Cây lúa mì là loại nông sản mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân. Lúa mì hay lúa mạch là một loại cây lương thực thuộc họ cỏ từ Levant. Và được trồng rộng rãi trên khắp thế giới. Nhìn chung, lúa mì là sản phẩm lương thực quan trọng của con người. Chỉ đứng sau ngô và lúa trong sản xuất cây lương thực. Hạt của cây lúa mì là một loại lương thực phổ biến được sử dụng để sản xuất bột mì trong sản xuất bánh mì, kẹo, bánh,… Cũng được lên men để sản xuất rượu hoặc nhiên liệu sinh học.
Lúa mì (lúa mạch) có nguồn gốc từ Tây Nam Á trong một khu vực được gọi là Vùng đất màu mỡ (Trung Đông hiện đại). Mối quan hệ di truyền giữa Einkorn và Emmer chỉ ra rằng phần lớn diện tích trồng lúa mì gần với Diyarbakir ở Thổ Nhĩ Kỳ. Những giống lúa mì tự nhiên này được trồng như một phần của những cánh đồng màu mỡ của mảnh đất màu mỡ này.
Việc trồng trọt, thu hoạch và gieo nhiều lần những loài cỏ dại này đã dẫn đến việc thuần hóa lúa mì bằng cách chọn lọc và gây đột biến với những hạt chắc, nguyên vẹn khi thu hoạch. Những hạt to và cây con có xu hướng vẫn bám trên thân cây cho đến khi thu hoạch. Lúa mì thuần hóa hạn chế khả năng phát tán rộng rãi do mất cơ chế tạo giống.
Quá trình phát triển
Việc trồng trọt lúa mì đã bắt đầu lan rộng ra ngoài khu vực Lưỡi liềm Màu mỡ trong thời đại đồ đá mới. Vào khoảng năm 3000 TCN, lúa mì đã xuất hiện tại Ethiopia; Ấn Độ; Ireland và Tây Ban Nha. Khoảng 1 thiên niên kỷ sau nó tới Trung Quốc. Khoảng năm 1000 TCN việc trồng trọt nông nghiệp với sử dụng sức ngựa, trâu, bò cày bừa đã làm gia tăng sản lượng lúa mì. Giống như việc sử dụng các máy gieo hạt thay thế cho việc gieo hạt bằng cách rải hạt trong thế kỷ 18.
Sản lượng lúa mì tiếp tục tăng lên. Do các vùng đất mới được đưa vào khai thác. Cũng như do kỹ thuật canh tác của nghề nông tiếp tục được cải tiến với việc sử dụng các loại phân bón, máy gặt, máy đập lúa (máy gặt đập), các loại máy cày đất, máy xới đất, máy trồng cây dùng sức kéo của máy kéo, công tác thủy lợi và phòng trừ sâu bệnh dịch hại hoàn thiện hơn cũng như việc tạo ra các giống mới tốt hơn.
Với tỷ lệ gia tăng dân số trong khu vực. Việc sử dụng lúa mì như là loại lương thực chính đang suy giảm. Trong khi năng suất vẫn tiếp tục tăng nên diện tích gieo trồng lúa mì hiện tại đã bắt đầu xu hướng giảm và nó là lần đầu tiên diễn ra xu hướng này trong lịch sử loài người hiện đại. Vào năm 2007, sản lượng lúa mì đã giảm tới mức thấp nhất kể từ năm 1981. Và năm 2006 là lần đầu tiên lượng tiêu thụ lúa mì trên toàn thế giới nhiều hơn là sản lượng. Một khoảng trống sẽ được tiếp tục dãn rộng do nhu cầu tiêu dùng lúa mì hiện nay đã tăng nhanh hơn mức tăng của sản xuất.
Những loại lúa mì chính
Lúa mì được chia thành năm loại chính:
• Lúa mì mùa đông cứng: Đại diện cho loại lúa mì lớn nhất và được trồng ở các bang Đồng bằng như Colorado; Kansas; Nebraska; Oklahoma; Texas. Kansas cho đến nay là vùng có sản lượng trồng lớn nhất. Loại lúa mì này có hàm lượng protein cao chủ yếu được sử dụng làm bánh mì và bột làm bánh chất lượng. Nó được phân phối trên Ủy ban Thương mại Thành phố Kansas.
• Lúa mì mùa đông đỏ mềm: Một loại lúa mì có hàm lượng protein thấp hơn. Được trồng ở các bang miền Trung và miền Nam nước Mỹ. Đây là loại lúa mì lớn thứ hai về sản lượng. Nó chủ yếu được sử dụng trong sản xuất bánh quy và bánh ngọt. Loại lúa mì này phân phối tại Chicago Board Of Trade ( CBOT ).
• Lúa mì trắng: Tương tự như lúa mì mùa đông đỏ mềm về hàm lượng protein và cách sử dụng. Được trồng ở Tây Bắc và xuất khẩu chủ yếu ra ngoài Bờ biển Thái Bình Dương.
