Преглед на кодот на Прнар

{{speciesbox
| name = Прнар
| image = Quercus coccifera.jpg
| genus = Quercus
| display_parents = 2
| parent = Quercus sect. Cerris
| species = coccifera
| authority = [[Карл Линеј|Л.]]
| range_map = Quercus coccifera range.svg
| range_map_caption = Распространетост
| synonyms_ref = <ref>[http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-172199 ThePlantList kew-172199 Quercus coccifera L.]</ref>
| synonyms = {{collapsible list|bullets = true
  |''Ilex aculeata'' <small>Garsault</small>
  |''Quercus aquifolia'' <small>Kotschy ex A.DC.</small>
  |''Quercus arcuata'' <small>Kotschy ex A.DC.</small> 
  |''Quercus brachybalanos'' <small>Kotschy ex A.DC.</small>
  |''Quercus calliprinos'' <small>Webb</small> 
  |''Quercus chainolepis'' <small>Kotschy ex A.DC.</small>
  |''Quercus consobrina'' <small>Kotschy ex A.DC.</small>
  |''Quercus cretica'' <small>Raulin ex A.DC.</small>
  |''Quercus dipsacina'' <small>Kotschy ex A.DC.</small>
  |''Quercus dispar'' <small>Kotschy ex A.DC.</small>
  |''Quercus fenzlii'' <small>Kotschy</small> 
  |''Quercus inops'' <small>Kotschy ex A.DC.</small>
  |''Quercus mesto'' <small>Boiss.</small> 
  |''Quercus palaestina'' <small>Kotschy</small> 
  |''Quercus pseudococcifera'' <small>Desf.</small>
  |''Quercus pseudorigida'' <small>Kotschy ex A.Camus</small> 
  |''Quercus recurvans'' <small>Kotschy ex A.DC.</small> 
  |''Quercus rigida'' <small>Willd.</small>
  |''Quercus rivasmartinezii'' <small>(Capelo & J.C.Costa) Capelo & J.C.Costa</small> 
  |''Quercus sibthorpii'' <small>Kotschy ex Boiss.</small> 
  |''Quercus valida'' <small>Kotschy ex A.DC. </small>
  |''Scolodrys rigida'' <small>(Willd.) Raf.</small>
  }}
}}
[[Податотека:Quercus coccifera - Kermes Oak -10.JPG|250px|мини|десно|Даб прнар во природно живеалиште во [[Турција]].]]
[[Податотека:(Gemeine, gemein stechende, borststipflige) Stech-Eiche (Quercus coccifera).jpg|250px|мини|десно|Прнар во природни живеалишта (француско крајбрежје).]]
'''Прнар''' ({{lang-lat|Quercus coccifera}}) – вид [[даб]] што расте како шумјак, наменет за кастрење за добиточна храна.<ref>{{ДРМЈ|прнар}}</ref> Прнарот е зимзелено ниско дрво од родот [[даб]]ови, по потекло од [[Средоземје]]то.

== Распространетост ==
Прнарот како самоник расте во јужна [[Европа]], [[Мала Азија]], северозападна [[Африка]],<ref name="missouribotanicalgarden">{{Наведена мрежна страница |title=Quercus coccifera |url=http://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?taxonid=280738&isprofile=0&s_cid=queue-9 |publisher=Missouri Botanical Garden |accessdate=12 декември  2016}}</ref> [[Сирија]] и [[Палестина]]. Неговиот ареал во Европа се простира долж целото [[Средоземје]], најмногу на [[Пиринејски Полуостров|Пиринејскиот Полуостров]], а потоа на југ на [[Балкански Полуостров|Балканскиот Полуостров]]. На [[Апенински Полуостров|Апенинскиот Полуостров]] го има во [[Апулија]], а мал ареал се простира и во [[Атлантски Океан|атлантското]] приморје. Извесна континенталност се гледа во продирањето во [[Шпанија]] и [[Македонија]]. Во [[Хрватска]] и [[Црна Гора]] се јавува долж брегот на [[Јадранско Море|Јадранското Море]].<ref name="vukicevic">{{harvnb|Vukićević|1993|p=282−283}}</ref><ref name="Šumarski list">{{Наведено списание |last1=Najvirt |first1=Željko |first2=Ante |last2=Miličević |first3=Šime |last3=Meštrović |title=Areal hrasta oštrike (Quercus coccifera l.) u zapadnom dijelu poluotoka Pelješca |journal=Šumarski list |date=јун 2008|volume=132 |issue=5-6 |url=http://hrcak.srce.hr/25854 |accessdate=|pages=253-258}}</ref>

