Priamus

Priamus gedood door Neoptolemus; vaas uit het Louvre

Priamus (Grieks: Πρίαμος, Priamos; Nederlands, verouderd: Priaam) was in de Griekse mythologie de laatste koning van de stad Troje. Zijn naam betekent letterlijk 'de gekochte'. Hij is vooral bekend uit De Illias van Homerus.

Hij was de zoon van Laomedon en de kleinzoon van Ilos. De naam van zijn moeder wordt in de Ilias niet genoemd, maar volgens latere bronnen heette ze Strymo of Leukippe (dan wel Zeuxippe). Priamus had vele vrouwen. Polygamie is dan ook in Griekse ogen karakteristiek voor een oriëntaalse vorst. Zijn eerste vrouw was Arisbe, die hij aan de Trojaan Hyrtakos gaf. Hekabe (of Hecuba) was echter de vrouw met wie hij de beste verstandhouding had. Tot zijn bijvrouwen behoorden Laothoë, de dochter van Altes, de koning der Lelegers, en Kastianeira (Ilias 8, 305).

Volgens de Ilias had Priamus 50 zoons, van wie 19 van Hekabe, en 12 dochters. Volgens andere bronnen had hij 50 zoons en 50 dochters. Met Laothoë had hij twee zoons, Polydorus, zijn jongste en meest geliefde zoon die door Achilles werd gedood, en Lycaon. Bij Hekabe was hij de vader van onder meer de volgende zoons: Paris, Hector, Deïphobus, Troïlus, Antiphus, Polites en Helenus. Bij een slavin had hij Cebriones als zoon, de wagenmenner van Hector, bij Arisbe (of bij Alexirrhoë) Aesacus en bij Kastianeira Gorguthion.

Hij had bij Hekabe onder andere de volgende dochters: Ilione (de oudste dochter), Cassandra, Polyxena, Laodice (die als zijn mooiste dochter gold) en Creüsa (de vrouw van Aeneas).

Volgens Homerus (Ilias 3, 184-190) heeft hij ooit in Frygië oorlog gevoerd met de Amazonen. Vergilius (Aeneïs 8, 157 e.v.) noemt zijn bezoeken aan Salamis en Arcadië. Maar Priamus is vooral bekend als de koning van Troje tijdens de Trojaanse oorlog. Aan het begin van de oorlog was hij een machtige en rijke koning, wiens rijk zich uitstrekte van Lesbos via Frygië tot aan de Hellespont. Maar in de Ilias, die zich afspeelt in het tiende en laatste oorlogsjaar, is hij een oude man die niet meer actief deelneemt aan de strijd en toeschouwer is. Hij is weliswaar voorzitter van de krijgsvergadering, maar zijn zoons overheersen hem. Hij sluit met Agamemnon een verdrag over een duel (Ilias 3). Later vraagt hij tevergeefs vrede, maar hij krijgt wel een wapenstilstand om de doden te begraven (Ilias 7, 365-420). Hij tracht Hector zonder succes van het laatste gevecht af te houden (Ilias 22, 25-78). Na Hectors dood gaat hij naar de tent van Achilles en slaagt erin het lichaam van zijn zoon los te kopen (Ilias 24).

Tijdens de val van Troje (niet beschreven door Homerus) werd hij gedood door Achilles' zoon Neoptolemus, hoewel hij zijn toevlucht had genomen tot het altaar van Zeus Herkeios. Dit is afgebeeld in vele vaasschilderingen en beschreven door onder meer Vergilius (Aeneïs 2, 505-558) en in Shakespeare's Hamlet.

Referentie

• Der Kleine Pauly, München: Deutscher Taschenbuch Verlag 1979, Bd. 4, art. ‘Priamos’

Mediabestanden

Zie de categorie Priam van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.