Marmolada: verschil tussen versies

Marmolada
Hoogte	3342 m
Coördinaten	46° 27′ NB, 11° 52′ OL
Ligging	Trentino-Zuid-Tirol/Veneto, Italië
Gebergte	Dolomieten
Prominentie	2131 m ↓ Toblach → Mont Blanc
Eerste beklimming	1864 Paul Grohmann
Eenvoudigste route	berg- en gletjserklim
	;
Detailkaart
	;
Portaal	Aardwetenschappen

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 19 jan 2024 om 13:12

De Marmolada (Duits: Marmolata, Ladinisch: Marmoleda) is een berg met een gletsjer in het noordoosten van Italië op de grens tussen Trentino-Zuid-Tirol en Veneto (provincie Belluno). De Marmolada heeft verschillende toppen boven de 3000 meter, waaronder de Punta Penia (3.342 m), Punta Rocca (3.309 m), Punta Ombretta (3.230 m), Gran Vernel (3.205 m), Monte Serauta (3.069 m), Pizzo Serauta (3.035 m) en de Sasso di Valfredda (3.009 m). Deze toppen zijn de hoogste bergtoppen in de Dolomieten en de Marmolada wordt daarom ook wel de koningin van de Dolomieten genoemd. De aanloop van de berg kan bereikt worden via de Fedaiapas.

Gletsjer

Vroeger was het mogelijk om zowel in de winter als in de zomer te skiën op de Marmolada. Door de terugtrekking van de gletsjer is skiën hier alleen nog in de winter mogelijk. Op zondag 3 juli 2022 brak als gevolg van het uitzonderlijk warme weer een groot stuk van de gletsjer af en veroorzaakte een lawine van ijs en rotsen. Hierbij kwamen in totaal 11 mensen om het leven^[1]. Verwacht wordt dat door de klimaatverandering de gletsjer tegen 2050 volledig zal zijn verdwenen.

Eerste Wereldoorlog

Voor de Eerste Wereldoorlog liep de grens tussen Oostenrijk en Italië over deze berg. De Marmolada maakte tijdens de oorlog deel uit van de frontlinie. Zowel de Oostenrijkse als Italiaanse soldaten waren verscholen in diepe tunnels in de gletsjers en rotsen.

In de strenge winter van 1916 viel acht tot tien meter sneeuw en op de Fedaiapas twaalf meter. Hierdoor was er een verhoogd lawinegevaar. Tijdens een lawine op 11 november 1916 kwamen er 123 Oostenrijkse soldaten om en raakten er 51 vermist. Op 13 december 1916 veroorzaakte een lawine op de Punta Penia 300 doden aan Oostenrijkse zijde.

Eerste beklimmingen

In 1862 bereikte de Oostenrijkse alpinist Paul Grohmann en P. Pelligrini de top van de Punta Rocca. Twee jaar later, op 28 september 1864 bereikte Grohmann met Angelo en Fulgenzio Dimai via de noordkant de hoogste top van de Marmolada, de Punta Penia.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (it) Tragedia della Marmolada, anche Nicolò Zavatta vittima della tragedia. La conferma del Ris: I deceduti sono 11. Non ci sono elementi per pensare ad altri dispersi. Il Dolomiti (9 juli 2022). Gearchiveerd op 12 juli 2022.

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Marmolada op Wikimedia Commons.

[1] (it) Tragedia della Marmolada, anche Nicolò Zavatta vittima della tragedia. La conferma del Ris: I deceduti sono 11. Non ci sono elementi per pensare ad altri dispersi. Il Dolomiti (9 juli 2022). Gearchiveerd op 12 juli 2022.

