Преглед на кодот на Ќустендилски конгрес

[[Податотека:Rezolucia VMORO 1908.jpg|десно|мини|200п|Резолуцијата на конгресот.]]
'''Ќустендилскиот конгрес''' е конгрес на [[Умерно - конзервативна струја (МРО)|конзервативното крило]]<ref name="HS">''[[Христо Силјанов|Христо Силянов]], "Освободителнитѣ борби на Македония", [http://www.promacedonia.org/obm2/index.html том II Следъ Илинденското възстание], Издателство на Илинденската организация, София, 1943. {{bg}} ''</ref><ref name="DMzS">''Во постарата литература првата групација се нарекува левица, а втората како десница. Во поновата литература двете струи се нарекуваат реформско-демократска и конзервативно-централистичка''</ref> во [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]], кој се одржал од [[5 март|5]] до [[15 март]] [[1908]] година. Конгресот претендирал дека е општ конгрес на Организацијата, но на него не присуствувал ниту еден претставник на [[Радикална-реформска струја|реформското крило]]. Со овој конгрес дефинитивно дошло до крај на Македонската револуционерна организација, а двете крила тргнале секоја по свој пат. Од [[Радикална-реформска струја|реформското крило]] ќе произлезе [[Народна федеративна партија|Народната федеративна партија]], а [[Умерно - конзервативна струја (МРО)|конзервативното крило]] по конгресот ќе се трансформира во нова организација [[ВМРО (Автономистичка)]].
 
== Причини за одржување на конгресот ==

На [[Рилски конгрес|Рилскиот конгрес]] одржан во [[1905]] година настанала јасна поларизација на двете струи што постоеле во [[Македонска револуционерна организација|Организацијата]]. За да се направи обид да се избегне расцепот се постигнал компромис да се одржи втор конгрес исто така во [[Рилски конгрес|Рилскиот манастир]]. Тој сепак не се одржал.

[[Умерно - конзервативна струја (МРО)|Конзервативното крило]] барало револуционерното движење да дејствува во сообразност со бугарската држава и да се финансира со парите од бугарскиот буџет, [[Радикална-реформска струја|реформското крило]] под никакви услови не сакало да го прифати тоа. На тој начин меѓу двете крила на револуционерното движење настанала безмилосна војна.

Во интерес да ја заштити независноста и интегритетот на револуционерното движење, кон крајот на ноември [[1907]] година биле ликвидирани [[Борис Сарафов]] и [[Иван Гарванов]], како носители на сите заговори против Организацијата. Дошло и до формално санкционирање на расцепот.

==Заседание==
 
Во првите денови на март [[1908]] во селото [[Жабокрт]], конзервативното крило го одржало својот таканаречен Ќустендилски конгрес, на кој е извршена ревизија на одлуките од Рилскиот конгрес.

=== Делегати ===

На конгресот не биле поканети и не присуствувале делегати - претставници на реформското крило на организацијата. На конгресот се собрале следните делегати:

:[[Христо Матов]] 
:[[Христо Татарчев]] 
:[[Петар Ацев]] 
:[[Ефрем Чучков]] 
:[[Тодор Черваров]] 
:[[Христо Шалдев]] 
:[[Петко Пенчев]] 
:[[Петар Чаулев]] 
:[[Тане Николов]] 
:[[Добри Даскалов]] 
:[[Тодор Александров]] 
:[[Милан Гурлуков]] 
:[[Васил Чакаларов]] 
:[[Климент Шапкарев]] 
:[[Христо Силјанов]] 
:[[Илија Биолчев]] 
:[[Михаил Монев]] 
:[[Ангел Узунов]]

=== Работа ===

==== Избор на тела ====

За претседател на конгресот е избран [[Христо Матов]], за потпредседател [[Петар Ацев]], а за секретари [[Петко Пенчев]] и [[Добри Даскалов]].

==== Прашања ====

Биле разгледани состојбите во Ораганизацијата, работата на Централниот комитет и Задграничното претставништво, четничкиот институт, примена на терористички акции во градовите, самофинансирање и спонзорство од Бугарија.

