Преглед на кодот на Српско Деспотство

{{Infobox Former Country
|native_name = Српска деспотовина<br>''Srpska despotovina''
|conventional_long_name = Српско Деспотство
|common_name = Србија
|continent = Европа
|region = Балкан
|today = {{Plainlist|
*{{знаме|Serbia}}
*{{знаме|Montenegro}}
*{{знаме|Bosnia and Herzegovina}}
*{{знаме|Albania}}
*{{знаме|Kosovo}}{{efn|name=status}}
}}
|event_start =
|year_start = 1402
|date_start = 22 февруари
|event_end =
|year_end  = 1459
|date_end = 
|event1 = Освојување
|date_event1 = 1459
|p1 = Моравска Србија
|image_p1 = [[File:Coat of arms of Moravian Serbia.svg|x30px|link=]]
|p2 = Земја на Бранковиќ
|image_p2 = [[File:Coat of arms of Branković family (small).svg|x20px|link=]]
|s1 = Отоманско Царство
|flag_s1 = Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg
|border_s1 = no
|s2 = Смедеревски санџак
|flag_s2 = Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg
|border_s2 = no
|s3 = Кнежевство Зета
|image_s3 = [[File:Coat of arms of the house of Crnojevic.svg|x20px|link=]]
|s4 = Белградска Бановина
|image_s4 = [[File:Blason louis II de Hongrie.svg|x20px|link=]]
|image_flag =
|flag = Flag of Serbian Despotate
|image_coat = Coat of arms of the Serbian Despotate.svg
|coat = 
|image_map = Serbian Despotate (1422)-en.svg
|image_map_caption = 1422
|capital = [[Белград]], [[Смедерево]] и [[Бар (град)|Бар]]
|common_languages = [[српски]]
|religion = [[Српска православна црква]]
|currency = динар
|government_type = Феудална монархија
|title_leader = [[Список на српски монарси|Деспот]]
|leader1 = [[Стефан Лазаревиќ]]
|year_leader1 = 1402–1427
|leader2 = [[Ѓураѓ Бранковиќ]]
|year_leader2 = 1427–1456
|leader3 = [[Лазар Бранковиќ]]
|year_leader3 = 1456–1458
|leader4 = [[Стефан Бранковиќ]]
|year_leader4 = 1458–1459
|leader5 = [[Стефан Томашевиќ]]
|year_leader5 = 1459
}}
{{Историја на Србија}}

'''Српско Деспотство''' ({{lang-sr|Српска деспотовина / Srpska despotovina}}) — средновековна [[Србија|српска држава]] која постоела во првата половина на [[15 век]]. Иако [[Косовска битка|Косовската битка]] во [[1389]] генерално се смета за крајот на средновековната држава на Србија, [[деспотство]]то како наследник на [[Српско Царство|Српското Царство]] и [[Моравска Србија]], преживеало уште 60 години, доживувајќи културна и политичка ренесанса пред да биде освоено од страна на [[Османлии]]те во [[1459]] година. Пред неговото освојување, деспотството, номинално имал статус на [[сизеренство]] на [[Отоманското Царство]], [[Византија]] и [[Кралство Унгарија|Кралството Унгарија]]. Откако било целосно потчинето на [[Отоманското Царство]] во [[1459]] година, неговите владетели продолжиле во егзил во средновековното [[Кралство Унгарија]] до средината на 16 век. [[Павле Бакиќ]] бил последниот [[Список на српски монарси|деспот на Србија]].

== Потекло==

По српскиот крал [[Лазар Хребељановиќ]] бил убиен во [[Косовска битка|Битката за Косово]] на [[28 јуни]] [[1389]] година, неговиот син [[Стефан Лазаревиќ]] го наследил. Како малолетник, неговата мајка, принцезата [[Милица Хребељановиќ]], владеела како негов регент. Како мудра и дипломатска жена, таа успеала да ја балансира османлиската закана, бидејќи [[Отоманското Царство]] било во свои превирања по Битката за Косово и убиството на султанот [[Мурат I]]. Таа ја омажила нејзината ќерка [[Оливера Лазаревиќ]] со наследникот [[Бајазид I]].

