Decennium: verschil tussen versies

Tijdsaanduidingen in de Nederlandstalige Wikipedia
Eerste artikel (vanaf het begin)
Eerste categorie
Zie ook ; categorie:millennium ; categorie:maand ; categorie:datum	;

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 1 jul 2021 om 09:40

Een decennium (meervoud: decennia of decenniën^[1]) is een periode van tien jaar. Het woord is afkomstig van het Latijnse decem, dat tien betekent, in combinatie met annus voor jaar. In een meer specifieke betekenis is een decennium een van de perioden van tien jaren waarin de jaartelling de tijd regelmatig indeelt. Het eerste decennium, gevolgd door het tweede decennium en zo verder. Het eerste decennium bestaat dan uit de eerste tien jaren, en begint met het jaar 1 en eindigt als er 10 jaren voorbij zijn, dus met het jaar 10. Het tweede decennium begint met het jaar 11 en eindigt met het jaar 20. Elk volgend decennium begint met een jaartal dat eindigt op 1 en eindigt met een jaartal dat door 10 deelbaar is, dus met een jaartal eindigend op 0.

Hoewel de Gregoriaanse kalender toen nog niet bestond, bestaat het eerste decennium - dus de eerste 10 jaren - uit de jaren 1 tot en met 10. Er is dus geen jaar 0. De internationale norm ISO 8601 gebruikt de proleptische gregoriaanse kalender en kent weliswaar een jaartal 0000, maar dat is het jaar 1 v.Chr., dus het jaar voor het jaar 1.

De internationale norm ISO 8601 laat een decennium beginnen met een zogenaamd decenniumjaar, een jaar met een jaartal dat deelbaar is door 10. De periode 1960 t/m 1969 (de jaartallen van vier cijfers die beginnen met 196) vormen een decennium, en wel de 60er jaren.^[2] Het eerste decennium van onze jaartelling bestaat dan uit de jaren 10 tot en met 19. Zo'n decennium is dan bijvoorbeeld ook de periode van de jaren 2020 tot en met 2029, de "jaren twintig" van de 21e eeuw. Alle artikelen over de decennia in deze encyclopedie volgen deze indeling, bijvoorbeeld 2010-2019.

Decennia met een naam

Het interbellum, de periode tussen de twee wereldoorlogen, bestond uit twee decennia:
- de roaring twenties (1920-1929) gevolgd door
- de Grote Depressie (1930-1939)

Zie ook

10 (getal)
Lijst van decennia, voor overzichten van de decennia volgens de gangbare methode ("jaren '50" = 1950 - 1959)
Lijst van eenheden van tijd

Bronnen, noten en/of referenties

↑ OnzeTaal–Decade / decennium
↑ [https://www.iso.org/obp/ui/#iso:std:iso:8601:-1:ed-1:v1:en ISO 8601-1:2019 Date and time — Representations for information interchange

[1] OnzeTaal–Decade / decennium

[2] [https://www.iso.org/obp/ui/#iso:std:iso:8601:-1:ed-1:v1:en ISO 8601-1:2019 Date and time — Representations for information interchange

[1]

