Joeri Dolgoroeki: verschil tussen versies

Joeri Vladimirovitsj Dolgoroeki
	1090/96-1157
Grootvorst van Kiev
Periode	1149-1151 en 1155-1157
Voorganger	Izjaslav II
Opvolger	Izjaslav II, Izjaslav III
Vader	Vladimir Monomach
Moeder	Gytha ?
Dynastie	Ruriken; Joerjevitsji
Broers/zussen	Mstislav de Grote

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 4 mei 2024 om 16:29

Joeri Vladimirovitsj Dolgoroeki (Russisch: Юрий Долгорукий), ± 1099 - 15 mei 1157) regeerde als Grootvorst (Veliki Knjaz) van Kiev van september 1149 tot april 1151 en daarna opnieuw van 1155 tot aan zijn dood.
Zijn regeerperiode stond aan de basis van het vorstendom Vladimir-Soezdal, dat halverwege de 12e eeuw een prominente rol speelde binnen het Kievse Rijk. Zijn afstammelingen worden Joerjevitsji genoemd ("zonen van Joeri").

Vorming van Rostov-Soezdal

Joeri was de zesde zoon van Vladimir Monomach. In 1108 werd hij door zijn vader uitgestuurd naar Rostov om in diens naam dit uitgestrekte apanage in het noordoosten van zijn vaders erfland te besturen. In 1121 leidde grote onenigheid met de bojaren van Rostov ertoe dat Joeri de hoofdstad van zijn gebieden verplaatste van Rostov naar Soezdal. De regio nam een sleutelpositie in voor de rivierhandel over de Wolga tussen de Republiek Novgorod in het westen en Wolga-Bulgarije in het oosten. Daarom bouwde Joeri verschillende vestingen langs de Wolga om tol te heffen en deze te kunnen afdwingen. Zo stichtte hij de steden Ksnjatin (1134), Pereslavl-Zalesski en Joerjev-Polski (1152), en Dmitrov (1154). Ook de nederzettingen Tver, Kostroma en Vologda worden algemeen beschouwd als stichtingen waar hij het initiatief toe nam.

In 1147 had Joeri Dolgoroeki een ontmoeting met Svjatoslav Olgovitsj in een plaats gelegen aan de Moskva-rivier, het toekomstige Moskou. Deze eerste vermelding van Moskou wordt traditioneel beschouwd als stichtingsdatum. In 1156 liet Joeri het dorpje Moskou versterken met houten omwallingen en een ringgracht.

Strijd om Kiev

Hoewel hij bezig was zijn eigen apanage te ontwikkelen, zat Joeri ook te azen op de troon van Kiev. Vanwege zijn bemoeienissen met de staatszaken in het zuiden kreeg hij de de bijnaam (Dolgoroeki die Langarmig betekent, van de Russische woorden dolgo (долго) = lang en roeka (рука) = hand of arm).

Bij de dood van zijn oudere broer Mstislav de Grote in 1132, viel het Rijk van Kiev uiteen, zoals een bepaalde kroniek vermeldt.^[bron?] Joeri maakte gebruik van deze verdeeldheid om geleidelijk zijn invloedssfeer uit te breiden, tot hij in 1147 kon beginnen aan de eindstrijd tegen de stad Kiev, die hij twee jaar later zou veroveren. In 1151 werd hij tijdelijk uit de hoofdstad verdreven door zijn neef Izjaslav, de zoon van Mstislav, maar in 1155 veroverde hij Kiev opnieuw.
Zijn schielijk overlijden in 1157 veroorzaakte in de hoofdstad een opleving van vijandelijke gevoelens tegenover Soezdal. Joeri Dolgoroeki werd begraven in de kerk van de Verlosser te Kiev, maar het graf is nu leeg.

Huwelijk en kinderen

Joeri's eerste vrouw was een dochter van Aepa Ocenevitsj, khan van de Koemanen. Zijn tweede vrouw was Helena. Vsevolod het Grote Nest (1154-1212) was een zoon uit zijn tweede huwelijk. Een andere zoon was Andrej Bogoljoebski.

