Нобелова награда за хемија
Нобелова награда за хемија (шведски: Nobelpriset i kemi) — годишна награда што ја доделува Кралската академија на науките на научници од различни области на хемијата. Таа е една од петте Нобелови награди што ја основал во 1895 година пронаоѓачот на динамитот, шведскиот физичар Алфред Нобел (1833 - 1896). Останатите награди се: Нобелова награда за физика, Нобелова награда за физиологија или медицина, Нобелова награда за литература, Нобелова награда за мир и Нобелова награда за економија.[1]
Според тестаментот на Нобел, наградата се исплатува од средствата на фондацијата „Нобел“, а ја доделува комитет од пет члена кои ги избира Кралската академија на науките.[2] Првата Нобелова награда за хемија е доделена во 1901 година на Јакоб Хенрик вант Хоф, од Холандија.
Секој добитник добива медал, диплома и парична награда која не е иста секоја година.[3] Во 2007 година, Гехарт Ертл добил десет милиони шведски круни, (малку повеќе од 1 милион €, или 1,4 милиони американски долари.
Наградата се доделува во Стокхолм на годишна церемонија на 10 декември, годишница од смртта на Нобел.[4]
Лауреати
[уреди | уреди извор]Година | Добитник[A] | Земја[B] | Образложување[C] | ||
---|---|---|---|---|---|
1901 | Јакоб Хенрик вант Хоф | Холандија | „за пронаѓање на законите на хемиската динамика и осмотскиотот притисок во растворите"[5] | ||
1902 | Херман Емил Фишер | Германија | „за неговата работа на синтетизирање на шеќер и синтеза на пурин"[6] | ||
1903 | Сванте август Арениус | Шведска | „за неговата теорија на електролитна дисоцијација"[7] | ||
1904 | Сер Вилијам Рамзи | Велика Британија | „за откривањето на инертните гасови во атмосферата, и одредувањето на нивното место во периодниот систем"[8] | ||
1905 | Адолф вон Баејер | Германија | „за унапредување на органската хемија и хемиската индустрија"[9] | ||
1906 | Анри Моасан | Франција | „за неговото истражување и изолација на елементот флуор"[10] | ||
1907 | Едвард Бухнер | Германија | „за неговите биохемиски истражувања и откритието на слободноќелиската ферментација"[11] | ||
1908 | Ернест Радерфорд | Велика Британија Нов Зеланд |
„за истражување од областа на распаѓање на елементите и хемиската природа на радиоактивните супстанции"[12] | ||
1909 | Вилхелм Оствалд | Германија | „за неговата работа на catalysis and for his investigations into the fundamental principles governing chemical equilibria and rates of reaction"[13] | ||
1910 | Ото Валах | Германија | "[for] his services to organic chemistry and the chemical industry by his pioneer work in the field of alicyclic compounds"[14] | ||
1911 | Марија Склодовска - Кири | Франција | "за откривање на елементите радиум и полониум,
by the isolation of radium and the study of the nature and compounds of this remarkable element"[15] | ||
1912 | Виктор Грињар | Франција | "за откривањето на т.н. Грињаров реагенс"[16] | ||
Пол Сабатје | Франција | "for his method of hydrogenating organic compounds in the presence of finely disintegrated metals"[16] | |||
1913 | Алфред Вернер | Швајцарија | "[for] his work on the linkage of atoms in molecules [...] especially in inorganic chemistry"[17] | ||
1914 | Теодора Вилиам Ричардс | САД | "за неговите прецизни определби на атомската маса на голем број од хемиските елементи" | ||
1915 | Ричард Мартин Вилстетер | Германија | "за неговите истражувања на растителните пигменти, особено на пигментот хлорофил"[18] | ||
1916 | Не е доделена | ||||
1917 | Не е доделена | ||||
1918 | Фриц Хабер | Германија | "за синтезата на амонијак од неговите составни елементи"[19] | ||
1919 | Не е доделена | ||||
1920 | Валтер Херман Нернст | Германија | "за неговата дејност во областа на термохемијата"[20] | ||
1921 | Податотека:Frederick Soddy (Nobel 1922).png | Фредерик Соди | Велика Британија | "for his contributions to our knowledge of the chemistry of radioactive substances, and his investigations into the origin and nature of isotopes"[21] | |
1922 | Франсис Вилиам Астон | Велика Британија | "for his discovery, by means of his mass spectrograph, of isotopes, in a large number of non-radioactive elements, and for his enunciation of the whole-number rule"[22] | ||