[2]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+{{Zijbalk tijdsaanduidingen}}
-Een '''decennium''' (meervoud: ''decennia'' of ''decenniën'') is een periode van tien [[jaar]]. Het woord is afkomstig van het [[Latijn]]se ''decem'', dat tien betekent, in combinatie met ''annus'' voor ''jaar''.
+Een '''decennium''' (meervoud: ''decennia'' of ''decenniën''<ref>[https://onzetaal.nl/taaladvies/decade-decennium/ OnzeTaal]–Decade / decennium</ref>) is een periode van tien [[jaar]]. Het woord is afkomstig van het [[Latijn]]se ''decem'', dat tien betekent, in combinatie met ''annus'' voor ''jaar''. In een meer specifieke betekenis is een '''decennium''' een van de perioden van tien jaren waarin de jaartelling de tijd regelmatig indeelt. Het eerste decennium, gevolgd door het tweede decennium en zo verder. Het eerste decennium bestaat dan uit de eerste tien jaren, en begint met het jaar 1 en eindigt als er 10 jaren voorbij zijn, dus met het jaar 10. Het tweede decennium begint met het jaar 11 en eindigt met het jaar 20. Elk volgend decennium begint met een jaartal dat eindigt op 1 en eindigt met een jaartal dat door 10 deelbaar is, dus met een jaartal eindigend op 0.
+Hoewel de [[Gregoriaanse kalender]] toen nog niet bestond, bestaat het eerste decennium - dus de eerste 10 jaren - uit de jaren 1 tot en met 10. Er is dus geen [[0_(jaar)|jaar 0]]. De internationale norm [[ISO 8601]] gebruikt de [[proleptische gregoriaanse kalender]] en kent weliswaar een jaartal 0000, maar dat is het jaar [[1 v.Chr.]], dus het jaar voor het jaar [[1]].
-Hetzelfde Latijnse woord ''decem'' geeft aanleiding tot een andere aanduidingen van [[tijd]]:
-* [[december]] - de tiende maand (ten tijde van de [[Romeinse Rijk|Romeinen]] begon het jaar in [[maart]]).
-Het woord komt ook terug in het [[Système International|SI]]-voorvoegsel deci.
+De internationale norm ISO 8601 laat een decennium beginnen met een zogenaamd decenniumjaar, een jaar met een jaartal dat deelbaar is door 10. De periode [[1960-1969|1960 t/m 1969]] (de jaartallen van vier cijfers die beginnen met 196) vormen een decennium, en wel de 60er jaren.<ref>[https://www.iso.org/obp/ui/#iso:std:iso:8601:-1:ed-1:v1:en ISO 8601-1:2019 Date and time — Representations for  information interchange</ref> Het eerste decennium van onze jaartelling bestaat dan uit [[10-19|de jaren 10 tot en met 19]]. Zo'n decennium is dan bijvoorbeeld ook de periode van de jaren 2020 tot en met 2029, de [[2020-2029|"jaren twintig" van de 21e eeuw]]. Alle artikelen over de decennia in deze encyclopedie volgen deze indeling, bijvoorbeeld [[2010-2019]].
-Bij het indelen van de tijd in aansluitende perioden van 10 jaar zijn er twee voor de hand liggende systemen:
-*Als decennium worden de vanaf het begin aaneensluitende en opeenvolgende perioden van 10 jaren beschouwd. Hoewel onze jaartelling niet op die dag begonnen is, is terugrekenend 1 januari van het jaar 1 de eerste dag. De eerste periode van 10 jaren, het eerste decennium, van onze jaartelling is dus de periode bestaande uit de jaren 1 tot en met 10. Er zijn inmiddels 201 perioden van 10 jaren verstreken en het huidige decennium, het tweede decennium van de 21e eeuw, is de periode van 2011 tot en met 2020.
-*Een periode van 10 aaneensluitende jaren waarvan het eerste jaartal eindigt op een 0, wordt ook wel als decennium beschouwd. Het eerste decennium van onze jaartelling bestaat dan uit de jaren 10 tot en met 19. Zo'n decennium is bijvoorbeeld ook de periode met de jaren 2010 tot en met 2019, de "jaren 10" van de 21e eeuw. Alle artikelen over de decennia in deze encyclopedie hebben betrekking op deze indeling, bijvoorbeeld [[2010-2019]].
-Naar analogie zijn er bij het indelen van de tijd in aansluitende perioden van 100 jaar ([[eeuw]]) en 1000 jaar ([[millennium]]) ook steeds twee voor de hand liggende systemen. Bij een consequente keuze van het systeem is er bij een millenniumwisseling tevens een eeuwwisseling, en bij een eeuwwisseling tevens een decenniumwisseling.
-==Trivia==
-De [[leeftijd]] in hele jaren van personen en objecten wordt gerekend als het aantal volbrachte jaren. Een leeftijd 0 jaar betekent dat het eerste levensjaar nog niet geëindigd is. Het eerste decennium van de leeftijden bestaat weliswaar uit het eerste tot en met het tiende levensjaar, maar betreft dus de leeftijden 0 t/m 9. Zo bestaat het tweede decennium van een leven uit de leeftijden 10 tot en met 19, wat de levensjaren 11 tot en met 20 inhoudt.
 == Decennia met een naam ==
@@ Regel 21: / Regel 13: @@
 == Zie ook ==
 * [[10 (getal)]]
-* [[Jaar]]
-* [[Eeuw]]
-* [[Millennium]]
-* [[Millenniumkwestie]].
 * [[Lijst van decennia]], voor overzichten van de decennia volgens de gangbare methode ("jaren '50" = 1950 - 1959)
 * [[Lijst van eenheden van tijd]]
+{{Appendix}}
-[[Categorie:Tijdseenheid]]
+[[Categorie:Decennium| ]]