По битката, во 1390 или 1391 година, во зависност од изворот, Србија станала вазална османлиска држава, а [[Стефан Лазаревиќ]] бил должен да учествува во битки доколку наредил отоманскиот султан. Тој го сторил тоа во [[Битка кај Ровине|Битката кај Ровине]] во мај [[1395]] година против влашкиот кнез Мирчо I и [[Битка кај Никопол|Битката кај Никопол]] во [[1396]] година против унгарскиот крал Сигисмунд. После тоа, Бајазид на Стефан му доделил територии од [[Вук Бранковиќ]] во [[Косово]], додека Бранковиќ застанал на страната на унгарскиот крал во Никопол.

Кога војската на [[Тимур]] влегла во [[Отоманското Царство]], [[Стефан Лазаревиќ]] учествувал во [[Битка кај Ангора|Битката кај Анкара]] во [[1402]] година, во која [[Османлии]]те биле поразени и нивниот водач Бајазид бил заробен. Враќајќи се во Србија, Стефан го посетил [[Цариград]], каде што византискиот цар [[Мануил II Палеолог]] му ја доделил титулата деспот. Доколку ова се случило во претходните години, истото би значело дека деспотот ќе владее со некоја вазална држава, но сепак, бидејќи Византија била премногу слаба за да го потврди таквото правило и Србија не била нејзина вазална држава, Стефан Лазаревиќ ја освоил оваа титула како личен стил на српските монарси.

===Стефан Лазаревиќ ===
====Консолидација====
[[File:Dizdar's Tower.jpg|left|thumb|200px|Деспотската порта изградена во времето на [[Стефан Лазаревиќ]]]]

Веќе во [[Цариград]], Стефан имал спор со својот внук [[Ѓураѓ Бранковиќ]], син на [[Вук Бранковиќ]], кој го придружувал и бил уапсен од страна на византиските власти. Ѓураѓ подоцна го наследил Стефан. Братот на Стефан, [[Вук Лазаревиќ]], исто така бил во неговата придружбата и додека се враќал од Косово, тие биле нападнати од војската на Бранковиќ во Триполе, во близина на [[Грачаница (манастир)|манастирот Грачаница]]. Вук ја предводел војската на Лазаревиќ, која победила, а браќата имале посебен меѓусебен конфликт по што Вук преминал на османлиска страна на новиот султан (всушност, ковладетел со неговите тројца браќа) [[Сулејман Челебија]].

Пребројувајќи ги немирите во Отоманското Царство ([[Отомански интеррегнум]]), во почетокот на 1404 година Стефан ја прифатил вазалната улога на унгарскиот крал Сигисмунд, кој му го доделил [[Белград]], регионот [[Мачва]] и тврдината [[Голубац]]<ref>Веселиновић 2006, p. 115</ref>, кои дотогаш биле под владение на Кралството Унгарија, па [[Белград]] станал главен град на Србија по вторпат во историјата по кралот [[Стефан Драгутин]].

Следните неколку години биле обележани со настани во личниот живот на Стефан. Тој успеал да ја ослободи неговата сестра и вдовицата на Бајазид, Оливера. Во [[1404]] година склучил мир со својот брат Вук, во [[1405]] година се оженил со Катерина Гатилузио, ќерка на [[Франческо II Гатилузио]], владетел на островот [[Лезбос]]. Исто така, во [[1405]] година неговата мајка Милица починала.

Во 1408 браќата повторно започнале меѓусебни спорови, а Вук, заедно со султанот Сулејман и семејството Бранковиќ, го нападнале Стефан во почетокот на [[1409]] година. Стефан бил во [[Белград]], и се согласил да му го даде јужниот дел на Србија на својот брат и повторно да го прифати османлиското вазалство. Братот на Сулејман, [[Муса Челебија]], му се спротивставил и Стефан застанал на страната на Муса во Битката кај [[Ејуп|Космидион]] во [[1410]] година, во близина на [[Цариград]]. Армијата на Муса била поразена, а Сулејман го испратил братот на Вук и Ѓураѓ Бранковиќ, Лазар, да дојде во Србија пред да се врати Стефан, но двајцата пак биле заробени од поддржувачите на Муса и убиени во јули [[1410]] година. Преку [[Цариград]], каде што царот Мануел II ги потврдил неговите деспотски права, заминал кон Белград и ги анектирал териториите на Вук.