1923 | Фриц Прегл | Австрија | "for his invention of the method of micro-analysis of organic substances"[23] | ||
1924 | Не е доделена | ||||
1925 | Рихард Адолф Жигмонди | Германија | "for his demonstration of the heterogeneous nature of colloid solutions and for the methods he used"[24] | ||
1926 | Теодор Сведберг | Шведска | "for his work on disperse systems"[25] | ||
1927 | Хајнрих Ото Виланд | Германија | "за неговите истражувања на внатрешниот состав на жолчните киселини и слични супстанции"[26] | ||
1928 | Адолф Ото Рајнхолд Виндаус | Германија | "за неговите истражувања на внатрешниот состав на стеролите и нивната поврзаност со витамините"[27] | ||
1929 | Артур Харден | Велика Британија | "за нивните истражувања на ферментацијата на шеќер и ферментативни ензими"[28] | ||
Ханс фон Ојлер-Хелпин | Германија | ||||
1930 | Ханс Фишер | Германија | "за неговите истражувања на внатрешниот состав на хемин и хлорофил и особено за неговата синтеза на хемин"[29] | ||
1931 | Карл Бош | Германија | "[for] their contributions to the invention and development of chemical high pressure methods"[30] | ||
Фридрих Бергиус | Германија | ||||
1932 | Ирвинг Лангмјур | САД | „за неговите откритија и истражувања во површинската хемија“[31] | ||
1933 | Не е доделена | ||||
1934 | Харолд Клејтон Уреј | САД | "за откривањето на деутериумот"[32] | ||
1935 | Фредерик Жолио-Кири | Франција | „за нивната синтеза на нови радиоактивни елементи“[33] | ||
Ирен Жолио-Кири | Франција | ||||
1936 | Петар Дибеј | Холандија | "[for his work on] molecular structure through his investigations on dipole moments and the diffraction of X-rays and electrons in gases"[34] | ||
1937 | Волтер Ховарт | Велика Британија | "за неговите истражувања на јаглехидратите и витаминот Ц"[35] | ||
Пол Карер | Швајцарија | "за неговите истражувања на каротиноиди, флавини, витамините А и Б2" | |||
1938 | Ричард Кун | Германија | "за неговата работа на каротиноиди и витамини"[36] | ||
1939 | Адолф Бутенанд | Германија | "за неговата работа на сексуалните хормони"[37] | ||
Лавослав Ружичка | Швајцарија | "for his work on polymethylenes and higher terpenes"[37] | |||
1940 | Не е доделена | ||||
1941 | Не е доделена | ||||
1942 | Не е доделена | ||||
1943 | Ѓерѓ де Хевеши | Унгарија | "for his work on the use of isotopes as tracers in the study of chemical processes"[38] | ||
1944 | Ото Хан | Германија | "for his discovery of the fission of heavy nuclei"[39] | ||
1945 | Артури Илари Виртанен | Финска | "for his research and inventions in agricultural and nutrition chemistry, especially for his fodder preservation method"[40] | ||
1946 | Џејмс Б. Самер | САД | "за неговото откритие дека ензимите можат да се кристализираат"[41] | ||
Џон Ховард Нортроп | САД | "for their preparation of enzymes and virus proteins in a pure form"[42] | |||
Вендеч Мередит Стенли | САД | ||||
1947 | Роберт Робинсон | Велика Британија | "for his investigations on plant products of biological importance, especially the alkaloids"[43] | ||
1948 | Арне Целиус | Швајцарија | "for his research on electrophoresis and adsorption analysis, especially for his discoveries concerning the complex nature of the serum proteins"[44] | ||
1949 | Вилиам Гиок | САД | "for his contributions in the field of chemical thermodynamics, particularly concerning the behaviour of substances at extremely low temperatures"[45] | ||
1950 | Ото Дилс | Германија | "за нивното откритие и развивање на синтезата на диени"[46] | ||
Курт Алдер | Германија | ||||
1951 | Едвин Мекмилан | САД | "for their discoveries in the chemistry of transuranium elements"[47] | ||
Глен Т. Сиборг | САД | ||||
1952 | Арчер Џон Портер Мартин | Велика Британија | "for their invention of partition chromatography"[48] | ||
Ричард Лоренс Милингтон Синге | Велика Британија | ||||
1953 | Херман Штаудингер | Германија | "за неговите откритија во областа на макромолекуларната хемија" | ||
1954 | Лајнус Полинг | САД | "for his research into the nature of the chemical bond and its application to the elucidation of the structure of complex substances"[49] | ||