• Lúa mì mùa xuân cứng: Loại lúa mì có hàm lượng protein cao nhất sử dụng để làm các loại bánh mì chất lượng. Được sản xuất tại các bang bắc trung bộ: Minnesota; North Dakota; South Dakota. Loại này có thể được phân phối trên Minneapolis Grain Exchange.
• Lúa mì durum: là loài lúa mì tứ bội (bốn bộ nhiễm sắc thể) duy nhất được trồng đại trà ngày nay. Nó được phát triển thông qua chọn lọc nhân tạo từ lúa mì emmer thuần hóa được trồng ở Trung Âu và Cận Đông vào khoảng 7.000 trước Công nguyên. Sử dụng trong sản xuất bột semonina và các sản phẩm mì ống ( pasta ). Lúa mì durum thường trồng trong cùng một khu vực với lúa mì mùa xuân cứng.
Công dụng của lúa mì
Với nền kinh tế
Lúa mì mùa đông được trồng vào mùa thu và thu hoạch vào mùa hè. Trong khi cây lúa mì mùa xuân được trồng vào mùa xuân và thu hoạch vào cuối mùa hè. Phần lớn ngũ cốc trong nước được xuất khẩu hoặc xay thành bột. Phần còn lại được sử dụng để làm thức ăn và hạt giống. Các nhà xuất khẩu lúa mì lớn là Liên bang Nga và các nước khác thuộc Liên Xô cũ. Chẳng hạn như Ukraine); Trung Quốc; Nhật Bản; Đông Âu; Brazil; Ai Cập; Iran và Hàn Quốc. Các nước xuất khẩu lớn khác là Argentina; Canada; Australia và các thành viên của Liên minh Châu Âu.
Phần lớn lúa mì được xay để lấy bột. Các nhà máy thường được thành lập để chế biến các loại lúa mì cụ thể vì từng loại bột mì sẽ được sử dụng cho các mục đích khác nhau. Lúa mì mùa đông cứng và lúa mì mùa xuân cứng tạo ra loại bột thích hợp cho các loại bánh mì chất lượng, do hàm lượng protein cao. Lúa mì mùa đông mềm dùng để sản xuất bột dùng để xuất bánh quy. Còn lúa mì cứng dùng để sản xuất bột semolina dùng để sản xuất các sản phẩm mì ống. Tỷ lệ chiết xuất từ lúa mì là khoảng 72%; và 28% bã còn lại được phân loại để sử dụng trong thức ăn chăn nuôi.
Với con người
Lúa mì sau khi chế biến thành bột; thì được bán cho những người thợ làm bánh và nhà bán lẻ theo điều khoản dự thảo hoặc bán sỉ cho các công ty lớn. Các công ty này rất tích cực sử dụng thị trường kỳ hạn lúa mì để bảo vệ hàng tồn kho và các cam kết mua bán.
Mặc dù không có thị trường tương lai cho bột mì. Nhưng có một thị trường cơ sở đang hoạt động với giá niêm yết cho các loại bột mì khác nhau. Giá bột mì bị ảnh hưởng bởi giá lúa mì cũng như giá thức ăn chăn nuôi. Nếu thị trường thức ăn chăn nuôi phát triển mạnh; nhà máy có thể giảm giá bột đi một chút.
Hỗ trợ sức khỏe đường ruột
Lúa mì nguyên hạt là nguồn cung cấp chất xơ dồi dào và tập trung chủ yếu ở phần cám. Phần cám của lúa mì có thể thúc đẩy sự di chuyển của các chất chưa được tiêu hóa đi nhanh hơn qua đường ruột của bạn.
Các cuộc nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các thành phần trong lúa mì còn có thể cung cấp một số lượng lớn các lợi khuẩn (Probiotic) hỗ trợ cho sự tiêu hóa của đường ruột. Không những vậy, chúng còn có thể làm giảm nguy cơ và triệu chứng của bệnh táo bón.
Giúp phòng chống ung thư ruột kết
Lúa mì nguyên hạt được chứng minh là rất giàu chất xơ và còn chứa một số chất chống oxy hóa có lợi cho sức khỏe; nhất là trong việc làm nguy cơ mắc ung thư ruột kết.
Một số cuộc nghiên cứu đã chỉ ra rằng; việc tiêu thụ ngũ cốc nguyên hạt có thể làm nguy cơ mắc ung thư ruột kết một cách đáng kể.
Cung cấp chất chống oxy hóa cho cơ thể
Lúa mì là một nguồn cung cấp chất chống oxy hóa cực dồi dào; bao gồm các chất như: axit ferulic, axit phytic, alkylresorcinols; lutein.
Trong khi axit phytic có khả năng giúp cơ thể tăng cường hấp thụ các khoáng chất như kẽm hay sắt. Thì lignans và lutein có thể giúp ngăn ngừa ung thư ruột kết và cải thiện sức khỏe của mắt một cách hiệu quả.
Cung cấp các vitamin và khoáng chất
Như đã nêu trên, lúa mì còn chứa các loại vitamin và khoáng chất khác có tác dụng hỗ trợ các chức năng thiết yếu của cơ thể.
Phốt pho đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các mô của cơ thể. Đồng giúp cho bạn có một trái tim khỏe mạnh, còn folate sẽ cực kỳ hữu ích cho sức khỏe thai kỳ.
