Преглед на кодот на Знаме на Македонија

{{Infobox flag
| Name =
| Article = Македонија
| Type = државно
| Image = Flag_of_Macedonia.svg
| Nickname = 
| Morenicks = 
| Usе=11100
| Symbol = [[:Категорија:Национални симболи на Македонија|Национален симбол на Македонија.]]
| Proportion = 1:2
| Adoption = [[5 октомври]] [[1995]]
| Design = Стилизирано златно сонце со осум краци - модификација на [[Ѕвездата од Кутлеш]]
| Designer = [[Мирослав Грчев]] / [[Костадин Танчев - Динка]]
}}

'''Знаме на [[Македонија]]''' — државно [[знаме]] на Македонија, усвоено на [[5 октомври]] [[1995]] година кога се сменило [[Ѕвезда од Кутлеш|етничкото македонско знаме]] по контроверзен политички пат. Знамето е составено од црвена позадина на која има осум крако [[Злато|златно]] [[сонце]] кое е инспирирано од сонцето на [[Грб на Македонија|грбот на Македонија]], и од старото македонско знаме.<ref name="хералд">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.heraldika.org.mk/wp-content/uploads/2011/08/MkHerald5-web-s.pdf|title=Македонски Хералд број 5|accessdate=2011-08-13}}</ref> Осумте сончеви краци се простираат од сончевиот диск со проширување до рабовите на знамето. Сончевите зраци се вкрстуваат по дијагонала, хоризонтала и вертикала. Пречникот на сончевиот диск е една седмина од должината на знамето. Центарот на сонцето се поклопува со точката во која се сечат дијагоналите на знамето. Односот на ширината и должината на знамето е еден наспрема два.

== Симболизам ==
[[Податотека:MK Сонце во Св. Петка - Радибуш 06.JPG|thumb|мини|десно|Приказ на сонце сличен како на македонското знаме, издлабен на подот пред влезната врата во [[Црква „Св. Петка“ - Радибуш|црквата Света Петка]] во с.&nbsp;[[Радибуш]], Кривопаланечко (XIX век)]]
Македонското сонце претставува „ново сонце на слободата“, како што е и испеано во македонската  [[државна химна]] ''[[Денес над Македонија]]'':

:''Денес над Македонија се раѓа,''
:''ново сонце на слободата.''
:''Македонците се борат,''
:''за своите правдини!''

Сонцето како народен симбол на [[Македонија]] и [[Македонци]]те има долга историска традиција. Тоа било официјален симбол на [[Античка Македонија|древномакедонското]] царство и македонската кралска династија [[Аргеади]] на која припаѓале најпознатите македонски цареви [[Филип II Македонски|Филип]] и [[Александар Македонски]]. Познатата [[Ѕвезда од Кутлеш]] која симболизира сонце со 16 зраци била пронајдена на ковчег на кралската гробница на Филип Македонски, а исто така сличен приказ со помал број на сончеви зраци се пронајдени и на бројни борбени штитови кај гробницата во [[Старо Бонче (археолошко наоѓалиште)|Старо Бонче]] и други места ширум [[Македонија]]. Сонцето е присутно и во народното творештво односно во голем број умотворби како песни, приказни, потоа во градителството и уметноста на фасади и внатрешноста на куќите, цркви, фрески, икони, а било присутно како симбол и во национално-ослободителната борба и движење, особено видливо во знамето на [[МНЛД|Македонското научно-литературно другарство]] на [[Крсте Мисирков]] и [[Димитрија Чуповски]]. Грееењето на сонцето е исклучително важно за создавањето на неопходната светлина, топлина и температура за нормален живот на земјата, односно за нормално одвивање на сите природни и билошки процеси на луѓето, животните, растенијата и водата во природната средина без што е невозможен опстанок и живот на планетата<ref name="Шаревски" />. Од друга страна, сонцето подеднакво без никакви поделби и дискриминации грее за сите луѓе и живи суштества на планетата<ref name="Шаревски" />. Оттаму, симболиката на сонцето е многу космополитска, слободољубива, либерална, демократска, егалитаристичка, општочовечка — особини кои во голема мера  се застапени и во традициите на [[Македонија]], [[Македонци|македонскиот народ]] и граѓани, кои отсекогаш мирољубиво живееле без никому да наштетуваат под едно исто сонце<ref name="Шаревски">{{наведена мрежна страница|url=http://212.13.64.43/?ItemID=C9B9D3EFFF38F645A9BB120C9025E9BD|title=Под исто сонце|last=[[Корисник:Македонец|Шаревски]]|first=Марио|date=1 април 2013|publisher=Дневник|accessdate=24 јануари 2016|location=Скопје}}{{Мртва_врска|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>.