Varia

De stad Moskou beschouwt Joeri Dolgoroeki als haar stichter en eert hem als zodanig op verschillende manieren.

Haar beschermheilige, Sint Joris die de draak verslaat, prijkt op het wapenschild van de stad.
In 1947, naar aanleiding van het 800-jarig bestaan van Moskou, werd een herdenkingspenning met zijn beeltenis gedrukt.
In 1954 werd voor Joeri een monument opgericht op het Tverskaja-plein, gelegen aan de Tverskaja, een der belangrijkste hoofdstraten van de stad.
Er is een Russische atoomonderzeeboot naar Joeri genoemd.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 {{Infobox dynastie
-| afbeelding = Dolgorukiy.jpg
+| afbeelding     = Dolgorukiy.jpg
+| onderschrift   =
-| naam = Joeri Dolgoroeki
+| naam           = Joeri Vladimirovitsj Dolgoroeki
-| leven = 1090/96-1157
+| bron           =
-| functie = [[Lijst van grootvorsten uit de dynastie der Ruriken|Grootvorst van Kiev]]
+| leven          = 1090/96-1157
-| periode = [[1149]]-[[1151]] en [[1155]]-[[1157]]
-| voorganger = [[Izjaslav II van Kiev]]
+| functie        = [[Lijst van vorsten van Kiev|Grootvorst van Kiev]]
+| periode       = [[1149]]-[[1151]] en [[1155]]-[[1157]]
-| opvolger = [[Izjaslav II van Kiev]], [[Izjaslav III van Kiev]]
+| voorganger     = [[Izjaslav II van Kiev|Izjaslav II]]
-| vader = [[Vladimir Monomach]]
+| opvolger       = [[Izjaslav II]], [[Izjaslav III]]
-| moeder = [[:en:Gytha of Wessex|Gytha of Wessex]] (?)
+| vader          = [[Vladimir Monomach]]
+| moeder         = Gytha ?
+| dynastie       = [[Ruriken]]<br />Joerjevitsji
+| broerzus       = [[Mstislav I van Kiev|Mstislav de Grote]]
+| partner van    =
+| kinderen       =
+| geboorteplaats =
+| handtekening   =
+| website        =
+| portaal        =
 }}
-'''Joeri Dolgoroeki''' ([[Russisch]]: Юрий Долгорукий), ° ± [[1099]] - † [[15 mei]] [[1157]]) ook bekend onder de naam '''Joris I van Rusland''', regeerde als [[Lijst van grootvorsten uit de dynastie der Ruriken|Grootvorst (''Veliki Knjaz'')]] van [[Kiev]] van september [[1149]] tot april [[1151]] en daarna opnieuw van [[1155]] tot aan zijn dood. <br /> Hij was een sleutelfiguur in de politieke machtswissel van het [[Kievse Rijk]] naar het vorstendom [[Vladimir-Soezdal]], die volgde op de dood van zijn oudere broer [[Mstislav I van Kiev|Mstislav de Grote]].
+'''Joeri Vladimirovitsj Dolgoroeki''' ([[Russisch]]: Юрий Долгорукий), ± [[1099]] - [[15 mei]] [[1157]]) regeerde als [[Lijst van grootvorsten uit de dynastie der Ruriken|Grootvorst (''Veliki Knjaz'')]] van [[Kiev]] van september [[1149]] tot april [[1151]] en daarna opnieuw van [[1155]] tot aan zijn dood. <br /> Zijn regeerperiode stond aan de basis van het [[vorstendom Vladimir-Soezdal]], dat halverwege de 12e eeuw een prominente rol speelde binnen het [[Kievse Rijk]]. Zijn afstammelingen worden '''Joerjevitsji''' genoemd ("zonen van Joeri").
+== Vorming van Rostov-Soezdal ==
-== Machtsuitbreiding in de Noordelijke gebieden ==
