Преглед на кодот на Виндхук

{{Infobox settlement
| name                            = Виндхук
| official_name                   = 
| native_name                     = {{small|Windhoek([[африкаанс]]/ [[англиски]])<br>ǀAi-ǁGams ([[намански јазик|намански]])<br>Otjomuise ([[херерски јазик|херерски]])<br>Windhuk ([[германски јазик|германски]])}}
| nickname                        = 
| settlement_type                 = 
| motto                           = ''Suum Cuique'' <br>„За секој негов“
| image_skyline                   = {{Photomontage
| photo1a                 = Windhoek-269058_1920.jpg
| photo2a                 = Namibia-windhoek-1735416.jpg
| spacing                 = 2
| position                = center
| color_border            = white
| color                   = white
| size                    = 270
| foot_montage            = 
}}
| imagesize                       = 
| image_flag                      = 
| flag_size                       = 
| image_seal                      = 
| seal_size                       = 
| image_shield                    = Windhoek COA.svg
| shield_size                     = 80px
| image_blank_emblem              = 
| blank_emblem_type               = 
| blank_emblem_size               = 
| image_map                       = 
| mapsize                         = 
| map_caption                     = 
| pushpin_map                     = Namibia#Africa
| pushpin_relief                  = 
| pushpin_label_position          = 
| pushpin_mapsize                 = 
| pushpin_map_caption             = Местоположба во Намибија
| subdivision_type                =Држава
| subdivision_name                = {{flagdeco|NAM}} [[Намибија]]
| subdivision_type1               = [[Региони во Намибија|Регион]]
| subdivision_name1               = [[Комас (регион)|Комас]]
| subdivision_type2               = 
| subdivision_name2               = 
| subdivision_type3               = 
| subdivision_name3               = 
| government_footnotes            = 
| government_type                 =
| leader_title                    = Градоначалник
| leader_name                     = [[Франсина Кахунгу]]<ref>[https://neweralive.na/posts/new-windhoek-mayor-kahungu-upbeat City of Windhoek, 2019-12-16]</ref>
| leader_title1                   = Заменик
| leader_name1                    = Ијан Субасубани<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.nbc.na/news/fransina-kahungu-elected-mayor-windhoek.27428 |title=архивски примерок |accessdate=2020-07-09 |archive-date=2019-12-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191216105945/https://www.nbc.na/news/fransina-kahungu-elected-mayor-windhoek.27428 }}</ref>
| established_title1              = Прво населување
| established_date1               = 1840
| established_title2              = Второ основање
| established_date2               = 18 октомври 1890
| area_magnitude                  = 
| unit_pref                       = <!-- Enter Imperial, if Imperial (metric) is desired -->
| area_footnotes                  = 
| area_total_km2                  = 5133<!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion -->
| area_land_km2                   = <!-- See table @ Template:Infobox settlement for details on automatic unit conversion -->
| area_water_km2                  = 
| area_total_sq_mi                = 
| population_as_of                = 2011
| population_footnotes            = <ref name=nsa>{{Наведена мрежна страница | title=Table 4.2.2 Urban population by Census years (2001 and 2011) | url=http://cms.my.na/assets/documents/p19dmn58guram30ttun89rdrp1.pdf | work=Namibia 2011 – Population and Housing Census Main Report | publisher=Namibia Statistics Agency | accessdate=24 August 2016 | page=39}}</ref>
<!--|last=Retief-->| population_note                 = 
| population_total                = 325,858
| population_density_km2          = 62.8
| population_density_sq_mi        = 
| population_metro                = 
| population_density_metro_km2    = 
| population_density_metro_sq_mi  = 
| population_urban                = 
| population_density_urban_km2    = 
| population_density_urban_sq_mi  = 
| population_blank1_title         = 
| population_blank1               = 
| population_density_blank1_km2   = 
| population_density_blank1_sq_mi = 
| timezone                        = [[Јужноафриканско стандардно време|SAST]]
| utc_offset                      = +2
| coordinates                     = {{coord|22|34|12|S|17|5|1|E|region:NA|display=inline,title}}
| elevation_footnotes             = <!-- for references: use tags -->
| elevation_m                     = 1655
| elevation_ft                    = 5430
| postal_code_type                = [[Поштенски кодови во Намибија|Поштенски код]]
| postal_code                     = 10005
| area_code_type                  = [[Телефонски броеви во Намибија|Тел. код]]
| area_code                       = 061
| blank1_name                     = 
| blank1_info                     = 
| footnotes                       = 
| website                         = {{URL|www.windhoekcc.org.na}}
}}