Во [[1410]] година, кралот Сигисмунд од Унгарија освоил неколку територии во североисточна Босна. Како награда за помошта и лојалноста на [[Стефан Лазаревиќ]], тој му ја доделил Сребреница со околината на српскиот деспот во 1411 или 1412 година<ref>Веселиновић 2006, p. 116</ref>.

[[File:1422 Zeta in the Serbian Despotate after death Balsa III.svg|left|thumb|200px| Српското Деспотство во 1422 година.]]

Кога Муса станал самопрогласен султан во европскиот дел на Отоманското Царство, тој ја нападнал Србија на почетокот на [[1412]] година, но бил поразен од Стефан кај [[Ново Брдо]] во [[Косово]]. Стефан потоа го поканил владетелот на анадолскиот дел од царството, султанот [[Мехмед I|Мехмед Челебија]], за да го нападнат Муса заедно. Обезбедувајќи помош од Унгарија, тие ги нападнале силите на Муса на [[5 јули]] [[1413]] година во [[битка кај Чамурли|Битката кај Чамурли]], во близина на планината [[Витоша]] (денешна [[Бугарија]]) и ги поразиле, при што Муса бил убиен во битката. Како награда, Стефан го добил градот [[Копријан]] во близина на [[Ниш]] и српско-бугарската област Знеполе<ref>Веселиновић 2006, p. 118</ref>. Следните дванаесет години, Стефан останал во добри односи со Мехмед, со што се отворила можност за обновување на средновековна Србија.

[[File:Serbian Despotate 1423.png|right|thumb|250px|Српското Деспотство во 1421-1427 година.]]

На [[28 април]] [[1421]] година, внукот на Стефан и владетел на Зета, [[Балша III]] починал без да остави наследник, оставајќи ги пред смртта своите земји на својот вујко<ref>Веселиновић 2006, p. 121</ref>. Со оваа и територијална придобивка од Кралство Унгарија (Белград, Сребреница, итн.), Србија го вратила најголемиот дел од етничките територии што ѝ припаѓале пред битката на Косово.

Во [[1425]] година, Османлиите ја нападнале Србија, палејќи и ограбувајќи низ долината на Јужна Моравија. Во исто време, кралот на Босна се обидел да ја освои [[Сребреница]] од [[Срби]]те, но не успеал. Деспот Стефан се борел против инвазијата и започнал преговори со султанот, по што османлиските сили ја напуштиле Србија<ref>Веселиновић 2006, p. 130</ref>. Сепак, овој напад претставувал застрашувачки знак за настаните што претстоеле.

====Ренесанса====

Владеењето на поетот, мислител и уметник Стефан Лазаревиќ, претставувало период на обновен уметнички развој во Србија. Самиот [[Стефан Лазаревиќ]] бил поет, пишувајќи едно од главните средновековни српски книжевни дела, ''[[Слово љубве]]'' („Слово на љубовта“) и имајќи ја една од најголемите библиотеки на Балканот во тој период. Покрај политичката стабилност како резултат на способноста на Стефан да се оддалечи од Османлиите и од Кралството Унгарија, за стабилноста, исто така, помогнале и големиот број богати рудници во Сребреница и Ново Брдо, некои од најбогатите во Европа во тоа време. [[Белград]], во тоа време станал еден од најголемите градови во Европа со над 100.000 луѓе.

