1780-ти: Разлика помеѓу преработките
Изглед
[непроверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Робот: Додава ur:1780ء کی دہائی |
сНема опис на уредувањето |
||
(Не се прикажани 18 меѓувремени преработки од 4 корисници) | |||
Ред 3: | Ред 3: | ||
== Настани == |
== Настани == |
||
* [[1783]] — во [[Франција]] изведени првите летови со [[Балон (воздухоплов)|балон]]и на гас и топол воздух. |
|||
* [[1783]] — завршила [[Американска војна за независност|Американската војна за независност]]. |
|||
* ... |
|||
* [[1785]] — [[Јозеф II Хабсбуршки|Јосиф II]] го укинал [[кметство]]то во [[Хабсбуршка Унгарија|Унгарија]]. |
|||
* [[1787]] — [[САД]] го добиле [[Устав на Соединетите Американски Држави|уставот]]. |
|||
* [[1787]] — ослободени робови од [[Лондон]] го основале [[Фритаун]]. |
|||
* [[1788]] — [[Кралство Велика Британија|Обединетото Кралство Велика Британија]] основало затвореничка колонија во [[Нов Јужен Велс]], [[Австралија]]. |
|||
* [[1788]] — почнала [[Австриско-турска војна (1787-1791)|Дубичката војна]], последната голема војна меѓу [[Хабсбуршка Монархија|Хабсбуршката Монархија]] и [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. |
|||
* [[1789]] — со падот на [[Бастилја]] започнала [[Француска револуција|Француската револуција]]. |
|||
* [[1789]] — [[Џорџ Вашингтон]] избран за прв претседател на [[САД]]. |
|||
* [[1781]] — [[Имануел Кант]] ја објавил ''[[Критика на чистиот ум]]''. |
|||
== Личности == |
== Личности == |
||
===Личности од Македонија=== |
|||
==== Родени ==== |
|||
* 1780-ти - роден [[Петре Филипов]]-Гарката македонски [[зограф]]. |
|||
==== Починати ==== |
|||
* Роден во с. [[Гари]] е Македонскиот зограф, [[Петре Филипов]] - Гарката. |
|||
* [[1780]] — починат [[Свети Кипријан Слепченски]], [[Македонци|македонски]] [[православие|православен]] [[светител]]. |
|||
===Личности од светот=== |
|||
==== Родени ==== |
|||
* [[1780]] — роден [[Пјер Жан де Беранже]], француски [[поет]]. |
|||
* [[1780]] — роден [[Милован Видаковиќ]], српски [[писател]]. |
|||
* [[1780]] — роден [[Евгениј II Цариградски]], [[вселенски патријарх]] од 1821 до 1822 година. |
|||
* [[1780]] — роден [[Јернеј Копитар]], [[Словенија|словенечки]] преродбеник и угледен [[Словенија|австриски]] [[славист]], автор на првата научна словенечка [[граматика]], издавач на стари словенски споменици и значаен помагач на филолошкото дело на [[Вук Караџиќ]]. |
|||
* [[1780]] — роден [[Решид Мехмед-паша]], османлиски државник и генерал кој се издигнал на позицијата [[голем везир]] во првата половина на {{римски|19}} век, и имал важна улога во [[Грчка војна за независност|Грчката војна за независност]]. |
|||
* [[1780]] — роден [[Мехмед Емин Рауф-паша]], [[голем везир]] на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]], двапати под [[Махмуд II]] „Адли“ (вл. 1808–1839) и трипати под [[Абдул Меџит I]] (вл. 1839–1861). |
|||
* [[1780]] — роден [[Шарл Нодје]], француски [[писател]], [[романописец]] и [[академик]]. |
|||