[1]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+{{Infobox berg
-{{Infobox Berg|afbeelding=[[Image:Marmolata.JPG|250px|Marmolada]]
+| afbeelding = Marmolata, 3343m.jpg
-|hoogte = 3442
-|lat_deg = 46
+| hoogte = 3342
-|lat_min = 43
+| lat_deg = 46
-|lon_deg = 11
+| lat_min = 27
-|lon_min = 85
+| lon_deg = 11
+| lon_min = 52
-|ligging = [[Trentino-Zuid-Tirol]]/[[Veneto]], [[Italië]]
+| mapname = Italië
-|gebergte = [[Dolomieten]]
+| mapname2 = Veneto
-|eerstebeklimming = [[1864]] [[Paul Grohmann]]
+| ligging = [[Trentino-Zuid-Tirol]]/[[Veneto]], [[Italië]]
-|eenvoudigsteroute = berg- en gletjserklim
+| gebergte = [[Dolomieten]]
+| prominentie = 2131 m ↓ [[Toblach]] → [[Mont Blanc]]
+| eerstebeklimming = 1864 [[Paul Grohmann]]
+| eenvoudigsteroute = berg- en gletjserklim
 }}
-De '''Marmolada''' ([[Duits]]: ''Marmolata'', [[Ladinisch]]: ''Marmoleda'') is een berg in het noordoosten van [[Italië]] en heeft  verschillende toppen boven de 3000 meter, waaronder de Punta Penia (3.342 m), Punta Rocca (3.309 m.), Punta Ombretta (3.230 m), Gran Vernel (3.205 m), Monte Serauta (3.069 m), Pizzo Serauta (3.035 m) en de Sasso di Valfredda (3.009 m). Deze toppen zijn de hoogste bergtoppen in de [[Dolomieten]], op de grens tussen [[Trentino-Zuid-Tirol]] en [[Veneto]] (provincie [[Belluno (provincie)|Belluno]]. De Marmolada wordt daarom ook wel de koningin van de Dolomieten genoemd. Vanaf de top heeft men een prachtig uitzicht over het gebied. Zowel in de winter als in de zomer kan men hier skiën.
+De '''Marmolada''' ([[Duits]]: ''Marmolata'', [[Ladinisch]]: ''Marmoleda'') is een berg met een [[gletsjer]] in het noordoosten van [[Italië]] op de grens tussen [[Trentino-Zuid-Tirol]] en [[Veneto]] (provincie [[Belluno (provincie)|Belluno]]). De Marmolada heeft verschillende toppen boven de 3000 meter, waaronder de Punta Penia (3.342 m), Punta Rocca (3.309 m), Punta Ombretta (3.230 m), Gran Vernel (3.205 m), Monte Serauta (3.069 m), Pizzo Serauta (3.035 m) en de Sasso di Valfredda (3.009 m). Deze toppen zijn de hoogste bergtoppen in de [[Dolomieten]] en de Marmolada wordt daarom ook wel de koningin van de Dolomieten genoemd. De aanloop van de berg kan bereikt worden via de [[Fedaiapas]].
-==Eerste beklimmingen==
+== Gletsjer ==
+Vroeger was het mogelijk om zowel in de winter als in de zomer te [[skiën]] op de Marmolada. Door de terugtrekking van de [[gletsjer]] is skiën hier alleen nog in de winter mogelijk. Op zondag 3 juli 2022 brak als gevolg van het uitzonderlijk warme weer een groot stuk van de gletsjer af en veroorzaakte een lawine van ijs en rotsen. Hierbij kwamen in totaal 11 mensen om het leven<ref>{{Citeer web |url=https://www.ildolomiti.it/cronaca/2022/tragedia-della-marmolada-anche-nicolo-zavatta-vittima-della-tragedia-la-conferma-del-ris-i-deceduti-sono-11-non-ci-sono-elementi-per-pensare-ad-altri-dispersi |titel=Tragedia della Marmolada, anche Nicolò Zavatta vittima della tragedia. La conferma del Ris: ''I deceduti sono 11. Non ci sono elementi per pensare ad altri dispersi'' |datum=2022-07-09 |uitgever=Il Dolomiti |taal=it|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220712213245/https://www.ildolomiti.it/cronaca/2022/tragedia-della-marmolada-anche-nicolo-zavatta-vittima-della-tragedia-la-conferma-del-ris-i-deceduti-sono-11-non-ci-sono-elementi-per-pensare-ad-altri-dispersi|archiefdatum=2022-07-12}}</ref>. Verwacht wordt dat door de [[Opwarming van de Aarde|klimaatverandering]] de gletsjer tegen 2050 volledig zal zijn verdwenen.
-In 1862 bereikte de Oostenrijkse alpinist [[Paul Grohmann]] en P. Pelligrini de top van de Punta Rocca. Twee jaar later, op 28 september 1864 bereikte Grohmann met Angelo en Fulgenzio Dimai via de noordkant de hoogste top van de Marmolada, de Punta Penia.
 ==Eerste Wereldoorlog==
-Voor de [[Eerste Wereldoorlog]] liep de grens tussen [[Oostenrijk]] en Italië over deze berg. De Marmolada maakte tijdens de oorlog deel uit van de frontlinie. Zowel de Oostenrijkse als Italiaanse soldaten waren verscholen in diepe tunnels in de gletsjers en rotsen. In de strenge winter van 1916 viel maar liefst 8 tot 10 meter sneeuw, en op de passo Fedaia zelfs 12 meter. Hierdoor was er een verhoogd lawinegevaar. Tijdens een lawine op 11 november 1916 kwamen 123 Oostenrijkse soldaten om, en werden er 51 vermist. Maar een maand later werd dit nog overtroffen. Op 13 december 1916 veroorzaakte een lawine op de Punta Penia 300 doden aan Oostenrijkse zijde.
+Voor de [[Eerste Wereldoorlog]] liep de grens tussen [[Oostenrijk]] en Italië over deze berg. De Marmolada maakte tijdens de oorlog deel uit van de frontlinie. Zowel de Oostenrijkse als Italiaanse soldaten waren verscholen in diepe tunnels in de gletsjers en rotsen.
+In de strenge winter van 1916 viel acht tot tien meter sneeuw en op de [[Fedaiapas]] twaalf meter. Hierdoor was er een verhoogd lawinegevaar. Tijdens een lawine op 11 november 1916 kwamen er 123 Oostenrijkse soldaten om en raakten er 51 vermist. Op 13 december 1916 veroorzaakte een lawine op de Punta Penia 300 doden aan Oostenrijkse zijde.
+==Eerste beklimmingen==
+In 1862 bereikte de Oostenrijkse alpinist [[Paul Grohmann]] en P. Pelligrini de top van de Punta Rocca. Twee jaar later, op 28 september 1864 bereikte Grohmann met Angelo en Fulgenzio Dimai via de noordkant de hoogste top van de Marmolada, de Punta Penia.
+{{Appendix}}
+{{Commons|Marmolada}}
+{{Coor title dms|46|26|13|N|11|51|55|E|type:mountain}}
+[[Categorie:Berg in de Dolomieten]]
-{{commons|Marmolada}}
-{{Coördinaten|46_26_13_N_11_51_55_E_type:mountain(3606)_region:AT-7/IT-BZ|46&#0176;&nbsp;26'&nbsp;13&#034;&nbsp;N 11&#0176;&nbsp;51'&nbsp;55&#034;&nbsp;O}}
 [[Categorie:Berg in Veneto]]
 [[Categorie:Berg in Trentino]]
 [[Categorie:Drieduizender]]
+[[Categorie:Belluno (provincie)]]
+[[Categorie:Gletsjer in Italië]]
-[[ca:Marmolada]]
-[[de:Marmolata]]
-[[en:Marmolada]]
-[[eu:Marmolada]]
-[[fr:Marmolada]]
-[[hr:Marmolada]]
-[[it:Marmolada]]
-[[la:Marmolata]]
-[[lt:Marmolada]]
-[[nn:Marmolada]]
-[[pl:Marmolada (góra)]]
-[[sk:Marmolada]]
-[[sv:Marmolada]]
-[[vec:Marmołada]]