-Joeri was de zesde zoon van [[Vladimir Monomach]]. In 1108 werd hij door zijn vader uitgestuurd naar [[Vladimir-Soezdal]] om in diens naam deze uitgestrekte provincie in het noordoosten van het rijk te besturen. In 1121 leidde grote onenigheid met de bojaren van [[Rostov (oblast Jaroslavl)|Rostov]] ertoe dat Joeri de hoofdstad van zijn gebieden verplaatste van Rostov naar [[Soezdal]]. Omdat de regio dunbevolkt was, bouwde hij er overal vestingsteden. Zo stichtte hij de steden [[Ksnjatin]] (1134), [[Pereslavl-Zalesski]] en [[Joerjev-Polski]] (1152), en [[Dmitrov]] (1154). Ook de nederzettingen [[Tver]], [[Kostroma (stad)|Kostroma]] en [[Vologda (stad)|Vologda]] worden algemeen beschouwd als stichtingen waar hij het initiatief toe nam.
+Joeri was de zesde zoon van [[Vladimir Monomach]]. In 1108 werd hij door zijn vader uitgestuurd naar [[Rostov (oblast Jaroslavl)|Rostov]] om in diens naam dit uitgestrekte [[apanage]] in het noordoosten van zijn vaders erfland te besturen. In 1121 leidde grote onenigheid met de [[bojaren]] van [[Rostov (oblast Jaroslavl)|Rostov]] ertoe dat Joeri de hoofdstad van zijn gebieden verplaatste van Rostov naar [[Soezdal]]. De regio nam een sleutelpositie in voor de rivierhandel over de [[Wolga]] tussen de [[Republiek Novgorod]] in het westen en [[Wolga-Bulgarije]] in het oosten. Daarom bouwde Joeri verschillende vestingen langs de Wolga om tol te heffen en deze te kunnen afdwingen. Zo stichtte hij de steden [[Ksnjatin]] (1134), [[Pereslavl-Zalesski]] en [[Joerjev-Polski]] (1152), en [[Dmitrov]] (1154). Ook de nederzettingen [[Tver (stad)|Tver]], [[Kostroma (stad)|Kostroma]] en [[Vologda (stad)|Vologda]] worden algemeen beschouwd als stichtingen waar hij het initiatief toe nam.
-In 1147 had Joeri Dolgoroeki een ontmoeting met [[Svjatoslav Olgovitsj]] in een plaats gelegen aan de [[Moskva (rivier)|Moskva-rivier]], het toekomstige [[Moskou]]. Deze eerste vermelding van Moskou wordt traditioneel beschouwd als de stichtingsdatum van de stad. In 1156 liet Joeri de stad Moskou versterken met houten omwallingen en een ringgracht.
+In 1147 had Joeri Dolgoroeki een ontmoeting met [[Svjatoslav Olgovitsj]] in een plaats gelegen aan de [[Moskva (rivier)|Moskva-rivier]], het toekomstige [[Moskou]]. Deze eerste vermelding van Moskou wordt traditioneel beschouwd als stichtingsdatum. In 1156 liet Joeri het dorpje Moskou versterken met houten omwallingen en een ringgracht.
 == Strijd om Kiev ==
-Ondanks al zijn inspanningen voor de versterking van de noordelijke gebieden, bleef Joeri azen op de troon van [[Kiev]]. Het zijn zelfs zijn bemoeienissen met de staatszaken in het zuiden die hem zijn bijnaam bezorgden (''Dolgoroeki'' betekent ''Langarmig'', van de Russische woorden ''dolgo'' (долго) = ''lang'' en ''roeka'' (рука) = ''hand'' of ''arm'').<br /> Bij de dood van zijn oudere broer [[Mstislav I van Kiev|Mstislav de Grote]] in [[1132]], viel het Rijk van Kiev uiteen, zoals een bepaalde kroniek vermeldt. Joeri maakte misbruik van deze verdeeldheid om geleidelijk zijn invloedssfeer uit te breiden, tot hij in [[1147]] kon beginnen aan de eindstrijd tegen de stad Kiev, die hij twee jaar later zou veroveren. In [[1151]] werd hij tijdelijk uit de hoofdstad verdreven door zijn neef [[Isjaslav II van Kiev|Isjaslav]], de zoon van Mstislav, maar in [[1155]] veroverde hij Kiev opnieuw.