== Дизајн и опис ==
[[Податотека:Construction sheet of the flag of North Macedonia.svg|thumb|десно|450px|Шаблон за конструкција на знамето.]]

Официјалниот опис на знамето според Законот на Македонија е следен<ref>[http://mk.wikisource.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD_%D0%B7%D0%B0_%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0 Закон за знамето на Република Македонија]</ref>:

{{Цитатник|''Знамето на Република Македонија е црвено со златно-жолто сонце. Сонцето е со осум сончеви зраци кои се простираат од сончевиот диск со проширување до рабовите на знамето. Сончевите зраци се вркстуваат по дијагонала, хоризонтала и вертикала. Пречникот на сончевиот диск е една седмина од должината на знамето. Центарот на сонцето се поклопува со точката во која се сечат дијагоналите на знамето. Односот на ширината и должината на знамето е 1:2.''}}

Сразмерот на знамето е 1:2 каде се искористени следните бои за да се добие дизајнот:

{| class=wikitable width=60% style="text-align:center;"
|-
! Систем
!style="background:#d82126"| Црвена
!style="background:#f8e92e"| Жолта
|-
| RGB || 216-33-38 || 248-233-46
|-
| хексидецимален формат || #D82126 || #F8E92E
|-
|}

== Создавање на знамето ==

За создавањето на знамето постојат две верзии. Едната на Мирослав Грчев, а другата на Костадин Танчев - Динка.

Според Мирослав Грчев, процесот на усвојување и промена на државното знаме на Македонија започнал во 1995 година. Летото, тогашната Влада на Македонија го задолжила Мирослав Грчев да подготви идејни решенија за ново знаме и нов грб на државата. Така, за еден месец, Грчев изготвил по 12 дизајни за знаме и грб на Македонија, каде знамињата се делеле на: знамиња со златен диск на црвена основа, знамиња со златен диск кој излегува од границите на знамето, знамиња со златни дискови и триаголни зраци и знамиња со златни дискови и со златни краци на целата основа. При изработка на знамето, Мирослав Грчев морал да внимава на двата критериума поставени од Владата на Македонија<ref name="хералд"/>:
#знамето да ги има истите бои како и претходните македонски знамиња, односно крвава црвена и златно жолта, и
#знамето да го има сонцето како единствена апликација.

По поднесувањето на сите 12 дизајна на знамиња и исто толку грбови, Собранието воопшто не расправало за грбот, иако тоа било во план, а како ново знаме се зел последниот предлог на Грчев, односно дизајнот каде сончевите зраци се на целата површина на знамето. Интересно е тоа што в0 оригиналниот дизајн немало одделување на зраците од дискот, туку тоа било отпосле сменето во Собранието. За таа промена, Мирослав Грчев вели дека не е во согласност со графичките, естетските и ликовните правила.<ref name="хералд"/>

