Zèner (biologìa)

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

En sistemàtica, el zèner l'è 'n ranch tasonòmich che 'l reönés en sèrto nömer de spéci che g'ha 'n cümü 'n ensèma de caràter che se 'nsömèa. El zèner l'è 'l sèst ranch principàl de la sistemàtica clàsica de le spéci vivènte.

L'è 'na nusiù astràta e bastànsa 'ntüitìva, che l'ìa zamò 'n üzo endèle lèndue corènte prìma de éser adotàda endèla terminulugìa scentìfica. Isé, 'n botànica, zamò de la alta antichità se sèmper recunusìt la prezènsa de caràter en cümü 'ntra le rùer, ma s'è apò sèmper recunusìt la diferènsa 'ntra chèle de mut (Quercus pubescens) e chèle piö gròse de pianüra (Quercus robur).

Ogna spéce vivènta (apò a chèle estìnte, anemài, piànte, fóns, batéri...) l'è asegnàda a 'n zèner, segónt el schéma de la nomencladüra binomiàla, intruducìda del Carl von Linné.

Per ezèmpe, el Pinguìno imperadùr (nom scentìfich: Aptenodytes forsteri) e 'l pinguìno reàl (Aptenodytes patagonica) i aparté töcc dù al zèner Aptenodytes.

El nòm asegnàt ai zèner l'è 'n nòm latì (o ritignìt tal) al nominatìf singolàr (o tratàt come tal). La prìma lètera del nòm del zèner se la scrìf sèmper en maiùscol. La g'ha de éser scriìda col alfabéto latì (sènsa acènti e diacrìtich).

Sèrte disciplìne, come per ezèmpe la miculugìa e la botànica, le amèt dei ragrupamèncc intermédi 'ntra 'l ranch de zèner e chèl de spéce, come per ezèmpe el sota-zèner', la sesiù, la sóta-sesiù e la tribù o stìrpa.