+Hoewel hij bezig was zijn eigen apanage te ontwikkelen, zat Joeri ook te azen op de troon van [[Kiev]]. Vanwege zijn bemoeienissen met de staatszaken in het zuiden kreeg hij de de bijnaam (''Dolgoroeki'' die ''Langarmig'' betekent, van de Russische woorden ''dolgo'' (долго) = ''lang'' en ''roeka'' (рука) = ''hand'' of ''arm'').<br />
+Bij de dood van zijn oudere broer [[Mstislav I van Kiev|Mstislav de Grote]] in 1132, viel het Rijk van Kiev uiteen, zoals een bepaalde kroniek vermeldt.{{bron?|Oh ja? Welke dan? Ik kan 3 kronieken aanhalen die zeggen van niet.|2024|05|01}} Joeri maakte gebruik van deze verdeeldheid om geleidelijk zijn invloedssfeer uit te breiden, tot hij in [[1147]] kon beginnen aan de eindstrijd tegen de stad Kiev, die hij twee jaar later zou veroveren. In 1151 werd hij tijdelijk uit de hoofdstad verdreven door zijn neef [[Izjaslav II van Kiev|Izjaslav]], de zoon van Mstislav, maar in 1155 veroverde hij Kiev opnieuw.
-<br />Zijn schielijk overlijden in [[1157]] veroorzaakte in de hoofdstad een opleving van vijandelijke gevoelens tegenover Soezdal. Joeri Dolgoroeki werd begraven in de kerk van de Verlosser te Kiev, maar het graf is nu [[cenotaaf|leeg]].
+<br />Zijn schielijk overlijden in 1157 veroorzaakte in de hoofdstad een opleving van vijandelijke gevoelens tegenover Soezdal. Joeri Dolgoroeki werd begraven in de kerk van de Verlosser te Kiev, maar het graf is nu leeg.
-== In memoriam ==
+==Huwelijk en kinderen==
-De stad Moskou houdt de herinnering aan haar stichter Joeri Dolgoroeki in ere. Zijn [[patroonheilige]], [[Joris (heilige)|Sint Jopis]] die de draak verslaat, prijkt op het wapenschild van de stad, en in [[1954]] werd voor hem een monument opgericht op het Tverskaja-plein, gelegen aan de [[Tverskaja Oelitsa (Moskou)|Tverskaja]], een der belangrijkste hoofdstraten van de stad. In [[1947]], naar aanleiding van het 800-jarig bestaan van Moskou, werd een herdenkings[[penning]] met zijn beeltenis gedrukt, en een Russische [[Kernonderzeeër|atoomonderzeeboot]] werd naar hem genoemd.
+Joeri's eerste vrouw was een dochter van Aepa Ocenevitsj, [[Kan (titel)|khan]] van de [[Koemanen]]. Zijn tweede vrouw was Helena. [[Vsevolod het Grote Nest]] (1154-1212) was een zoon uit zijn tweede huwelijk. Een andere zoon was [[Andrej Bogoljoebski]].
+== Varia ==
+De stad Moskou beschouwt Joeri Dolgoroeki als haar stichter en eert hem als zodanig op verschillende manieren.
+* Haar [[beschermheilige]], [[Joris (heilige)|Sint Joris]] die de draak verslaat, prijkt op het wapenschild van de stad.
+* In 1947, naar aanleiding van het 800-jarig bestaan van Moskou, werd een herdenkings[[Penning (medaille)|penning]] met zijn beeltenis gedrukt.
+* In 1954 werd voor Joeri een monument opgericht op het Tverskaja-plein, gelegen aan de [[Tverskaja oelitsa|Tverskaja]], een der belangrijkste hoofdstraten van de stad.
+* Er is een Russische [[Kernonderzeeër|atoomonderzeeboot]] naar Joeri genoemd.
 [[Categorie:Heerser van het Kievse Rijk]]
+[[Categorie:Joerjevitsji|*]]
+[[Categorie:Persoon in de 12e eeuw]]