Односот на Организацијата кон Бугарија, Бугарската егазрхија, странските пропагнади, младотурците и реформите во [[Османлиското Царство]] <ref>Пърличев, Кирил, „Кюстендилският конгрес на ВМРО 1908 г.“, “ВЕДА-МЖ”, София, 2001 г., стр. 18, 170.</ref>.

Најсериозна расправа се водела околу убиствата на [[Михаил Даев]], [[Иван Гарванов]] и [[Борис Сарафов]] извршени од [[Тодор Паница]], по наредба на [[Јане Сандански]].

=== Решенија ===

Конгресот го осудил Јане Сандански за непочитување на членовите 189, 190, 193 и 205 од [[Устав на ВМОРО|Уставот на ВМОРО]], односно за неправомерно извршување на убиства.

Јане Сандански, Тодор Паница, [[Чудомир Кантарџиев]], [[Александар Бујнов]] и [[Георги Скрижовски]] биле осудени на смрт <ref>Пърличев, Кирил, „Кюстендилският конгрес на ВМРО 1908 г.“, “ВЕДА-МЖ”, София, 2001 г., стр. 184.</ref>.

Според конгресот Организацијата требала да одржува контакти со Бугарија, да зема финансиски средства од бугарската влада, меѓутоа таа не треба со ништо конкретно да се обврзува и ангажира кон Бугарија.

Бил избран нов Централен комитет во кој влегле Павел Христов, Ефрем Чучков и Петко Пенчев. Како дополнителни членови биле избрани [[Стојан Икономов]], [[Петар Ацев]] и [[Аргир Манасиев]]. За задгранични претставници биле избрани [[Христо Матов]], [[Михаил Дорев]] и [[Апостол Греџов]], а за дополнителни членови доктор [[Христо Татарчев]], [[Пејо Јаворов]] и [[Христо Силјанов]].

За официјален орган би избран весникот „Илинден“.

== Серчани и конгресот ==

Серскиот револуционерен комитет во првата половина на мај [[1908]] год. со ''Второ отворено писмо'' информирал дека расцепот на Организацијата е извршен со бугарски пари и за бугарска сметка: „мислејќи дека со парите на бугарската држава ќе можат да го завладеат светот... предавниците отидоа многу далеку, импровизирајќи некаков општ конгрес на Организацијата.“

Со други зборови, не бил признат овој конгрес, бил доведен во прашање неговиот легитимитет, а неговите решенија не биле прифатени.

[[Серска група|Серчани]] обвиниле дека:

{{Цитатник|''За нас не е важно дали тој се одржал во бугарско министерство за надворешни работи, или како куриозитет конгресмените отишле до Ќустендилската граница. Судбината на Револуционерната организација... се решава цинично од некакви платени бугарски чиновници и случајни патриоти, а другите подлежат на проклетство и на беспоштедни прогони'' <ref>Историја на македонскиот народ, том III, стр. 409, издание на ИНИМ, Скопје, 2003.</ref>.}}

== Значење ==

Поделбата која се чувствувала по [[Илинденското востание]] и која сè повеќе се продлабочувала со овој конгрес доаѓа до својот крај. Двете крила не можеле да се усогласаат и започнале вооружени престрелки за предимство во Организацијата. [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] престанала да постои.

==Извори==
<references/>

== Литература ==

* ''Спомени'' - Ѓорче Петров
* ''Спомени '' – д-р Христо Татарчев
* ''Историја на македонскиот народ''  том   издание на ИНИМ Скопје,2003&nbsp;г.
* ''Историја на македонскиот народ''  книга втора ,издание на ИНИМ,1969&nbsp;г. Скопје
* ''Историја на македонскиот народ''  издание 1988 година, Скопје

== Надворешни врски ==
* [http://www.oocities.com/vmro_makedon/v-kong.html Жабокрт на VMRO-istorija.org]
* [http://www.angelfire.com/super2/vmro-istorija/v-kong.html Ќустендилски конгрес]

{{Конгреси на МРО}}

[[Категорија:Конгреси на Македонската револуционерна организација]]
[[Категорија:Ќустендил]]