<center>
<gallery>
File:Flag proposal of Macedonia.svg|Предлог-знаме кое било отфрлено при втората селекција за ново знаме на Македонија.<ref name="хералд">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.heraldika.org.mk/wp-content/uploads/2011/08/MkHerald5-web-s.pdf|title=Македонски Хералд број 5|accessdate=2011-08-13}}</ref>
File:Flag proposal of Macedonia - 2.svg|Предлог-знаме кое било отфрлено при втората селекција за ново знаме на Македонија.<ref name="хералд"/>
File:Flag proposal of Macedonia - 3.svg|Предлог-знаме кое било отфрлено при втората селекција за ново знаме на Македонија.<ref name="хералд"/>
File:Flag proposal of Macedonia - 4.svg|Предлог-знаме кое било отфрлено при втората селекција за ново знаме на Македонија.<ref name="хералд"/>
File:Flag proposal of Macedonia - 5.svg|Едно од првите 12 предлог-знамиња на Македонија, вклучувајќи ги и отфрлените во втората селекција.<ref name="хералд"/>
File:Flag proposal of Macedonia - 6.svg|Едно од првите 12 предлог-знамиња на Македонија, вклучувајќи ги и отфрлените во втората селекција.<ref name="хералд"/>
File:Flag proposal of Macedonia - 7.svg|Едно од првите 12 предлог-знамиња на Македонија, вклучувајќи ги и отфрлените во втората селекција.<ref name="хералд"/>
File:Flag proposal of Macedonia - 8.svg|Едно од првите 12 предлог-знамиња на Македонија, вклучувајќи ги и отфрлените во втората селекција.<ref name="хералд"/>
File:Flag proposal of Macedonia - 9.svg|Предлог за знаме на Македонија.<ref name="хералд"/>
File:Flag of Macedonia - initial design.svg|Последен предлог за знаме на Македонија, кој бил прифатен, но со додатен црвен круг околу дискот.
</gallery>
</center>

Професорот Костадин Танчев – Динка, пак, во својата монографија издадена 2019 година пренесува дека на предлог на кабинетот на претседателот (под координација на Стојан Андов, Зоран Крстевски и Стево Црвенковски) изработува идејно-графичко решение за ново државно знаме кое го доставува до собранието и кое е идентично со изгласаното знаме<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://zname.mk/istorija/ |title=ЗНАМЕ.МК |accessdate=2023-06-04 |archive-date=2020-02-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200215033239/http://zname.mk/istorija/ |url-status=dead }}</ref>.

== Историски знамиња ==
{{Главна|Знамиња на Македонија}}

;Независна Македонија
{{Главна|Ѕвездата од Кутлеш}}
[[Податотека:Flag of North Macedonia (1992–1995).svg|thumb|200px|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]]Знаме на Македонија (1992-1995).]]
Во периодот од [[1992]] до  [[1995]] година, како симбол за знамето се употребувала [[Кутлеш|ѕвездата од Кутлеш]], што довело до масовни протести во [[Грција]], поради наводните „ексклузивни права“ на користење на симболот од грчка страна. Првиот предлог за знаме на Македонија, односно Ѕвездата од Кутлеш, била поднесена до собранието од [[Тодор Петров]] на 6 август 1992 година. Денес ова знаме е македонско национално знаме и го користат македонските заедници и организации во [[Македонија]], соседните држави и странство. Официјалниот опис на првото знаме на Македонија гласел<ref>[http://mk.wikisource.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD_%D0%B7%D0%B0_%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0_(1992) Закон за знаме на Македонија (1992)]</ref>:

{{Цитатник|''Знамето на Република Македонија е црвено со златножолто сонце. Сонцето е со осум основни и осум споредни сончеви зраци, благо здебелени во првата половина, наизменично и симетрично наредени околу сончевиот диск. Основните сончеви зраци непосредно се одделуваат од сончевиот диск, а крајната надворешна должина на сите шеснаесет сончеви зраци се поклопува со надворешната периферија на сонцето. Пречникот на сончевиот диск е една седмина од широчината на знамето. Односот на пречникот на сончевиот диск и должината на основниот сончев зрак е еден спрема два, а односот на должината на споредниот и основниот сончев зрак е седум спрема осум. Центарот на сонцето се поклопува со точката во која се сечат дијагоналите на знамето. Односот на широчината и должината на знамето е еден спрема два.''}}