* [[1781]] — роден [[Симеон Дени Поасон]], француски [[математичар]], [[геометар]] и [[физичар]]. |
|||
* [[1781]] — роден [[Џорџ Стивенсон]], [[Англија|англиски]] [[инженер]] – [[пронаоѓач]]. |
|||
* [[1781]] — роден [[Карл Фридрих Шинкел]], [[Прусија|пруски]] [[архитект]], [[урбанизам|урбанист]], сликар, сценограф и мебелист. |
|||
* [[1782]] — роден [[Винсенте Гереро]], еден од водачите на бунтот во [[Војна за независност на Мексико|војната за независност на Мексико]] (1810-1821). |
|||
* [[1782]] — роден [[Николо Паганини]], [[италија]]нски виртуоз на [[виолина]] и [[композитор]]. |
|||
* [[1782]] — роден [[Џон Филд]], [[Ирска|ирски]] [[композитор]] и [[пијанист]]. |
|||
* [[1783]] — роден [[Симон Боливар]], [[Латинска Америка|латиноамерикански]] [[револуционер]], [[национален херој]] и предводник на борбите за независност на повеќе јужноамерикански држави: [[Венецуела]], [[Колумбија]], [[Еквадор]], [[Перу]], [[Панама]] и [[Боливија]]. |
|||
* [[1783]] — роден [[Василиј Жуковски]], руски [[поет]], еден од основачите на [[Романтизам|романтизмот]] во руската поезија, [[преведувач]] и [[критичар]]. |
|||
* [[1783]] — роден [[Вашингтон Ирвинг]], [[САД|американски]] [[писател]], [[есеист]], биограф и историчар од раниот 19 век. |
|||
* [[1783]] — родена [[Надежда Дурова]], маскирана како маж станала војник од висок ранг во Руската коњица за време на Наполеоновите војни. |
|||
* [[1783]] — роден [[Стендал]], француски [[писател]], основоположник на големата епоха на францускиот [[реализам]]. |
|||
* [[1784]] — роден [[Дионисио Агуадо]], [[Шпанија|шпански]] [[класична гитара|класичен гитарист]] и [[композитор]] од времето на [[романтизам|романтизмот]]. |
|||
* [[1784]] — роден [[Фридрих Вилхелм Бесел]], [[Германија|германски]] [[математичар]], [[астроном]] и систематичар во [[Беселова функција|Беселовите функции]] (кој ги открил [[Даниел Бернули]]). |
|||
* [[1784]] — роден [[Лео фон Кленце]], [[Германија|германски]] [[неокласична архитектура|неокласицистички]] [[архитект]], [[сликарство|сликар]] и [[писател]]. |
|||
* [[1784]] — роден [[Осип Бове]], [[Руска Империја|руски]] [[архитект]], претставник на [[Класицизам|класицизмот]], познат по обновувањето на [[Москва]] по [[Московски пожар 1812|пожарот во 1812 година]]. |
|||
* [[1784]] — роден [[Фернандо VII (Шпанија)|Фернандо VII]], [[Список на шпански кралеви|крал на Шпанија]] во [[1808]] година за краток период бидејќи бил симнат од престолот под притисок на [[Наполеон Бонапарт]]. Повторно како крал управувал од периодот помеѓу [[1814]] до [[1833]] година. |
|||
* [[1785]] — роден [[Антим IV Цариградски]], [[вселенски патријарх]] во два наврати во периодот меѓу 1840 и 1841 година, и во периодот од 1848 до 1852 година. |
|||
* [[1785]] — роден [[Махмуд II]], триесеттиот [[султан]] на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]] во периодот од 1808 до 1839 година. |
|||
* [[1786]] — роден [[Карл Марија фон Вебер]], [[Германија|германски]] [[композитор]], [[диригент]] и [[пијанист]]. |
|||