1955 | Винсент ду Вигнеод | САД | "for his work on biochemically important sulphur compounds, especially for the first synthesis of a polypeptide hormone"[50] | ||
1956 | Кирил Нормал Хиншелвуд | Велика Британија | "за нивните истражувања во механизмот на хемиските реакции"[51] | ||
Николај Николаевич Семенов | СССР | ||||
1957 | Лорд (Александер Р.) Тод | Велика Британија | "for his work on nucleotides and nucleotide co-enzymes"[52] | ||
1958 | Фредерик Сенгер | Велика Британија | "за неговата работа на структурата на белковините, особено онаа на инсулинот"[53] | ||
1959 | Јарослав Хејровски | Чехословачка | "for his discovery and development of the polarographic methods of analysis"[54] | ||
1960 | Вилард Френк Либи | САД | "for his method to use carbon-14 for age determination in archaeology, geology, geophysics, and other branches of science"[55] | ||
1961 | Мелвин Калвин | САД | "for his research on the carbon dioxide assimilation in plants"[56] | ||
1962 | Макс Фердинанд Перуц | Велика Британија | "за нивните студии на структурата на глобуларните белковини"[57] | ||
Џон Коудери Кендру | Велика Британија | ||||
1963 | Карл Циглер | Германија | "for their discoveries in the field of the chemistry and technology of high polymers"[58] | ||
Џулио Ната | Италија | ||||
1964 | Дороти Кроуфут Хоџкин | Велика Британија | "for her determinations by X-ray techniques of the structures of important biochemical substances"[59] | ||
1965 | Роберт Барнс Вудворд | САД | "for his outstanding achievements in the art of organic synthesis"[60] | ||
1966 | Роберт Маликен | САД | "for his fundamental work concerning chemical bonds and the electronic structure of molecules by the molecular orbital method"[61] | ||
1967 | Манфред Зиген | Германија | "for their studies of extremely fast chemical reactions, effected by disturbing the equilibrium by means of very short pulses of energy"[62] | ||
Роналд Џорџ Рејфорд Нориш | Велика Британија | ||||
Џорџ Портер | Велика Британија | ||||
1968 | Ларс Онзажер | САД | "for the discovery of the reciprocal relations bearing his name, which are fundamental for the thermodynamics of irreversible processes"[63] | ||
1969 | Дерек Х. Р. Бартон | Велика Британија | "for their contributions to the development of the concept of conformation and its application in chemistry"[64] | ||
Од Хасел | Норвешка | ||||
1970 | Луис Ф. Лелоар | Аргентина | "за неговото откритие на шеќерни нуклеотиди и нивната улога во биосинтезата на јаглехидрати"[65] | ||
1971 | Герхард Херцберг | Канада | "for his contributions to the knowledge of electronic structure and geometry of molecules, particularly free radicals"[66] | ||
1972 | Кристијан Б. Анфинсен | САД | "for his work on ribonuclease, especially concerning the connection between the amino acid sequence and the biologically active conformation"[67] | ||
Стенфорд Мур | САД | "for their contribution to the understanding of the connection between chemical structure and catalytic activity of the active centre of the ribonuclease molecule"[67] | |||
Вилијам Х. Стејн | САД | ||||
1973 | Ернст Ото Фишер | Германија | "for their pioneering work, performed independently, on the chemistry of the organometallic, so called sandwich compounds"[68] | ||
Џефри Вилкинсон | Велика Британија | ||||
1974 | Пол Џ. Флори | САД | "for his fundamental work, both theoretical and experimental, in the physical chemistry of macromolecules"[69] | ||
1975 | Џон Воркап Корнфорт | Австралија Велика Британија |
"for his work on the stereochemistry of enzyme-catalyzed reactions"[70] | ||
Владимир Прелог | Швајцарија | "for his research into the stereochemistry of organic molecules and reactions"[70] | |||
1976 | Вилијам Н. Липскомб | САД | "for his studies on the structure of boranes illuminating problems of chemical bonding"[71] | ||
1977 | Иљја Пригожин | Белгија | "for his contributions to non-equilibrium thermodynamics, particularly the theory of dissipative structures"[72] | ||
1978 | Питер Д. Мичел | Велика Британија | "for his contribution to the understanding of biological energy transfer through the formulation of the chemiosmotic theory"[73] | ||