'''Виндхук''' ([[англиски јазик|англиски]] и [[африкаанс]]: ''Windhoek'', [[херерски јазик|херерски]]: ''Otjomuise'', [[намански јазик|намански]]: ''ǀAi-ǁGams'') е главниот и најголемиот град во [[африка]]нската држава [[Намибија]]. Градот се наоѓа во средишниот дел на државата, во висорамнината „Комас“ на надморска висина од 1700 метри. Според податоците од 2020 година Виндхук имал население од околу 431,000 жители.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.macrotrends.net/cities/21925/windhoek/population|title=Windhoek, Namibia Population 1950-2020|website=www.macrotrends.net|access-date=2020-03-14}}</ref> Градот е во постојан раст, и територијално и во демографска смисла поради бројот на [[Намибијци]] кои се доселуваат во Виндхук.

Градот се развил на местото на топли извори, кои пак биле доста познати за локалните народи со векови. Првичната населба нагло почнала да се развива откако [[Јонкер Африканер]] се доселил тука во 1840 година и изградил камена црква за неговата заедница која го следела при доселувањето. Следните години биле исполнети со голем број вооружени битки, немири и судири што резултирало со разрушување на населбата. По втор пат градот бил основан во 1890 година од страна на германскиот воен мајор [[Курт фон Франсоа]], во периодот кога Намибија била колонизирана од [[Германска Империја|Германската Империја]].

Денес Виндук е социјален, економски, политички и културен центар на Намибија. Скоро секоја општествена, владина или приватна организација има седиште во Виндхук.

== Потекло на поимот ==
Има повеќе теории за потеклото на името на градот. Повеќето веруваат дека името на градот потекнува од [[африкаанс]], односно [[холандски јазик|холандскиот]] ''wind-hoek'' што значи „ветров агол“. Според друга теорија, капетанот Јонкер Африканер го именувал градот како „Виндхук“ по планините „Виндхук“ во [[Јужноафриканска Република|Јужноафриканската Република]], каде живееле неговите предци. Прв пат името се споменува во писмото испратено до Џозеф Тиндал од страна на Јонкер на 12 август 1844.<ref name="DierksK1">{{Наведена мрежна страница
|url=http://www.klausdierks.com/images/Khauxanas/1introduction.htm
|last=Dierks
|first=Klaus
|authorlink=Klaus Dierks
|title=The History of ǁKhauxaǃnas. Introduction.
|accessdate=9 July 2010}}</ref>

== Географија ==
[[File:Windhoek_Luftaufnahme.jpg|thumb|left|200px|Поглед кон околината на Виндхук.]]

Поради географската положба на градот, покрај финансиските рестрикции, ширењето на градот е отежнато. Во јужните, источните и западните предели Виндхук е опколен од карпести и планински предели, со што растот на градот во тој правец е многу скап и отежнат. Јужните предели не се погодни за индустриски развој поради подземни водостои. Поради сето ова, само северниот дел кај [[Бракватер]] е погоден за ширење на Виндхук.<ref name="newera2">[http://www.newera.com.na/article.php?articleid=9494 "Windhoek's battle for land"] {{Семарх|url=https://archive.today/20121209032607/http://www.newera.com.na/article.php?articleid=9494 |date=2012-12-09 }}, by Desie Heita; ''New Era,'' 10 Feb 2010</ref>

Градските власти на Виндхук планираат драстично да ги прошират градските граници па така вкупната површина на градот би била 5133.4 квадратни километри. По површина градот би бил трет по големина во светот, иако бројот на жители е многу помал од другите големи градови по површина во светот.<ref name=slaan>{{наведени вести
|title=Windhoek slaan Afrika-rekord
|trans-title=Windhoek beats Africa record
|date=2 July 2013
|last=Retief
|first=Christo
|newspaper=[[Die Republikein]]
|url=http://www.republikein.com.na/regering/windhoek-slaan-afrika-rekord.207163
|access-date=2020-07-09
|archive-date=2016-03-24
|archive-url=https://web.archive.org/web/20160324055814/http://www.republikein.com.na/regering/windhoek-slaan-afrika-rekord.207163
|url-status=dead
}}</ref>

== Населби ==
[[File:Karte Stadt Windhoek - sortiert.png|thumb|right|250px|Карта на населбите во Виндхук.]]
Виндхук е поделен на следните населби:<ref>{{Наведена мрежна страница
 |url        = http://www.polytechnic.edu.na/academics/schools/engine_infotech/civil/lecturing/upd410s_module/(11.4)Windhoek%20Structure%20Plan%20Report.pdf
 |title      = The Windhoek Structure Plan
 |year       = 1996
 |publisher  = City of Windhoek
 |pages      = 11–12
 |accessdate = 2 July 2013
}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

