog an Trounfollger, a seng Fra [[Sophie vun Hohenberg]].
* {{1. Juli}}: [[Pierre Thinnes]], lëtzebuergesche Geeschtlechen.
* [[11. August]]: [[Pol Plançon]], franséische Basssänger.
* [[16. Oktober]]: [[François Delaporte]], lëtzebuergesche Bauer a Politiker.
* {{3. November}}: [[Georg Trakl]], däitschen Dichter.
* [[14. November]]: [[Stellan Rye]], Dréibuchauteur a Filmregisseur.
* [[15. November]]: [[Alphonse Thyes]], lëtzebuergeschen techneschen Zeechner a Landschaftsmoler.
* [[26. November]]: [[Eduard Kremser]], éisträichesche Komponist an Dirigent.
* [[30. Dezember]]: [[Jules Fischer]], lëtzebuergeschen Ingenieur a Politiker.

== Um Spaweck ==
{{Commonscat}}

{{Referenzen}}