===Ѓураѓ Бранковиќ===
====Прво владеење====
[[File:Smederevo water trench 2.jpg|right|thumb|250px|[[Смедеревска тврдина]], седиште на српските деспоти]]

Бидејќи деспотот Стефан немал свои деца, веќе во [[1426]] година му го оставил деспотството на својот внук, [[Ѓураѓ Бранковиќ]], кој го наследил по неговата смрт на [[19 јули]] [[1427]] година. Како втора најважна фигура во последните 15 години во деспотството, тој бил потврден како деспот од страна на византискиот цар [[Јован VIII Палеолог]] во [[1429]] година.

Како непосреден резултат на смртта на Стефан, Србија морала да му го врати [[Белград]] на [[Кралството Унгарија]], но ја задржала [[Мачва]]. Бидејќи јужните богати градови (како [[Ново Брдо]]) биле премногу блиску до [[Османлии]]те да бидат прогласени за нови престолнини, Ѓураѓ одлучил да изгради нова, [[Смедеревска тврдина|величествена тврдина]] во [[Смедерево]] на [[Дунав]], во близина на границата со Кралството Унгарија. Тврдината била изградена во периодот 1428-30, а Ѓураѓ се оженил за [[Ирина Кантакузина]].

Веднаш откако станал владетел на Србија, во летото 1427 година, Ѓураѓ бил соочен со предизвикот на отоманската инвазија. Османлиите го окупирале [[Крушевац]] и [[Ниш]], регионот [[Дубочица]], вклучувајќи го и [[Лесковац]] и поголемиот дел од регионот на [[Топлица]]. Тие се повлекле по неуспешно освојување на Ново Брдо<ref>Веселиновић 2006, p. 131</ref>.
[[File:Serbian Despotate 1433.png|right|thumb|250px|Српско Деспотство (1433-1439).]]

Кралот [[Твртко II]] влегол во конфликт со босанското благородно семејство Златоновиќи во ноември [[1430]] година поради наводната соработка помеѓу [[Вукашин Златоновиќ]] и српскиот деспот. Овој конфликт завршил со смртта на Вукашин и целосното уништување на семејството Златоновиќ, но директно довеел до нов конфликт со самата Србија. Во пролетта [[1433]] година, Ѓураѓ Бранковиќ ги анектирал деловите на [[Усора]], заедно со трговскиот оддел [[Звоник]] и тврдината [[Теочак]].

Ѓураѓ ја омажил својата ќерка Катарина за Улрих II од Цеље во [[1433]] година, близок роднина на унгарската кралица, во обид да обезбеди подобри односи со српскиот северен сосед. Неговата друга ќерка [[Мара Бранковиќ]], морал да ја омажи за [[Мурад II]]. Овој брак бил организиран во [[1433]] година, но Ѓураѓ го одложил до [[1435]] година кога Османлиите му се заканувале со инвазија. По бракот, Мурат се заколнал дека ќе го продолжи мирот меѓу двете земји.

Сепак, оваа заклетва била прекината две години подоцна. Османлиите започнале напади и грабежи на границите со Србија во [[1437]] година. Ѓураѓ морал повторно да преговара за мир со османлискиот султан, давајќи му ја областа [[Браничево]]. Но во [[1438]] година султанот повторно нападнал. Овој пат, деспотот морал да ги даде на Османлиите заземат [[Ждрело]] и Вишесав, но и овој мир не траел многу<ref name="Веселиновић 2006, p. 140">Веселиновић 2006, p. 140</ref>.

====Привремена османлиска окупација====

Во [[1439]] година, османлиската војска, предводена од самиот султан [[Мурад II]], повторно ја нападнала Србија. Деспот Ѓураѓ побегнал во Унгарија во мај [[1439]] година, оставајќи го својот син [[Гргур Бранковиќ]] и братот на Ирина, [[Тома Кантакузин]] за да ја одбранат тврдината Смедерево<ref name="Веселиновић 2006, p. 140"/>. По тримесечната опсада, [[Смедерево]] паднало на [[18 август]] [[1439]] година, додека [[Ново Брдо]] се спротивставило на [[Опсада на Ново Брдо (1440-1441)|освојувањето цели две години]], паѓајќи на [[27 јуни]] [[1441]] година. Тогаш единствениот слободен дел од деспотството што останало било [[Зета]] која била нападната од страна на Венецијанците и од војводата Стефан Вукчиќ-Кошача. Последни од градовите на Ѓураѓ во регионот биле освоени во март [[1442]] година.