* [[1787]] — роден [[Едвард Блор]], британски [[архитект]] и [[старинар]]. |
|||
* [[1787]] — роден [[Вук Стефановиќ Караџиќ]], [[срби|српски]] [[јазичар]] и голем реформатор на [[српски јазик|српскиот јазик]] и [[српска азбука|азбука]]. |
|||
* [[1787]] — роден [[Јохан Готлиб Неремберг]], германски [[физичар]]. |
|||
* [[1788]] — роден [[Џорџ Гордон Бајрон]], шестиот барон Бајрон, [[Англиска литература|англо-шкотски]] [[поет]] и водечка фигура во [[Романтизам|романтизмот]]. |
|||
* [[1788]] — роден [[Joжеф Кoшич]], [[Словенија|словенечки]] автор, етимолог, јазичар и католички свештеник, од xрватско потекло. |
|||
* [[1788]] — роден [[Карл фон Базедов]], германски [[лекар]] и [[научник]]. |
|||
* [[1788]] — роден [[Михаил Лазарев]], [[Русија|руски]] [[Ратна морнарица|морнарски]] [[Офицер|службеник]] и [[истражувач]]. |
|||
* [[1788]] — роден [[Огистен-Жан Френел]], француски [[инженер]] и [[физичар]]. |
|||
* [[1788]] — роден [[Артур Шопенхауер]], германски [[филозоф]]. |
|||
* [[1789]] — роден [[Огистен Луј Коши]], [[Франција|француски]] [[математичар]] кој е познат како основоположник на [[математичка анализа|анализата]]. |
|||
* [[1789]] — роден [[Георг Ом]], германски [[физичар]]. |
|||
==== Починати ==== |
|||
* [[1780]] — почината [[Марија Терезија]], [[Хабсбуршка монархија|хабсбуршка]] царица. |
|||
* [[1780]] — починат [[Софрониј II Цариградски]], [[вселенски патријарх]] по потекло од [[Алеп]], Сирија, началствувал во периодот од 1775 до 1780 година. |
|||
* [[1782]] — починат [[Анж Жак Габриел]], [[Франција|француски]] [[архитект]], главен архитект на дворот на кралот [[Луј XV]], стекнувајќи се со чинот на [[прв кралски артхитект]]. |
|||
* [[1782]] — починат [[Даниел Бернули]], швајцарски [[лекар]], [[физичар]] и [[математичар]]. |
|||
* [[1782]] — починат [[Ен Бони]], жена од [[Ирска]] која станала познат [[пират]], и дејствувала во реонот на [[Кариби]]те. |
|||
* [[1783]] — починат [[Жан ле Рон Даламбер]], [[Франција|француски]] [[математичар]], [[физичар]] и [[филозоф]]. |
|||
* [[1784]] — почината [[Филис Витли]], првата [[Афроамериканци|афроамериканска]] [[поет]]еса и првата афроамериканска жена чии дела биле објавени. |
|||
* [[1784]] — починат [[Дени Дидро]], [[Франција|француски]] [[писател]] и [[филозоф]], важна фигура во [[просветителство]]то и главен уредник на „Енцикопедијата“. |
|||
* [[1785]] — починат [[Гаврил IV Цариградски]], [[вселенски патријарх]] во периодот од 1780 до 1785 година. |
|||
* [[1787]] — починат [[Руѓер Бошковиќ]], хрватски [[физичар]], [[математичар]], [[астроном]], [[филозоф]] и [[дипломат]]. |
|||
* [[1787]] — починат [[Кристоф Вилибалд Глук]], германски [[опера|оперски]] [[композитор]] и [[диригент]]. |
|||
* [[1787]] — починат [[Фердинандо Галијани]], [[италија]]нски [[економист]] и истакнат деец на [[просветителство]]то. |
|||
* [[1787]] — починат [[Леополд Моцарт]], австриски [[композитор]], татко на [[Волфганг Амадеус Моцарт]]. |
|||
