Andoorn: verschil tussen versies

Andoorn
	Bosandoorn (Stachys sylvatica)
Taxonomische indeling
Rijk:	Plantae (Planten)
Stam:	Embryophyta (Landplanten)
Klasse:	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:	Bedektzadigen
Clade:	'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade:	Lamiiden
Orde:	Lamiales
Familie:	Lamiaceae (Lipbloemenfamilie)
Geslacht
	Stachys; L. (1753)
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Andoorn op Wikispecies
Portaal	Biologie

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 18 sep 2022 om 13:23

Andoorn (Stachys) is een geslacht van ongeveer driehonderd soorten eenjarige en overblijvende, kruidachtige en struikachtige planten uit de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). Het geslacht is verspreid over Europa, Azië, Afrika, Australazië en Noord-Amerika.

De stengel is 0,5-3 m lang en bezet met enkelvoudige, tegenoverstaande, driehoekige, getande, 1-14 cm lange bladeren. Bij de meeste soorten zijn de bladeren zachtbehaard. De kleur van de bloemen varieert van wit tot roze, paars, rood of zacht geel.

Sommige soorten in het geslacht zijn in het verleden medicinaal gebruikt voor de behandeling van wonden.

Soorten die voorkomen in België en Nederland zijn:

Akkerandoorn (Stachys arvensis) (in België kwetsbaar)
Alpenandoorn (Stachys alpina) (in België met uitsterven bedreigd)
Bergandoorn (Stachys recta)
Betonie (Stachys officinalis) (in België zeldzaam)
Bosandoorn (Stachys sylvatica)
Moerasandoorn (Stachys palustris)

Alleen in België voorkomend is:

Zomerandoorn (Stachys annua)

Een aantal andere soorten zijn:

Stachys affinis (Japanse andoorn of Chinese artisjok, de wortels worden als groente gegeten)
Stachys alopecuros
Stachys annua (Zomerandoorn) (neofyt)
Stachys bullata
Stachys byzantina
Stachys candida
Stachys chrysantha
Stachys ciliata
Stachys citrina
Stachys coccinea
Stachys corsica
Stachys cretica
Stachys discolor
Stachys ehrenbergii
Stachys germanica (Duitse andoorn)
Stachys hyssopifolia
Stachys iva
Stachys lavandulifolia
Stachys libanotica
Stachys macrantha
Stachys macrostachya
Stachys pumila
Stachys riddellii
Stachys sylvestris
Stachys tenuifolia

@@ Regel 2: / Regel 2: @@
 | type = plant
 | naam = Andoorn
-| afbeelding = Stachys sylvatica flowers.jpg
+| afbeelding = Stachys sylvatica - mets-nõianõges.jpg
-| afbeeldingtekst = Bosandoorn (''Stachys sylvatica'')
+| afbeeldingtekst = [[Bosandoorn]] (''Stachys sylvatica'')
 | rijk = ''[[Planten|Plantae]]'' (Planten)
 | stam = ''[[Embryophyta]]'' (Landplanten)
@@ Regel 13: / Regel 13: @@
 | familie = ''[[Lipbloemenfamilie|Lamiaceae]]'' (Lipbloemenfamilie)
 | w-naam = ''Stachys''
-| taxon= [[Geslacht (biologie)|Geslacht]]
+| taxon = [[Geslacht (biologie)|Geslacht]]
-| auteur = [[L.]]
+| auteur = [[Carl Linnaeus|L.]]
 | datum = 1753
 }}
-'''Andoorn''' (''Stachys'') is een [[geslacht (biologie)|geslacht]] van ongeveer 300 soorten [[eenjarige plant|eenjarige]] en [[overblijvende plant|overblijvende]], [[kruidachtig]]e en [[struik]]achtige planten uit de [[lipbloemenfamilie]] (''Lamiaceae''). Het geslacht is verspreid over [[Europa (werelddeel)|Europa]], [[Azië]], [[Afrika]], [[Australazië]] en [[Noord-Amerika]].
+'''Andoorn''' (''Stachys'') is een [[geslacht (biologie)|geslacht]] van ongeveer driehonderd soorten [[eenjarige plant|eenjarige]] en [[Vaste plant|overblijvende]], [[kruidachtig]]e en [[struik]]achtige planten uit de [[lipbloemenfamilie]] (''Lamiaceae''). Het geslacht is verspreid over [[Europa (werelddeel)|Europa]], [[Azië]], [[Afrika]], [[Australazië]] en [[Noord-Amerika]].
 De stengel is 0,5-3 m lang en bezet met enkelvoudige, tegenoverstaande, driehoekige, getande, 1-14 cm lange [[blad]]eren. Bij de meeste soorten zijn de bladeren zachtbe[[haar (plant)|haar]]d. De kleur van de [[bloem (plant)|bloem]]en varieert van wit tot roze, paars, rood of zacht geel.
@@ Regel 32: / Regel 32: @@
 * [[Moerasandoorn]] (''Stachys palustris'')
+Alleen in België voorkomend is:
-Een aantal andere soorten uit dit geslacht zijn:
+* [[Zomerandoorn]] (''Stachys annua'')
+Een aantal andere soorten zijn:
 *''[[Stachys affinis]]'' (Japanse andoorn of Chinese artisjok, de wortels worden als groente gegeten)
 *''[[Stachys alopecuros]]''
@@ Regel 59: / Regel 62: @@
 *''[[Stachys tenuifolia]]''
+{{Navigatie Stachys}}
-{{Wikibooks|Leer jezelf ecologisch tuinieren/Andoorn|Ecologisch tuinieren - Andoorn}}
-{{Commonscat|Stachys}}
 {{Navigatie Lamiaceae}}
 [[Categorie:Lipbloemenfamilie|andoorn]]
-[[ar:بطنج]]
-[[az:Poruq]]
-[[ca:Betònica]]
-[[co:Stachys]]
-[[cs:Čistec]]
-[[da:Galtetand]]
-[[de:Zieste]]
-[[en:Stachys]]
-[[es:Stachys]]
-[[et:Nõianõges]]
-[[fi:Pähkämöt]]
-[[fr:Épiaire]]
-[[he:אשבל (צמח)]]
-[[hsb:Přeslička]]
-[[hu:Tisztesfű]]
-[[io:Betonio]]
-[[it:Stachys]]
-[[ka:დედაფუტკარა]]
-[[la:Stachys]]
-[[lt:Notra]]
-[[nn:Stachys]]
-[[pl:Czyściec (roślina)]]
-[[pt:Stachys]]
-[[ro:Stachys]]
-[[ru:Чистец]]
-[[sv:Syskesläktet]]
-[[zh:水苏属]]