1979 | Херберт Ч. Браун | САД | "for their development of the use of boron- and phosphorus-containing compounds, respectively, into important reagents in organic synthesis"[74] | ||
Георг Витиг | Германија | ||||
1980 | Пол Берг | САД | "for his fundamental studies of the biochemistry of nucleic acids, with particular regard to recombinant-DNA"[75] | ||
Волтер Џилберт | САД | "for their contributions concerning the determination of base sequences in nucleic acids"[75] | |||
Фредерик Сенгер | Велика Британија | ||||
1981 | Кеичи Фукуи | Јапонија | "for their theories, developed independently, concerning the course of chemical reactions"[76] | ||
Роалд Хофман | САД | ||||
1982 | Арон Клуг | Велика Британија | "for his development of crystallographic electron microscopy and his structural elucidation of biologically important nucleic acid-protein complexes"[77] | ||
1983 | Хенри Тауб | САД | "for his work on the mechanisms of electron transfer reactions, especially in metal complexes"[78] | ||
1984 | Роберт Брус Мерифилд | САД | "for his development of methodology for chemical synthesis on a solid matrix"[79] | ||
1985 | Херберт А. Хаупман | САД | "for their outstanding achievements in developing direct methods for the determination of crystal structures"[80] | ||
Џером Карл | САД | ||||
1986 | Дадли Р. Хершбах | САД | "for their contributions concerning the dynamics of chemical elementary processes"[81] | ||
Јуан Т. Ли | САД | ||||
Џон Ч. Полани | Канада | ||||
1987 | Доналс Џ. Крам | САД | "for their development and use of molecules with structure-specific interactions of high selectivity"[82] | ||
Жан-Мари Лен | Франција | ||||
Чарлс Џ. Педерсен | САД | ||||
1988 | Јохан Дајзенхофер | Германија | "for their determination of the three-dimensional structure of a photosynthetic reaction centre"[83] | ||
Роберт Хубер | Германија | ||||
Хартмут Микел | Германија | ||||
1989 | Сидни Алтман | Канада САД |
"for their discovery of catalytic properties of RNA"[84] | ||
Томас Р. Чек | САД | ||||
1990 | Елијас Џејмс Кори | САД | "for his development of the theory and methodology of organic synthesis"[85] | ||
1991 | Ричард Р. Ернст | Швајцарија | "for his contributions to the development of the methodology of high resolution nuclear magnetic resonance (NMR) spectroscopy"[86] | ||
1992 | Рудолф А. Маркус | САД | "for his contributions to the theory of electron transfer reactions in chemical systems"[87] | ||
1993 | Кери Б. Мулис | САД | "for contributions to the developments of methods within DNA-based chemistry [...] for his invention of the polymerase chain reaction (PCR) method"[88] | ||
Мајкл Смит | Канада | „for contributions to the developments of methods within DNA-based chemistry [...] for his fundamental contributions to the establishment of oligonucleotide-based, site-directed mutagenesis and its development for protein studies"[88] | |||
1994 | Џорџ Е. Ола | САД | "for his contribution to carbocation chemistry"[89] | ||
1995 | Пол Ј. Круцен | Холандија | "for their work in atmospheric chemistry, particularly concerning the formation and decomposition of ozone"[90] | ||
Mario J. Molina | Марио Х. Молина | САД | |||
Ф. Шервуд Роланд | САД | ||||
1996 | Роберт Ф. Керл Јуниор | САД | "за нивното откритие на фулерени" | ||
Сер Хари Крото | Велика Британија | ||||
Ричард Е. Смоли | САД | ||||
1997 | Пол Д. Боер | САД | "for their elucidation of the enzymatic mechanism underlying the synthesis of adenosine triphosphate (ATP)"[91] | ||
Џон Е. Вокер | Велика Британија | ||||
Јенс К. Скоу | Данска | "for the first discovery of an ion-transporting enzyme, Na+, K+ -ATPase"[91] | |||
1998 | Волтер Кох | САД | "for his development of the density-functional theory"[92] | ||
Џон А. Попл | Велика Британија | "for his development of computational methods in quantum chemistry"[92] | |||
1999 | Ахмед Х. Зеваил | Египет САД |
"for his studies of the transition states of chemical reactions using femtosecond spectroscopy"[93] | ||
2000 | Алан Хигер | САД | "for their discovery and development of conductive polymers"[94] | ||