* [[1788]] — починат [[Томас Гејнсборо]], [[Британија|британски]] [[портрет]]ист и [[пределна уметност|пределен уметник]] во [[XVIII век]]. |
|||
* [[1788]] — починат [[Карло III (Шпанија)|Карло III]], [[Список на шпански кралеви|крал на Шпанија]] во периодот од [[1759]] до [[1788]] година, [[крал на Неапол]] (како'' Карл VII'') и Сицилија (како ''Карл V'') од [[1735]] до [[1759]] година и херцог на Парма (како ''Карло I'') од [[1732]] до [[1735]] година. |
|||
* [[1788]] — починат [[Морис Кантен де Ла Тур]], француски [[портрет]]ист кој работел во стилот [[рококо]]. |
|||
* [[1788]] — починат [[Џовани Доменико Маралди]], [[Италијанци|италијанско]]-[[Франција|француски]] [[астроном]]. |
|||
* [[1789]] — починат [[Абдул Хамид I]], бил дваесет и седмиот [[султан]] на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]] во периодот од 1774 до 1789 година. |
|||
== Откритија == |
== Откритија == |
||
Ред 16: | Ред 88: | ||
[[Категорија:18 век]] |
[[Категорија:18 век]] |
||
[[Категорија:1780-ти]] |
[[Категорија:1780-ти]] |
||
[[ar:ملحق:عقد 1780]] |
|||
[[an:Anyos 1780]] |
|||
[[ast:Años 1780]] |
|||
[[zh-min-nan:1780 nî-tāi]] |
|||
[[be:1780-я]] |
|||
[[be-x-old:1780-я]] |
|||
[[bs:1780te]] |
|||
[[br:Bloavezhioù 1780]] |
|||
[[ca:Dècada del 1780]] |
|||
[[cv:1780-мĕш çулсем]] |
|||
[[cy:1780au]] |
|||
[[da:1780'erne]] |
|||
[[de:1780er]] |
|||
[[et:1780. aastad]] |
|||
[[en:1780s]] |
|||
[[es:Años 1780]] |
|||
[[eo:1780-aj jaroj]] |
|||
[[eu:1780ko hamarkada]] |
|||
[[fa:دهه ۱۷۸۰ (میلادی)]] |
|||
[[fr:Années 1780]] |
|||
[[ga:1780í]] |
|||
[[gd:1780an]] |
|||
[[gan:1780年代]] |
|||
[[ko:1780년대]] |
|||
[[hr:1780-ih]] |
|||
[[io:1780a yari]] |
|||
[[id:1780-an]] |
|||
[[os:1780-тæ]] |
|||
[[is:1781-1790]] |
|||
[[it:Anni 1780]] |
|||
[[jv:1780-an]] |
|||
[[ka:1780-იანები]] |
|||
[[sw:Miaka ya 1780]] |
|||
[[kv:1780-ӧд вояс]] |
|||
[[la:Decennium 179]] |
|||
[[lt:XVIII amžiaus 9-as dešimtmetis]] |
|||
[[hu:1780-as évek]] |
|||
[[mr:इ.स.चे १७८० चे दशक]] |
|||
[[ms:1780-an]] |
|||
[[nl:1780-1789]] |
|||
[[ja:1780年代]] |
|||
[[no:1780-årene]] |
|||
[[nrm:Annaées 1780]] |
|||
[[mhr:1780 ийла]] |
|||
[[ur:1780ء کی دہائی]] |
|||
[[uz:1780-lar]] |
|||
[[pl:Lata 80. XVIII wieku]] |
|||
[[pt:Década de 1780]] |
|||
[[ro:Anii 1780]] |
|||
[[qu:1780 watakuna]] |
|||
[[ru:1780-е годы]] |
|||
[[sah:1780-с]] |
|||
[[sq:Vitet 1780]] |
|||
[[scn:1780ini]] |
|||
[[simple:1780s]] |
|||
[[sk:80. roky 18. storočia]] |
|||
[[sl:1780.]] |
|||
[[sr:1780е]] |
|||
[[su:1780-an]] |
|||
[[fi:1780-luku]] |
|||
[[sv:1780-talet]] |
|||
[[ta:1780கள்]] |
|||
[[tt:1780-еллар]] |
|||
[[tk:1780ýý]] |
|||
[[uk:1780-ті]] |
|||
[[vi:Thập niên 1780]] |
|||
[[wa:Anêyes 1780]] |
|||
[[war:1780 nga dekada]] |
|||
[[yo:Ẹ̀wádún 1780]] |
|||
[[zh-yue:1780年代]] |
|||
[[zh:1780年代]] |
Последна преработка од 08:32, 28 декември 2023
< 1770-ти | 1780-ти | 1790-ти > | |||||||
1780 | 1781 | 1782 | 1783 | 1784 | 1785 | 1786 | 1787 | 1788 | 1789 |
Настани
[уреди | уреди извор]- 1783 — во Франција изведени првите летови со балони на гас и топол воздух.
