Marseillaise

Rouget de l'Isle chantant « La Marseillaise », 1849, Isidore Pils, Strasbourg, Musée des Beaux-Arts, De componist van de Marseillaise zingt het lied voor het eerst in de salon van de burgemeester van Straatsburg

De Marseillaise is het volkslied van Frankrijk en was korte tijd het volkslied van revolutionair Rusland.

De oorspronkelijke versie is een lied dat is geschreven en gecomponeerd door Claude Joseph Rouget de Lisle in de nacht van 25 op 26 april 1792. De originele naam is Chant de guerre de l'Armee du Rhin (marslied van het Rijnleger).

De naam Marseillaise dankt het lied nu aan het feit dat de troepen uit Marseille tijdens de Franse Revolutie het lied zongen bij hun intocht in Parijs

In 1830 is de Marseillaise door componist Hector Berlioz opnieuw gearrangeerd.

Op 14 juli 1795 werd de Marseillaise tot volkslied van Frankrijk verklaard. Later, tijdens het keizerrijk, werd het lied door Napoleon verboden. Ook tijdens het bewind van Lodewijk XVIII en Napoleon III gold het zingen en spelen van de Marseillaise als subversief. Na de Pruisisch-Franse oorlog van 1870 ontstond de Derde Franse Republiek, die aanvankelijk de discussie over haar staatsvorm vermeed, maar in 1878 toch koos voor de republiek en de Marseillaise in ere herstelde.

De muziek van de Marseillaise werd van 1871 (na het neerslaan van de Commune van Parijs) tot 1888 (het jaar waarin Pierre de Geyter het oorspronkelijke gedicht van communard Eugène Pottier op muziek zette) gebruikt om de Internationale te kunnen zingen. Ook tijdens de Russische Revolutie van 1905 tot in de Oktoberrevolutie van 1917 werd de Internationale nog gezongen op de noten van de Marseillaise.

Marseillaise buiten Frankrijk

Russisch volkslied
(1791)	Grom pobedy, razdavajsja!
1815	Het gebed van de Russen
1833	God, behoed de tsaar!
1917	La Marseillaise
1918(±)	De Internationale
1944	Gimn Sovjetskogo Sojoeza
1991	Patriottenlied
2000	Gimn Rossijskoj Federatsii

Ook was de Marseillaise het volkslied van Rusland, vanaf de Russische Revolutie totdat de Internationale de Marseillaise verving. De Marseillaise was als lied van 'koningsmoordenaars' lange tijd verboden in tsaristisch Rusland en natuurlijk was ook de Internationale verboden. Maar toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak en Rusland en Frankrijk bondgenoten werden, moest de Russische regering het Marseillaiseverbod opheffen. Hierdoor kreeg de Marseillaise enige bekendheid en werd aanvankelijk de Marseillaise de hymne van revolutionair Rusland en niet de Internationale. Toen Lenin in 1917 vanuit Finland per trein in Sint-Petersburg aankwam, werd de Marseillaise gespeeld (en niet de Internationale, zoals het in enkele films wordt voorgesteld).

De Marseillaise heeft zo een groot revolutionair élan, dat het kon uitgroeien tot Russisch volkslied. Maar meer bewegingen hebben zich in de geschiedenis bediend van de Marseillaise. Zo zongen de zuiderlingen de Marseillaise toen hun staten uit de unie der Verenigde Staten traden en zich bij de Geconfedereerde Staten van Amerika aansloten. Verder hebben vele arbeidersbewegingen en sociaaldemocraten zich in de loop van de 19e en 20e eeuw van de Marseillaise bediend, al dan niet met bewerkingen. In 1989 (nb: op de vooravond van de 200e verjaardag van de Franse Revolutie) zongen Chinese opstandelingen rond een Vrijheidsbeeld van papier maché op het Plein van de Hemelse Vrede hun versie van de Marseillaise tijdens het Tiannanmen-protest.

De Marseillaise leest als een politiek manifest en dit ligt mede ten grondslag aan haar revolutionaire élan. Zo is er bijvoorbeeld in de vijfde strofe de klassenstrijd te herkennen (ruim 25 jaar voor de geboorte van Karl Marx). Ook doet de compromisloosheid, waarmee de tirannen de wacht wordt aangezegd in de vierde strofe denken aan meedogenloosheid waarmee sommige regimes later in de geschiedenis hun strijd voerden (bijvoorbeeld Mao).

In een heel andere sfeer worden de eerste maten van de Marseillaise ook gebruikt als begin van het nummer All You Need Is Love van de Beatles. Dit zou ironisch opgevat kunnen worden omdat de rest van het lied duidelijk probeert te maken dat behalve liefde er verder niets toe doet.

De tonen van dit strijdlied klinken ook door in de Ouverture 1812 van de hand van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski. Dit muziekstuk verwijst naar de veldtocht van Napoleon naar Rusland in 1812.

