Преглед на кодот на Сојуз на бугарските уставни клубови

{{Без извори|датум=ноември 2009}}
[[Податотека:SBKK edno.JPG|right|thumb|Основачки конгрес на СБКК во Солун, септември 1908 г.]]

'''Соjузот на бугарските уставни клубови''' ({{lang-bg|Съюз на българските конституционни клубове}}) — [[политичка партија]] создадена во [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]] после [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]] од членови на [[ВМОРО|Внатрешната македоно-одринска револуционерна организација]] кои преминале во легалност. Постои малку повеќе од една година, од септември [[1908]] до ноември [[1909]] година. Основен политички противник им е [[Народната федеративна партија (Бугарска секција)]].
 
== Создавање, цели и идеи ==
 
Од [[7 септември|7]] до [[13 септември]] во [[Солун]] се спроведува основачкиот конгрес на Соjузот на бугарските конституциони (уставни) клубови. На него присуствуваат 72 претставника на македонската бугарска буржоазија и само двајца земjоделци, еден занаетчија и еден работник. Се прифаќаат програмата и уставот на организацијата во коишто јасно се изнесени неjзините цели:
 
{{cquote|Бугарскиот конституционен клуб има за цел: а) да спроведува граѓанско и политичко воспитување на бугарскиот народ во духот на конституционите (уставните) слободи – локално самоуправување во Македонија и Одринско; б) да ја чува и развива бугарската народна култура.}}
 
[[Податотека:SBKK dve.JPG|right|thumb|Првиот редовен конгрес на СБКК во Солун во 1909 година.]]
 
За членови на Централното биро се избрани [[Тома Карајовов]], [[Владимир Руменов]], [[Тодор Лазаров]], а основачи се уште и [[Георги Кулишев]], [[Георги Баждаров]], [[Кирил Прличев]], [[Андон Димитров]], [[Христо Батанџиев]], [[Симеон Радев]] и др. [[Христо Татарчев]] отворено го поддржува СБКК иако не учествува во неговата работа. После изборите на [[25 октомври]], СБКК внесува во парламентот два пратеника – [[Тодор Павлов (дипломат)|Тодор Павлов]] од Скопjе и [[Панчо Дорев]] од [[Битола]]. Весникот „Отечество“ (Татковина) служи за разјаснување на идеите на политичката организација. Во број 43 од [[18 јули]] [[1909]] година во статијата посветена на [[Илинденското востание]] се вели:
 
{{cquote|Десетти јули [„huruet“], тоа е епилог на Илинден; Илинден, тоа е наj-торжествениот акт на величествената македонска револуционерна драма. Без Илинден не би имало 10 јули. Последната дата е општоосманска. Илинден е наш, на Бугарите.“}}
 
СБКК во своите програмски документи главно се залага за колективните права на одделните не-турски народности во империјата, аграрни и социјални реформи со цел за подобрување на положбата на христијанското население. Силно се акцентира автономијата на [[Македонија (регион)|Македонија]] и [[Одринско]], како и важната обединувачка улога на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]] како православна црква на сите тамошни Бугари. Организацијата се спротивставува на масовното колонизирање на македонските земjи со муслимански населеници.

Весникот „Работническа искра“, чиј уредник е Васил Главинов во бр.4 (Битола, 5.11.1909), во уводната статија „Партиите и работниците“ дава своја одлика на Сојузот на бугарските конституционии клубови: {{cquote|... Бугарската македоно-одринска конституциона партија ги претставува интересите на трговците и индустријалците, на фабрикантите и заможните еснафи, кои утре ќе се преобразат во индустријалци и големи трговци, на предприемачите, селските заможни стопани и лихвари - со еден збор, на класата која се нарекува граѓанска или буржоаска класа. Како партија на таа класа, која е националистичка, која сака да се соедини со своите браќа во Бугарија, Бугарската македоно-одринска конституциона партија е исто така националистичка и со сите свои стремежи и идеали на бугарската буржоазија во Македонија и Одринско"...}}

== Извори ==
* [http://www.promacedonia.org/rami/h_hristov_agrarni_3.htm Аграрните односи во Македонија во XIX и почетокот на XX век, Христо Христов, Софија, 1964 г.]{{Мртва_врска|date=October 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.promacedonia.org/gb/gb_3_1.html Георги Баждаров, Моите спомени]
* [http://www.promacedonia.org/ag/ag_2_9.html Антони Гиза, Балканските држави и македонското прашање]
* Електронска енциклопедија „Историја на Бугарија“, ИК Труд, Сирма, 2003

== Надворешни врски ==
* [http://www.bg-history.info/?p=calendar&statiaid=515 Создаден е СБКК, од мрежното место "БГ Историја"]
* [http://www.macedonia-science.org/e107_plugins/forum/forum_viewtopic.php?45 Македонски Научен Институт]

{{Македонско национално движење}}

[[Категорија:Отоманска Тракија]]
[[Категорија:Политички партии во Отоманското Царство]]
[[Категорија:Сојуз на бугарските конституциони клубови]]