Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs

Dit artikel gaat over een Nederlandse onderwijsterm; vwo is ook een Vlaamse onderwijsterm: volwassenenonderwijs.

---

Niveaus in het Voortgezet onderwijs in Nederland
pro vso vmbo lwoo Basisberoepsgerichte leerweg Kaderberoepsgerichte leerweg Gemengde leerweg Theoretische leerweg (mavo) havo vwo Atheneum Gymnasium
Portaal    Onderwijs

Het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs of vwo is een vorm van voortgezet onderwijs in Nederland. Een voltooide vwo-opleiding geeft toegang tot een verdere studie aan het Nederlandse HBO en het Nederlandse wetenschappelijk onderwijs. Het VWO duurt 6 jaar (leeftijd: 12-18 jaar) en bestaat uit atheneum, gymnasium, technasium en het TVWO. Ongeveer 20% van de basisschool leerlingen gaat naar het vwo.

Toelating

Om tot het vwo te worden toegelaten is over het algemeen een score op de Cito Eindtoets Basisonderwijs nodig van 542 en hoger. Bij een Cito-score van 539 of lager wordt de leerling niet toegelaten. Bij een score van 540 en 541 moet een andere extra toets het vwo-advies bevestigen. De leerling met een havo-diploma kan instromen in klas 5 van het atheneum.

Voor leerlingen met een buitenlandse basisschool en / of leerlingen zonder CITO-score moet er overlegd worden met de school. Ook oudere of jongere leerlingen worden niet zomaar toegelaten. Ouder dan 15 of jonger dan 10 jaar. Vaak is het wel mogelijk om van de ene VWO naar de andere te gaan. Overigens zijn veel VWO's zo populair dat ook zij leerlingen weigeren wegens plaatsgebrek.

Onderbouw

De onderbouw bestaat uit de klassen 1,2 en 3. Hier hebben alle leerlingen nog dezelfde vakken. Onderdeel van de onderbouw is de Basisvorming, dit zijn de basisvakken die elke leerling van het voortgezet onderwijs moet hebben. Daarnaast zijn er nog een aantal specifieke VWO vakken, zoals Latijn op het gymnasium. Na de onderbouw volgt de bovenbouw met de profielen die men kan kiezen.

Bovenbouw

In de bovenbouw volgen de leerlingen voornamelijk vakken die ze, soms al in klas 4 of 5, afsluiten met een schoolexamen of, aan het eind van de rit, met een schoolexamen of met een landelijk schriftelijk eindexamen. Net als het havo kent het vwo vier profielen.

Profielen

Net als het havo kent het vwo vier profielen (vakkenpakketten):

• Cultuur & Maatschappij (C&M)
• Economie & Maatschappij (E&M)
• Natuur & Gezondheid (N&G)
• Natuur & Techniek (N&T)

Bij de profielen Cultuur & Maatschappij en Economie & Maatschappij (met wiskunde C/A) ligt de nadruk meer op talen, bij de overige profielen meer op wiskunde en natuurwetenschappen. Meestal wordt Natuur & Techniek als moeilijkste profiel gezien doordat het profiel voornamelijk uit exacte vakken bestaat: dit profiel bevat in ieder geval wiskunde B, natuurkunde en scheikunde. Mede hierdoor is dit het minst gekozen profiel van de vier.

Verplichte vakken

Los van het profiel zijn de volgende vakken voor iedere VWO leerling verplicht.

• Nederlands
• Engels
• Culturele en kunstzinnige vorming (CKV)
  of Klassieke culturele vorming (KCV), als klassieke talen worden gekozen
• Algemene natuurwetenschappen
• Een tweede vreemde taal, te kiezen uit: Duits, Frans, Spaans (en Grieks of Latijn als de leerling een gymnasiumopleiding volgt)
• Maatschappijleer
• Lichamelijke opvoeding

Profielvakken

• Cultuur & Maatschappij
  • Wiskunde C, A of B
  • Geschiedenis
  • 1 maatschappelijk vak: Aardrijkskunde, Maatschappijwetenschappen of economie
  • 1 cultuurvak: Kunstvak, Filosofie of taal
• Economie & Maatschappij
  • Wiskunde A of B
  • Economie
  • Geschiedenis
  • 1 vak: Aardrijkskunde, informatica, maatschappijwetenschappen, Management & organisatie of moderne vreemde taal
• Natuur & Gezondheid
  • Wiskunde A of B
  • Scheikunde
  • Biologie
  • 1 vak: Natuur leven en technologie, natuurkunde of aardrijkskunde
• Natuur & Techniek
  • Wiskunde B
  • Natuurkunde
  • Scheikunde
  • 1 vak: Natuur leven en technologie, biologie, wiskunde D, informatica.