Tekst

Allons enfants de la Patrie, le jour de gloire est arrivé! Contre nous de la tyrannie L'étendard sanglant est levé. L'étendard sanglant est levé: Entendez-vous dans les campagnes Mugir ces féroces soldats? Ils viennent jusque dans vos bras Égorger vos fils, vos compagnes!	Komt, kinderen des vaderlands, de dag der overwinning is aangebroken! Tegen ons is het bloedige vaandel van de tirannie gehesen Het bloedige vaandel is gehesen. Hoort ge in de velden het loeien van die vreselijke soldaten? Zij naderen tot in uw armen om uw zonen en echtgenoten te kelen
Aux armes, citoyens, Formez vos bataillons. Marchons! Marchons! (Refrein) Qu'un sang impur Abreuve nos sillons	Te wapen, burgers! Vormt uw bataljonnen! Laten we marcheren, marcheren, Zodat het onreine bloed onze goten doordrenkt
Que veut cette horde d'esclaves De traîtres, de rois conjurés? Pour qui ces ignobles entraves Ces fers dès longtemps préparés? Ces fers dès longtemps préparés! Français, pour nous, Ah quel outrage Quel transport il doit exciter! C'est nous qu'on ose méditer De rendre à l'antique esclavage! Refrein	Wat wil deze horde slaven, bestaande uit verraders en samenzwerende koningen? Voor wie zijn deze walgelijke ketenen, deze ijzers die langgeleden zijn gemaakt? Fransen, voor ons, ah! Wat een belediging! Welke middelen moet men uitoefenen Wij zijn het die men durft te overwegen om tot de oude slavernij terug te brengen Refrein
Quoi! Des cohortes étrangères Feraient la loi dans nos foyers! Quoi! Ces phalanges mercenaires Terrasseraient nos fiers guerriers! Terrasseraient nos fiers guerriers! Grand Dieu! Par des mains enchaînées Nos fronts, sous le joug, se ploieraient. De vils despotes deviendraient Les maîtres de nos destinées Refrein	Wat! Deze buitenlandse groepen zouden de dienst gaan uitmaken in ons land. Wat! Deze huurtroepen zouden onze krijgshaftige zonen teneerslaan. Grote God, door geketende handen zouden wij ons onder het juk schikken. Verdorven despoten zouden de meesters van ons lot worden. Refrein
Tremblez tyrans, et vous perfides L'opprobe de tous les partis. Tremblez, vos projets parricides Vont enfin recevoir leur prix! Vont enfin recevoir leur prix! Tout est soldat pour vous combattre. S'ils tombent nos jeunes héros, La terre en produit de nouveaux Contre vous, tous prêts à se battre! Refrein	Beeft, tirannen en verraders, de schande van alle partijen! Beeft, uw vadermoordelijke projecten zullen uiteindelijk hun prijs ontvangen. Alles, wat tegen u vecht, zijn soldaten. Als ze vallen, onze jonge helden, brengt de aarde nieuwen voort, allen bereid om tegen u te vechten. Refrein
Français, en guerriers magnanimes, Portez ou retenez vos coups! Épargnez ces tristes victimes A regrets s'armant contre nous! A regrets s'armant contre nous! Mais ce despote sanguinaire Mais les complices de Bouillé, Tous les tigres qui, sans pitié, Déchirent le sein de leur mère! Refrein	Fransen, grootmoedige strijders, draagt of weerhoudt uw slagen. Spaar deze trieste slachtoffers die zich met tegenzin tegen ons wapenen. Maar deze bloedige despoten, maar deze medeplichtigen uit Bouillé... Al deze tijgers die zonder medelijden de borst van hun moeder hebben verscheurd. Refrein
Amour Sacré de la Patrie, Conduis, soutiens nos braves vengeurs. Liberté, Liberté chérie, Combats avec tes défenseurs! Combats avec tes défenseurs! Sous nos drapeaux, que la victoire Accoure à tes mâles accents, Que tes ennemis expirants Voient ton triomphe et notre gloire! Refrein	De heilige liefde voor het vaderland leidt, ondersteunt onze dappere wrekers. Vrijheid, geliefde vrijheid, vecht met je beschermers! Moge de overwinning onder onze vlag naar je toesnellen naar je krachtige klanken, zodat je ten onder gaande vijanden jouw triomf en onze glorie zullen zien! Refrein
(Couplet van de kinderen ) Nous entrerons dans la carrière Quand nos aînés n'y seront plus, Nous y trouverons leur poussière Et la trace de leur vertus! Et la trace de leur vertus! Bien moins jaloux de leur survivre Que de partager leur cercueil. Nous aurons le sublime orgueil De les venger ou de les suivre. Refrein	We zullen het strijdperk betreden wanneer onze ouders er niet meer zullen zijn. Wij zullen er hun stof vinden en het spoor van hun deugden. Veel minder jaloers (zijn wij) om hen te overleven dan om hun doodskist te delen. Met verheven trots zullen we hen wreken of hen volgen- Refrein

Externe links

• tekst en muziek
• originele partituur en songtekst uit 1792
• muziek met koper
• muziek op piano

· ·

Europese volksliederen