Тугтөмөр хаан: Засвар хоорондын ялгаа
No edit summary |
No edit summary |
||
| Мөр 11: | Мөр 11: | ||
|predecessor1=[[Ашидхэв хаан]] |
|predecessor1=[[Ашидхэв хаан]] |
||
|successor1=[[Хүслэн хаан]] |
|successor1=[[Хүслэн хаан]] |
||
|full name=Төвтөмөр |
|full name=Төвтөмөр |
||
|othertitles=Заяат хаан |
|othertitles=[[Заяат хаан]] |
||
|predecessor=[[Хүслэн хаан]] |
|predecessor=[[Хүслэн хаан]] |
||
|successor=[[Ринчинбал хаан]] |
|successor=[[Ринчинбал хаан]] |
||
|heir= Алтанэрдэнэ |
|||
|heir= Аратнадара<ref name="Herbert Franke 1368, p.557">Herbert Franke, Denis Twitchett, John King Fairbank-The Cambridge History of China: Alien regimes and border states, 907-1368, p.557</ref> |
|||
|spouse=[[Будашири]] |
|spouse=[[Будашири]] |
||
|royal house=[[Боржигин]] |
|royal house=[[Боржигин]] |
||
| Мөр 21: | Мөр 21: | ||
|royal anthem= |
|royal anthem= |
||
|father=[[Хайсан хүлэг хаан]] |
|father=[[Хайсан хүлэг хаан]] |
||
|mother= |
|mother=[[Тангуд хатан]] |
||
|birth_date=1304 оны 2 сарын 16 |
|birth_date=1304 оны 2 сарын 16 |
||
|death_date=1332 оны 9 сарын 2 |
|death_date=1332 оны 9 сарын 2 |
||
|death_place= |
|death_place=[[Даду]] |
||
|place of burial= |
|place of burial= |
||
|}} |
|}} |
||
12:54, 11 Нэгдүгээр сар 2013-ий байдлаарх засвар
| Заяат хаан Төгстөмөр | |
|---|---|
| Юань гүрний эзэн хаан Их Монгол Улсын хаан Хятадын эзэн хаан | |
 | |
| Юань гүрний эзэн хаан | |
| Хаанчлал | 1328 оны 10 сарын 16 – 1329 оны 4 сарын 3 1329 оны 9 сарын 8 – 1332 оны 9 сарын 2 (нийт 3 жил 163 өдөр) |
| Хаан суусан | 1328 оны 10 сарын 16 |
| Бүтэн нэр | Төвтөмөр |
| Бусад хэргэм | Заяат хаан |
| Өмнөх | Хүслэн хаан |
| Өв залгагч | Алтанэрдэнэ |
| Удаах | Ринчинбал хаан |
| Хатан | Будашири |
| Эцэг | Хайсан хүлэг хаан |
| Эх | Тангуд хатан |
| Улс | Юань |
| Ургийн овог | Боржигин |
Заяат хаан буюу Төвтөмөр хаан нь 1304 онд мэндэлжээ. Тэрээр Юань гүрний угсаа залгамжлах хаан болсон бөгөөд Монголын 12 дахь их хаанаар өргөмжлөгдсөн. Тэр 1328 оны 10 сарын 16-наас 1329 оны 4 сарын 3-ны хооронд, мөн 1329 оны 9 сарын 8-наас 1332 оны 9 сарын 2-ны хооронд хаан ширээнд суужээ. Эцгийнхээ үнэнч албат нарын тусламжтайгаар Төвтөмөр Хайсан хүлэг хааны удмынхны хаанчлалыг сэргээж чадсан юм. Гэвч том ах Хүслэнгийнхээ гэр бүлийнхнийг цөллөгт илгээж байсан удаатай. Гэхдээ хожим түүндээ гэмшиж байдгаа илэрхийлж байв.
Төвтөмөр нь зураг зурах, шүлэг бичих, эртний бичвэр унших зэргийг нийгмийн соёлд түгээсэн. Жишээлбэл тэр чадварлаг шүлэг болон уран бичээсийг бидэнд үлдээжээ. Тэрээр дэлхийг удирдах зорилгоор хаант улсын угсаа залгамжлах сүрлэг байгууллага бий болгож удирдсан. Тэр өөрийн шинээр эхэлсэн засгийн эрхийг тунхагласан нь өөрийн удам угсаан дахь захиргааны үйл ажиллагаа болон дүрэм журмыг гарган Монголын шинэ удирдлагыг бий болгохын төлөө явсан. Түүний засгийн эрх богино байсан ч түүний удирдлага дор 1328 оны тэмцэлд ялалт байгуулахад нь их тус хүргэсэн Мэргидийн Баян, Кипчакийн Эл Тэмүр зэрэг хүчтэй чадварлаг сайд нар байв.