;СР Македонија
[[Податотека:Flag of North Macedonia (1946–1992).svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]]Знаме на СР Македонија од 1946 до 1990 година|thumb|200px|right]]
Знамето на [[СР Македонија]] било државното знаме на оваа федерална единица на [[СФРЈ]]. Знамето било усвоено во [[1946]] година и со тоа било тргнато од употреба знамето на [[НР Македонија]]. Знамето на СР Македонија било составено од црвена позадина со златна, неисполнета, петокрака во прицврстениот дел од знамето. Боите се традиционалните македонски бои, а знамето е модификација на знамето на НР Македонија. За разлика од знамето на НР Македонија, знамето на СР Македонија имало потемна црвена боја.

;НР Македонија
[[Податотека:Flag of North Macedonia (1944–1946).svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]]Знаме на НР Македонија од 1944 до 1946 година|thumb|right|200px]]
Знамето на [[НР Македонија]] било државното знаме на оваа федерална единица на НФР Југославија. Знамето е најверојатно засновано на знамето на македонскиот баталјон „Гоце Делчев“. Знамето на НР Македонија било со црвена позадина и со голема неисполнета петокрака со заоблени краеви која била поставена во средината на знамето. За разлика од знамето на баталјонот, знамето на НР Македонија немала златни граници.

;Крушевска Република

Знамето на [[Крушевската Република]] е всушност знамето на крушевската востаничка чета. Знамето се користело за време на борбите на крушевските револуционери и подоцна станало „државно“ знаме на оваа република. Знамето има две верзии. Првата верзија на знамето е составена од црвена позадина на која во средината има приказ од две златни поздравени раце кои држат златен факел со два пламена. Под рацете има златен венец, најверојатно [[даб]]ов, а околу сето ова има златни натписи „[[Слобода или смрт|смрт или слобода]]“ („смърт или свобода“) и „знаме на крушовската чета“. Другата верзија на знамето е упростена верзија од првата и е составена од чисто црвена позадина.

;Разловечко востание

Знамето на [[Разловечко востание|Разловечкото востание]] од [[1876]] година, по барање на водачот на востанието [[Димитар Поп-Георгиев Беровски]], било изработено од страна на двете учителки од [[Солун]], баба Недела и Станислава Караиванова. Знамето било изработено на жолта подлога со разјарен црвен лав, и на него пишувало: ''Македонија'' и ''Станете да ве освобода''. Тоа го содржи вековниот македонски симбол и земски грб - лавот со натпис Македонија, што е сведоштво за свеста и поврзаноста на македонскиот народ со името Македонија како свое национално име.

<center>
<gallery>
Податотека:Flag of Kruševo Republic.svg|Знамето на Крушевската Република и крушевската востаничка чета.
Податотека:Flag of the Republic of Kruševo.svg|Упростеното знаме на Крушевската Република.
Податотека:Знамето на Разловечкото востание.jpg|Знамето на Разловечкото востание
</gallery>
</center>

== Етнички знамиња ==
{{Главна|Етничко македонско знаме|Ѕвезда од Кутлеш|Македонски златен лав}}
Како етнички македонски знамиња се сметаат знамето со Ѕвездата од Кутлеш и знамето со македонскиот златен лав.
<center>
<gallery>
Податотека:Flag of North Macedonia (1992–1995).svg|Етничко македонско знаме со Ѕвездата од Кутлеш.
File:Flag of Macedonia - ethnic.svg|Етничко македонско знаме со златен македонски лав.
</gallery>
</center>

== Изведени знамиња ==
Следниве знамиња се знамиња кои се целосно или делумно засновани на старото или новото македонско знаме:

<gallery>
Податотека:Flag of Bosilovo Municipality.svg|Знаме на [[Општина Босилово]].
Податотека:Flag of Drugovo Municipality.svg|Знаме на поранешната [[Општина Другово]].
File:Flag of Ilinden.svg|Знаме на [[Општина Илинден]].
Податотека:Flag of Krivogaštani Municipality.svg|Знаме на [[Општина Кривогаштани]].
Податотека:Flag of Makedonska Kamenica municipality.svg|Знаме на [[Општина Македонска Каменица]].
File:Flag of Novaci Municipality.svg|Знаме на [[Општина Новаци]].
Податотека:Flag of Novo Selo Municipality, Macedonia.svg|Знаме на [[Општина Ново Село]].
File:Old flag of Sopište Municipality.png|Старото знаме на [[Општина Сопиште]].
Податотека:Flag of Čaška Municipality.svg|Знаме на [[Општина Чашка]].
Податотека:Flag of Šuto Orizari Municipality.svg|Знаме на [[Општина Шуто Оризари]].
File:Flag of Bistrica Municipality, Macedonia.svg|Знаме на поранешната [[Општина Бистрица]].
</gallery>

== Занимливости ==
Во 2002, уредниците на ''World Almanac'' ги избрале десетте најдобри знамиња на државите од целиот свет. Македонското знаме завршило на второто место. На прво место завршило знамето на [[Бутан]], а на трето место знамето на [[Кирибати]]. Останатите позиции до десетто место ги добиле [[Бразил]], [[Канада]], [[Јапонија]], [[Швајцарија]], [[Сејшелски Острови|Сејшелите]] и [[Франција]].

== Наводи ==
{{наводи}}

== Поврзано ==
* [[Знамиња на Македонија]]
* [[Ѕвездата од Кутлеш]]
* [[Македонски лав]]
* [[Химна на Македонија]]
* [[Грб на Македонија]]
* [[Знаме на грчка Македонија]]

== Надворешни врски ==
* [http://zname.mk ЗНАМЕ.МК] - страница посветена на знамето на Република Македонија
* [http://facebook.com/zname.mk Знаме на Република Македонија на Фејсбук]
* [[:s:Закон за знамето на Република Македонија|Закон за знамето на Македонија]] на Викиизвор.
* [[:s:Закон за знамето на Република Македонија (1992)|Закон за знамето на Република Македонија (1992)]] на Викиизвор.
*[https://www.akt.mk/%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD-%D0%B7%D0%B0-%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BE-%D0%BD%D0%B0-%D1%80%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0-%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD/ Закон за знамето на Република Македонија (47/1995)]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} на Акт.мк
* [http://www.slvesnik.com.mk/WBStorage/Files/Zakon%20za%20znameto%20na%20RM.pdf Службен весник на РМ, 1995&nbsp;г.]: ''Закон за знамето на Република Македонија''
* [http://www.novamakedonija.com.mk/NewsDetal.asp?vest=10510958239&id=9&setIzdanie=22100 15 години по промената на знамето] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20111003002809/http://www.novamakedonija.com.mk/NewsDetal.asp?vest=10510958239&id=9&setIzdanie=22100 |date=2011-10-03 }} - анализа на [[Нова Македонија]]
* [https://www.academia.edu/30485340/%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D1%82_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B8_%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BE_%D1%81%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B5_Twenty_Years_a_New_Sun „Дваесет години ново сонце“] - статија на Коста Стаматовски по повод 20-годишнината од усвојувањето на знамето на Република Македонија објавена во „Македонски хералд“ број 9 од декември 2015 година
*[http://212.13.64.43/?ItemID=C9B9D3EFFF38F645A9BB120C9025E9BD „''Под исто сонце''“]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} - битово-онтолошко толкување во политиколошка смисла и контекст на симболиката на македонското знаме во авторско писмо на [[Корисник:Македонец|Марио Шаревски]] објавено во дневниот весник „Дневник“ од 1 април 2013

{{Europe topic|Знаме на}}
{{Симболи на Македонија}}

[[Категорија:Национални симболи на Македонија]]
[[Категорија:Знамиња на Македонија|*]]
[[Категорија:Државни знамиња]]