- 1783 — завршила Американската војна за независност.
- 1785 — Јосиф II го укинал кметството во Унгарија.
- 1787 — САД го добиле уставот.
- 1787 — ослободени робови од Лондон го основале Фритаун.
- 1788 — Обединетото Кралство Велика Британија основало затвореничка колонија во Нов Јужен Велс, Австралија.
- 1788 — почнала Дубичката војна, последната голема војна меѓу Хабсбуршката Монархија и Отоманското Царство.
- 1789 — со падот на Бастилја започнала Француската револуција.
- 1789 — Џорџ Вашингтон избран за прв претседател на САД.
- 1781 — Имануел Кант ја објавил Критика на чистиот ум.
Личности
[уреди | уреди извор]Личности од Македонија
[уреди | уреди извор]Родени
[уреди | уреди извор]- 1780-ти - роден Петре Филипов-Гарката македонски зограф.
Починати
[уреди | уреди извор]- 1780 — починат Свети Кипријан Слепченски, македонски православен светител.
Личности од светот
[уреди | уреди извор]Родени
[уреди | уреди извор]- 1780 — роден Пјер Жан де Беранже, француски поет.
- 1780 — роден Милован Видаковиќ, српски писател.
- 1780 — роден Евгениј II Цариградски, вселенски патријарх од 1821 до 1822 година.
- 1780 — роден Јернеј Копитар, словенечки преродбеник и угледен австриски славист, автор на првата научна словенечка граматика, издавач на стари словенски споменици и значаен помагач на филолошкото дело на Вук Караџиќ.
- 1780 — роден Решид Мехмед-паша, османлиски државник и генерал кој се издигнал на позицијата голем везир во првата половина на XIX век, и имал важна улога во Грчката војна за независност.
- 1780 — роден Мехмед Емин Рауф-паша, голем везир на Отоманското Царство, двапати под Махмуд II „Адли“ (вл. 1808–1839) и трипати под Абдул Меџит I (вл. 1839–1861).
- 1780 — роден Шарл Нодје, француски писател, романописец и академик.
- 1781 — роден Симеон Дени Поасон, француски математичар, геометар и физичар.
- 1781 — роден Џорџ Стивенсон, англиски инженер – пронаоѓач.
- 1781 — роден Карл Фридрих Шинкел, пруски архитект, урбанист, сликар, сценограф и мебелист.
- 1782 — роден Винсенте Гереро, еден од водачите на бунтот во војната за независност на Мексико (1810-1821).
- 1782 — роден Николо Паганини, италијански виртуоз на виолина и композитор.
- 1782 — роден Џон Филд, ирски композитор и пијанист.
- 1783 — роден Симон Боливар, латиноамерикански револуционер, национален херој и предводник на борбите за независност на повеќе јужноамерикански држави: Венецуела, Колумбија, Еквадор, Перу, Панама и Боливија.
- 1783 — роден Василиј Жуковски, руски поет, еден од основачите на романтизмот во руската поезија, преведувач и критичар.
- 1783 — роден Вашингтон Ирвинг, американски писател, есеист, биограф и историчар од раниот 19 век.
- 1783 — родена Надежда Дурова, маскирана како маж станала војник од висок ранг во Руската коњица за време на Наполеоновите војни.
- 1783 — роден Стендал, француски писател, основоположник на големата епоха на францускиот реализам.
- 1784 — роден Дионисио Агуадо, шпански класичен гитарист и композитор од времето на романтизмот.
- 1784 — роден Фридрих Вилхелм Бесел, германски математичар, астроном и систематичар во Беселовите функции (кој ги открил Даниел Бернули).
- 1784 — роден Лео фон Кленце, германски неокласицистички архитект, сликар и писател.