Првиот османлиски гувернер на Србија бил [[Исак-бег]], кој во 1443 година бил заменет од [[Иса-Бег Исаковиќ]].

====Второ владеење====

Во Унгарија, [[Ѓураѓ Бранковиќ]] успеал да ги убеди унгарските водачи да ги истераат Отоманците, преку формирање на широка христијанска коалиција на [[Унгарци]]те (на чело со [[Јанош Хунади]]), [[Срби]]те (на чело со Ѓураѓ) и [[Романци]]те (на чело со [[Влад II Дракул]]). Така, во септември [[1443]] година силите напредувале во Србија и Бугарија поминувајќи ја реката [[Дунав]] во почетокот на есента [[1443]] година со сила од околу 25.000 војници од Унгарија и Полска, над 8.000 Срби и 700 Босанци<ref>Веселиновић 2006, p. 141</ref>. Србија била целосно обновена со Сегедскиот мировен договор од [[1444]] година. Нејзините граници биле исти како и пред [[1437]] година, со исклучок на јужниот дел на Зета, кој останал под Венеција, и [[Голубачка тврдина|тврдината Голубац]], која била вратена на [[Србија]].

Босанскиот крал [[Стефан Томаш Остоиќ Котроманиќ]] започнал уште една војна со Ѓураѓ во [[1446]] година и успеал да ја преземе [[Сребреница]]. Меѓутоа, во септември [[1448]] година, Босанците биле поразени од српската армија предводена од [[Тома Кантакузин]], кој ги освоил Сребреница и Вишеград<ref>Веселиновић 2006, p. 132</ref>.

Ѓураѓ се соочил со голема тешкотија бидејќи од сите страни бил ставен во голема опасност. Ова може да се илустрира со фактот што во 1447-48 година тој им обезбедил средства на Византијците за да ги поправат [[Цариградски ѕидини|градските ѕидини на Цариград]], но официјално како отомански вазал, тој морал да испрати илјада војници да му помогне на [[Мехмед II]] да го [[Пад на Цариград (1453)|освои Цариград]] во [[мај]] [[1453]] година.

Новиот османлиски султан, Мехмед, кој подоцна бил наречен Освојувач, ѝ ги вратил регионите Топлица и Дубочица на Србија во [[1451]] година како знак на благодарност<ref>Веселиновић 2006, p. 144</ref>. Во таа прилика, Мехмед II и Ѓураѓ преговарале за продолжување на нивниот мировен договор.

[[File:Serbian Despotate 1451.png|right|thumb|250px|Српско Деспотство 1451-1454 година]]

Без формално прогласување на крај на мировниот договор, султанот [[Мехмед II]] ја нападнал Србија во средината на јули [[1454]] година. Голем дел од централна Србија паднала, но главниот град бил добро подготвен, а Османлиите, откако дознале дека Хунади ќе го премине Дунав за да им помогне на Србите, наскоро ја кренале опсадата на [[Смедерево]]. Султанот се повлекол назад во [[Софија]] со плен и робови, оставајќи поголем дел од својата војска во [[Крушевац]]. Една помала српска војска на чело со [[Никола Скобалиќ]], која била отсечена од север во Дубочица, на [[24 септември]] ја поразила османлиската војска во [[Битка кај Лесковац|близина на Лесковац]], додека главната војска под Ѓураѓ Бранковиќ, заедно со унгарската војска предводена од Хунади, ги [[Битка кај Крушевац|поразила Отоманците]] кај [[Крушевац]], заробувајќи го нивниот командант, Фируз-бег<ref>Веселиновић 2006, p. 145</ref>.