Алан Г. Мекдиармид | САД Нов Зеланд | ||||
Хидеки Ширакава | Јапонија | ||||
2001 | Вилијам С. Ноулс | САД | "for their work on chirally catalysed hydrogenation reactions"[95] | ||
Редзи Нојори | Јапонија | ||||
К. Бери Шарплес | САД | "for his work on chirally catalysed oxidation reactions"[96] | |||
2002 | Џон Б. Фен | САД | "for the development of methods for identification and structure analyses of biological macromolecules [...] for their development of soft desorption ionisation methods for mass spectrometric analyses of biological macromolecules"[97] | ||
Коичи Танака | Јапонија | ||||
Курт Витрих | Швајцарија | "for the development of methods for identification and structure analyses of biological macromolecules [...] for his development of nuclear magnetic resonance spectroscopy for determining the three-dimensional structure of biological macromolecules in solution"[97] | |||
2003 | Питер Агре | САД | "for discoveries concerning channels in cell membranes [...] for the discovery of water channels"[98] | ||
Родерик МекКинон | САД | "for discoveries concerning channels in cell membranes [...] for structural and mechanistic studies of ion channels"[98] | |||
2004 | Арон Цихановер | Израел | "for the discovery of ubiquitin-mediated protein degradation"[99] | ||
Аврам Хершко | Израел | ||||
Ирвин Роуз | САД | ||||
2005 | Ив Шовен | Франција | "for the development of the metathesis method in organic synthesis"[100] | ||
Роберт Х. Грубс | САД | ||||
Ричард Р. Шрок | САД | ||||
2006 | Роџер Д. Корнберг | САД | "for his studies of the molecular basis of eukaryotic transcription"[101] | ||
2007 | Гехарт Ертл | Германија | "for his studies of chemical processes on solid surfaces"[102] | ||
2008 | Осаму Шимомура | САД/Јапонија[103] | "за откривање и развивање на зелено флуоресцентната белковина, GFP"[104] | ||
Мартин Чалфи | САД | ||||
Роџер Ј. Циен | САД | ||||
2009 | Венкатраман Рамакришнан | САД Индија Обединето Кралство |
„за проучувањата на составот и улогата на рибозомот“ | [105] | |
Томас Стејц | САД | ||||
Ада Јонат | Израел | ||||
2010 | Ричард Хек | САД | „за накрсното сврзување во органската синтеза по пат на паладиумска катализа“ | [106] | |
Еичи Негиши | Јапонија | ||||
Акира Сузуки | Јапонија | ||||
2011 | Дан Шехтман | Израел | „за откривањето на квазикристалите“ | [107] | |
2012 | Роберт Лефковиц | САД | „за изучувањето на рецептори сврзани со G-белковина“ | [108] | |
Брајан Кобилка | САД | ||||
2013 | Мартин Карплус | САД Австрија |
„за разработката на повеќеразмерни модели за сложени хемиски системи“ | [109] | |
Мајкл Левит | САД Обединето Кралство Израел[110] | ||||
Арје Варшел | САД Израел | ||||
2014 | Ерик Бециг | САД | „за развојот на суперразделната флуоресцентна микроскопија“ | [111] | |
Штефан Хел | Германија Романија[112] | ||||
Вилијам Мернер | САД | ||||
2015 | Томас Линдал | Шведска Обединето Кралство |
„за мехенистичките изучувања на поправката на ДНК“ | [113] | |
Пол Модрич | САД | ||||
Азиз Санџар | САД Турција | ||||
2016 | Жан-Пјер Соваж | Франција | „за осмислување и синтеза на молекуларните машини“ | [114] | |
Фрејзер Стодарт | Обединето Кралство САД | ||||
Бен Феринга | Холандија | ||||
2017 | Жак Дибоше | Швајцарија | „за развојот на криоелектронска микроскопија за високоразделно составно утврдување на биомолекулите во раствор“ | [115] | |
Јоахим Франк | Германија САД[116] | ||||
Ричард Хендерсон | Обединето Кралство | ||||
2018 | Френсис Арнолд | САД | „за насочената еволуција на ензимите“ | [117] | |
Џорџ Смит | САД | „за фаговиот приказ на пептидите и антителата“ | |||
Грег Винтер | Обединето Кралство | ||||
2019 | Џон Гудинаф | САД Германија |
„за разработката на литиумскојонската батерија“ | [118] | |
Стенли Витингем | Обединето Кралство САД | ||||
Акира Јошино | Јапонија | ||||
2020 | Емануел Шарпантје | Франција Германија |
„за осмислувањето на метод на уредување на геноми“ | [119] | |
Џенифер Дудна | САД |
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „Alfred Nobel – The Man Behind the Nobel Prize“. Nobel Foundation. Посетено на 2008-10-29.