Во Македонија се простира до надморска висина од 670 метри, во [[Бугарија]] на јужните [[Родопи]] до 800 метри, а во [[Грција]] до 1.100 метри.<ref name="Šumarski list" />

== Опис ==
Прнарот е ниско, зимзелено [[дрво]]. Ретко достига висина од 10 м, со граден пречник на стеблото од 10 до 50 см. [[Кора (ботаника)|Кората]] на стеблото е густо и плитко испукана. Крошната е густа. Младите гранчиња се покриени со ѕвездести влакненца, а изданоците се ситни, скоро голи.<ref name="vukicevic" /> Кореновиот систем се одликува со јако развиен централен корен со бројни странични жили.<ref name="Moja bašta">{{Наведено списание |title=QUERCUS COCCIFERA L|journal=Moja bašta |url=http://www.mojabasta.com/atlas-biljaka/item/quercus-coccifera-l.html |accessdate=|archive-url=https://web.archive.org/web/20170303092951/http://www.mojabasta.com/atlas-biljaka/item/quercus-coccifera-l.html |archive-date=3 март  2017 |url-status=dead |df= }}</ref>

[[Лист]]овите се ситни, долги 2 до 5, а некогаш и само 1 см, долгунесто јајчести. Кожести се, крути, со јака [[кутикула]] и голи, освен по нервите каде се видливи ситни влакненца. На лице се сјајни, зелени, на наличје бледо зелени. По ободот се брановити, трнливо назабени и повиен надолу. Петелката е долга 3 до 4 мм. Листовите на гранките остануваат 3−4 години.<ref name="vukicevic" />

[[Цвет]]овите се еднодомни и еднополни, собрани во [[соцветие|соцветија]]. Машките цветови се во висечки реси, а женските седечки, на кратки дршки. Цвета од март до мај.<ref name="missouribotanicalgarden" /> Плодот е кус и дебел [[желад]], долг до 3 см и широк до 1,5 см, со [[купула]] која е скоро седечка (без петелка). Купулата е прекриена со лушпи (стипули) кои се тврди, зашилени, оддалечени од основата. Желадот е една третина, или повеќе,  во купулата. Созрева во август−септември втората година.<ref name="vukicevic" />

<gallery>
Quercus coccifera (15).JPG|<small>Кора на стеблото</small>
Quercus coccifera (9).JPG|<small>Лист</small>
Quercus coccifera HRM.jpg|<small>Машки соцветија </small>
Quercus coccifera MHNT.BOT.2008.1.15.jpg|<small>Плодови</small>
</gallery>

== Живеалиште ==
Прнарот е топлољубив вид, кој најдобро расте на присојни места. Поднесува и полусенка.<ref name="missouribotanicalgarden" /> Му одговараат сиромашни, најчесто варовнички земјишта, но се јавува и на силикатни. Со другите [[средоземна растителност|средоземни видови]] гради [[Макија|макии]] и [[Гарига|гариги]]<ref name="Šumarski list" /> Гради шумјаци со [[црн јасен]] на јадранскиот брег и со ''Coccifero-Carpinetum orientalis'' во јужна Македонија.<ref name="vukicevic" />

Има силна и трајна моќ за потерувања од пенушки и корени, па почесто се наоѓа на пенушки и корени, додека поединечни стебла добиени од семе, се многу ретки и може да се најдат главно во декоративни зелени површини.<ref name="Šumarski list" />