Отпорот на [[Никола Скобалиќ]], кој поради ниските бројки на неговата армија ги почитувале самите Турци, бил разрушен од страна на уште една османлиска сила на [[16 ноември]] и самиот тој бил погубен. Во раната пролет на [[1455]] година, султанот ја продолжил својата инвазија врз Србија. Овој пат, Османлиите се фокусирале на јужна Србија. [[Ново Брдо]] било опколено со тешки топови и паднало на [[1 јуни]] [[1455]] година, по четириесет дена отпор<ref>Веселиновић 2006, p. 146</ref>. Остатокот од јужна Србија бил окупиран веднаш по падот на Ново Брдо. Истовремено, Ѓураѓ се обидувал да ги убеди Унгарците да започнат уште една крстоносна војна, но во [[Смедерево]] се вратил без поддршка. Во почетокот на 1456 година, тој прифатил мировен договор со султанот, а јужна Србија останала во рацете на [[Отоманското Царство]].

Неколку месеци по мировниот договор, Отоманското Царство повторно нападнало. Смедерево и Белград, кои биле примарна цел на Турците, успешно се спротивставиле, но селата биле целосно уништени.

Деспотот [[Ѓураѓ Бранковиќ]] починал на [[24 декември]] [[1456]] година.

===Лазар Бранковиќ===

[[Лазар Бранковиќ]] го наследил својот татко. Сфаќајќи дека Србија е премногу слаба за да го победи идниот отомански упад на бојното поле, тој успеал да склучи договор со султанот [[Мехмед II]] на [[15 јануари]] [[1457]] година. Според овој договор, тој го добил назад поголемиот дел од татковинските земји и ветување дека Србите нема да бидат вознемирени од [[Османлии]]те до смртта на Лазар. За возврат Лазар морал да плати данок, кој бил намален, бидејќи тој веќе ги немал богатите рудници во [[Ново Брдо]]<ref name="Веселиновић 2006, p. 147">Веселиновић 2006, p. 147</ref>. Привремено ослободен од јужната закана, Лазар се свртел кон север и унгарските внатрешни битки, каде тој се придружил на страната на кралот [[Ладислав V]], успевајќи да го освои градот [[Ковин]] и неколку други градови на левиот брег на [[Дунав]] во [[1457]] година.

Веднаш по смртта на нивната мајка Ирина на [[3 мај]] [[1457]] година, помладата генерација на семејството Бранковиќ започнала отворен судир за наследството. Слепиот [[Гргур Бранковиќ]] побегнал во Отоманското Царство, заедно со Мара и Тома Кантакузин. Братот на Лазар додека слепиот [[Стефан Бранковиќ]] останал со него<ref name="Веселиновић 2006, p. 147"/>.

Деспотот Лазар одеднаш починал на [[20 јануари]] [[1458]] година.

===Регентство и Стефан Бранковиќ===

[[Податотека:Serbian despotate 1455 1459.png|right|thumb|250px|Српско Деспотство, 1455-1459]]

Бидејќи деспотот [[Лазар Бранковиќ]] немал синови, по неговата смрт било формирано тричлено регентство. Во него спаѓале братот на Лазар, слепиот [[Стефан Бранковиќ]], вдовицата на Лазар [[Елена Палеолог Бранковиќ]] и големиот војвода [[Михаило Анѓеловиќ]]<ref name="Веселиновић 2006, p. 148">Веселиновић 2006, p. 148</ref>. Михаило , чиј брат бил османлискиот голем везир [[Махмуд-паша Анѓеловиќ]], започнал да соработува со Отоманците зад грбот на Стефан и Елена. Во март тој донел мал одред на отомански војници во [[Смедерево]] за да ја засили својата кандидатура за деспот. Но, војниците неочекувано го кренале османлиското знаме на бедемите и започнале да го извикуваат името на султанот. Граѓаните на [[Смедерево]] се кренале против Анѓеловиќ на [[31 март]], го затвориле и убиле поголем дел од османлискиот одред<ref name="Веселиновић 2006, p. 148"/>. [[Стефан Бранковиќ]], кој бил прогласен за нов деспот, заедно со [[Елена Палеолог Бранковиќ]], ја презел контролата врз Смедерево и деспотството.