Bij elk profiel moet er minstens 1 keuzevak worden gekozen voor het examen.

Deze keuzes zijn, met name bij C&M, afhankelijk van het aanbod van de school.

Keuzevakken

• Arabisch*
• Biologie
• Economie
• Informatica*
• Grieks*
• Hebreeuws*
• Latijn*
• Onderzoek & Ontwerpen*
• Russisch*
• Spaans*
• Papiaments*
• Management & Organisatie*
• Geschiedenis
• Filosofie*
• Muziek en Tekenen/Handvaardigheid *
• Bewegen, Sport en Maatschappij 2 *

* = afhankelijk van de school

Verder kunnen alle profielvakken gekozen worden, maar daarvoor moet er eerst uit een van deze keuzevakken gekozen worden. Verder kan er geen lager wiskundeniveau gekozen worden, dus iemand met wiskunde B kan wel wiskunde D kiezen maar geen wiskunde A, of C (In oplopende moeilijkheidsgraad is de volgorde C-A-B-D).

Vakken die niet op het eindexamen komen te staan maar optioneel in de tweede fase gegeven kunnen worden

• Levensbeschouwing
• Drama (m.u.v. enkele scholen die dit vak wel als eindexamenvak aanbieden)

Profielkeuze in het Voortgezet Onderwijs
HAVO	VWO

Diploma

Een vwo-leerling heeft minimaal negen cijfers die meewegen in de slaag/zakregeling: Nederlands, Engels, een tweede moderne vreemde taal, vier profielvakken, één vak in het vrije deel en een combinatiecijfer. Op grond van de negen eindcijfers wordt vastgesteld of de kandidaat geslaagd is. Het eindcijfer voor een vak is gelijk aan het gemiddelde van het schoolexamencijfer en het cijfer dat voor het centraal eindexamen behaald is.

Een examenkandidaat is geslaagd voor het vwo als:

• alle eindcijfers 6 of hoger zijn, of
• er 1x5 is behaald en voor de overige vakken een 6 of hoger, of
• er 1x4 of 2x5 of 1x5 en 1x4 is behaald en voor de overige vakken een 6 of hoger, waarbij het gemiddelde tenminste 6.0 is.

Buitenland

Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs is vergelijkbaar met het algemeen secundair onderwijs (ASO) in Vlaanderen, in het dagelijks taalgebruik ook wel "humaniora" genoemd. In Duitsland geeft het Abitur getuigenis van vaardigheid voor wetenschappelijk onderwijs, in Midden- en Oost-Europa heet de equivalent van het vwo de Matura.

Geschiedenis

• Het vwo is in 1968 ingevoerd als onderdeel van de Mammoetwet. Het is de opvolger van de hogere burgerschool en het daarvoor volledig zelfstandige gymnasium.

• In 1993 is in het vwo voor de onderbouw (klas 1, 2 en 3) de basisvorming ingevoerd.

• In 1998 is in het vwo voor de bovenbouw (klas 4, 5 en 6) de tweede fase ingevoerd.

• In 2006 is deze basisvorming vernieuwd.

• In 2007 werd de tweede fase grondig herzien. Deelvakken zijn grotendeels afgeschaft. Het Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs nieuwe stijl is ingegaan.

vwo oude stijl

Verplichte vakken

• Nederlands
• 1 vreemde taal (op de meeste scholen Engels, op sommige scholen vrije keuze)
• Maatschappijleer (4vwo of 5vwo)
• Lichamelijke opvoeding, gym

Keuzevakken

• Wiskunde A, Wiskunde B
• Natuurkunde, Scheikunde, Biologie
• Frans, Duits, Spaans, Russisch, Fries
• Grieks, Latijn
• Aardrijkskunde, Geschiedenis
• Economie 1, Economie 2
• Filosofie
• Tekenen, Handvaardigheid, Muziek

Eindexamen moest worden gedaan in minimaal 7 vakken (inclusief de verplichte vakken voor 6vwo). Eventueel kon er, afhankelijk van de roostermogelijkheden, ook in een 8e of meer vakken eindexamen gedaan worden. In 2001 deed de laatste reguliere lichting eindexamen oude stijl. Daarna deden nog enkelen eindexamen oude stijl via een zogenaamde bezemklas of via het volwassenenonderwijs.

">[bron?]