{{Columns
| col1 = 
* Академија
* Ауасблик
* Авис 
* Биг Бенд
* Кимбебасија
* Дорадо Парк
* Донкерхук
* Елисенхајм 
* Ерос
* Ерос Парк

| col2 = 
* Фридом Ленд
* Грот Ауб (од септември 2017)<ref>{{наведени вести | title=Groot Aub incorporated into Windhoek | last=Ngatjiheue | first=Charmaine | date=11 September 2017 | newspaper=[[The Namibian]] | page=5 | url=https://www.namibian.com.na/59009/read/Groot-Aub-incorporated-into-Windhoek}}</ref>
* Гринвел Матонго
* Гореангаб
*Хакахана
* Хавана
* [Хохланд Парк
* Катутура
* Комасдал
* Клајде Купе

|col3 =
* Клајн Виндхук
* Лафренц Индустриска Област
* Лудгвигсдорф
* Луксузхигел
* Максуилили 
* Северна Индустриска Област
* Окурјангава
* Олимпија
* Омбили
* Отјомуисе

|col4 = 
* Пионорспарк
* Просперита
*Роки Крест
* Јужна Индустриска Област
* Судерхоф
* Таубен Глен
* Ванахеда
* Централен Виндхук
* Северен Виндхук
* Западен Виндхук}}

==Клима==
Виндхук има над 300 сончеви дена годишно.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://weather-and-climate.com/average-monthly-Rainfall-Temperature-Sunshine-in-Namibia|title=Climate and average monthly weather in Namibia|website=weather-and-climate.com}}</ref> Градот има топла полупустинска клима со просечна годишна температура од 18 степени. Сепак, температурата годишно е поумерена поради високата надморска висина. Најладен месец е јули со просечна температура од 13 степени, додека пак најтопол е декември со просечна температура од 23 степени. Поради близината на пустината [[Калахари]], има доста сончеви периоди.<ref>{{наведени вести | title=Khomas faces worst drought in 90 years | last1=Menges | first1=Werner | last2=Oliveira | first2=Yokany | newspaper=[[The Namibian]] | date=23 May 2019 | page=1 | url=https://www.namibian.com.na/78826/read/Khomas-faces-worst-drought-in-90-years}}</ref>

{{Weather box
|location = Виндхук, Намибија
|metric first = yes
|single line = yes

|Jan record high C = 36.0
|Feb record high C = 35.8
|Mar record high C = 34.9
|Apr record high C = 31.3
|May record high C = 31.8
|Jun record high C = 26.1
|Jul record high C = 25.7
|Aug record high C = 30.0
|Sep record high C = 33.2
|Oct record high C = 35.0
|Nov record high C = 36.5
|Dec record high C = 36.6

|Jan high C = 30.0
|Feb high C = 28.6
|Mar high C = 27.2
|Apr high C = 25.6
|May high C = 22.7
|Jun high C = 20.2
|Jul high C = 20.5
|Aug high C = 23.4
|Sep high C = 26.5
|Oct high C = 29.1
|Nov high C = 29.6
|Dec high C = 30.7
|year high C = 26.1

|Jan mean C = 23.3
|Feb mean C = 22.1
|Mar mean C = 21.0
|Apr mean C = 18.9
|May mean C = 15.8
|Jun mean C = 13.2
|Jul mean C = 13.1
|Aug mean C = 15.8
|Sep mean C = 19.3
|Oct mean C = 21.7
|Nov mean C = 22.5
|Dec mean C = 23.5
|year mean C = 19.1

|Jan low C = 17.2
|Feb low C = 16.5
|Mar low C = 15.4
|Apr low C = 12.8
|May low C = 9.2
|Jun low C = 6.7
|Jul low C = 6.3
|Aug low C = 8.6
|Sep low C = 11.9
|Oct low C = 14.6
|Nov low C = 15.6
|Dec low C = 16.9
|year low C = 12.7

|Jan record low C = 7.5
|Feb record low C = 6.8
|Mar record low C = 3.7
|Apr record low C = 2.4
|May record low C = -1.6
|Jun record low C = -2.8
|Jul record low C = -2.6
|Aug record low C = -3.9
|Sep record low C = -1.1
|Oct record low C = 1.6
|Nov record low C = 0.4
|Dec record low C = 3.3