- ↑ „The Nobel Prize Awarders“. Nobel Foundation. Посетено на 2008-10-29.
- ↑ „The Nobel Prize“. Nobel Foundation. Посетено на 2008-10-29.
- ↑ „The Nobel Prize Award Ceremonies“. Nobel Foundation. Посетено на 2008-10-29.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1901“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1902“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1903“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1904“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1905“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1906“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1907“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1908“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1909“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1910“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1911“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ 16,0 16,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1912“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1913“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1915“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1918“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1920“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1921“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1922“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1923“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1925“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1926“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1927“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1928“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1929“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1930“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1931“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1932“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1934“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1935“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1936“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1937“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1938“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ 37,0 37,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1939“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1943“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1944“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1945“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1946“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1946“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1947“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1948“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1949“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1950“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1951“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1952“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1954“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1955“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1956“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1957“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1958“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1959“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1960“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1961“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1962“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1963“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1964“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1965“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1966“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1967“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1968“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1969“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1970“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1971“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ 67,0 67,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1972“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1973“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1974“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ 70,0 70,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1975“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1976“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1977“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1978“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1979“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ 75,0 75,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1980“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1981“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1982“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1983“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1984“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1985“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1986“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1987“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1988“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1989“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1990“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1991“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1992“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ 88,0 88,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1993“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1994“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1995“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ 91,0 91,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1997“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ 92,0 92,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1998“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1999“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2000“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2001“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2001“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ 97,0 97,1 „The Nobel Prize in Chemistry 2002“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ 98,0 98,1 „The Nobel Prize in Chemistry 2003“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2004“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2005“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2006“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2007“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
- ↑ As of 26 октомври 2008, the nobelprize.org website page for the 2008 award gives Shimomura's country as "USA". However, the press release from the Nobel Foundation on 8 октомври 2008, announcing the award, states that Shimomura is a Japanese citizen. „The Nobel Prize in Chemistry 2008–Press Release“. Nobelprize.org. 2008-10-08. Посетено на 2008-10-08.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2008“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-08.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2009“. Nobelprize.org. Посетено на 7 October 2009.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2010“. Nobelprize.org. Посетено на 6 October 2009.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2011“. Nobelprize.org. Посетено на 5 October 2011.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2012“. Nobelprize.org. Посетено на 13 October 2012.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2013“. Nobelprize.org. Посетено на 9 October 2013.
- ↑ 3 Jewish professors -- two of them Israeli -- share 2013 Nobel Prize in chemistry | The Times of Israel
- ↑ „Microscope work wins Nobel Prize“. BBC. 8 October 2014.
- ↑ „Erviu Exclusiv Digi24. Stefan Hell, laureat al premiului Nobel: Educaţia primită în România m-a ajutat mult. Mi-a ușurat viața“ (романски).
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2015“. Nobelprize.org.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2016“. Nobelprize.org. Посетено на 5 October 2016.
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2017“. Nobelprize.org. Посетено на 4 October 2017.
- ↑ Frank, Joachim (2017), Curriculum Vitae Архивирано на 9 октомври 2017 г.. Retrieved 4 October 2017.
- ↑ Press Release: The Nobel Prize in Chemistry 2018 Архивирано на 3 октомври 2018 г.
- ↑ „Нобелова награда за хемија 2019“. Nobelprize.org. Посетено на 9 октомври 2019. (англиски)
- ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2020“. Nobelprize.org. Посетено на 7 October 2020.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]„Нобелова награда за хемија“ на Ризницата ? |
- Официјалната страница на Кралската шведска академија на науките Архивирано на 16 декември 2008 г.
- Официјалната страница на фондацијата „Нобел“