Lượng cung cầu lúa mì trên thế giới
Sản lượng lúa chịu ảnh hưởng bởi thời tiết và khí hậu như mưa; hạn hán, nóng hoặc lạnh tại thời điểm nhạy cảm trong vụ gieo trồng có thể ảnh hưởng lớn tới năng suất ngập úng và thời tiết ẩm ướt cũng có thể gây dịch bệnh cho lúa mì.
Bộ nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo trong niên vụ 2019/20, tổng sản lượng lúa mì thế giới sẽ đạt 765,41 triệu tấn, tăng 34,06 triệu tấn so với niên vụ trước song giảm 0,14 triệu tấn so với dự báo tháng trước; do thời tiết bất lợi ảnh hưởng đến năng suất cây trồng tại Nga; Mỹ và các quốc gia trong khối EU.
Lượng tiêu thụ trên thế giới
Nhu cầu tiêu thụ lúa mì toàn cầu sẽ đạt 753,76 triệu tấn,; dư thừa khoảng 11,65 triệu tấn. Do vậy, nền kinh tế có lượng dư thừa lúa mì nhiều nhất là Nga với 35 triệu tấn. Thứ hai là EU-27 với 26 triệu tấn. Thứ ba là Canada với 23 triệu tấn; Mỹ với 20,8 triệu tấn; Ukraine với 19,6 triệu tấn; Argentina với 12,95 triệu tấn; Australia với 7,4 triệu tấn. Sau cùng là Kazakhstan với 4,9 triệu tấn.
Các thị trường có lượng lúa mì thiếu hụt nhiều nhất là Bắc Phi với 27,88 triệu tấn. Tiếp theo là các nước Đông Nam Á với 25,82 triệu tấn phụ thuộc 100% vào nhập khẩu do không sản xuất được. Thứ ba là Trung Đông với 16,36 triệu tấn; Brazil với 6,9 triệu tấn; Bangladesh với 6,1 triệu tấn; Nhật Bản với 5,54 triệu tấn Sau cùng là Nigeria với 4,7 triệu tấn.
Đặc biệt tại các thị trường này; sản lượng lúa mì trong nước chỉ đáp ứng được 1 phần rất nhỏ trong tổng nhu cầu tiêu thụ. Để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ nội địa; thị trường này sẽ phải nhập khẩu lúa mì trong niên vụ 2019/20; với sản lượng nhập khẩu tương ứng là 27,4 triệu tấn; 27,1 triệu tấn; 17,29 triệu tấn; 7,7 triệu tấn; 6 triệu tấn, 5,9 triệu tấn và 5,1 triệu tấn.
Lúa mì đóng vai trò chủ đạo trong thương mại
Lúa mì ( Được giao dịch trên sàn CBOT với mã hợp đồng: ZWA). Là sản phẩm thường được lựa chọn giao dịch.
Thuộc nhóm hàng hóa nông sản có khối lượng giao dịch nhiều trên thế giới.
Giá lúa mì hiện nay đang được giao dịch ở mức trên 500$ và vẫn đang trong xu hướng tăng.
Lưu ý khi giao dịch
Khi giao dịch hợp đồng tương lai lúa mì cần chú ý đến những yếu tố có thể ảnh hưởng mạnh đến giá như:
– Đồng USD: Cũng giống như đậu tương và ngô; đồng USD cũng ảnh hưởng đến giá của lúa mì. Đồng USD tăng giá sẽ tạo áp lực lên giá lúa mì trong khi đồng USD giảm giá sẽ hỗ trợ lúa mì.
– Cung cầu trên thị trường: Chính phủ thường có những hành động điều chỉnh Cung cầu trên thị trường lúa mì. Ví dụ, trong những năm gần đây. Ấn Độ đã ban hành thuế nhập khẩu lúa mì để hỗ trợ sản xuất lúa mì trong nước. Các nước bị áp thuế nhập khẩu lúa mì sẽ có xu hướng trồng những loại ngũ cốc khác thay vì lúa mì.
– Thời tiết: Điều kiện thời tiết đóng vai trò quan trọng đối với giá lúa mì. Nếu năng suất bị ảnh hưởng do lượng mưa quá mức hay hạn hán thì giá sẽ tăng cao. Ngược lại, nếu điều kiện thời tiết tốt sẽ tăng sản lượng lúa mì thu hoạch làm giá giảm đi.
– Một số chính sách từ chính phủ: ví dụ như chính phủ Mỹ thường trợ cấp cho nông dân trồng ngô nhằm thúc đẩy sản xuất ethanol. Do đó, nông dân Mỹ có thể tăng diện tích trồng ngô so với lúa mì từ đó làm giảm sản lượng thu hoạch lúa mì; làm giá lúa mì tăng cao.
Trên đây chúng tôi đã tập hợp những kiến thức cơ bản của từ những tài liệu đáng tin cậy; để trả lời cho câu vấn đề: Lúa mì là gì? Nếu có thắc mắc và tìm hiểu chuyên sâu về lúa mì và những việc liên quan đến thương mại lúa mì.
Nguồn: Traderviet.com