|Jan precipitation mm = 78.1
|Feb precipitation mm = 80.3
|Mar precipitation mm = 78.7
|Apr precipitation mm = 37.7
|May precipitation mm = 6.6
|Jun precipitation mm = 1.2
|Jul precipitation mm = 0.7
|Aug precipitation mm = 0.9
|Sep precipitation mm = 2.8
|Oct precipitation mm = 11.8
|Nov precipitation mm = 26.9
|Dec precipitation mm = 41.7
|precipitation colour = green

|unit precipitation days = 0.1 mm
|Jan precipitation days = 11.1
|Feb precipitation days = 10.7
|Mar precipitation days = 10.5
|Apr precipitation days = 5.5
|May precipitation days = 1.9
|Jun precipitation days = 0.7
|Jul precipitation days = 0.5
|Aug precipitation days = 0.3
|Sep precipitation days = 0.9
|Oct precipitation days = 2.8
|Nov precipitation days = 5.3
|Dec precipitation days = 7.5

|Jan humidity = 42
|Feb humidity = 56
|Mar humidity = 51
|Apr humidity = 44
|May humidity = 37
|Jun humidity = 32
|Jul humidity = 27
|Aug humidity = 19
|Sep humidity = 17
|Oct humidity = 22
|Nov humidity = 30
|Dec humidity = 34

|Jan sun = 288
|Feb sun = 254
|Mar sun = 282
|Apr sun = 273
|May sun = 310
|Jun sun = 309
|Jul sun = 326
|Aug sun = 341
|Sep sun = 321
|Oct sun = 319
|Nov sun = 297
|Dec sun = 285
| source 1 = Deutscher Wetterdienst<ref>{{Наведена мрежна страница
| url = http://www.dwd.de/DWD/klima/beratung/ak/ak_681100_kt.pdf
| title = Klimatafel von Windhuk (Windhoek) / Namibia
| publisher = Federal Ministry of Transport and Digital Infrastructure
| accessdate = 2 November 2016
| archive-url = https://web.archive.org/web/20190512035512/https://www.dwd.de/DWD/klima/beratung/ak/ak_681100_kt.pdf
| archive-date = 12 May 2019
| url-status = dead
}}</ref>
| source 2 = Danish Meteorological Institute (само сонце)<ref>
{{Наведена мрежна страница
 |url         = http://www.dmi.dk/dmi/tr01-17.pdf
 |title       = Stationsnummer 68110
 |publisher   = Ministry of Energy, Utilities and Climate
 |accessdate  = 2 November 2016
 |url-status     = bot: unknown
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20130116071752/http://www.dmi.dk/dmi/tr01-17.pdf
 |archivedate = 16 January 2013
 |df          = dmy-all
}}
</ref>
}}

==Демографија==
[[File:Herero women.jpg|thumb|right|250px|Херерците се забележителни во Виндхук поради својот моден изглед.]]
Во 1971 година во Виндхук имало само 26,000 белци кои живеат во Винхук, со што ги надминале во број црнците кои биле 24,000 на број. Околу една третина од белците во тоа време, од прилика 9000 жители, биле [[Германци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.google.com/newspapers?nid=1955&dat=19710718&id=9gorAAAAIBAJ&sjid=YJoFAAAAIBAJ&pg=2800,3519162|title=Reading Eagle - Google News Archive Search|website=news.google.com}}</ref> Според податоците од 2010, Виндхук имал 325,858 жители, од кои 65% црнци; 17% белци и 18% други.

Во секојдневниот живот на Виндхук најчесто се користи африкаанс, а во помала мера и германскиот, како „[[лингва франка]]“. Сепак, владата користи англиски како работен јазик.<ref>Thomas Schoch. 2003. [http://www.visitwindhoek.net/component/content/article/113 ''Visit Windhoek, People and languages''] {{webarchive|url=https://archive.today/20130222170645/http://www.visitwindhoek.net/component/content/article/113 |date=22 February 2013 }}</ref>

{{Historical populations|1981|96,057|1991|147,056|2001|233,529|2011|325,858|2016|395,000|percentages=pagr|align=none|footnote=source:<ref>[http://www.citypopulation.de/en/namibia/cities/ Namibia: Administrative Division population statistics]</ref>}}

== Политика ==
Виндхук е единствена самоуправувачка населба во регионот Комас. Градот е управуван од повеќепартиски општински совет која има 15 члена.<ref>{{наведени вести | title=Know Your Local Authority | publisher=Institute for Public Policy Research | newspaper=Election Watch | year = 2015 | issue=3 | page=4}}</ref> Советот се состанува еднаш месечно. Членовите немаат административна власт, односно неможат да даваат наредби или да вршат контрола на градскиот персонал.