== Употреба ==
Во време на немаштија и глад и желадите од прнарите, како и желадите од многу други видови дабови, се користеле како храна.
[[Податотека:QUERCUS COCCIFERA - AGUDA - IB-585 (Agalla sobre garric).JPG|250px|мини|лево|Крмузни (темноцрвени) чемери на лисјето на даб прнар]]
Свежите лисја не би требало да се користата бидејќи танинот во нив делува на другите растенија како [[инхибитор]] на растот.<ref name="Plants For A Future" />

Во рамките на природниот ареал, прнарот може да се користи за формирање високи [[Жива ограда|живи огради]].<ref name="vukicevic" />

== Занимливости ==
* На дабјето често се јавуваат [[гали]], израстоци предизвикани од активности на ларви на разни инсекти. Инсектите живеат во овие гали и од нив црпат хранливи материи. Во галите на прнарот живеат [[штитести вошки]] од родот ''[[Кермес (инсект)|кермес]]'' (''[[Kermes vermilio]]''). Од телата на мртвите женки на овие инсекти се добива [[крмуз боја]] (темноцрвена).<ref name="missouribotanicalgarden" /> Името на видот ''coccifera'' потекнува од латинскиот збор coccum (алово црвено).<ref name="Priroda i biljke">{{Наведена мрежна страница |title=Oštrika |url=http://www.plantea.com.hr/ostrika/ |work=Priroda i biljke |accessdate=}}</ref> Од кората и семето, богати со танини, исто така се добива црна боја.<ref name="Plants For A Future">{{Наведена мрежна страница |title=Quercus coccifera - L|url=http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Quercus+coccifera |work=Plants For A Future |accessdate=12 декември  2016}}</ref>
* Дабот прнар е заштитен вид на сите природни живеалишта во Хрватска од 9 мај  1969 година.<ref name="Šumarski list" />

== Поврзано ==
* [[Даб]]
* [[Средоземна растителност]]

== Наводи ==
{{наводи|30em}}

== Литература ==
{{refbegin|2}}
* {{Наведена книга |last=Vukićević |first=Emilija |title=Dekorativna dendrologija |year=1996 |publisher=Šumarski fakultet |location=Beograd |id=ISBN 978-86-7299-041-6}}
* {{Наведена книга |last1=Lanzara |first1=Paola |first2=Mariella |last2=Pizzetti |title=Drveće |year=1982 |publisher=Mladinska knjiga |location=Ljubljana}}
* Vojin Gligić, (1953), Etimološki botanički rečnik, Sarajevo: "Veselin Masleša"
* {{Наведено списание |first=Constantinos N|last=Tsiouvaras |title=Ecology and Management of Kermes Oak (Quercus coccifera L.) Shrublands in Greece: A Review |journal=Journal of Range Management |date=новембар 1987|volume=40 |issue=6 |url=https://www.jstor.org/stable/3898877?seq=1#page_scan_tab_contents |accessdate= |pages=542-546}}
{{refend}}

== Надворешни врски ==
{{портал|Биологија}}
{{Ризница-врска|Quercus coccifera}}
{{Wikispecies|Quercus coccifera}}

* {{Наведена мрежна страница|title=Quercus coccifera L.|url=http://www.gbif.org/species/2879175|work=Global Biodiversity Information Facility|accessdate=13 декември  2016}}
* {{Наведена мрежна страница|title=Quercus coccifera|url=http://oaks.of.the.world.free.fr/quercus_coccifera.htm|work=Oaks of the World|accessdate=13 декември  2016}}
* {{Наведена мрежна страница|title=Quercus coccifera|url=http://www.eol.org/pages/1151700/overview|work=EOL - Encyclopedia of Life|accessdate=13 декември  2016}}
{{Taxonbar}}

[[Категорија:Даб]]
[[Категорија:Флора на Европа]]
[[Категорија:Дендрологија]]
[[Категорија:Шумарство]]
[[Категорија:Хортикултура]]
[[Категорија:Таксони опишани од Карл Линеј]]
[[Категорија:Растенија опишани во 1753 година]]