- 1784 — роден Осип Бове, руски архитект, претставник на класицизмот, познат по обновувањето на Москва по пожарот во 1812 година.
- 1784 — роден Фернандо VII, крал на Шпанија во 1808 година за краток период бидејќи бил симнат од престолот под притисок на Наполеон Бонапарт. Повторно како крал управувал од периодот помеѓу 1814 до 1833 година.
- 1785 — роден Антим IV Цариградски, вселенски патријарх во два наврати во периодот меѓу 1840 и 1841 година, и во периодот од 1848 до 1852 година.
- 1785 — роден Махмуд II, триесеттиот султан на Отоманското Царство во периодот од 1808 до 1839 година.
- 1786 — роден Карл Марија фон Вебер, германски композитор, диригент и пијанист.
- 1787 — роден Едвард Блор, британски архитект и старинар.
- 1787 — роден Вук Стефановиќ Караџиќ, српски јазичар и голем реформатор на српскиот јазик и азбука.
- 1787 — роден Јохан Готлиб Неремберг, германски физичар.
- 1788 — роден Џорџ Гордон Бајрон, шестиот барон Бајрон, англо-шкотски поет и водечка фигура во романтизмот.
- 1788 — роден Joжеф Кoшич, словенечки автор, етимолог, јазичар и католички свештеник, од xрватско потекло.
- 1788 — роден Карл фон Базедов, германски лекар и научник.
- 1788 — роден Михаил Лазарев, руски морнарски службеник и истражувач.
- 1788 — роден Огистен-Жан Френел, француски инженер и физичар.
- 1788 — роден Артур Шопенхауер, германски филозоф.
- 1789 — роден Огистен Луј Коши, француски математичар кој е познат како основоположник на анализата.
- 1789 — роден Георг Ом, германски физичар.
Починати
[уреди | уреди извор]- 1780 — почината Марија Терезија, хабсбуршка царица.
- 1780 — починат Софрониј II Цариградски, вселенски патријарх по потекло од Алеп, Сирија, началствувал во периодот од 1775 до 1780 година.
- 1782 — починат Анж Жак Габриел, француски архитект, главен архитект на дворот на кралот Луј XV, стекнувајќи се со чинот на прв кралски артхитект.
- 1782 — починат Даниел Бернули, швајцарски лекар, физичар и математичар.
- 1782 — починат Ен Бони, жена од Ирска која станала познат пират, и дејствувала во реонот на Карибите.
- 1783 — починат Жан ле Рон Даламбер, француски математичар, физичар и филозоф.
- 1784 — почината Филис Витли, првата афроамериканска поетеса и првата афроамериканска жена чии дела биле објавени.
- 1784 — починат Дени Дидро, француски писател и филозоф, важна фигура во просветителството и главен уредник на „Енцикопедијата“.
- 1785 — починат Гаврил IV Цариградски, вселенски патријарх во периодот од 1780 до 1785 година.
- 1787 — починат Руѓер Бошковиќ, хрватски физичар, математичар, астроном, филозоф и дипломат.
- 1787 — починат Кристоф Вилибалд Глук, германски оперски композитор и диригент.
- 1787 — починат Фердинандо Галијани, италијански економист и истакнат деец на просветителството.
- 1787 — починат Леополд Моцарт, австриски композитор, татко на Волфганг Амадеус Моцарт.
- 1788 — починат Томас Гејнсборо, британски портретист и пределен уметник во XVIII век.
- 1788 — починат Карло III, крал на Шпанија во периодот од 1759 до 1788 година, крал на Неапол (како Карл VII) и Сицилија (како Карл V) од 1735 до 1759 година и херцог на Парма (како Карло I) од 1732 до 1735 година.
- 1788 — починат Морис Кантен де Ла Тур, француски портретист кој работел во стилот рококо.
- 1788 — починат Џовани Доменико Маралди, италијанско-француски астроном.
- 1789 — починат Абдул Хамид I, бил дваесет и седмиот султан на Отоманското Царство во периодот од 1774 до 1789 година.
Откритија
[уреди | уреди извор]- ...