==Меѓународни односи==
Виндхук е збратимен со:<ref name="co-operations">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.windhoekcc.org.na/repository/Cooperation/International%20Relations.pdf |title=Status of Cooperation Agreement |format=PDF |accessdate=1 October 2009 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120216095549/http://www.windhoekcc.org.na/repository/Cooperation/International%20Relations.pdf |archivedate=16 February 2012 |df=dmy-all }}</ref>

{{Div col|colwidth=30em}}
* {{знамеикона|PRC}} '''[[Шангај]]''', Кина,  1 јуни 1996
* {{знамеикона|USA}} '''[[Ричмонд (Вирџинија)|Ричмонг]]''', САД,  20 март 1998
* {{знамеикона|GER}} '''[[Вецлар]]''', Германија
* {{знамеикона|GER}} '''[[Берлин]]''', Германија, 18 април 2000<ref name="Berlin twinnings">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.berlin.de/rbmskzl/staedteverbindungen/staedtepartnerschaft_ueberblick.en.html|title=Berlin – City Partnerships|accessdate=17 September 2013|work=Der Regierende Bürgermeister Berlin|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130521054019/http://www.berlin.de/rbmskzl/staedteverbindungen/staedtepartnerschaft_ueberblick.en.html |archivedate=21 May 2013}}</ref>
* {{знамеикона|GER}} '''[[Тросинген]]''', Германија,  3 октомври 2000
* {{знамеикона|GER}} '''[[Бремен]]''', Германија, 18 април 2000
* {{знамеикона|CMR}} '''[[Дуала]]''', Камерун, 31 август 2000
* {{знамеикона|ZIM}} '''[[Хараре]]''', Зимбабве, 8 ноември 2000
* {{знамеикона|ЈАР}} '''[[Јоханесбург]]''', ЈАР 
* {{знамеикона|BOT}} '''[[Габороне]]''', Боцвана,  23 август 2001
* {{знамеикона|CUB}} '''[[Хавана]]''', Куба,  23 октомври 2001
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Енхана]]''', Намибија, 17 април 2002
* {{знамеикона|JAM}} '''[[Кингстон (Јамајка)|Кингстон]]''', Јамајка, 6 февруари 2019<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.xinhuanet.com/english/2019-02/06/c_137803189.htm |title=архивски примерок |accessdate=2020-07-09 |archive-date=2019-02-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190213005559/http://www.xinhuanet.com/english/2019-02/06/c_137803189.htm |url-status=dead }}</ref>
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Онгведива]]''', Намибија,17 април 2002
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Ондангва]]''', Намибија, 17 април 2002
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Оутапи]]''', Намибија, 17 април 2002
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Ошакати]]''', Намибија, 18 април 2002
* {{знамеикона|RSA}} '''[[Лепхалале]]''', Намибија,  22 мај 2002
* {{знамеикона|USA}} '''[[Сан Антонио]], [[САД]]''',  27 октомври 2016<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sanantonio.gov/Clerk/News-Releases-Events/ArtMID/13292/ArticleID/8990/Windhoek-becomes-first-San-Antonio-Sister-City-in-Africa-10th-total|title=Windhoek becomes first San Antonio Sister City in Africa, 10th total|publisher=}}</ref>
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Валвис Беј]]''', Намибија, 8 октомври 2002
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Мариентал (Намибија)|Мариентал]]''', Намибија,  11 март 2003
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Гибеон (Намибија)|Гибеон]]''', Намибија,  11 март 2003
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Малтахехе]]''', Намибија, 12 април 2002
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Аранос]]''', Намибија,  13 март 2003
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Стамприт]]''', 13 март 2003
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Рехобот (Намибија)|Рехобот]]''', 14 март 2003
* {{знамеикона|NAM}} '''[[Лидериц]]''', Намибија, 14 март 2003
{{div col end}}

== Галерија ==
<center>
<gallery>
Image:Windhoek aerial.jpg|Панорамски поглед на Виндхук.
Image:Windhoek-Skyline.jpg|Панорамски поглед на Виндхук.
Image:Parlamentsgärten, Windhoek.jpg|Парламентарните градини во Виндхук.
Image:Windhoek Christuskirche Reiterdenkmal.jpg|Црква во Виндхук.
</gallery>
</center>

== Наводи ==
{{Наводи}}

==Надворешни врски==
{{Commons|Windhoek}}
* [http://www.windhoekcc.org.na Службено мрежно место]

{{Главни градови во Африка}}
{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Градови во Намибија]]
[[Категорија:Главни градови во Африка]]
[[Категорија:Комас]]
[[Категорија:Населени места основани во 1840 година]]