Преглед на кодот на Штефан Цвајг

{{Infobox person
| name = Штефан Цвајг
| image = Stefan Zweig2.png
| image_size = 
| caption = 
| birth_name = 
| birth_date = {{Birth date|1881|11|28}}
| birth_place = [[Виена]],<ref name="Lohrmann2003">Prof.Dr. Klaus Lohrmann ''"Jüdisches Wien. Kultur-Karte"'' (2003), Mosse-Berlin Mitte gGmbH (Verlag Jüdische Presse)</ref> [[Австроунгарија]]
| death_date = {{Death date and age|1942|2|22|1881|11|28}}
| death_place = Петрополис, [[Бразил]]
| death_cause = 
| resting_place = 
| resting_place_coordinates = 
| residence = 
| nationality = 
| other_names = 
| known_for = 
| education = 
| employer = 
| occupation = 
| title = 
| salary = 
| networth = 
| height = 
| weight = 
| term = 
| predecessor = 
| successor = 
| party = 
| boards = 
| religion = 
| spouse = 
| partner = 
| children = 
| parents = Мориц Цвајг (1845&ndash;1926) <br />Ида Бретауер (1854&ndash;1938)
| relatives = Алфред Цвајг (1879&ndash;1977) <br> (брат)
| signature = Stefan Zweig Signature 1927.jpg
| website = 
| footnotes = 
}}
'''Штефан Цвајг''' ([[германски]]: ''Stefan Zweig'') ({{роден|28|ноември|1881}} во {{роден во|Виена}}, [[Австроунгарија]] - {{починат|22|февруари|1942}} во Петрополис, [[Бразил]]) бил познат австриски писател, есист и хуманист. На врвот на неговата литературна кариера, во 1920-тите и 1930-тите, бил еден од најпознатите писатели во светот.<ref name="secretsuperstar">http://moreintelligentlife.com/story/stefan-zweig-secret-superstar</ref>

== Животопис ==
[[Податотека:Stefan Zweig 1900.jpg|мини|лево|Штефан Цвајг (стои) со брат му Алфред, Виена, околу 1900. година.]]
Штефан Цвајг е роден во [[Виена]] во богато граѓанско семејство, од татко Мориц Цвајг ([[1845]]-[[1926]]) и мајка Ида Бретауер ([[1854]]-[[1938]]). Студирал [[германистика]] и [[романистика]] во [[Германија]] и [[Франција]], но подоцна, наместо да ја проучува [[литература]]та, тој одлучил самиот да пишува. Во [[1904]] година, станал доктор на науки по [[филозофија]] на [[Универзитет во Виена|Универзитетот во Виена]]. Уште од раната младост, почнал да се воодушевува од големите странски писатели и започнал да ја преведува поезијата на познатите француски и англиски поети и да пишува за нив. Цвајг бил посебно воодушевен од белгискиот поет [[Емил Верхарен]], кој му служел како уметнички и морален пример и учител.

Покрај туѓото творештво, младиот Цвајг го привлекувале и непознатите краишта, така што една цела деценија пред [[Прва светска војна|Првата светска војна]] ја поминал во патување низ светот ([[Париз]], [[Лондон]], [[Берлин]], [[Рим]], [[Фиренца]], [[Шпанија]], [[Шкотска]], [[Индија]], [[Индокина]], [[Африка]], [[САД]], [[Канада]], [[Куба]], [[Панама]] итн.). На своите патувања стекнал голем број пријатели и, во тој поглед, [[Херман Хесе]] го нарекувал „мајстор на пријателствата“, а [[Ромен Ролан]] тврдел дека „пријателството било негова религија“.<ref>Miloš Đorđević, „Štefan Cvajg“, во: Štefan Cvajg, ''Fantastična noć''. Beograd: Rad, 1963, стр. 128-129.</ref> 
[[Податотека:Stefan Zweig Signature 1927.svg|мини|десно|Потписот на Цвајг, 1927 година.]]
Цвајг уживал огромен углед во општеството. Оттука, како ретко кој писател, Цвајг имал голем број пријатели од редот на своите познати колеги ([[Рајнер Марија Рилке|Рилке]], [[Хофмнастал]], [[Максим Горки|Горки]], Ролан, Верхарен, [[Бернард Шо|Шо]], [[Швајцер]] итн.), но се однесувал пријателски и кон непознатите, а особено кон младите, кои често ги советувал и им помагал. Тој бил голем [[хуманизам|хуманист]] и [[пацифизам|пацифист]] и со својот збор се борел за почитување на човекот, за слободата на поединецот, за разбирање и мир меѓу народите.<ref>Miloš Đorđević, „Štefan Cvajg“, во: Štefan Cvajg, ''Fantastična noć''. Beograd: Rad, 1963, стр. 127-129.</ref>