За време на хаосот што го опкружувало деспотството по смртта на Лазар и поделбата во привремената регентност, босанскиот крал Стефан Томаш ги нападнал териториите на деспотството од реката [[Дрина]], оставајќи го само [[Теочак]] во рацете на деспотството. Михаил Силаги исто така го освоил најголемиот дел од Лазаровите градови северно од [[Дунав]].

Веднаш по неуспешниот државен удар на Михаило Анѓеловиќ, Османлиите започнале нова инвазија на Србија. Иако не направиле значителни територијални придобивки до [[1459]] година, ова претставувало почеток на крајот на српскиот деспотството.

Стефан Бранковиќ владеел до [[8 април]] [[1459]] година, кога бил соборен преку заговор меѓу [[Елена Палеолог Бранковиќ]] и [[Стефан Томаш Остоиќ Котроманиќ|кралот Томаш]], чиј син кратко време владеел со деспотството.

===Стефан Томашевиќ и падот на деспотството ===

[[Стефан Томашевиќ Котроманиќ]] ја изгубил Србија во [[1459]] и Босна во [[1463]] година во корист на Османлиите. Неговото именување за нов деспот било многу непопуларно. Во тоа време Србија била сведена на само дел од земјата по должината на Дунав. Султанот [[Мехмед II]] одлучи целосно да ја освои Србија и пристигнал во [[Смедерево]]. Новиот владетел дури и не се обидел да го одбрани градот. По преговорите, на Босанците им било дозволено да го напуштат градот и Србија официјално [[Отоманска Србија|паднала под османлиска власт]] на [[20 јуни]] [[1459]] година.

== Српски деспоти ==
{| class="wikitable"
|-
!style=background:#ababab;| Деспот
!style=background:#efdead;| Владеење
!style=background:#dfdead;| Забелешка
!style=background:#dfdead;| Слика
|-
| [[Стефан Лазаревиќ]] || 1402-1427 || Син на [[Лазар Хребељановиќ]] и [[Милица Хребељановиќ]]. || [[Слика:Stefan Lazarevic-freska.JPG|100п|]]
|-
| [[Ѓураѓ Бранковиќ]]|| 1427-1456 || Син на [[Вук Бранковиќ]] и [[Мара Бранковиќ]]. || [[Слика:Đurađ Branković, Esphigmenou charter (1429).jpg|100п|]]
|-
| [[Лазар Бранковиќ]]|| 1456-1458 || Син на [[Ѓураѓ Бранковиќ]] и [[Ирина Кантакузина]]. || [[Слика:Lazar Branković, Esphigmenou charter (1429).jpg|100п|]]
|-
| [[Стефан Бранковиќ]]|| 1458-1459 || Син на [[Ѓураѓ Бранковиќ]] и [[Ирина Кантакузина]]. || [[Слика:Stefan Branković, Esphigmenou charter (1429).jpg|100п|]]
|-
| [[Стефан Томашевиќ Котроманиќ|Стефан Томашевиќ]]|| 1459 || Син на [[Стефан Томаш Остоиќ Котроманиќ|Стефан Котроманиќ]] и [[Војача]]. || [[Слика:Stjepan Tomašević.jpg|100п|]]
|}