Под налетот на [[нацизам|нацистите]], поради своето [[Евреи|еврејско]] потекло, Цвајг морал да ја напушти [[Австрија]] и во [[1934]] година, од [[Салцбург]] се преселил во [[Лондон]]. Кога избувнала [[Втора светска војна|Втората светска војна]], во [[1940]] година, Цвајг се преселил од [[Англија]] во [[Јужна Америка]], следната година се преселил во [[САД]], а подоцна се населил во Петрополис, во близината на [[Рио де Жанеиро]], [[Бразил]]. Избркан од саканата татковина и оддалечен од пријателите, неговиот живот изгубил секаква смисла. Разочаран од самоуништувањето на човештвото во војната, на [[22 февруари]] [[1942]] година, Цвајг (заедно со неговата втора жена Лоте Алтман) извршил [[самоубиство]], одлучувајќи, како што пишува во своето проштално писмо „навремено и исправен, да го заврши животот на кој духовната работа му беше најсвета радост, а личната слобода најголемо добро на земјата“.<ref>Miloš Đorđević, „Štefan Cvajg“, во: Štefan Cvajg, ''Fantastična noć''. Beograd: Rad, 1963, стр. 133-134.</ref>
[[Податотека:Stefan Zweig suicide letter.jpg|мини|лево|Претсмртното писмо на Цвајг.]]

== Творештво ==
[[Податотека:Stefan Zweig Gedichtmanuskript Der Fakir S1.jpg|мини|десно|Творбата „Факир“ (''Der Fakir'') напишана со ракписот на Цвајг.]]
Помеѓу двете светски војни, Цвајг бил еден од најпознатите писатели кои пишувале на [[германски јазик]], а неговите дела биле преведувани на сите позначајни јазици и имале милиони читатели. Неговата слава била толку голема, така што [[Томас Ман]] изјавил дека „можеби, од деновите на [[Еразмо Ротердамски|Еразмо]], ниеден книжевник не бил толку славен како Штефан Цвајг.“<ref>Miloš Đorđević, „Štefan Cvajg“, во: Štefan Cvajg, ''Fantastična noć''. Beograd: Rad, 1963, стр. 127.</ref>

Во книжевноста, Цвајг се појавил со своите две збирки лирска [[поезија]], а потоа и со една збирка новели. Исто така, пишувал и [[драма|драми]], но немал посебна дарба за тој жанр, иако во [[Германија]] станал познат токму со драмите. Така, во [[1917]] година, во [[Швајцарија]] била изведена неговата трагедија „Еремија“, со која го кренал гласот против насилството. Како драматург, подоцна Цвајг доживел поширок успех само со својата преработка на комедијата на [[Бен Џонсон]] „Волпоне“, која била прикажувана во сите поголеми театри ширум светот.<ref>Miloš Đorđević, „Štefan Cvajg“, во: Štefan Cvajg, ''Fantastična noć''. Beograd: Rad, 1963, стр. 129.</ref>

Како раскажувач, Цвајг се прославил со своите две збирки новели: „[[Амок]]“ ([[1922]]) и „[[Збрка и поматување на чувствата]]“ ([[1926]]). Подоцна ја објавил и новелата „[[Фантастична ноќ]]“. Популарноста на овие збирки не успеал да ја повтори со својот единствен [[роман]] „[[Нестрпливо срце]]“ во кој дава психолошка анализа на австриското општество во старата монархија. По неговата смрт е објавено и делото „[[Новела за шахот]]“ ([[1941]]). Како раскажувач, Цвајг ја продолжува традицијата на виенската психолошка реалистичка школа, задржувајќи ја нејзината уметничка форма, но служејќи се со елементите на [[психоанализа]]та. Исто како [[Сигмунд Фројд|Фројд]], кому му посветил еден свој есеј („Оздравување со помош на духот“), и тој во прв план ги става љубовта и сексот и често се враќа во детството на своите ликови, истакнувајќи ги нивите природни нагони. Во неговите новели, најчесто се портретираат проблематични ликови, кои се отфрлени од општеството, како: проститутки, алкохоличари, хохштаплери, морфонисти, хомосексуалци итн. Истовремено, во своите новели Цвајг дава критика на граѓанскиот морал и општествените конвенции или укажува на празнината и извештаченоста на монденскиот свет.<ref>Miloš Đorđević, „Štefan Cvajg“, во: Štefan Cvajg, ''Fantastična noć''. Beograd: Rad, 1963, стр. 129-130.</ref>
[[Податотека:Stefan Zweig, Maria Stuart 1935.jpg|мини|десно|Насловната корица на книгата „Марија Стјуарт“ од 1935 година.]]
Сепак, најголем успех Цвајг забележал како есеист и биограф. Тој е автор на повеќе есеи на големите писатели, заедно собрани под насловот „[[Неимарите на светот]]“, во кои пишува за [[Оноре де Балзак|Балзак]], [[Чарлс Дикенс|Дикенс]], [[Достоевски]], [[Хелдерлин]], [[Клајст]], [[Фридрих Ниче|Ниче]], [[Казанова]], [[Стендал]] и [[Лав Толстој|Толстој]]. Посебен вид есеи се неговите историски минијатури „Ѕвездените часови на човештвото“ ([[1927]]), кои претставуваат неговото најпопуларно дело. Неговите психолошки есеи, според научната основа, се слични на критички студии, според излагањето на фактите, личат на историски расправи, а по живото раскажување, прилегаат на романсирани биографии.<ref>Miloš Đorđević, „Štefan Cvajg“, во: Štefan Cvajg, ''Fantastična noć''. Beograd: Rad, 1963, стр. 131.</ref>.

Исто така, Цвајг е познат и по своите културно-историски биографии на [[Жозеф Фуше]], [[Марија Стјуарт]] ([[1935]]), [[Марија Антоанета]] ([[1932]]) итн. Во последната деценија од својот живот, Цвајг напишал неколку биографии исполнети со хуманизам и протест против насилството. Такво е неговото познато дело „[[Триумфот и трагиката на Еразмо Ротердамски]]“ ([[1934]]), како и биографијата на еден подзаборавен хуманист [[Кастелио]], објавена под насловот „[[Совеста против силата]]“ ([[1936]]). Својата последна биографија, која останала незавршена, Цвајг ја посветил на големиот француски филозоф [[Монтењ]]. Последното завршено дело на Цајг се „спомените на еден Европеец“, објавено по неговата смрт под насловот „[[Вчерашниот свет]]“ ([[1942]]), кое претставува живописна слика на епохата од крајот на [[19 век]] до [[Втората светска војна]], пропратена со портрети на повеќе истакнати луѓе.<ref>Miloš Đorđević, „Štefan Cvajg“, во: Štefan Cvajg, ''Fantastična noć''. Beograd: Rad, 1963, стр. 131-133.</ref>.

Најпосле, уште од раната младост, Цвајг се занимавал со превод на поезијата на познатите француски и англиски поети. Притоа, Цвајг не го сфаќал преведувањето како механичка работа, туку како оригинално уметничко творештво, со можност да се навлезе подлабоко во мајчиниот јазик.<ref>Miloš Đorđević, „Štefan Cvajg“, во: Štefan Cvajg, ''Fantastična noć''. Beograd: Rad, 1963, стр. 128.</ref>

== Наводи ==
{{наводи}}

== Надворешни врски ==
{{Wikiquote}}
* [http://www.bl.uk/reshelp/findhelprestype/music/musiczweig/musiczweig.html Музичка збирка на Цвајг во Британската библиотека] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20111011084735/http://www.bl.uk/reshelp/findhelprestype/music/musiczweig/musiczweig.html |date=2011-10-11 }}
* [http://www.fredonia.edu/library/special_collections/zweig.asp Збирка на Штефан Цвајг во библиотеката Даниел А. Рид, Државен универзитет Њујорк] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120514070425/http://www.fredonia.edu/library/special_collections/zweig.asp |date=2012-05-14 }}
* [http://zweig.fredonia.edu/ Библиографија на Даниел Цвајг]
* [http://www.stefanzweig.org/ StefanZweig.org]
* [http://www.stefanzweig.de/ StefanZweig.de]
* [http://www.stefanzweig.eu/ StefanZweig.eu] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120108010223/http://www.stefanzweig.eu/ |date=2012-01-08 }}
* [http://www.stefan-zweig-centre-salzburg.at/index.php?id=1&L=1 Центар на Штефан Цвајг во Салцбург] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140714113045/http://www.stefan-zweig-centre-salzburg.at/index.php?id=1&L=1 |date=2014-07-14 }}
* Штефан Цвајг на [http://www.gutenberg.org/ebooks/search/?query=Zweig Project Gutenberg]

{{Нормативна контрола}}

{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Цвајг, Штефан}}
[[Категорија:Еврејски писатели]]
[[Категорија:Австриски писатели]]
[[Категорија:Австриски романописци]]
[[Категорија:Австриски новинари]]
[[Категорија:Австроунгарски новинари]]
[[Категорија:Австроунгарски Евреи]]
[[Категорија:Австријци со германско потекло]]
[[Категорија:Родени во 1881 година]]
[[Категорија:Починати во 1942 година]]