== Забелешка ==
{{notes
| notes =
{{efn
| name = status
| {{Kosovo-note}}
}}
}}

== Наводи ==
{{наводи|4}}

== Надворешни врски ==
{{div col|colwidth=30em}}
* {{Наведена книга|editor-last=Bataković|editor-first=Dušan T.|editor-link=Dušan T. Bataković|title=Histoire du peuple serbe|trans-title=History of the Serbian People|language=fr|date=2005|location=Lausanne|publisher=L’Age d’Homme|url=https://books.google.com/books?id=a0jA_LdH6nsC}}
* {{Наведена книга|last=Ćirković|first=Sima|authorlink=Sima Ćirković|year=2004|title=The Serbs|location=Malden|publisher=Blackwell Publishing|url=https://books.google.com/books?id=2Wc-DWRzoeIC}}
* {{Наведена книга|last=Fine|first=John Van Antwerp Jr.|authorlink=John Van Antwerp Fine Jr.|title=The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest|year=1994|origyear=1987|location=Ann Arbor, Michigan|publisher=University of Michigan Press|url=https://books.google.com/books?id=LvVbRrH1QBgC}}
* {{Наведена книга|last=Orbini|first=Mauro|authorlink=Mauro Orbini|year=1601|title=Il Regno de gli Slavi hoggi corrottamente detti Schiavoni|location=Pesaro|publisher=Apresso Girolamo Concordia|url=https://books.google.com/books?id=Fx3OntcdUkQC}}
* {{Наведена книга|last=Орбин|first=Мавро|authorlink=Mauro Orbini|year=1968|title=Краљевство Словена|location=Београд|publisher=Српска књижевна задруга|url=https://books.google.com/books?id=MduZAAAAIAAJ}}
* {{Наведена книга|last=Ostrogorsky|first=George|authorlink=George Ostrogorsky|year=1956|title=History of the Byzantine State|location=Oxford|publisher=Basil Blackwell|url=https://books.google.com/books?lr=&redir_esc=y&hl=sr&id=Bt0_AAAAYAAJ}}
* {{Наведена книга|editor-last=Samardžić|editor-first1=Radovan|editor-link1=Radovan Samardžić|editor-last2=Duškov|editor-first2=Milan|title=Serbs in European Civilization|year=1993|location=Belgrade|publisher=Nova, Serbian Academy of Sciences and Arts, Institute for Balkan Studies|url=https://books.google.com/books?id=O3MtAQAAIAAJ}}
* {{Наведена книга|last=Sedlar|first1=Jean W.|title=East Central Europe in the Middle Ages, 1000-1500|year=1994|location=Seattle|publisher=University of Washington Press|url=https://books.google.com/books?id=4NYTCgAAQBAJ}}
* {{Наведена книга|last=Soulis|first=George Christos|title=The Serbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dušan (1331-1355) and his successors|year=1984|location=Washington|publisher=Dumbarton Oaks Library and Collection|url=https://books.google.com/books?id=NXFpAAAAMAAJ}}
* {{Наведена книга|editor-last=Stanković|editor-first=Vlada|title=The Balkans and the Byzantine World before and after the Captures of Constantinople, 1204 and 1453|year=2016|location=Lanham, Maryland|publisher=Lexington Books|url=https://books.google.com/books?id=avTADAAAQBAJ}}
* ''Mala Prosvetina Enciklopedija'', Third edition (1985); Prosveta; {{ISBN|86-07-00001-2}}
* Dušan Spasić, Aleksandar Palavestra, Dušan Mrđenović: ''Rodoslovne tablice i grbovi srpskih dinastija i vlastele'', Second edition (1991); Bata; {{ISBN|86-7685-007-0}}
* Vladimir Ćorović: ''Ilustrovana istorija Srba'', Vol. III (2006); Politika NM & Narodna Knjiga; {{ISBN|86-331-2525-0}} (NK)
* Dennis P. Hupchick: ''The Balkans: From Constantinople to Communism''; Palgrave Macmillan; {{ISBN|1-4039-6417-3}}
* Андрија Веселиновић: ''Држава српских деспота''; Завод за уџбенике и наставна средства, Београд (2006); {{ISBN|86-17-12911-5}}
* {{Наведено списание|last=Andrić|first=Stanko|title=Saint John Capistran and Despot George Branković: An Impossible Compromise|journal=Byzantinoslavica|year=2016|volume=74|issue=1-2|pages=202-227|url=https://www.academia.edu/34480630/Saint_John_Capistran_and_Despot_George_Brankovi%C4%87_An_Impossible_Compromise}}
* {{Наведено списание|last=Paizi-Apostolopoulou|first=Machi|title=Appealing to the Authority of a Learned Patriarch: New Evidence on Gennadios Scholarios' Responses to the Questions of George Branković|journal=The Historical Review|year=2012|volume=9|pages=95-116|url=http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/historicalReview/article/download/4072/3858}}
{{div col end}}

[[Категорија:Српско Деспотство| ]]
[[Категорија:Поранешни словенски држави]]